Katalog

4AĞUST0S 2003 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(g cumhuriyet.com.tr 11 Washington, işgal ettiği ülkeye güç göndermek istemeyen ülkeleri ikna için yeni formüller anyor Iraküzerinden askerdavetiDışHaberlerServisi-ABDnın "Irak'ınye- niden yapılandınlması sürecinde hem para hemde asker sıkmüsıçektiği"belirtılırkenGe- orge Bush yönetimınin Birleşmiş Milletler'e (BM) başvurması içinyapılan çağnlarartıyor. Irak'ta konuşlandınlacak istikrar gücü konu- sunda BM'ye başvurmaya isteksiz olan Bush yönetiminin ise asker göndermek istemeyen ülkeleri ikna etmek için başka formüJler üze- rinde çalışmalannı sürdürdüğü belirtiliyor. NTV'nin haberine göre, Washington asker göndermeye yanaşmayan ülkeleri, Bağdat üzerinden bır kez daha Irak'a davet etmeye hazırlanıyor. Hukuki zemine ilişkin kaygıla- n bu yolla gidermeyi planlayan Bush yöne- timinin Irak'a asker göndermeye yanaşma- yan, hatta Washington'a ret yanıtı veren ül- Washington yönetimi, asker çağnsını Irak'taki Geçici Hükümet Konseyi üzerinden yapmaya hazırlanırken Başkan Bush'a • BM'ye başvurması yönündeki baskılar artıyor. A kelere bir davet de Bağdat üzerinden gönder- meyi planladığı bildiriliyor. Buna göre, ya- bancı askerler, Geçici Hükümet Konseyi'nce Irak'a davet edilecekler. Türkiye'nin koşullan Hukuki zemin konusunda duyarlı olan Tür- kiye, Irak için asker talebinde bulunan ABD'ye, Türk askerlerinin Birleşmiş Milletler ya da NATO şemsiyesi altında görev yapması veya askerlerin Irak'ta 13 Temmuz'da kurulan Ge- çici Hükümet Konseyi'nce ülkeye davet edil- mesini şart koşmuştu. Konsey aracılığıyla davetin gideceği ülke- lerin başında Hindistan ve Pakistan'ın bulun- duğu belirtiliyor. Hindistan, ABD'nin asker ta- lebine olumsuz yanıt vermiş, BM'nin oluştu- racağı bir güce ise katkıda bulunabileceğini bildirmişti. Pakistan'ın ise nasıl bir karar ala- cağı belirsizliğini koruyordu. Bush yönetiminin Irak üzerinden "asker ta- lebi" formülü ile ilgili çalışmalan sürerken ABD'de de BM'nin devreye sokulması yö- nündeki çağnlar artıyor. Dış Ilişkiler Konse- BD'DENÖNLEM Transit yolcuya vize koşulu Dış Haberier Servisi - Yeni terör saldınlanndan korkan ABD yönetimi, vizesi olmayan yabancı yolculann transit geçişler için de olsa ülke topraklanna giremeyeceğini açıldadı. Bu düzenlemenin gelecek iki ay içinde öncelikle Asya ve Latin Amerika'dan gelecek olan biletli 6 bin kadar yolcuyu etkilemesi öngörülüyor. Iç Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, alınan karann olası terör saldınlanna dönük bir güvenlik önlemi olduğu, ülkeye giriş-çıkış yapan ABD vatandaşlannın yanı sıra yabancüan da korumayı hedeflediği vurgulandı. ABD'de 1952'den beri yürürlükte olan Vizesiz Transit Programı'ndan, çoğunlukla Brezilya, Meksika ve Peru'dan Asya'ya giden ve geri dönen yolculann yararlandığı belirtiliyor. 