Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 HAZİRAN 2003 SALI 14 KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr TİYATRO DÜNYASINDAN DtKMEN GÜRÜN ShizuokaBaharFestivaliDört yıl aradan sonra yolum yine Japonya'ya, Shizuoka Bahar Festi- Y^aJi'ne düştü. Sanki dünden bugüne her şey bıraktığım gibi... Düzenin, saygının, sessizligin ötesinde göz alabildığine uzanan kumsallar yine bomboş, dalgalar ve çakıl taşlan in- sanı dinlendiriyor. Parklar, bahçeler, ormanlar yine yemyeşil. Oradan buradan çirkin bi- nalaryükselmiyor... Şehrin ortasın- daki Sumpu Kalesi'ni çevreleyen (1589'da yapılmış) derin su yolun- da yine kuğular ve rengârenk balık- lar yüzüyor... Hepsi de bir gece ya- rısı boyunlannın kopartılmayaca- ğından ya da bir oltaya takılmaya- caklanndan emin, salınıyorlar su- larda... Kültür ve sanat kentl Fuji'ye en yakın kent olmakla övünüyor Shizuoka. Bir başka övünç kaynağı da kültür ve sanata verilen öncelik... Hızh rrenle bir saatlik mesafedeki Tokyo gibı bir metropol, iki saatlik mesafedeki Kyoto gibi bir anıtlar diyan değil Shizuoka ama, imparatorluğu yü- celten shogun Tokugavva Ityasu'nun ölene dek yaşadıgı sakin bir liman. Ieyasu'nun sanata olan tutkunluğu değeri bılinen bir miras olarak uzan- mış bugünlere.. salt özenle korunan ve tek bir taşına zarar verihnemiş olan narin tapınaklarda değil, çağ- daş müzelerde, kültür merkezlerin- de, tiyatro binalannda görülüyor bu saygı ve kıymet bilirlik... Eği- tim ve cehalet arasmdaki fark na- sıl da ıniyor insanın suratına bir şa- mar gibi ve nasıl da üzüyor, yıpra- tıyor, kıskandınyor insanı... Eğitim ve cehalet dedim de; şu günlerde Yiıkio Mishima'nın 'Ma- danıe de Sade' adlı oyunu Tokyo'da Yeni Ulusal Tiyatro'da sahneliyor. Altı kadın sanatçının rol aldığı oyun cesaretli biryapıtın o denli güçlü bir yorumu olarak değerlendinlıyor eleştirmenlerce. Tarihler uymadığı için maalesef izleyemedim. Mis- hima, 'MadamedeSade'ı, 1970'te ritüel intiharla ölümü seçmeden kı- sa bir süre önce yazmış... 'Sade' adı bızim sansürcüleri yine rahat- sız eder mi bilinmez ama, bence yeni arayışlara yönelik çalışmala- nyla öne çıkan tiyatro toplulukla- nmızdan biri yeni sezon için Mis- hima'yı ve özellikle de buyapıtı dü- şünebilir... Önümüzdeki yıl genç Japon yönetmenlerle ortak çalış- malara gidilmesi olasılığı da varsa- yılrrsa 'Sade' ve sansür deyince el- bette ki Mahir Günşiray'ın Hak- kâri'de NihatGenç'in yazdığı 'Ga- vara' adlı oyun nedeniyle başuıa gelenler kara komedinin de ötesi- ne taşan bir acıhk ıçeriyor... 