Katalog

23 AĞUSTOS 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab(g cumhuriyet.com.tr 11 Irak'ta tek Müslüman ülke olmak istemeyen Ankara'mn, İslamabad'ı da iknaya çalıştığı öne sürüldü Türkiye,PakistanaskeriistiyorDış Haberler Servisi - Irak'a as- İcer gönderme karan almaya hazır- lanan Türkiye'nin, Amerikan-İngi- liz işgali altında bulunan ülkedeki tek Ivlüslüman de\ let olmamak için Pa- lcistan'ı da asker göndermeye ikna ermeye çalıştığı ileri sürüldü. Washıngton yönetimi ise Müslü- m a n ülkelerin Islam Konferansı Ör- g ü t ü şemsiyesinde Iraka asker gön- dermesine soğuk bakıyor. NTV'nın Ankara çıkışlı haberine g ö r e Washington yönetiminin Irak için asker talebine vereceği yanıtı be- lirlemeye çalışan Ankara' yı, Irak top- rakJanna giren tek Müslüman ülke olacağı düşüncesı kaygılandınyor. ABD, Islam Konferansı Örgütü şem- siyesı altında Müslüman ülkelerin Irak'a asker göndermesıne, örgütün Arap ağırlıklı olması nedeniyle soğuk bakıyor. Ankara. bu nedenle Pakis- tan *ı asker göndermeye ıkna etmeye çalışıyor. Hafta başuıda Türkiye'ye ge- len Pakistan Dışışleri Bakanlığı Müs- teşan' na. "Irak'a banş ve istikrar ge- tirmek için gitmek istryoruz. ABD, an- cak biz gidersek Irak'tan çıkar" me- sajuıınverildığıöğrenıldı. Islamabad yönetiminin asker gönderme karan al- ması durumunda. Pakistan askerleri- nin Kuzey Irak'ta görev yapacak ol- ması da Ankara'mn, müttefiki olan bu ülkenin asker göndermesini iste- mesinın nedenlerinden biri. Pakistan hükümeti, askerlerinin Washington'ın Basra'da tngiltere ko- mutasında görev yapması talebine Kimyasul Ali nin yakalanması ErbiVde sevinç gösterisi Dış Haberier Servisi - Devrik Irak liden Saddam Hüseyin'üı kuzeni, "Kimyasal Ali" lakaph Aü Hasan El Medd'in yakalandığı haberi Erbil'de sevinç gösterileriyle karşılanırken Beyaz Saray, Ali Hasan El Mecid'in yakalanmasının, ABD'nin eski rejim üyelerini ele geçirmekteki kararlılığırun kanıtı olduğunu belirtti. Devrik rejimin askeri yetkililerinden Ali Hasan El Mecid, 1988 yılında Kuzey Irak'taki Halepçe'de yaklaşık 5 Kürt'ün kimyasal silah kullanılarak katledilmesinden sorumlu tutulduğu için "Kimyasal*' lakabıyla anılıyor. Kuzey Irak 'valisiydi' Devlet Başkanlığı danışmanlığı da yapan Devrim Komuta Konseyi üyesi Kimyasal AJi, 1980'li yıllarda kuzeydeki Kürtleri sindirmek için yürütülen operasyonlarla tanmıyor. Ali Hasan El Mecıt, 1987'de Kuzey Irak valiliğine atanmış, Kuveyt'üı işgalinden sonra bu ülkenin valisi olmuştu. Kuzey Irak'taki Erbil kentinin halkı, önceki akşam haberin duyulmasından sonra havaya ateş açarak. havai fişekler atarak Ali Hasan El Mecid'in yakalanmasını kutladı. Beyaz Saray, El Mecid'in yakalanmasının, ABD'nin eski rejim üyelerini ele geçirmekteki kararhlığının kanıtı olduğunu belirtti. Ali Hasan El Mecid, ABD'nin en • çok arananlar listesinin beşinci sırasındaydı. olumsuz yanıt vermişti. Bunun üze- rine, Pakistan askerlerinin Kuzey Irak'ta görev yapması konusunda söz- lü mutabakata