Katalog

S EKM 2004 PAZARTESİ 4 - CUMHURİYET SAYFA DI§ BASEN Demokratlarm adayı John Kerry başkan seçilirse, ABD ve Hindistan ilişkilerinde yeni bir sayfa açılabilir Washkıgton'ayeni müttefikŞAHİT.M.EMİN* B ugünlerde Pakistan. bir Amerikan karşıthğı dal- gasıyla çalkalanıyor gibi görünüyor. Buradaki solcu lobi rer zaman Amerikan karşıtıydı. Ancak, son birkaç yılda molla- lınn liderliğindeki sağcı, dinci partilerin ABD karşıthğı solcu- lannkıni solladı. ABD'nin Irak'a saldırmasından sonra ülkedeki bazı ılımlı kesimler de bunlara ka- tıldı. Çok sayıdaPakistanlı önümüz- deki ay yapılacak seçimlerde Başkan George W. Bush'un, ye- rini rakibi SenatörJohn Kerry'ye bırakması için çaba sarf ediyor. Pakistan'ın ulusal çıkarlan açı- sından konuya bakarsak Kerry'nin başkanlık seçiminde zafer ilan etmesi halinde bunun ülke için ne gibi sonuçlan olaca- ğını düşünmeliyiz. Kerry, Pakistan'da bazı resmi makamlann -bunlann başında Dr.A.Q.Han geliyor- nükleer si- lahlanma programına katıldığı- nı bildiğini, seçilirse nükleer ça- hşmalann durdurulması içinbas- kı yapacağını açıkladı. Hindis- tan'ınbölgenin lideri rolünüüst- lenmesi için deçahşacağını söy- ledı. Kerry, El Kaide'nin ABD'nin en büyük düşmanı olduğunu dü- şünüyor ve Pakistan'ı El Kaide ve Taliban üyelerini banndır- makla suçluyor. Başkan seçilir- se bu durum konusunda da Pa- kistan'a baskı yapacaktır. Uzun lafin kısası, Kerry baş- kanlık yanşını kazanırsa Pakis- tan'a karşı işleri sıkı tutacak. Bu da ABD-Pakistan ilişkilerinde geçmiş dönemdekilere benzer ciddi gerginliğe yol açacaktır. Pakistan'a yapılan yardım kesi- lebilir, hattadâha kötü şeyler ola- bilir. Hindistan'ın birçok konu- dateşvik edilmesi, kucaklanma- sı söz konusu olur. Zaten geç- mişe bakıldığmda Kerry'yi aday gösterenDemokratlarm Hindis- tan'ı Pakistan"a tercih ettikleri- ni görüyoruz. Bush'un partisi Cumhuriyetçilenn ise daha çok Pakistan yanlısı olduklannı... Demokratlar, demokrasikültü- rünü yaymak için de daha istek- li görünüyorlar. Eski Başkan BiB CMnton'ın -o da bir Demokrat h- 2000"de Pakistan'a yaptığı zıya- ret sırasında Devlet Başkanı Ge- neral Pervez Müşerref le fotoğ- raf çektirmek konusundaki is- teksizliğini unutmayahm! Ayru Müşerref, Bush'la yakın ilişki kurdu ve 11 Eylül sonrasındate- rorizmle mücadele konusunda işbirliği yaptı. Bunun diploma- tikve ekonomik anlamdabüyük yaran oldu. Kerry'nln seçllmesl HlsRllerl tehllkeve sokar Ancak, Dr. A. Q. Han'ın çalış- malannın sonucu Bush ve Mü- şerref in kurduğu dostluk ve ül- ke için çok yaralayıcı ve kötü olabilir. Pakistan nükleer güce sahip bir ülke vejeostratejik ko- numunun önemi Kerry ve her- hangi bir ABD başkanı tarafın- dan anlaşılması gerekir. Bu ülke, aynca, radikal Islamcılığın Ba- tı'nın baş ağnsı olduğu bir dö- nemde ılımlı bir Müslüman ül- ke olarak önem taşıyor. Tüm bunlar göz önüne alındı- ğında Bush'un koltuğuna Kerry'nin oturmasının Pakistan- ABD ilişkilerinde bir geriye dö- nüş yaşanmasına, geçmişteki tat- sızhklann yinelenmesine