2003 yılında bu mudur Türkiye'nin gel- diği yer? Shizuoka'nın bir kültür ve sanat merkezi olduguna değinmiştim kı- saca. Nüfusu birmilyondan az olan bu kentte Shizuoka Sanat Müzesi özellikle 17. yüzyıldan günümüze uzanan uluslararası ressam ve hey- keltıraşlann yapıtlanyla dikkat çe- kiyor. Rodin Galerisi müzenın en önemli bölümlerinden biri. Shlzuoka'da tiyatro blnalan Bölge valisinin sanata verdiği önem 36 bin metrekareye yayıhnış olan Shizuoka Kültür Merkezi 'nde görülüyor. Maslak'ta salt kışisel sürtüşmeler nedeniyle yapımı en- gellenen ve yıllardır atıl bekleyen kültür ve kongre merkezını andı- ran bir yapı. Uç konser ve tiyatro salonu (1900, 1170 ve 240 kişi- lik), alternatif gösteriler için geniş ve boş mekânlar, atölye çahşmala- n ıçın alanlar, sergi ve konferans • Fuji 'ye en yakın kent olmakla övünüyor Shizuoka. Bir başka övünç kaynağı da bu kentte kültür ve sanata verilen öncelik. Shogun Tkogawa Ieyasu 'nun sanata olan tutkusu değeri bilinen bir miras olarak uzanmış bugünlere sanki... Salt özenle korunan ve tek bir taşına zarar verilmemiş zarif tapınaklarında değil, çağdaş müzesinde, kültür merkezlerinde, tiyatro binalannda da görülüyor bu saygı ve kıymet bilirlik... Eğitim ve cehalet arasmdaki fark nasıl da iniyor insanın suratına bir şamar gibi ve nasıl da üzüyor, yıpratıyor, kıskandınyor, kızdırıyor insanı... salonlanndan oluşuyor... Japon Performans Sanatlan Vak- ff nın başında olan ve aynı zaman- da Shizuoka Performans Sanatlan Merkezi'nin de kurucusuolan yönet- men TadashiSuzuld ve dünyanın bel- li başlı mimarlanndan Arata lsoza- Id'nin el ele vererek üışa ettikleri üç önemli tiyalrobinası da Shizuoka'nın can damarlan. Suzuld ve Isozaki'nin saJt Shizuoka'da değil, Toga'da dört ve Mito'da bir tiyatro binası inşa et- tikleri de bir gerçek. Bu ikilinin in- şaatın her adımında birlikte karar vermeleri, yani bir tiyatro adamı ile bir mimann el ele vermesi sonuçta ortaya akustiğinden oyun alanına dek dört dörtlük düşünülmüş 'tiyat- ro' binalannın, oyun mekânlannın ha- yata geçirilmiş olması bağlamında çok önemli. Bilerek, görerek, tartı- şarakyapılan işlerin sonuçlan da in- sanı kıskandıracak kadar sağlam, kusursuz oluyor. Oldipus Nerede' Shlzuoka'da Bu yıl Shizuoka Bahar Festiva- li'ne Rusya, Italya, Türkiye, Hin- distan, Çin ve Japonya'dan olmak üzere on üç oyun katıldı. Studio Oyunculanyapımı olan ŞahikaTe- kand'ın 'KralOidipus' üzerine kur- guladığı 'Oidipus Nerede' Türkiye adına Bahar Festivali'nın konuğu ol- du. Avrupa Kültür Merkezi Delfı ve Uluslararası îstanbul Tiyatro Fes- tivali ortak yapımı olan ve mekân sorunu nedeniyle ancak ikisi tiyat- ro festivalınde olmak üzere Îstan- bul 'da beş kez oynayabılen ve Yu- nanıstan'da 'AntikTîyatrolarBuluş- masTna katüan 'OidipusNerede' bu defa da Shizuoka Bahar Festiva- li'nde Udo Açık HavaTiyatrosu'nda Japon seyırcinin karşısuıa çıktı. Ge- nelde sakin olan Japon insanından beklenmeyecek sürekliliktekı al- kışlar oyunun beğenildiğinin işa- retiydi. Japonya'da 'Türkyıb' kap- samma da almmış olan yapıtın se- yircinın ötesinde Tadashi Suzuki gibi bir yönetmenden övgü alması Studio Oyunculan için elbette olum- lu bir puandı. Bunun önemli gös- tergelerinden bın Şahika Tekand'ın, Tadashi Suzuki'nın atölye çalışma- lanna katıhnak üzere bu yıl ağus- tos ayında Toga'ya davet edilmesi