Katalog

SAYF* CUMHURlYET 10TEMMUZ2003 PERŞEMBE 14 KULTUR kurtur@cumhuriyet.com.tr f>4 Muazzeztlmiye Çığ, Bağdat Müzesi yağmasının bir komplo olduğunu ileri sürüyor Oümerlerlegeçenbir ömürAYÇATEZER tstanbul Arkeoloji Müzesi"nin ilk Sümerologlanndan Muazzez İlnıiye Çiğ, 15 yaşından sonra yazarüğa adım atarakKral Süleyman dan tapınak fa- hişeliğine, başörtüsünden Ibrahim Peygamber'e, Meryem'e kadar Tev- rat, tncıl ve Kuran'daki birçok konu- nun Sümerkaynaklanndaki kökenle- rini ortaya çıkaran bir araştırmaya ımza attı. Bunu başka kitaplar izJedi. Çığ'la Bağdat Müzesi'nin yağmalan- ması, Sümeroloji ve Mezopotam- ya'dan kalan yapıtlar üzerine konuş- tuk. Müzeyl terclh ettlk' - Sümerolog olmava nasü karar ver- diniz? ÇIĞ-1935'insonlannda DılveTa- rih - Coğrafya Fakültesi açı Idı ve Sü- meroloji, Hititoloji, Arkeoloji bölüm- leri açıldı. O zaman ilkokul öğret- menleri üniversiteye giremiyordu, ama bir defalık izin verildi. Ben ve öğ- retmen arkadaşım Hatice Kıalyay bundan yararlanarak Eskişehir'den Ankara'ya gelip Hiritoloji-Sümerolo- ji bölürnüne girdik. Hocalanmız Al- mandı. Önceleri çevirmen aracıhğıy- la anlaşıyorduk. Ardından Almanca derslerine girmeye başladtk. Arka- daşım ve ben, Sümeroİoji-Hititoloji bölümlerini bitirdiğimizde hocamız üniversitede kalmamızı istedi. Ama biz müzeyi tercih ertik nedense. Mü- zede geçen yüzyıldan kalma tablet- lerden bir arşiv oluşturduk. Dolap- lardan kâğıtlara sanlmış olarak çıkan bu tabletleri, suda pisliklerini, tozla- nnı temizleyip yeniden finna koyup pişirdik. Ondan sonra da onlan oku- yup devirlerine, tarihlerine, konula- nna göre sıraladık, numaralandırdık. Tabletler ortaya çıkınca yabancılar ağdat Müzesi'nin çok değerli eserlerinden bir kısmı Irak Merkez Bankası'ndaymış. Ünlü bir arkeoloğun Bağdat Müzesi'nin ve Irak Merkez Bankası'nın planlannı savaştan iki ay önce Amerikan Dışişleri Bakanlığı'na verdiğini okudum. Bence Amerika böyle bir komplo hazırladı. Istediği eserleri aldı ve gerisini de halka yağmalattı. geldiler ve onlarla birlikte çalışmaya başladık. Böylece hem bilgimizi art- tırdık hem de bu işlerin daha kolay ya- pılmasını sağladık. - Türldye'de Mezopotamya'dan ka- lan yaprt çok var mı? ÇIG - Çok değil. Bu bizim ilgisiz- liğimizden kaynaklanıyor. O zaman- lar müzecılik anlayışı yokmuş. Me- sela eski Türkçe bir belge okudum. Bir fermanla kırk bin eser îngilizle- re verilmiş. OnJar da karşılık olarak gümüş kutu içinde iki tane yapı kita- besi göndermişler. Osman Hamdi Bey 1883 'te bir yasa çıkarttırmış. Bu yasaya göre kazı yapanlann bulduk- İan eserler, hükümetle aralannda bö- lüşülecek. Işte bu bölüşmelerden ge- len bir miktar eser var elimizde. 