Katalog

>£KİM2004CUMA CUMHURİYET SAYFA I L İ V U J N V J J V U L ekonomi@curnhuriyet.com.tr 13 lıum Bakanı öçlü'den itiraf •.ANKARA ((umhuriyet Bürosu) - T n m ve Köyişleri Bkanı Sami Güçlü, gnetik yapısı dşŞiştirilniiş ürünlerin Txkiye'ye girdiğı, öellikle hayvan yemi oaıak kullanıldığı kmusunda bügıleri oduğunu söyledı. Giçlü, Atatürk Orman Çftliğı'nde(AOÇ) potokol imza töreninde gtnetiği değiştirilmış üâinlerin Türkiye'de ii-etim ve yttiştirilmesinin sadece aıaştırma amaçh oanaklı olabildiğini, bu ininlerin üretimi kanusunda bir serbestlik bjlunmadığını belirtti. Albayraklar'a bir ihale daha • ANKARA (ANKA) - Albayraklar. polisten sonra jandarma ve askerleri de giydirecek. Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ve Jandarma'nın toplam 115 trilyon lira tutanndaki kamuflajh er eğitimi kıyafeti ihalesini de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a yakinlığıyla bilinen Albayraklar aldı. Albayraklar'a ait Ereğli Tekstil. MSB'nın 9.8 triryon, Jandarma tkmal Merkezi Komutanhğı'nın da 1.7 trilyon lira tutanndaki askeri elbise alımı ihalelerini kazandı. TiraatBankası çalışacak' • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ziraat Barikası, sistemde yaşanan sıkıntının bugün itibanyla giderileceğini açıkladı. Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar, sistemdekı sorunun giderilmesine karşın, nereden kaynaklandığuîin belirlenemedığini açıkladı. Çağlar, halen 13 bin 500 ekrandan 8 bin 500'ünün hizmet verir noktaya geldiğini belirtti. Geriye kalan ekranlann da bir an önce açılacağını kaydeden Çağlar, "Sistem yanndan (bugün) itibaren tam kapasiteyle çahşmaya başlayacak" dedi. Sosyal güvenlik açıkları büyürken SSK alacaklannı tahsil edemiyor Kuynığun çözümüvarî NOTDEFTERt Ekonomi Servisi - Türki- ye'nin gündeminden düşmeyen sosyal güvenlik açığı ile SSK'deki kuyruklan bitirmek gerekçesiyle harekete geçen hükümetin, hastaneleri Sağlık Bakanlığı'na devri, sorunlan ağırlaştıracak. SSK'lilerin ec- zanelerden perakende alımı 2.1 katrilyon lira düzeyindeki ilaç harcamalannı ikiye katlayacak. Tıp Kurumu'nun belirleme- lerine göre, SSK toplu alım yapüğı için kapsadığı nüfusun 35 milyon kişi olmasına karşın, ilaç harcamasını, örneğin 2.5 milyon kişiye hizmet veren Emekli Sandığı'yla (ilaç harca- ması 1.5 katrilyon lira) kıyas- landığında düşük düzeyde tuta- biliyor. Tıp Kurumu, "SSK'yi • Hükümetin SSK hastanelerini Sağlık Bakanlığı'na devTetmesi sorunlan ağırlaştıracak. SSK'lilerin eczanelerden perakende alımı 2.1 katrilyon lira düzeyindeki ilaç harcamalannı ikiye katlayacak. Tıp Kurumu, 35 milyon kişiyi kapsayan "SSK'yi batırmadan kuyruklan bitirebilecek" çözüm önerilerini sıraladı. batırmadan kuyruklan bitire- bikcek" önerilerini sıraladı. • 2003 sonunda SSK'de fi- ilen çahşan eczacı sayısı yakla- şık olarak 1000. Aynıyıl toplam eczane sayısı ise 23 bin. SSK, Türkiye'deki toplam