neden olacağı sonucu çıkıyor. ABD'nin îsraü'e olan destegi söz konusu olduğunda ise -kibu • Pakistan'daki ABD karşıtlığı artıyor ve Pakistanlılar Demokratlann adayı Kerry'nin başkanlık yanşını kazanması için lobi yapıyor. Ancak, açıklamalanna bakılırsa Kerry, başkan olursa Pakistan'a karşı işleri sıkı tutacak gibi görünüyor. Bu da ABD-Pakistan ilişkilerinde geçmiş dönemdekilere benzer gerginliğe yol açacaktır. Ekonomik yardım kesilebilir ve ABD Hindistan'a kucak açabilir. 11 Eylülsonrasındailişküeri çokscak tutan iki müttefik BushveMüşerrefsonolarak22 EyKil'de N'ew York'ta bir arayageklive Pakistan'uı içindebulunduğubölgenin güvenbğihakkmda fflOTahşverişindebulundu.(REUTERS) büyük olasılıkla Pakistan ve Is- lamdünyasındaki ABD karşıth- ğının giderek artmasının en önemli nedenidir- Kerry, Siyonist rejime olan desteği ortadan kal- dıracağa benzemiyor. Demok- ratlann Israil'e destek verme ko- nusunda CumhuriyetçileTe oran- labir adun ileride olduklan dabi- linen bir gerçektir. John Kerry'rün, ABD'nin Irak'ı işgal etmesini onayladığı da unurul- maması gereken bir gerçek. Başkan adayı olarak Bush'u eleştirse de o da kendisi başkan olduğu takdırde ABD'nin ülke- den derhal çekileceğinin sinya- lini vermiyor. Senatör John Kerry'nin El Kaide ve Taliban'la olan sıkı mücadele isteği Afga- nistanve başka ülkelerdeki Müs- lümanlan daha da zora sokacak sonuçlar doğurabilir. Şimdiye kadar ne Avrupa'mn ne de başkalannın Israil'de olup biteni kontrol altına almak için somut bir şey yapamadığı orta- da. Israil sadece ABD'nin etkı- si altında kalıyor. Ve ABD, tan- hinde ilk kez Bush yönetiminde bağımsız Filistin devletınin ku- rulması yönünde çaba sarf edi- yor! Pakistan'da ABD karşıtlı- ğının geçmişten gelen nedenle- rindenbiri 1965 ve 1971 yüla- nndaHindistan'layapılan savaş- larda ABD'nin Pakistan'ı des- teklememesinden kaynaklanır (Pakistan bu iki savaşa girme- mesi için ABD tarafuıdan ikna edilmeye çahşılmış ancakAme- rikalı yetkilileri dinlememişti). ABD 1950 ve 1960'larda Pa- kistan'a komünızmle mücadele etmek için askeri yardım yap- mıştı. Pakistan ise bunuyapmak yerine bu silahlan Hindistan'a karşı kullandı. Tabii, Hindistan da aynı şeyı yaptı. Hindistan da ABD'ninbaş- ka meseleler için kullanılmak üzere verdiği silahlan Pakistan'a karşı kullanmıştı. Uluslararası lllşkilerde dost ve düşman yolrtur Tarihbunlan anlattığı gibi Pa- kistan'ın 1971 yılında Hindis- tan'la yapılan savaşta yenildiği- ni ve ABD'ninHindistan'ı Pakis- tan'ın batısını işgal ermemesi için iknaettiğini gösteriyor. 1999 ve 2002 yıllannda da Keşmir ko- nusundaki gerginlik nedeniyle yıne Hindistan'uı Pakistan'a as- keri müdahale düzenlemesini en- gellediğini gösteriyor. Tabii, ABD'nin son 50 yıldır Pakis- tan'uı en büyük askeri ve ekono- mik yardım kaynağı olduğunu da... Pakistan'uı 1971 'e kadar ABD'nin düşmanı kabul ettiği Çin'le dostluketmeside geçmiş- te iki ülkenin arasını açan ne- denlerdenbiriolmuştur. 