oldu. Japon Gösteri Sanatlan Vak- fı yöneticisi ve Suzukı'nin sağ ko- lu olan tkuko Saito ıse "1999'da 'Herakles Üçlemesi'nden sonra bu yıl da bu üç gösteri çok olumlu iz- ler bıraktı bizde, teşekkür ederiz" derken ılenye yönelik yeni kapıla- nn aralanacağı ışaretlerinı veriyor- du. Evet, Toga Festivali'ne katılan Özen Yula'nın yazdığı ve yönetti- ğı TrojeEmanet\Mustafa Kapian- FiBz Sızanh koreografisı olan 'Do- lap' ve Studio Oyunculan'nın 'Oi- dipusNerede' adlı oyunu 2003'te bu başanyı sağlayan çalışmalar. Bu tür açılımlarda Îstanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nın gınşimlenni de sa- nınm aynca belirtmek gerekır... îstanbul Caz Festivali'nde sahneye çıkacak şarkıcının konser tarihi değişti Halkın sesi Mercedes Sosa geliyor Kültür Servisi - 10. Uluslararası Îstanbul Caz Festivali programında yer alan Latin Amerikalı ünlü şarkıcı Mercedes Sosa'nın 17 Temmuz olarak ilan edilen konseri, turne programındaki değişiklik nedeniyle 14 Temmuz pazartesi gününe alındı. Bu değişildiğe göre festival programmdaki Mercedes Sosa konseri 14 Temmuz Pazartesi gecesi saat 21.00'de Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesi'nde gerçekleşecek. Mercedes Sosa, ülkesınde de protest kimliğiyle 'halkm sesi' (La Voz de la Gente) olarak tanınıyor. 35 yıldır verdiği sayısız konser ve çıkardığı albümleriyle dünyanm dört bir yanında sevilen Sosa'nın festival kapsamındaki konser biletleri; 25 milyon TL, 20 milyon TL ve 15 milyon TLJden satılacak. Etkinlikte Cemil Topuzlu Açıkhava Sahnesı'ndeki Mercedes Sosa ve diğer konserlerin biletleri; 3 Temmuz Perşembe gününe kadar her gün10.00 - 18.00 saatleri arası Atatürk Kültür Merkezi'nde, 1 Temmuz Salı gününden itibaren saat 10.00-18.00 arası, konser günlerinde ise 20.30'a kadar Cemil Topuzlu Açık Hava Sahnesi Gişesi'nde satılacak. Festival biletleri aynca; www.biietix.com - www.garanti.com.tr - (0 216 454 15 55) Biletvc Çağrı Merkezi 444 0 333 Alo Garanti adreslerinden de sağlanabilir. YAZIODASI SELtMtLERt Ruşen Eşrerie Bogazjçi'nde (4) Ruşen Eşref, her şeye rağmen, Boğazi- çi'nin tekrar geliştirileceği, güzelleştirileceği inancını taşımaktadır. "Bununla beraber," diyor, "Boğaz'ın ölüm istemeyen öyle imrenilecek diri, coşkun bir ta- biatı varki: Sarmaşıklar, yabanileşmiş hanımel- leri, güller, incirler bu yıkıntılara sarılıyor, ha- rabenin acı çıplaklığını bir garip şenliğe bü- rüyor." Cumhuriyet'in genç kuşaklannın Boğaziçi, yeşil doku ve doğayı koruma konusunda çok daha bilinçli davranacaklanna güvenci sonsuz: "Yıkıntılann ey gür tese/lisi! Başka çağların başka ölçülerine göre kurulmuş o eski biçim- lerin kaditlerini ört, ta o günlere kadarki, Cum- huriyet nesilleri, dünyanın en güzel yaz şehri olan Boğaziçikıyıiannda, yeni aniayışlannın ve dileyişlerinin sürekli umranını, onun tüken- mez şirinliğine yaraşacak bir üslupta, yeniden diriltecektir..." Bugün kara alay gibi geliyor insana. Boğaziçi üzerine