vanlmıştı. İslamabatTın kaygılan Ancak, Irak'taki gelişmeler ve iç ka- muoyundan yükselen sesler Pakis- tan'ı kaygılandınyor. Pakistan, önce Türk askerinin nelerle karşılaşacağı- nı göımek istiyor. ABD'ye yönelik 11 Eyiül saldınlanndan sonra George Bush yönetimiyle ılişkileri sarsılan Pakistan. Washington'dan Islama- bad'a yönelik ekonomık ve askeri kı- sıtlamalannı kaldırması gibi bazı adımlar da bekliyor. Hindistan'ın ABD'nin asker tale- bine olumsuz yanıt vermesi nedeniy- le, Pakistan'ın daha rahat bir şekil- de asker göndermeme karan alabi- leceği değerlendirmeleri de yapılı- yor. Geçen salı Bağdat'taki Bırleş- miş Milletler (BM) merkezine yö- nelik büyük çaplı saldın, asker gön- dermiş ya da gönderecek olan ülke- lerde tavır değişikliği yaratmıştı. Polonya önceki gün, Bağdat yakın- lanndaki yüksek riskli bölgelerden çekilip komutayı ABD'ye devret- • Ankara'nın, Pakistan'ın da Irak'a asker göndermesini istediği, Türkiye'ye gelen müsteşara, "ABD, ancak biz gidersek Irak'tan çıkar" mesajının verildiği bildirildi. Son saldınnın ardından bazı ülkeler asker gönderme konusunda daha çekinceli bir yaklaşım izlemeye başladı. Irak'ta askeri olan ülkeler arasında Romanya da var. Romanya bu ülkeye 400 asker gönderdi. (Fotoğraf: AP) mişti. Japonya, bin askerin bu yıl gönderilmeyebileceğini açüdarken Tayland da birlik gönderme karan- nı gözden geçireceğini bildirmişti. Italya: 1 yıldan fazla kalmayız Italya ise dün 15 Temmuz'da ABD komutası altında Nasıriye'ye konuş- landınlan 3 bin askerinin Irak'ta bir yıldan fazla kalmayacağını bildirdı. Birlikveım, gerisme kanşmaym Birleşmiş Milletler'e üye ülkelerin Irak'ta güvenliği sağlamak için birlik göndermesini isteyen Washington, yetki ve komutayı paylaşmaya ise yanaşmıyor Dış Haberier Servisi - Bağdat'ta- ki Birleşmiş Milletler (BM) merke- zine yönelik saldın bütün dünyanın tepkisini çekse de VVashington, pek çok ülkeyi Irak'a asker gönderme- ye ikna edemiyor. Ancak, bir yan- dan birlik talebinde bulunan ABD, askeri denetimı BM'yle paylaşma- yı reddediyor. BM de, Irak'a barış gücü göndermeye soğuk bakarken Güvenlik Konseyi bir kez daha bö- lündü. Saldınnın ardından BM üye- lennın güvenliğı sağlamak için Irak'a asker göndermesini isteyen ABD, Güvenlik Konseyi'ne yeni bir tasa- n sunmaya hazırlanıyor. Fransa, Almanya ve Rusya ise hâ- lâ Irak'ta daha geniş bir BM rolün- den yana olduklannı bildirdi. Fransa: Bilgileri bizimle paylaşmalı Fransa'nın BM Temsilci Yardım- cısı Michel Duclos. U ABD, Irak'a as- ker gönderilmesini isoyorsa hassas bil- gileri ve askeri komutayı da paylaş- nıak durumundadır. Eşit ve egemen devletlerden oluşan bir dünv ada, yü- kü ve sorumluluğu paylaşmak, bilgi ve yetkhi de paylaşmak anlamına gelir" diye konuştu. Fransa Dışiş- leri Bakanı Dominique de VTIlepin, Irak'ın bir parçalanma sürecıne gir- diğinı ve bunu ancak Irak'ın ege- meniiğine ve bağımsızlığma ka\r uş- masının durdurabileceğini söyledi. De Villepin, ABD'nin Irak'a asker göndenlmesıne yönelik