'Sistemin zayıfnoktası' Buna göre, başka bir ülkeye giden yolcular, ABD'nin bir veya iki havaalanına vizesiz inebiliyor, hatta ABD iç hatlannı kullanabiliyordu. Güvenlik uzmanlannın vize kontrolünün bulunmadığı transit uçuşlan, güvenlik sisteminin zayıf noktası olarak gördüğü ve özellikle son dönemde yoğunlaşan tehditler nedeniyle bu konuda önlem alınmasını istediği belirtiliyor. ABD yönetimi, geçen hafta Amerikalılan "uçak kaçırma" yoluyla gerçekleşebilecek saldınlar konusunda uyarmıştı. AŞKANBUSH: Ekonomi daha da düzelecek W4SHINGTON(AA)- ABD Başkanı George W. Bush, yavaş düzelen ülke ekonomisinin çocuklu ailelere yapılan vergi yardımı çekleri ellerine ulaştığında hız kazanacağını söyledi. Bush, önceki günkü haftalık radyo konuşmasında, vergi yardımı ve diğer ekonomik önlemlere değinirken atılan adımlann sonuçlannı görmeye başladıklannı belirtti. Daha önce çocuk başına 600 dolar olan vergi yardımının 1000 dolara çıkanlmasının ekonomiyi olumlu etkileyeceğini anlatan Bush, birçok ekonomistin önümüzdeki aylarda büyümenin hızlanacağı görüşünde olduğunu kaydetti. SALDIRILAR BİTMİYOR - Irak'taki işgaici Amerikan askerieri her gün direnişçilerin saldınsına uğruyor. NVashington yönetimi, kendi askerinin sayısını azaltarak halkın kayıplara tepkisini hafifletmek için Irak'a başka ülkderin de birlik göndermesini istiyor. (AP) yi üyesi, "Banşm vahşi savaşlan: Küçük sa- vaşlarve Amerikangücününyükseiişi" adlı ki- tabın yazan Max Boot, New York Times ga- zetesinde yayımlanan yazısında, ABD'nin Irak'a 150 bine yakın asker görevlendirdiği- ni, bunlann bir bölümünün artık eve dönmek istediğini açıkça dile getirdiğini kaydetti. 'Komikdestek' Irak'ınyenidenyapılandınlmasının lOOmil- yar dolara mal olacağının sanıldığını belirten Boot, ABD'nin bu ülkedeki askeri operasyon- lannın ayda ortalama 4 milyar dolara mal ol- duğuna dikkat çekti. Kaynak sağlanması konusundaki zorluklara da işaret eden Boot, Beyaz Saray'm müttefik- lerden daha çok yardım almayı istediğini an- cak şu ana kadar komik bir des- tek sağlandığını kaydetti. Irak'ta halen ABD'li olma- yan sadece 13 bin askerin bu- lunduğunu, bunlann çoğunun Ingiliz olduğunu kaydeden Bo- ot, şöyle devam etti: "Pölonya'nın liderligindeki 9 bin askerden oluşan çokuluslu bir tümenin eylül ayında Irak'a geimesi öngörülüyor. Ancak Mı- sır, Almanya, Hindistan, Pakis- tan, Rusya ve Türkrve gjbi po- tansiyel büyük kaühmcılar, an- cak daha büyük bir BM dam- gası olursa yardımda buluna- caklanm ima etti. Ciddiler mi? Kim bilir. Belki iğrenç bir gerOla savaşı sürdük- çe bedeli ne olursa olsun kanş- mak isteme/Jer ancak samimi- vetlerini denemenin bir zaran yok. Eğer bir başka BM karan Amerikan kuvvederi üzerinde- ki baskryı azaltabüirse neden ta- lep etmeyelim? BM ile Bosna, Kosova, Afganistan ve birçok yerde birlikte çok i>i çalışük. Irak'ta neden olmasın?" ABD askerieri Saddam'ın oğullan ve torunu için tören yapılmasma izin vermedi Uday ve Kusay'a mevKt yasak Dış Haberier Servisi - Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in Amerikalılarca öldürülen ve önceki gün Tikrit yakınlannda toprağa verilen oğullan Uday, Kusay ve tonınu Mustafa için bugün okunacak mevlit, ABD'nin izin vermemesi yüzünden iptal edilirken mezarlann üzerlerine örtülen Irak bayraklan çalındı. Naaşlar, Kızılay tarafından Tikrit aşiretine teslim edilmiş, Saddam'ın doğduğu köy olan Acva'daki aile mezarlığında toprağa verilmişti. Tikrit teki Saddam Camii imamı Yahya İbrahim, Amerikan güçlerinin izin vermemesi üzerine Devrik lider Saddam Hüseyin'in oğullannın mezarlan üzerine örtülen Irak bayraklan dün gece çalındı. değiL Kalabahklardan korkuyorlar, hepimize