1980'ler- de ise iki ülke Afganistan'daki Sovyet işgaline karşı birleşmiş, aralan düzelmişti. Ancak ikili ilişkilerin iyi ol- ması, ABD'nin ısranna rağmen Pakistan'ın nükleer programın- dan vazgeçmesine engel olma- mıştı. Aynı şekilde 11 Eylül sal- dınlan sonrasuıda ABD'yle iş- birliği yapacağını açıklayan Pa- kistan Irak'a asker göndermeyi reddetti. Tüm bu gerçekler uluslarara- sı ilişkilerde dost ya da düşman kavramlannm olmadığmı gös- teriyor. Çünkü dengeler çabuk değişiyor. Eğer ABD'ninyakının- da oluyorsak bu Pakistan'ın çı- kan için iyi olduğundandır. Bi- zim stratejik doktrinimiz güven- liğimiz konusunda Hindistan'ın oluşturduğu tehdit üzerine ku- rulmuştur hep. ABD'nin Hindistan'la Pakis- tan'akarşı cephe oluşturamama- sı için sürekli çabasarfettibu ül- ke. Şimdi bütün bu çabalar bo- şa gitmemeli. Pakistan'daki ABD karşıthğı, -ki şimdiden radikal îslamcıhğı ve hatta El Kaide tarzı terorizme olan desteği körükledi- ABD'yi geçmişte olduğu gibi Hindis- tan'ın kucağına itebilir. Bu da ulusal güvenliğimizi tehlikeye sokar, (Dawn, Pakistan, 9 Ekim) *Eski Büyükelçi Mısır turizmine inen darbe liüe zararverir AKtVAELDAR I slamcı fanatıklerin bakış açı- lanndan konuya yaklaşırsak Mısır'daki teröT saldmlan, beklentileri yenne getirdi. Bundan çok değil, kısa bir sü- re önce Usame binLadin'in yar- dımcısı olarak tanınan Eymen el Zevahiri Kudüs'e uzanan yolun Kahire'de başladığını açıkladı. Butür açıklamalar ve gizli ser- vislerinedindiği istihbarat El Ka- ide'nin Kahıre ve Kudüs arasın- daki banşçı ilişkilerin bozulma- sını hedefiediğine işaret ediyor. Mısır'daki laik yönetim için Kudüs'le iyi üişküer içinde olrnak Baü'ya giden yolun en önemli çıkış noktalanndan biri. Bu kez Israil'in gizli servisle- ri tehdidi ciddiye aldı ve Israil halkını Sina'ya seyahatetmeme- leri konusunda uyardı. Ancak görü- nen o ki on bin- lerce Israilli bu uyanyı dikkate almadı ve Mı- sır'a seyahat planlarını iptal etmedi. Şimdi ise bundan sonra bir Arap topra- ğına ayaklannı basmayacaklan- na dairyeminediyorlar. Budatam teröristlerin istediği şey. Bu İslamcı terör örgütleri Ba- tı kültüründen olan insanlannha- yaünı zorlaştumayı ve demok- rasinin ilke ve unsurlannı değer- sizkılmayı kendilerine amaç edin- mişler. 11 Eylül'den sonra ABD halkının bireysel özgürlükleri- nin kısıtlandığı anımsandığında bu örgütlerin demokrasi kültü- rüne verdiği zarar görülüyor. Ve terör saldmlanntn, ABD Başkanı GeorgeW.Bush'un Af- ganistan ve Irak'ta savaşa girme- sine neden olduğu... 2 Kasım'daki seçimlerde De- mokratlann adayı Senatör John Kerrv, Bush'u devirerek başkan seçilirse "Bunda Usame bin La- din'indekatkKivar" diyebiliriz. 