eczacı sa- yısının yüzde 4'ü ile toplumun yüzde 50'sine hizmet sunmaya çalışıyor. Eczacı açığı gideril- meli. ^ Birinci basamak hiz- met sunması gereken SSK dis- panserleri yaygınlaştınlmalı. • Kaynak sıkıntısı nedeniyle ilaç alım ihalelerindeki tıkanık- lıklar ve doktorlann ilaç yaz- masını kısıtlayan kimi düzen- lemeler tasarruf sağlayamadığı gibi sorunu daha da derinleşti- riyor. Bu yapay tıkanıklık gide- rilmeli. ^ Akılcıilaç kullanımı- nın sağlanması için doktorlann mezuniyet öncesi ve sonrası eğitimleri etkin biçimde örgüt- lenmeli. tlaç endustrisiyle dok- torlar arasındaki üişkilerin bi- limsel/eok kural ve ilkelere uy- gunluğunu sağlayacak adımlar atılmalı. *^Büyük şehirlerin merkezi yerlerinde "7x24" tar- zında, yani 24 saat ve her gün hizmete açık, 20-25-30 eczacı istihdam edenbüyük eczaneler açılabilir. Sosyal güvenlik açığı, bütçe- ye büyük bir baskı yapmaya başlarken SSK de alacaklannı tahsil edemiyor. Sosyal güven- lik açığı 2005 bütçeşinde açığın yüzde 76'sı kadar bir büyüklük oluşturacak. Bütçede, 8.9 kat- rilyonu Emekli Sandığı'na, 6 katrilyonu SSK'ye, 6.6 katril- yonu Bağ-Kur'a, 525 trilyonu da Işsizlik Sigortası'na veril- mek üzere toplam 22 katrilyon lirahk ödenek öngörüldü, SSK'nin mali dengesini teh- dit etmeye başlayan bir diğer gelişme, alacaklann bir türlü tahsil edilemsmesi. Toplam 5 katrilyon 619 trilyon 477 mil- yar lira tutanndapnm, gecikme zammı ve sosyal yardım zam- mı alacağı olan SSK'nin, ka- mu kurum ve kuruluşlannda 2 katrilyon 11 trilyon 530 milyar lirası bulunuyor. Özel sektör kuruluşlanrun ise kuruma 3 katrilyon 607 trilyon 947 mil- yar lira borcu var. Buna göre, borçlann yaklaşık3'te 2'si özel sektöre ait. AOS UYARISI obnak üzere pek çokikle eyfemlerle hükümetin SSK ûe agöi ; devir planını protestoetnler. Devrimcitşci Sendikalan Konfe- j derasvt>mı (DİSK), SSK hastanefcrinin Safjbk Bakanhğı'na . dcvTedüınekistenmesiniprotestoeöiDtSKGenelBaskanıSu- okhığunu belirttL DİSK Yönetimi Kuruhı üyefcri, DİSK. \ KESKwTürk-lş'ebağhsendikalar,lstanbıılTabipOdas»üi^ I teriveSKKçahşaıılaa^K OtaneydanıEğjtim veAraştrma Hastanesi BaşhekünHk binası önünde yapoklan eylemk, AKP'nin SSK'yi devretmesine izinverOenıeyeceğjni apkbub- tar. Grup,"AKİP saftağa zarartnbr", "Gün gdecek devran dö- necefcAKPtaaüüihesapverecek", sJoganlanatarakhastane- ıunbahçesHHk\iİBTryüş> 1 M)tı.BuaradalnnirTabipOdasjve SESİzmirŞubeâ deSSKLnnir Eğjtim Hastanesi'nde düzen- krfkkrieytemle SSK'nindevrinekarşıçrittiar. Adana'daSSK bölge müdürlüğü önündeki eyteme de çok sayıda DİSK ve EmcUrSen^akatıkiı. (Fotögraf. HİLAL KÖSE) Türk-îş eylemyapacak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türk-lş, SSKhastanelerinin devredilme- sı durumunda kaotik bir durum olusaca- ğı uyansında bulunurken, devir işlemle- rinın durdurulması için alanlara inmeka- ranaldı. Türk-tş Başkanlar Kurulu, SSK hasta- nelerinin