tasansının İSRAİLLE SURİYE'NİN BOMBALI KAMYON KAVCASI Annanla Povvell New Ybrk'ta buluşru. (REUTERS) Dış Haberier Servisi - Birleşmiş Milletler'de, Suriye ve İsrail temsilcileri arasında. örgüte Bağdat'ta düzenlenen saldında kullanılan kamyonun Suriye'den geldiği savı üzerine gerginlik yaşandı. tsrail'in BM Temsilcisi Dan Gülerman. BM binasına düzenlenen bombalı saldında kullanılan kamyonun Suriye'den geldiğine ınandıklannı söyledi. İsrail'in BM Temsilcisi Gülerman, gazetecilere açıklamasında, saldınyla Suriye arasında bağlantı olduğuna ilişkin ellerinde bir kanıtlan bulunmadığını itiraf ederek, yine de tüm ıstihbarat raporlannın, medyada gördüğü ya da okuduğu haberlerin bu yönde olduğunu iddia etti. Gillerman'ın açıklamasma Suriye sert tepki gösterdi. BM Güvenlik Konseyi dönem başkanı Suriye'nin Daimi Temsilci Yardımcısı Faysal Mekdad, iddiayı tamamen çılgınlık olarak nitelendirdi ve böyle bir bilgi olmadığını hatırlattı. şiddet döngüsünü daha da hızlandı- racağını bildirdi. Almanya ve Rusya dahil pek çok ülke de, birliklerinin Amerikan komu- tası altına girmesini kabul etmeye- ceklerinı belirtti. Fransa, Rusya, Çin ve Almanya, BM'nin Irak'takı yetki- sinin genişletilmesi için baskı yapı- yor. Önceki gün BM Genel Sekre- teri Kofi Annan'la, diğerülkeleri as- ker gönderme konusunda cesaret- lendirecek BM tasansı hakkında gö- rüşen İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Stravv ise, Irak'taki çokuluslu bir gü- cün Amerikan komutası altında ol- ması gerektiğinin altını çizdi. Annan da sıcak bakmıyor ABD Dışişlen Bakanı CoKnPovvell da, önceki gün New York'ta Annan ile yaptığı görüşmenin ardından, Irak'taki koalisyon güçlerinin yetki- sinin BM'ye devrinin söz konusu olmadığını belirtti. Washington'ın BM üyelerinden Irak'ta istikrann sağlanması için da- ha fazla çaba göstennelenni isteye- bileceğini kaydeden Povvell, ABD ve BM'nin ortak bir dil oluşturmak için tasan metni üzerinde çalıştıkla- nnı söyledi Annan da. Irak'ta BM as- keri bulunmasına soğuk baktıklan- nı belirtti. BUSH'A PROTESTO - Cumhuriyetçiler için yürüttüğü kampanya çerçevesinde Oregon eyaJetinin Portland kentine giden ABD Başkanı George Bush, burada protestolaria karşılaştı. Portland İ nhersitesi'ndeki eylemciler, Bush'un politikalanru protesto ettikleri gösteride ABD bayrağı da yaktı. (Fotoğraf: AP) BM MERKEZİNE SALDIRI Bombacı içeriden destek aldı Dış Haberier Servisi - Bağdat'taki Birleşmiş Milletler (BM) merkezini vuran saldırganlann, bınanın Iraklı korumalanndan destek aldığı öne sürüldü. Bir diplomat ise karargâhtaki güvenliğin arttınlması yönündeki ABD önensınin örgüt tarafından reddedildiğini iddia etti. En az 23 kişinin öldüğü saldınnın sorumluluğunu "İkinci Muhammed Ordusu'nun Silahlı Öncûkri" örgütü üstlenmişti. Bağdat'taki bir BM yetkilisi. saldırganlann Iraklı korumalardan destek aldığını söyledi. Yetkili, şunlan söyledi: "Saldırganlann, Iraklı korumalardan ıstihbarat aldıgı açık. Saldınnın hedefı olan BM Irak Temsilcisi Sergio Vieira de Mello'nun ofisinin yerini ve o anda ofisinde olduğunu biüvorlardj." Yetkili. karargâhın bulunduğu Kanal Otel'deki bazı korumalann, eski rejim döneminde işe alınmış olduklannı belirtti. Öteyandan De Mello'nun naaşı dün uçakla Cenevre'ye götürüldü. De Mello, Fransa'nın Thonon-les-Bains kentinde toprağa verilecek. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Basın Patronu Hearst (Hörst) ve Bizdekiler William Randolph Hearst, on dokuzuncu yüz- yıl sonu, yirmincı yüzyıl başlarının ABD'sinin basın patronudur. Yükselişi hızlı olmuş, pek çok yayın or- ganının ve ajansın sahipliğıyle basında adeta te- kel oluşturmasının yanı sıra, başka alanlara da el atarak tam bir "patron" haline gelmiştir. Bu arada Amerikan politikacılarıyla ilişkileri ve skandal bo- yutlarına varan "/aa//yef/er"iyledeünlenmiştir. Ba- sın tekeline sahip olmasına karşın gazetecilik- le hiç ilgisi olmaması dolayısıyla, bugünlerde adını anımsayan pek yoktur. ölümünden sonra iki kez ABD basınında yeralmıştır: Birincısi Orson VVelles'in ünlü filmi Yurttaş Cane'in Hearst'ün ya- şamından esinlenmiş olmasıyla, ikincisi de torunu olan genç kızın bir bankayı soyup yakalanmasıy- la... Ama Hearst, kitle iletişiminin nasıl çıkarlar doğ- ruttusunda kötüye kullanılabileceğine ve gaze- tecilere nasıl gazetecilikle uzaktan yakından il- gili olmayan işler yaptınlabileceğine ilişkin bir örnek olayta dünya basın tarihinde yerini almış- tır. Basın tarihine geçen olay şudur: 1898'de, He- arst'ün de içinde yer aldığı ABD tekelci sermaye- si, ABD'nin bir an önce Ispanya'nın Pasifik'teki ve Karayipler'deki sömürgelerine el koymasını, bunun için Ispanyollann elindeki Küba'ya saldırmasını is- temektedirler. Bir türlü bir savaş bahanesinin or- taya çıkmadığı günlerde, basın patronu Hearst, basın tarihine geçen telgrafını, o günlere kadar Küba'da yalnızca gazetecılik yapıp haberlerini ga- zetesine geçen muhabirine gönderir: "Bana ha- ber değil, savaşı yolla!" Hearst'ler ('Hörst' okunur) heryerde, herdö- nemde vardır. Basında tekel oluşturup bunu yal- nızca ekonomik değil, siyasal bir güce de dö- nüştürmeyi amaçlayan, vıcık-vıcık çıkar ilişki- lerinden yararlanıp her şeye -ve ne fecidir ki herkese- sahip olmaya çalışan "patronlar"a her yerde rastlayabilirsiniz. Ama bugünkü Türkiye'deki gibi çok sayıda hizmetkânn "gazeteci" kimliğiyle açıkça "tetik- çilik"ve "iştakipçiliği", "çıkarsavunuculuğu" işi- ne gönüllü oluşu, herhalde dünya basın tarihi- ne katkı oluşturacak kadar "yeni" bir olaydır. Bu neden böyle olmuştur? Bence iki nedenı var. Bir kere, basın patronlarının basının yalnızca alet edildiği birtakım çıkartanna ortak edilen "üst dü- zey" basın görevlileri grubu oluşmuş ve bunlar dünyada örneği görülmemiş biçimde kendileri de patronuyla ortaklığın da ötesinde özdeş hale gel- mişse, bu yola baş koyacaklardır. Bunun için her gün askere karşı, ama savaştan yana yazılar yazıp, Kıbrıs'ı değil ama Galiçya'yı vatan toprağı belletmeye çalışanlan ve