11 Evlül ve 11 Mart... O zaman 11 Eylül, Ispan- ya'nın başkenti Madrid'de ge- çenyıl 11 Mart'tadüzenlenenve iktidar partisine seçim kaybetti- ren ve Irak'taki Ispanyol asker- lerinin çekilmesi karannı aldır- tan saldınlardan sonra seçim so- nucunu belirleyici unsur haline gelen ikınci grup terör saldmsı olacak. tslamcı teröre karşı savaşın kendine ait bir mantığı var. Te- röristlerin eylem planlarını ger- çekleştirmeleri onlara yollann- da devam ermeleri konusunda cesaret\eriyor. Sorumluluksa- hibi bir hükümetin çocuklarına zarar verecek bir bilgi kınn- tısını bile gör- mezden gel- meyeceğibek- lenir. Bunun so- nucunda da birçokkezrisk faktörünü en düşüğe indir- gemekiçinön- lem alanhükümetlerterörünkar- şısuıda ezibniş gibi görünüyor. Bu bakış açısıyla yaklaşu^ak Mısır'ıturizmharitasındançıkar- makteröristleri şustratejik amaç- lanna ulaştmr: • Mısır'daki laik düzene cid- di ölçüde zarar verir. • îsrailüleri öldürerek iki ül- kearasındaki düzeltilmeye çalı- şılan ilişkileri bozar. Bu terörün, dünyadaki tüm iyi güçlerin adlannı -ki buna Arap dünyasuıdakiler de dahil- Allah adına cinayet işleyenlere karşı ölümüne bir savaşa katıbnalan için hazırlanan listeye ya2anak- tan başka çaresi yok gibi görü- nüyor. (Haaretz, tsrail, 11 Ekim) DAHAFAZLA SAY1OA İTFAİYEdMİZ OLMAUYOfl THE WASMNGT0N POST Süpermen'in anısına (Bremer ABD'nin Irak'taki eski sivil yöneticisi.) S üpermen öldü. Ancak çahşma- lan devam edecek! Attan düştük- ten sonra dokuz yıl felçli yaşa- yanChristopherReeve. sadece kame- rakarşısındaki cesuroyuncu olarakde- ğil, kendisi gibi felçli olanlara ve tüm engellilere aşıladığı cesaret ve umut ışığıyla da anımsanacak. 52 yaşında ölen Reeve, felçli geçirdığı yıllannı, bıkmadan, engellilerin sorunlannaçö- züm getirmek için kampanya düzen- leyerek geçirdi. Birçok ülkede oldu- ğu gibi ABD'de de sınırlama getirilen kök hücre araştirmalannayönelık kı- sıtlamalann kaldınlması için yıllarca çaba sarf etti. Alzheimer'ın da arala- nnda bulunduğu birçok hastahğa ol- duğu gibi felçlilere de çözüm ürete- bilecekkökhücre çahşmalannınönün- deki engeller kaldırmak, onu anma- nın en iyi yolu olur. Embriyonikkökhücrelere yöne- lik araştırma, ABD'de tartışmala- rayol açıyor. Bushyönetimiyetiş- kinhücrelerde araştırmaya izinve- riyor. Ancak embriyonik kök hüc- relere yönelik araştırmalan, insan kopyalanması ve çok erken safha- da da olsa bir canlıya müdahale edilmesikaygısıylayasaklıyor. Kerry ise dini ve muhafazakâr kesimlerin tepkisıni çekmeyi göze alarak bu tür araştırmalan destekliyor. Reeve'in 50'li yaşlannbaşında ölmesı çoküzü- cü. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi, onu anmamn en i\i yolu, felçli- lere umut ışığı olabilecek kök hücre araştırmalanna yönelik kısıtlamala- nn kaldınlıp tedavi yöntemlerinin önünün açılması olur. (The Gıumüan, tngibat, 15Ekim) • Mısır'ın turizm haritasmdan süinmesi teröristlerin amaçlanna ulaşmalan anlamma gelir. Hem ülkenin laik düzeni zarar görür hem de Israü'le ilişkiler bozulur. Sıraparlamento seçimlerindefgan halkı, ABD'nin Taliban'ı de- virmesinden sonra ilk kez liderle- ıi seçme şansını yakaladı. Olke- nin geçmişte yönetildiği sistemlerde di- rekt devlet başkanı seçiminin söz konusu olmadığını göz önüne ahrsak, tarihinde ilk kez ülke yönetiminin "bir" numarah ismi- ni belirlemek için sandık başına gitti. Ge- çen cumartesi günü (9 Ekim) düzenlenen