Sağlık Bakanlığı'na devri ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün kapatılması konulannı değerlendırmek üzere konfederasyon genel merkezınde olağanüstütoplandı. Türk-lş Başkanı Sa- üh Kıhç, de\ir durumundakimserıin prim ödemeyeceğını belirtirken, *Sayın Baş- bakan diyor ki 'işçi, işverenlere vere- lim...' Evet biz tatibiz, buyursun veran- ler" dedi. Kılıç. *SSK, pi\™asalasorüıp giderek gelir düzeyi \iiksek olanlann >-arariana- bileceğibir yapıya dönüştürülmek isteni- >w* dedi. Topİantı sonrası yayımlanan sonuç bildirisinde ise hastanelerinde\Tİ- nin önlenmesi için öncelikle Ankara, İz- mir. Adana ve Bursa'da kitlesel eylemler yapılacağı belirtildı. Kabinede SSK tasansı sıkıntısı Başesgioğlu, hastanelerin Sağlık Bakanlığı 'na devrine ilişkin düzenlemeyi imzalamadı EBRUTOKTAR ANKARA -SSK hastanelerinın Sağ- uk Bakanlığı'na devrinı öngören yasa tasansı hükümet üyeleri arasında görüş aynlığı yarattı. Tasanya imza atmayan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı MuratBaşesgioğlu, SSKbürokratlanna söz konusu düzenlemenın hukuki boyu- tu ile getireceği mali yükü inceletiyor. Geçen pazartesi günü toplanan Ba- kanlar Kurulu'nda SSKhastanelerinin bedeli karşılığında Sağlık Bakanlı- ğı'na devredilmesi kararlaştınldı. Hü- kümet Sözcüsü Cemfl Çiçek. bu yön- deki tasannın imzaya açıldığım, artık SSK'nin sadece sigorta işlemleri yapa- cağını, sağlıkhizmetlerinin Sağlüc Ba- Başesgioğlu'nun tasanya muhalefet et- tiği öğrenildi. Başesgıoğlu'nun kendi inisiyatifı dışında hazırlanan bu tasan- dan rahatsız olduğu ifade edildi. • Tasannın anayasa ve yasalara uygun olup olmadığını araştıran Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, SSK bürokratlanna düzenlemenin getireceği mali yükü de inceletiyor. kanlığı tarafindan gerçekleştirileceği- ni açıkladı. Ancak perde gerisinde bu düzenle- meninkabinede sıkıntı yarattığı, Bakan Başbakanlık Müsteşan OmerDinçer ve ekibi taraftndan hazırlanan tasanya Sağlık Bakanı Recep Akdağ ise sağlık hizmetlerinin tek eldenyürütüleceği ge- rekçesiyle destek verdi. Konuya sıcak bakmadığı mesajı ve- renBaşesgioğlu, tasanyı SSK bürokrat- lan ve danışmanlanna inceleteceğini belirtti. Başesgioğlu, bu inceleme ta- mamlanmadan tasanyı imzalamayaca- ğı mesajmı verdi. Başesgioğlu'nın su konular üzerinde durdugu öğrenildi: tt SSK'ninl50hastanesive450'yeyakm dispanserinin bedeli nasıl beürienecek? SSK çahşanlannm statüsü ne olacak? Düzenlerneninhukuki dav-anağı var nn? Yasa \t ana\-asaya uygun mu? Bu dev- rin maliveti ne olacak?" ZEKERÎYA TEMtZEL 2005 Bütçesi Ne Getiriyor? AKP Hükümeti 3. bütçesini TBMM'ye gönderdi. Toplumun değişik kesimleri de büiçenin kendi- lerine ne getirdiğini doğal olarak merak etti. Peki 2005 bütçe tasansı topluma neler vaat edi- yor? Bir bütçe uygulamasının topluma ne getirdiğini anlamak için harcama kalemlerine bakmak gere- kiyor. 