Irak'a ülke çıkarlan için değil, Amerikan askerinin korunması için Mehmetçik yollanmasını savunanları "anla- mak" gerekir. İkincisi ise daha "sosyo-ekonomik" bir neden- dir: Eğer bir ülkede her alanda "AB standartlan" diye ahkâm kesen, ama basın çalışanlannın uygar ülkelerdeki haklannı göz ardı etmekte Filipinler'i bi- le geçebilen bir "medya" varsa, gerçekten gaze- tecilik yapmak zor, hatta olanaksız hale gelmiş de- mektir. Patronun istedikleri doğrultusunda haber ve yoaım yazmayanın hiçbir güvencesi yoktur. Bugün Türkiye'deki "basın özgürlüğü", bü- yük ölçüde "patronunözgürlüğü"nedönüşmüş- tür. Basında kalemlerden vıcık-vıcık çıkar iliş- kileri damlamakta, televizyon kameraları 1930'lann Chicago'sunun makineli tüfekleri gi- bi "avlanarak" dolaştınlmaktadır. Türkiye'de demokrasi, insan hakları ve ulu- sal çıkarlarımızın korunması için, öncelikle "medya "nın işine döndürülmesi gerekir. Belki de işe, bizdeki Hearst'lere, "Hearst" demek- lebaşlayabiliriz... Saldında 12 kişi de yaralandı Peşmergeleryedi Turkmenı oldurdu Dış Haberier Servisi- Irak. işgalin ardından bir türlü durulmazken, Ker- kük'te Kürdistan Yurtse- verler Birliği'ne bağlı (IKYB) peşmergeler, 7 Türkmeni öldürdü, 12 'si- ni de yaraladı. Bağdat ve Hılİe'de ABD asker- lerine yönelik yapılan saldınlarda iki asker da- ha yaşamını yitirdi. Böy- lece 1 Mayıs'tan beri ABD'nin işgal ordusun- da ölen askerlerinin sa- yısı 65'e çıktı. Kerkük'telKYBpeş- mergeleri, dün yüriiyüş yapan Türkmenlerin üzerine uzun namlulu süahlarla ateş açtı. Sal- dında 7 Türkmen haya- tmı kaybederken 12'si ise yaralandı. Bölgede gerginlik sü- rerken Irak Türkmen Cephesi Tuzhurmatu Belde Sorumlusu Ali Haşim Musaoğju, peş- mergelenn İmam Musa Ali türbesinı roketatar- la >ıkmalarmı protesto etmek ıçın dün sabah sa- atlerinde yürüyüş düzen- lediklerini, bu sırada bir grup peşmerge tarafın- dan üzerlerine uzun namlulu silahlarla ateş açıldığını anlattı. Musa- oğlu, kendisinin de aya- ğından yaralandığı sal- dınnın ardından polisin sadece bir peşmergeyi gözaltına aldığına, an- cak ateş açan peşmerge sayısının birden fazla ol- duğuna dikkat çekti. Şi- iler içinde kutsal yerler- den olan hnam Musa Ali türbesinin yıkılması ve Türkmenlere yönelik saldın Şiilerin de tepki- sini çekti. Peşmerge sal- dınsında ölen Eşref Muzher, Muhammed Haşim. ÇeunAbklinÇa- yır, Ahmet Hüsevin Ba- >adı,HüseyinAbbas,Ah- met Remzi NevTuflu ile adı öğrenilemeyen bir kişinin cenazelerinin, toprağa verilmek üzere Necef kentine götürül- mesi sırasında Bağdat'ta da gerginlik yaşandı. Şi- iler saldınya tepki gös- terirken, bugün Bağ- dat'ta gösteri düzenle- neceği du>oıruldu. Bu arada. Lübnan te- leviz>'onu LBC, adı du- yulmamış "ElMedinet- ül Münevvere Tümeni" isimli örgütün Irak'ta iki ABD askerini esır aldı- ğını açıklarken Was- hington bunuyalanladı. Örgütün Ingiliz ve Avustralyalı askerlerin yanı sıra Irak'a asker gönderecek diğer ülke- lere de saldınlara ma- ruz kalacaklan tehdidin- de bulunduğu bildirildi.