devletbaşkanlığı seçimlerinde ne terör sal- dınsı tehditleri ne de kapalı kapılar ardın- da yapılan hesap ve plan iddialan Afgan halkını sandıkbaşına gitmekten ahkoydu. Burası, birçokkentte güvenliğin hâlâ sağ- lanamadığı, uluslararası yardım dernek- lerinin kendi kaderlerine bırakılarak ce- surca, tehlikekre göğüs gererek çalıştığı bir ülke.Seçime karılan Devlet Başkanı Hamid Karzaibüe başkent Kâbil dışında kampanya çalışması yapamadı. Mitingle- re gelmek isteyen seçmenlerin çoğu yerel aşiret liderleri tarafından engellendi. Ay- nı feodal adamlar seçmenin sandıkbaşına gitmesini de engellemeye çalıştı, bazılann- da başanlı da oldu. Ancak, milyonlarca Afgan kadın ve erkeği demokrasinin ge- leceğindeki kaderlerini belirlemek için ce- surca sandık başına gittiler. Cesaretleri, sürekli ertelenenve önümüzdeki yıl düzen- lenmesi planlanan parlamento seçimleı\ 9 Ekim'de, oy vermek için kuyruğa giren Afgan halkı terör tehdidine ve feodal düzeni savunanlann gözdağlanna kulak asmadı. Halkm bu cesareti büyük olasıhkla sürekli ertelenen parlamento seçimlerinin önünü açacak. (AP) için örnek oluşturmah. Aslında seçimin düzenlenmesi Afganistan'ın demokrasisi içineniyi olmaktançokBushyönetimiiçin siyasibir artı, bir başan konusu oldu. Par- lamento seçimlerinin ertelenmesi,yeni se- çilen devletbaşkanına, ülkedeki organizas- yon eksikliğine, teknikyetersizliklere, seç- men kartlannın dağıtımına ilışkin düzen- sizhklere çarebulmasıiçinzamanverecek- tir. HamidKarzai'ninbaşkanlık yanşında- ki 15 rakibiönce seçimin iptaliniistedi, an- cak, BM'nin atadığı bağımsız bir ekibin gözlemci olarak görevlendirilmesinden sonra karannı değiştirdi. Bu adımların devamı oelmeli Sonuçta, seçimler olaysızbir şekilde dü- zenlendi. ABD'nin favonsi olan Karzai seçilirse "Amerika'yagüdümlü demokra- si" tartışmalan yapılacaktır. Ancak, gelı- nennoktaher,şeyerağmense\Tndirici. Ta- bii, unutulmaması gereken nokta, seçim- lerin başansının uzun vadeli olarak yansı- masının sağlanması için Afganistan'ın ye- ni de\4et başkanının Taliban'a boyun eğ- memesi, bunu ABD birlikleri ohnadan da yapabilmesi gerekiyor. Parlamento seçim- leri, ülkenin geleceği ve demokrasi kültü- rününvar olabilmesi açısından dahaönem- li ve belirleyici olacak. Çünküfarklı etnik. dilve dingruplan ara- sındakihakveyaşamkoşullarmaüişkinuçu- rumlan ortadan kaldıracak, farklıhklan banş kültürü için kullanabilecek demok- ratik bir mekanizma obnadan iyi işleyen birhükümetolamaz. Bununiçingüvenhğin de arttınlması şart. Cumartesi günüoyvermek için kuyruğa giren sabırlı Afgan halkının görüntüsü, Afganistan'ın ülkeyi yeniden yapüandır- mak için, Taliban'ın yaptığı tahribatı sil- mek için verilenden daha fazla desteğe gereksinımi olduğunu yansıtıyor. Hem ABD'nin hem de Birleşmiş Milletler'in Afganistan'a odaklanması gerekiyor ki cumartesi günüatılancesuradımlargelecek- te anayasayabağh kalınan, demokratikbir ülkede işleyen bir hükümete giden yolun önünü açmış olsun. (New York Tmes,ABD, 12 Ekim)