1) 2005 yılı bütçesi, faiz ödemeleri olmasa, 24 katrilyon lirafazlaveriyor. Bu demektir ki devlet ge- lirinden 24 katrilyon lirayı harcamayacak. Yaniokul, hastane, yol yapmayacak. Bu tutar, borçlann öden- mesinde kullanılacak. 2) Bu bütçe 56.4 katrilyon lira faiz ödemeyi ön- görüyor. 2004 yılında da 66 katrilyon lira faiz öde- mesi öngörülmüştü. Bu tutann 58.5 katrilyon lira olarak gerçekleşmesi bekleniyor. 3) Bu iki kalemin toplamı (56 katrilyon liralık faiz ödemesi ile 24 katrilyon liralık faiz dışı fazla) olan 80 katrilyon liranın geniş halk kitleleri ile bir ilgısi yok. Bu rakam 2005 yılı bütçestnin devlet ile rantiye ke- simi arasındaki ilişkisinin boyutunu ortayakoyuyor. Yani bütçenin yansından fazlası (yüzde 51.6) ran- tiye ile devlet arasındaki doğrudan ilişkiye aynlmış. 4) Bütçede kamu çalışanlarına aynlan pay ise 32 katrilyon lira. Geçen yıl 29 katrilyon lira aynlmıştı. Kamu çahşanlannm bütçeden aldığı payın GSMH'ye oranı geçen yıl yüzde 6.9 idi, bu yıl ise yüzde 6.7'ye düştü. Daha önceki yazılanmızda hü- kümetin büyümeden memura pay vermediğini, başkaverileüe, aktarmayaçalışmıştık. Bu bütçe ile kamu çalışanlanna büyümeden pay verilmediği belgelenmiş oluyor. 5) Bu bütçenin de "abalısı" yine sosyal güvenlik kurumları. Herkes onlara vuruyor. Sosyal güvenlik kurumlannın açıklan için bütçeye konulan tutar, ge- çen yıl 23.3 katrilyon lira idi, bu yıl 26.5 katrilyon li- raya çıkmış. Bu durum sosyal güvenlikkurumlannaprim öde- yenlerin sayısının artmadığını ve kayıt dışılığın ar- tarak devam ettiğini gösteriyor. Nesiller arası dayanışma esasına da dayanan si- gorta sistemimizde açıklan azaltmak için kayıt dışı işçilikle mücadele etmek gerekir Bu bütçe kayıt dışılıkla mücadele edilmeyeceği- nin, 10 yıl önceki iktidarian suçlayarak sosyal gü- venlik sisteminin özelleştirilmesine zemin hazırla- nacağının işaretlerini veriyor. 6) Bütçedeki, faiz, personel ödemeleri ve sosyal güvenlik kurumlanna transferler kalemlerinin top- lamı, 115 katrityon lira. 2005 yılında elde edilecek vergi gelirieri ise 118 katrilyon lira. Yani bu üç ka- lem için harcama yapıldığında devletin sağlıklı ge- lir kaynağından geriye neredeyse tek kuruş kalmı- yor. • • • Bu değerlemelerin ortaya koyduğu kadarıyla 2005 yılı bütçesi de, 2003 ve 2004 yılı bütçeleri gi- bi halka bir şey vermiyor. Sadece veriyormuş gibi yapıyor. Bütçe yine bir borç ve faiz bütçesi. Diğer iki büt- çe gibi bu bütçe de, kamu harcamalannın azaltıl- ması, faiz dışı fazla yaratarak devletin borçlannı ödemesi ilkesine dayandınlmış. Bari borçlar azaltılabilmiş mi? Işte buradadurmakgerekiyor. Devlet bütçesi yıl- lardan beri yüzde 6.5 faiz dışı fazla ile bağlanıyor. Her yıl ulusal gelirin yüzde 6.5'i kadar bir kaynak borç ödemesine aynlıyor. Ancak kamu borçları azalmıyor. Aksine artıyor. 