1903'te bu kanun değiştirilmiş. Bu- na göre bundan sonra çıkanlan bütün eserlerin tstanbul Müzesi'ne gelme- si kararlaştınlmış. - Sümer tablederini ilk kim oku- du? ÇIĞ - İlk kez bir Alman denedi ama sonunu getiremedi. Önce Asur tabletleri okundu. Bunlann büyük bir kısmı tngiltere'ye gitti. fran'da bulu- nan Pers kralı Daıius'a ait tablet üç dilde yazümış. ilk olarak bir Ingiliz casus subayı tarafından Persçe olanı çözüldü. Arkasından da Babilceyı 'Uluslararası Flüt Semineri nde kapanış konserini de verecek Biileııt Evcfl îtalya'daKûltür Senisi - ttalya'da 7 Temmuz'da başlayan 'Uluslararası Flüt Semineri'ne davet edilen flüt sanatçısı Bülent Evcil Bologna kenti yakınlanndaki Reggio Emilia'da düzenlenen etkinliğin açılışmda bir konser verdi. Sanatçı, 12 Temmuz'a kadar sürecek olan etkinlikte bir de seminere katılacak. 12 Temmuz'da ise kapanış konseri verecek olan Evcil, Italya'ya öğrencısi de olduğu dünyaca ünlü flüt sanatçısı Sır James Gahvay tarafindan davet edıldi. Borusan Istanbul Filarmoni Orkestrası Flüt Şefliği'ni yüriiten ve 1999 yıhndan bu yana tstanbul Devlet Opera va Balesi'nde flüt grup şefi olarak görev yapan Evcil, flüt eğitimine Prof. Mükerrem Berk ile başlamıştı. tstanbul Filarmoni Vakfı'nın bursuyla eğitimine Brüksel Kraliyet Konservatuvan"nda devam eden sanatçı daha sonra Heidelberg Müzik Yüksekokulu'nu başanyla tamamladı. Evcil şu anda hem solistik çalışmalannı sürdürüyor. hem de ITÜ Müzik Ileri Araştırmalar Merkezi master programında flüt öğretim görevlisi olarak çalışıyor. Sir James Gahvay'in da>erlisi olan Evcil konserterin varu sıra birdeserniner verecek. METRO Group çözdüler. Bu belge dört bilim adamı- na mühürlü zarflar içinde gönderildi. Bu dört bilim adamının yaptıklan çe- virilere bakıldığında ufak tefek ayn- lıklar dışında genel olarak hepsinın ay- nı olduğu görüldü. Böylece Asurolo- ji bilimi doğdu. Asur tabletleri ku- zeyde bulunmuştu. Ardından güney- de yapılan kazılardaysa Sümer tablet- leri bulundu. Kuzeyde yapılan araş- tırmalar sırasında Gıigamış Destanı da bulunmuştu. Destan Akadca yazıl- mıştı ama isimler Akadca değildi. Bunun üzerine destanın başka bir dil- den Akadcaya çevrildiğı düşünülmüş- tü. Sümer tabletleri ortaya çıkınca bu dilin Sümerce olduğu anlaşıldı. O çağda yapılmış Akadca, Sümerce söz- lükler elimize geçti. tşaretlerin oku- nuşlannı yazmışlar. Bunlara dayanı- larak Sümerce de çözüldü. Sümer di- linin Türk dili, Iskit dili olduğu söy- leniyor. Bu doğru değıl. Çünkü eli- mizde o zamana ait hiçbir Türk bel- gesi yok. Beş bin yıl önce Türkçe na- sıldı, bılmiyoruz. - Sizce Bağdat Müzesi'nin yağma- lanması bir komplo mu? ÇIĞ - Bunun bir komplo olduğu- na inanıyorum. Bağdat Müzesi'nin çok değerli eserlerinden bir kısmı Irak Merkez Bankasındaymış. Ünlü bir arkeoloğun Bağdat Müzesi'nin ve Irak Merkez Bankası"nin planlannı sa- vaştan iki ay önce Amerikan Dışişle- ri Bakanlığı'na verdiğini okudum. Bence Amerika böyle bir komplo ha- zırladı. Istediği eserleri aldı ve gen- sini de halka yağmalattı. Panışıklı dövüş olablllr' - Sizce aldıklan yapıtian müzeleri- ne nû koyacaklar? ÇIĞ-Bunu bugün yapamasalar bi- le belki yirmi yıl sonra yapabilirler. Saddam'ın savaş öncesinde bütün de- ğerli eşyalan yer altındaki tüneller gibi güvenli bir yere saklayacağmı düşünüyordum. Ama yapmadı. Bun- da bir danışıklı dövüş olabilir. Sad- dam'ın saldınlara karşı koyamama- sı da beni şaşırttı. Aynca, uzaydan