şüpheli gözlerle bakıyoriar. Şunu anlamahlar ki, burası bizim vatanımız" dedi. mevlit okumaktan vazgeçildiğini bildirdi. Imam, "ABD askerieri ldmsenin mezarhkta toplanmasnu istemiyor, bu nedenle mevHtten ve tazhe töreninden vazgeçildi" dedi. Imam Yahya ibrahim, "Ben mevlit ve başsağhğı için toplanılmasuıda ısrar ertim, ama L day'la Kusay'uı amcalan ve aşiret reisi bunu yapmamanu istedikr. Kararlanna saygıhyım'' diye konuştu. tmam, Amerikalılan da eleştirdi ve "Bize demokrasi sözü veriyorlar ama bu yapüklan demokrasi falan 'Hırsızlar ABD askeri' 22 Temmuz'da Musul'da öldürülen Uday ve Kusay'ın cenazelerinin gömülmesinden sonra Tikrit ve civannda mevlit ilanlan dağıtılmıştı. Ailenin karannın ardında, ABD'nin cenazelerin teslimi karşılığında tören yapılmaması koşulunu getirmiş olma ihtimalinin bulunabileceği belirtiliyor. Mezarlann üzerine örtülen Irak bayraklan da, kabristanda çok sayıda ABD askerinin nöbet tutmasına karşın dün gece çalındı. ABD askerlerinin burnunun dibinden bayraklann çalınmasına tepki gösteren Tikrit halkı, hırsızlann askerler olduğunu iddia ediyor. Amerikan askerieri bölgeden aynlan otomobillerde arama yaptıysa da bayraklar bulunamadı. Önceki gün cenaze töreninin ardından Tikrit'te Amerikan konvoyuna düzenlenen saldmda 3 asker yaralandı. ABD'DEN NİJER'E UYARI: Bir daha uranyum lafı etmeyin... Dış Haberier Servisi - ABD'nin, Nijer'i, düzme- ce uranyum savlanyla il- gili olarak bir daha "ağa- nı açmaması" yönünde uyardığı öne sürüldü. Ni- jer Devlet Başkanı Ma- madoğu Tandja ise Vv'as- hington'ın uyansına ku- lak asmayarak ülkesinin Irak"a uranyum sattığı sav- lannı yine yalanladı. ABD ve mgiltere, Irak'a saldın gerekçesi olarak bu ülkenin Nijer'den nükleer silah yapmak için uranyum almaya çahştığını öne sürmüşrü. Bu sa- vın yalan olduğu- nun ortaya çık- masına karşın ABD Başkanı George Bush ve İngiltere Başba- kanı Tony Blair bu savı kullanmış ve skan- dal patlak vermişti. Ingiliz Daily Telegraph gazetesi dün, ABD'nin es- ki Afrika'dan Sorumlu Dı- şışleri Bakan Yardımcısı Herman Cohen'in geçen hafta Tandja'ya, Vv'ashing- ton'ın konuya ilişkin me- sajnıı ilettiğini yazdı. Bir Nijerli üst düzey yetkili ga- zeteye şöyle dedi: "Diyefim ki Bay Cohen, önce kohınu arkadaşça Başkan'ın om- 1 ehdide kulak asmayan Başkan Tandja, savlan yine yalanladı. zuna attı... Ama sonra Tandja'nın omzunu dunı- mun ciddiyefini anlaması- m sağlayacakkadar sıkarak dedlki: 'Arük hükümetiniz- den bu konuyla ilgili bir şey duymayahm. tamam mı." Yani, Cohen bizeçene- mizi kapatmamızj söyiedl" Tandja, geçen hafta ülke- sinin Irak'la asla uranyum pazarlığı yapmadığını be- lirterek Blair'den bu konu- daki kanıtlan sunmasını is- temişti. ABD'li yetkililer- se Nijer'e "çene- ni kapat" baskısı yaptıklannı red- detti. Gazeteye konuşan Nijerli yetkili. uyannın büyük olasıhkla dikkate alınacağı- nı belirterek şun- lan söyledi: "Co- hen açıkça söyle- mediyse de Nijer'deki her- kes ABDve İngiltere'yi kız- dırmanın sonuçlannın ne- ler olabilecegini çok iyi bi- lrvor. Biz dünyanın iküıci yoksul ülkesijiz ve ulusla- rarası yardıma muhtacız." Ancak Tandja bu uyan- yı pek de önemsememiş olacak ki, dün bir kez da- ha Irak'la asla uranyum pa- zarlığı yapmadıklannı, bu savlann düzmece