2003 yılı sonunda 283 katrilyon lira olan borç stoku bu yılın eylül ayında 315 katrilyon liraya çıkıyor. Faiz dışı fazla borç ödeme konusunda bir işlev görmüyorsa neye yanyor? Devletin ekonomik işlevlerinin yok edilmesine, sosyal içerikli harcamalannın kaldınlmasma, tanmın çökertilmesine yol açıyor. Bu bütçe politikalannın doğurduğu sonuç ise devletin devletlikten çıkanlması oluyor. temizel@cumhuriyetcom.tr JTİ Fiyat Duyurusu 1 Ekim 2004 tarihi itibarı ile geçerlidir. Yeni Urün Anadolu KISA UZUN 1.800.000 TL 1.950.000 TL JTİ Torball FabrikaSl'nda ÜretilmİŞtİr. Yasal üyan: Sigara Sağlığa Zarariıdır. 4077 Say* Tükenctfi touna Kanunu'nun 12'no maddesı VB Sansyı ve Tcaret Bîfartgı'nın 29 Ağustosl995tanhfıvönetmel^gefe9ıtx»vapılanH)funluduyunJdur. MALİYE YAŞAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOĞLU pamukm@superonline.com Maliye Bakanlığı bu ko- nuda V.U.K mükerrer 257. maddesi hükmü doğrultu- sunda tahsilat ve ödemeler için tevsik zorunluluğu getirmiştir. Bununla ilgili 4.7.2003tarihli 320 seri No'lu, 1.8.2003 tarihli 323 seri No'lu ve 28.10.2003 tarihli 324 seri No'lu, 27.04.2004 tarih- li 332 seri No'lu genel tebliğler ile 12.08.2003 tarihli 1 No'lu V.U.K sirküleri yayımlamış- tır. öte yandan 5228 sayılı^Ş? yasa ile V.U.K'nin mükerrer 355. maddesine bir fıkra ek- lenerek bu zorunluluğa uy- mayanlara her işlemin yüzde 5'i tutannda özel usulsüzlük ce- zası uygulanacağı hükme bağ- lanmıştır. Yasa hükümleri ve düzenle- meleri tek tek inceleyelim. 1- Maliye Bakanlığı'nın Dü- zenieme YapmaYetkisi Daya- nağı Vergi Usul Kanunu'nun mü- kerrer 257. maddesinin 2. ben- dinegöre "mükelleflere muame- leleri ile ilgili tahsilat ve ödeme- lerini banka, benzeri finans ku- rumu veya posta idarelerince düzenlenen belgelerte tevsik et- melerizorunluluğu getirmeye ve bu zorunluluğun kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esas- lan belihemeye" Maliye Bakan- lığı yetkili kılınmıştır. 2- Bu Yetki Kapsamında Be- lirlenen Düzenlemeler a- Tevsik Zorunluluğu Kap- samındaki Mükellefler Birinci ve ikinci sınıf tüccariar, kazancı basit usulde tespit edi- lenler, ^eftertutmakzorunda bu- Tahsilat ve Odemelerde TevsikZorunluluğu lunançiftçiler, serbest meslek er- babı ve vergiden muaf esnaf, b- Tevsik Kapsamındaki Iş- lemler Yukanda sayılan mükedeflerin kendi aralannda yapacaklan ti- cari işlemler ve nihai tüketiciler- den mal ve hizmet be- deli tahsilat ve öde- meleri tevsik zorun- luluğundadır. c- Tevsik Zorun- luluğu Sının En son düzenle- meye göre 8 milyar TL'dir. d- Tevsik Olarak Kabul Edi- len Belgeler Bankalar, özelfinans kurumla- rı ve posta idarelerince verilen dekont veya hesap bildirim cet- velleri, internet şubeler üzerin- den yapılan işlemler, çek, senet gibi bankacılık aracılığı ile yapı- lan ödemeler ve tahsilatlar. e- Tevsik Zorunluluğu Ol- mayan ödeme ve Tahsilatlar Tevsik kapsamına giren mü- kellefve nihai tüketicilerin genel, katma bütçeli idareleri ve döner sermayeli kuruluşlaria