uçan sıneği bile görebileceğinı ıddia eden Amerika, nasıl Saddam'ı bula- mıyor? Bunlan tarih yazacak. Bildi- ğim kadanyla Bağdat Müzesi'nde çok değerli eserler bulunuyordu. tlk kazılarda ele geçenler, tngiltere'ye, Fransa'ya, Amerika ya, Almanya'ya götürülmüş. Ama sonra çıkanlan Bağ- dat hep kendi sakladı. Bu olayı doğ- rudan doğruya bir komplo olarak gö- rüyorum. Ama bu eserlerin yok ola- cağına da inanmıyorum. Çapulcula- nn eline geçse bile değerleri bılindi- ği için yok etmezler. paraya çevir- mek ısterler. YARISMASlT hietro Group, TÜRSAK Vakfı danışmanlığında geleneksel olara< djzenleyecegı bırıncı "Metro Group Kısa Fılm Yanşrıası"nda, Türkıye'den cünyaya farklı renkler sunma potansıyelı yuksek, yönetmen adayı yaratıcı siema ogrencılerının kısa fılmlerını "yGrışmaya" davet edıyor Metro G'oup yarışmaya katılacak tum ogrencılere şımdıden başarılar dıler. Seçici Kurul: Başkan: Engin Yiğitgil TÜRSAK Vakfı Yönetım Kurulu Başkanı Seçici Kurul Üyeleri: Tevfik Başer Yönetmen, Nuri Bilge Ceylan Yjnetrnen, Alin Taşçıyan Sınema yazan, Doğan Hızlan Sanat eleştırmenı, Vâzar, Dr. Arthur Hofer Baaen-Wurttemberg Fılm Akademısı Dırektörü, Ailla Dorsay Sınema yazan ve eleştırmen, Meltem Cumbul Sınema ve tıyatro oyuncusu, Nurdan Tümbek Metro Group T urkıye Temsılcısı Cdüller: Brincilik Ödülü: Baden-Wurttemberg Fılm Akademısı'nde 2004 yılında 2 aylık burslu sınema egıtımı ve yaşam masrafları İkncilik Ödülü: Baden-VVürttenberg Fılm Akademısı'nde 2004 yılında 2aylık burslj sınema egıtımi Üjûncülük Ödülü: 1 500 Euro Mansiyon: 1 000 Euro "Metro Group Kısa Film Yarışması" ile ilgili ayrıntılı bilgi, şartname ve kıtılım formlarını üniversitenizin öğrenci işlerinden, fakultenizin ilgili bılümûnden veya Metro Group irtibat adresinden temin edebilirsiniz. İrtibat için: (Vtetro Group Çınar Caddesı Kavak Soka< Yalçınlar Plaza Kat 1 Ynıbosna/lstanbui Telefon: (0 2 1 2) 451 08 54 Faks:(0 212)639 83 21 E-posta: ayca ozclem sengec@metro-ag com METRO Group"Metro Group sanatın desîekçısidır." ES/ŞEN YOLLARINÎZİNDE' YARINÎSTANBUL'DA BAŞLIYOR Üç yıllık dev bir projeKültürServisi-Jerzy Grotovvs- ki ve Thomas Richards Çalışma Merkezi, (Workcenter of Jerzy Grotovvski and Thomas Richards) 'Keşişen Vollann tzinde" adlı üç yıllık dev bir projeyle. 11 Tem- muz - 31 Ağustos tarihlen ara- smda yeniden tstanbul'da. Avrupa Birliği'nin 250 proje arasından seçtiği 'Kesişen Yol- lar' projesine yann Istanbul'dan başlayacak olan topluluk, Aya Irini'de üç ayn gösteri ve Türki- ye'den dört farklı grupla 'd^ğişinı" adını verdikleri bir çalışma ya- pacaklar. Türkiye'nin yanı sıra Yunanistan, Tunus, Italya, Avoıs- turya, Rusya, Polonya, Bulgaris- tan, Kıbns, Fransa ve Ingiltere ile birlikte on bir farklı ülkeyi kap- sayacak proje, Türkiye, Tu- nus ve Yunanistan'ı odak noktası olarak alıyor. Projenin Türkiye aya- ğmdaki "İstanbul Kavşa- ğı' (Crossroads in Istan- bul) projesi boyunca, Workcenter'a ve halka açık konferanslara, film göste- rilerine, oyun gösterimle- rine ve tiyatro toplulukla- nyla söyleşilere yer veri- lecek. "istanbul Ka\*şağı\ Kültür ve Turizm Bakan- lığı. Devlet Tiyatrolan ve Tarih Vakfı işbirliğiyle Aya trini ve Tarihi Darphane Binalan'nda gerçekleşti- rilecek. 