olduğu- nun kanıtlandığını söyledi. HİNDİSTAN'DA BİNA ÇÖKTÜ - Hindistanda Suret kentinde meydana gelen patlamada 3 katiı bir binanın çökmesi sonucu en az 14 kişi öklû. Ükenin baûsındaki kentte rüp gaz kaçağı nedeniyle meydana gelen patlamada 39 Idşinin de yaralandığı bildirildi. (Fotoğraf: AP) Paldstatı 9 da dinamit felaketi Dış Haberier Servisi - Pakis- tan'ın kuzeyinde bır köyde, pat- layıcı maddelerin depolandığı binada dün çıkan yangında 50'den fazla kişi öldü, 150 ki- şi yaralandı. Güvenlik güçleri- nin bildirdiğine göre, Gilgit kenti yakınlanndaki Gayal kö- yünde çıkan yangını söndür- mek isteyen köylüler, yol inşa- atı için depolanmış olan dina- mitlerin kurbanı oldular. Görgü tanıklanna göre, depo- da önce onlarca kişinin ölümü- ne yol açan çok şiddetli bir pat- • Yol yapımı için depolanan malzemenin patlaması sonucu çok sayıda kişi öldü. lama oldu. Büyük patlamamn ardından art arda küçük patla- malar meydana geldi ve dina- mit lokumlan birer füze gibi uçarak evleri vurdu. BBC'nin Islamabad'daki mu- habirine göre, patlamadan ne- redeyse bütün köy etkilendi ve harabeye döndü. Çok sayıda kişinin kaybolduğunu belirten yetkililer, ölü sayısırun artabi- leceği konusunda uyanda bu- lunurken 3000 nüfuslu köyde durumun kontrol altına alındı- ğı kaydedildi. Dar bir vadide bulunan köyün yol inşaatı için depolanan pat- layıcılann bulunduğu binada- ki yangının, elektrik tesisatın- daki kısa devre yüzünden çık- tığı sanılıyor. BBC muhabiri, ül- kede devlete ve özel laıruluş- lara ait çok sayıda patlayıcı de- posunun uluslararası standart- lara uygun olmayan biçimde tutulduğunu aktardı. BIÇAK SIRT1 EROL MAISİSALI Umııt, Kaf Dağı'nın Ardında mı? "Ankara'da, işin nereye varacağını herkes bili- yor, ancak kimse üstüne gitmiyor. Görmezlikten, anlamazlıktan geliyoriar. Iktidardakiler, muhale- fettekiler, bürokratl^rsynıhavadalar. Türkiye'yial- mayacaklannı bildi/deri halde oyunu sürdürüyor- lar; oysa Türkiye çökertiliyor." Üst düzey bürok- rat bir dost, eski arkadaşım üzülerek bana içini dö- küyor, bunlar onun sözleri. - Bu bir çözülme mi? - Yoksa bazı çevrelerin "Türkiye'yi çözme ope- rasyonu mu?" Aslında bu bir "sivil darbedir". Hem sessiz hem de sivil bir darbe! Soğuk savaş sonrası "Batı ka- pitalizmi" yani ABD ve AB Türkiye'yi ancak hima- yeleri attına alarak, yani "mandaları altında" yan- lannda tutabileceklerini, Türkiye'deki "temsilcile- rine" anlattılar. Bunlar, "gayri millisermaye çevrelerinden baş- kası değiidi." 1980'lerin sonundan itibaren bütün hükümetlerde "çok etkili oldular", içeriye nüfuz ettiler. Paranın, sermayenin ve dış ilişkilerdeki "or- taklıklann gücü" her yere giriyordu. Sesli, bombalı ve askeri işgalli darbeler Irak gi- bi ülkeler içindi. Türkiye gibi "elitidevşirilmiş", ba- zı sermaye çevreleri ile "stratejik ortaklık kurul- muş", içine nüfuz edilmiş ülkelerde "sivil darbe- ler" geçerfi olacaktı. Yoksa, - Yüz binler sokağa dökülebilir, - uyutulan güçler uyanabilirdi. Türkiye gibi ülkelerde böylerisklerehiç gerek yok- tu. Venezüella ve Brezilya'da olduğu gibi, halk ken- di iktidannı getirirse, Batı kapitalizmi ne duruma dü- şerdi? Yedire yedire, sessiz sedasız bir "sivildarbe" 5- 10 yıl içinde sonuçlandınlır, ülke topsuz tüfeksiz ta- mamen