yapacak- lan tahsilatve ödemeler; serma- ye piyasası aracı kurumlannda, döviz büfelerinde, noterlerde ve tapu idarelerinde yapılan işlem- lere konu ödem ve tahsilatlar. Bunun yanında Türkiye'de mu- kim olmayan yabancılann öde- me ve tahsilatlan da zorunluluk kapsamı dısındadır. f- Diğer özel Düzenlemeler Maliye Bakanlığı 324 Seri No- lu V.U.K genel tebliğinde de ba- zı özel beliriemeler yapmıştır. Buna göre; mal ve hizmet be- dellerinin yani bunu gösteren fa- tura ve benzeri belgelerin belir- lenen sının bugün için 8 milyar TL'yi geçmesi halinde tevsik zo- runluluğu doğmaktadır. Bu dü- zenleme ile sınıriama getirilecek baz, fatura veya yerine geçen belge tutan olmaktadır. Bu aşa- ğıda açıklayacağımız sebepler- den dolayı hukuken mümkün değildir. Maliye Bakanlığı, ka- nundaki yetki kapsamı dışında bir belirieme yapmaktadır. Diğer yandan, şirket ile şirket ortaklan arasındaki nakit işlem- lerinin de tevsik zorunlulu- ğundaolduğu bu tebliğle dü- zenlenmiştir. 1 No'lu sirkülerde de avanslann, depozitolann, pey akçesi gibi tahsilat ve ödeme- lerin tevsik zorunluluğunda ol- duğu öngörülmüştür. g- Ciro ve beyaz cirolu çek kullanma esaslan Mal ve hizmet karşılığı alınan çekin tam ciro yapılması halinde çekin arkasına isim, un- van, vergi kimliknumarası ve ad- resyazılması gerekmektedir. Ha- miline çeklerde de aynı işlem ya- pılacaktır. Mal ve hizmet bedellerini be- yaz ciro ile tahsil edenler, bu çekler içinçek alım bordrosu dü- zenleyecekler. Bu bordroda çe- ki düzenleyenin, devredenin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ya- zılacak ve kaşelenip imzalana- caktır. öte yandan KDV yönünden müteselsil sorumluluk doğmaması için tam ciro yapılması şarttır. 3- Maliye Bakanlığı Yetkisi- ni Fatura Tutan Olarak Kulla- nabilir mi? Bizim görüşümüze göre yetki maddesi hükmü bakanlığa sa- decetahsilat veodemelerde tev- sik zorunluluğu ile ilgili düzenle- me yapmayetkisini kapamakta- dır. Maliye bu kapsamı tebliğler- le genişletmektedir. örneğin, avans alarak satılan mal veya hizmet bedeli daha sonrafatura- sı düzenlendiğinde avans mik- tarlan 8 milyar liranın altında ol- duğu halde fatura tutan daha fazla olursa geriye dönüp bu avanslaria ilgili ceza mı kestle- cektir? Kanun koyucu mal ve hizmet bedeli bağlantılı bir yetki ver- memiştir. Çünkü özel usulsüzlük cezasının da uygulanacağı tutar "İşlem bedeli" olarak | aîınmıştır. Aksi halde "^ yann sırar daha da düşürüldüğünde ve faturatutan esas alın- dığında ticaretin normal icap- larından olan nakit ödeme ya- pılamaz hale gelecektir. Bizce fatura tutan ne olursa olsun bu fatura karşılığı yapılacaktahsilat ve ödemelerie ilgili Maliye Ba- kanlığı düzenlemeyapmaya yet- kilidir. Aksi halde ticari yaşama müdahale söz konusu olur ve 5228 sayılı yasa ile konulan her işlemden yüzde 5 özel usulsüz- lük cezasının ödenmesi ile ilgili işlemlerde vergi ihtilaflan çıkar^