'tstanbul Kavşağı* sıra- sında Jerzy Grotowski ve Thomas Richards Çalış- ma Merkezi. geçen yıl mart ayında Enka'da oynadık- lan 'Kalan SonÎVefes' isim- li oyunlannın yeni versiyonunu sergılemenin yanı sıra, 'Aksi\ı on' ve 'Ikiz: Yaratun Sürecinde Bir Aksiyon' adlı yeni çalışmalannı da tstanbul seyircisine sunacak. A\Tica. Thomas Richards ile Ma- rio Biagjni "Kesışen Yollann tzin- de' çerçev esinde, Jerzy Grotows- ki ve Thomas Richards Çalışma Merkezi'nde yürütülen araştır- malar üzerine halka açık bir söy- leşi yapacak ve VVorkcenter'ın çalışmalan üzerine hazırlanmış "Araç Olarak Sanat' \e 'Aksi- yon'un Bdgesel Filmi' adlı film- ler gösterilecek. Üç ülkeden üç ayn topluluk Projenin her yılı, o yılın 'Odak Noktası'nda yapılacak olan bu- luşmada Türkiye. Tunus ve Yu- nanistan'dan üç tiyatro toplulu- ğuyla bir araya gelinecek. Bu üç topluJuk. her birinin sanatsal ve yaratıcı gelişim çizgisi üzerine öz- lü bir karşılaşmayı mümkün kıl- mak üzere üç yıl süreyle aynen korunacak. Jerzy Grotowski ve Thomas Richards Çalışma Merkezi'nin yapacağı üç gösteriden sadece Kalan Son Nefes'e bilet satıla- cak, 'Aksrvon' ve 'tkiz' ise davet- lilere sunulacak. Söyleşi ve fılm- lere ise giriş serbest olacak. ('Kalan Son Nefes', 24, 25, 26, 27, 30 Temmuz ve 1, 2, 3 Ağustos 'ta saat 21.00'de Aya Iri- ni'de izlenebilir. Avnntıh bilgi için : 0 212 522 22 22) Proje kapsanunda Jerzy Grotovvsld ve Thomas Richards Çahşma Merkezi 'Kalan Son Nefes' adlı oyunun yeni versiyonunu sahneleyecek,, 17. gösterim yılında 'Yargı1 • Kültür Senisi - Bizim Tiyatro 'Yargı'yı 17. gösterim yılında 1. Kadıköy Tiyatro Festivali kapsamında 14 Temmuz günü saat 21.30'da Göztepe Özgürlük Parkı 'nda sahneleyecek. Barry Collıns'in yazdığı, Zafer Diper'in yönetip rol aldığı oyun, Ikinci Dünya Sa%aşı'nda, bir hücreye yıyeceksiz. - susuz ve çınlçıplak bırakılan, - yedı tutsak So\yet askerinin yaşam savaşımını anlatıyor. 'Seni Öldüreceğim İçin Üzgünüm' • Kültür Senisi - Art-Ist Güncel Sanat seçkisinin yayıncısı ve genel yayın yönermeni Halil Altmdere'nin küratörlüğünü üstlendiği, 15 kentten 37 genç sanatçının katılımıyla gerçekleşecek olan "Seni Öldüreceğim tçin Çok Czgünüm!' başlıklı serginin panel - tartışması yann saat 17.00'de Proje4L Istanbul Güncel Sanatlar Müzesi'nde gerçekleşecek. Panele, sergide bulunan tüm sanatçılar ve serginin küratörü Halıl Altındere de katılacak. Bugün açılan ve 16 Ağustos'a kadar sürecek olan sergi, yurtdışında ve Türkiye'nin farklı bölgelerinde yaşayan Türk sanatçılann yapıtlannı bir arada izleyebilmek için bir fırsat sunuyor. (Tel: 0 212 281 51 50) 'Tıkanma' da toplatıldı • Kültür Servisi - • Dövüş Kulübü' (Fight Club) kitabmın yazan Chuck Palahniuk'un 'Tıkanma' (Choke) adlı romanı TCK'nin 426. maddesine dayandınlarak 'halkın ar ve hayâ duygulanru rencide ettigV gerekçesiyle toplatıldı. Hemen Bütün dünya dillerine çevrilen ve AB ülkelerinde serbestçe satılan 'Tıkanma'nın fıhn hazırlıklan ise sürüyor. Aynntı Yayınlan'nın Yeraltı Edebiyat Dizisi'nden çıkan kitap için yayınevinin koordinatörü Ömer Faruk, daha önce toplahlan 'Yatak Odasında Felsefe' ve "Son Sürgün'ün ardından "Tıkanma'nın da toplatılması üzerine, "Bütün bunlar tesadüfi olamaz. Bu kararlar Türkiye'nin geleceğine yönelik 'sabotaj' özelliği taşımaktadır" dedi. 