denetim altına alınırdı. Görmek istemeyenler kimler? - Peki, AB'nin yann da Türkiye'yi içine almayıp tek yanlı bağlamakta olduğunu, - Türkiye'nin, ABD'nin stratejik ortağı olmadığı- nı inatla görmek istemeyenler ve "çözülmenin ge- nişlemesine" sebep olanlar kimlerdir? Siyasilermi, bürokratlarmı, sermaye çevreleri mi, işçi sendikalan mı? Üniversiteler mi? Yoksa hepsi birden mi görmek istemiyorlar, pe- ki neden? - Bulaşmak mı istemiyorlar? - Gelecek belirsiz, okkanın altına girmeye gerek yok, biz nasıl olsa bir çaresini buluruz mu diyor- lar? - Bulursak da etkimiz olmaz, iyisi mi kenarda du- ralım mı diyorlar? - Siyaset, sermaye, bürokrasi arasında "üç may- munu oynamak için" bir anlaşma yapılmış da biz mi farkında değiliz? - Işçinin, köylünün, memurun örgütlenemeyip si- yasete ağırlığını koyamaması, oligarşinin temel ne- deni mi? - Yoksa, etkili güçlerin hepsi de, "çözülmeden başka birçözüm" olmadığını mı düşünüyortar? Bir ülke fakirlikle baş edebilir; bir ülke savaş kay- beder, yine üstesinden gelip doğrulabilir; ancak bir toplum umudunu kaybettiği zaman artık artık her şey bitmiş olur: Çözülme ve dağılma kaçınılmaz hale gelir. Sivil darbelertoplumda umutsuzluğu yaygınlaş- tırarak başarı kazanır. Umutsuzluk yayılınca artık, "her şey kabul edilebilir" duruma gelir. Halk, toplumsal demokrasi, cumhuriyet, insan- lık gibi ölçülerin yerini, "bireyin, başının çaresine bakması" alır. Ancak binlerce yıldır yaşanan in- sanlık tarihi, toplum olmadan bireylerin de olama- yacağını gösterdi. Soğuk savaş sonrasında Batı kapitalizmi karşı- sında - Toplum, - Ulus, - Devlet değil, bireyleri görmek istiyor. Teker teker yakalayıp kolayca kafesin içine ka- patmak için. Sivil darbelerin yolu buradan geçiyor. Toplum kimliğini kazanmış ülkelere emperya- lizm giremez. Ancak, bireylerin toplamından mey- dana gelen topluluklar, çökmeye ve emperyaliz- min denetimi altına girmeye mahkûmduriar. www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali Meclis olağanüstü toplanacak Aliyev görevden alınacak iddiası BAKÛ (AA) - Ankara'daki Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde (GATA)tedavialtmda olan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar AByev'in sağlık durumuna ilişkin söylentiler sürerken Azeri Meclisi'nin bu hafta olağanüstü toplanacağı bildirildi. Adını açıklamayan bir milletvekili, tatile giren Meclis'in bu hafta önemli bir belgeyi tartışmak üzere toplanacağını söyledi. Milletvekili. "ÖnemH bir belge tartışılacak ama ne olduğunu bümiyoruz. Ancak .\Byw'in görevden ahnmasını ve yeni cumhurbaşkanj atanmasmı öngören kararname olabilir" dedi. Bırkaç gündür Aliyev'in öldüğü yönünde söylentileı dolaşıyordu. Bu arada, Azerbaycan Merkezi Seçim Komisyonu, muhalefetteki Musavat Partisi Genel Başkanı İsaKamber'ın 15 Ekim'de yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerine adaylığının resmen tanındığını açıkladı. Ogludaadav Seçim Komisyonu'nun toplantısında daha önce ilk adaylık başvurulan kabul edilen Abutaüb Samedov ve Gudret Hasanguliyev'in adaylığı da resmen onaylandı. Cumhurbaşkanı Aliyev'in oğlu Yeni Azerbaycan Partisi Başkan Yardımcısı İlham Aliyev'in adayhklannı onaylayan Komisyon'un resmi aday olarak açıkladığı isimler 5'e yüksehniş oldu. j