'Arararm göstenmi ertelendi • ANKARA (AA) - 'Araraf filminin Türkiye haklannı satın alan Belge Film, filmin gösterimini erteledilderini bildirdi. Belge Film tarafindan yapılan yazılı açıklamada Atom Egoyan'ın 'Ararat' filminin Türkiye haklanmn, Türk-Ermeni ilişkilennin gelişmesine katkıda bulunmak amacıyla alındığı, ancak konjonktürün bu cesaretlenni kırmaya yönelik olduğu kaydedildi. Bu girişimin Türkiye Cumhuriyeti tarihinde utanılacak hiçbir şey olmadığını dünyaya ilan etmeyi de amaçladığı ifade edildi. Açıklamada aynca "ABD Kongresi'ne sunulan sözde 'Ermeni Soykınmı Karar Tasansı'nın kongrede kabul edilmesi halinde satın aldığımız bu filmin gösteriminin bize yarar getirmeyeceğini düşünerek ilişkiler normalleşinceye kadar göstenmi erteleyecegimizi kamuovTina duyururuz. Fihnin gösterilmesi AB'ye girmemize katkıda bulunmayacağı gibi, halklar arasındaki banş ve uzlaşma girişimlerini köstekleyecektır." denildi. Buddy Ebsen yaşamını yrtindi • LOSANGELES (AFP) - Ünlü oyuncu ve dansçı Buddy Ebsen sanatla dolu geçirdiği 95 yılın ardından hayata gözlerini kapadı. Yaklaşık bir aydır Los Angeles Hastanesi 'nde tedavi gören Ebsen'in ölüm nedeni tam olarak saptanamasa da zatürree belırtıleri göstermış olduğu bildirildi. Uzun meslek yaşamı boyunca bir Amerikan efsanesı haline gelmış olan 1908 doğumlu Ebsen. 1962 - 71 yıllan arasında çe\Tİlmiş olan televızyon dizisi 'The Beverly Hillbillies'de o\Tiamış ve burada tarlasında petrol bulan fakir çiftçinın zenginlerle olan savaşını anlatan rolüyle üne kavoışmuştu. Ebsen 'Broadvvay Melody of 1936 (1936'nın Broadvvay Melodisı)' adlı filmde rol almış ve 'Captain January "de (Kaptan Ocak) de Shirley Temple ile o>Tiamıştı. 1940'lann klasiği 'Oz Büyücüsü'nde teneke adamı oynayacak olan Ebsen, bütün vücudunun alümin>"umla sanlması sonucu hastalanmış ve rolünü Jack Haley'e bırakmak zorunda kabnıştı. Bflkenre Yunanistan'dan brinciflk • Kültür Servisi - Bilkent Ünıversitesi Müzik ve Sahne Sanatlan Fakültesi öğrencilerinden oluşan 'Bilkent Gençlik Korosu" Yunanistan'da bu yıl 21 'incisi düzenlenen "Preveze Uluslararası Koro Yanşmasf nda birincilik ödülü olan 'Altın Madalya'yı aldı. Şefler Elena Puşko\ a ve Lubomira Subaşeva yönetimindeki 52 kişilik koro, Bilkent Ünıversitesi Müzik Hazırhk Lisesi'nde başta şan ve kompozisyon olmak üzere çeşitli sanat dallannda öğrenim gören lise, lisans \ e lisansüsrü öğrencilerinden oluşuyor. Koro, yanşmada Yunan, Bulgar ve Rumen bestecilerin yapıtlanndan oluşan zorunlu programın yanı sıra koro repertuvarının seçkin parçalannı ve çağdaş Türk bestecilerinin koro düzenlemelerini de başanyla yorumladı.