düşünenler, yazıp çizenler, yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde, imparatorluk- tan arta kalmış bir hayatın öncesiz sonrasız çe- kildiğini ayırt etmişlerdi. Abdülhak Şinasi Hisar, hiç yüksünmeden, "Geçmiş Zaman" 6er. Refik Halid, Boğaziçi'nin çöküşünü, savaş- ların ve yıkımlann yol açtığı parasızlığa, servet düşkünlüğüne bağlar. Yahya Kemal'in şiirindeki Boğaziçi hatıra- lara kanşmak üzeredir... Bu yıkılış, bu çözülüş, bu, öncesiz sonrasız aynlış her şeyi dokunaklı kılar. Bahçeleri de. Ruşen Eşref'in söyleminde, kubbesini me- nekşe güllerinin örttüğü viran limonluk, seyrek camlanyla panldar. O seyrek, kırık camlar san- ki gözyaşlandır. Bahçeler bazı bazı denize uzanır ve bir du- vardan sarkan son delişmen narlan, kayıkla ge- çerken, uzanıp koparmak istersiniz... Önlerinden geçilip gidilmiş yalılar, kıyılanna vanldığında taşlanna çıkılmış nhtımlar, döne- meçlerinde doğa manzaralannın bitmez tü- kenmezliğine erişilmiş yollar... Hepsinin ka- muya açılması, Cumhuriyet'in anlamı adına özlenmiştir. Kamuya açılamadan, bayındırlığını, özel ya- şama biçimini, kendine özgü kültür ve uygar- lığını, törel değerler mirasını, büyük ve geniş kitleye ifade edemeden 'eski Boğaziçi' son bulur. Bugünün Boğaziçi insanlan, o sözümona res- tore edilmiş yalıların yeni sahipleri, benden son- ra tufan girişimleriyle, ağacı, koruyu yok eden- ler, filan yerdeki 'konak'lan, falan yerdeki 'sitele- riyle çıkagelenler, düzmece girişimlerle Boğaz'a yeni çehre verdiklerini sanıyorlar. Asırlar boyu incelmiş görgünün yerine, pa- ranın, çoğu kez kara paranın bir anda sağla- dığı, ama özdeğerlerinden çok şeyi har vurup harman savurduğu garip, irkiltici bir ortam. Boğaziçi'nin çeşmelerinde sözgelimi Kanlı- ca'nın Baba Ali Çeşmesi'nde, "Çeşme-i Ba- ba'dan iç âb-ı hayatı" yazılıymış, kimin umu- ru? Yine Kanlıca'da, Mescit Çeşmesi kitabe- sinde "Besmele ile iç bu sudan afiyet olsun sana" yazılıymış, kime ne... Halepli Çeşmesi, servi ağacı motifli, ayna taşı mermer, beyaz üstüne maviyle betimlen- miş çeşme, ağaç tasvirli dört sıra Kütahya çi- nisiyle bezeliyken, 1930'larda belediye tarafın- dan şoşe yapımı dolayısıyla yok edilip, beto- narme yöntemiyle yeniden inşa edilir, betonar- me hayatlar için. Boğaziçi çeşmelerinin ayna taşlan, şimdiler- de, kaktüslü zakkumlu villalann bahçe köşe- lerinde atılı duruyor. Hayrat da göçüyor. Takvimde tz Bırakan: "Hava öylesine ıtırlıydı ki..." Cahit Uçuk, Erkekler Dünyasında Bir Kadın Yazar, Yapı Kredi Yayınları, 2003. KÜLTÜK • SANAT IQ OSPÜHDOS OPttPVt OPttflWlD jautT rtsııvat 14 -17 HalirarVJune 2003 AiDA G Verdı Devtet Opera ve Balea Genel Mudurtuju ' Dırectorate General of State Oçera and Batlet 21 Haznan/June 2003 HAREM Devtet Opera ve Balesi Genel Mudûrtöğû / Dıreaorate General of State Opera and BaHe; 25-26Haaran/Jun*2003 TURAN0OT G Puconı Sofya Uiusal Opefası' The Sofia Natıonal Opera 03 Temmuz/July 2003 SPARTACUS A Khachıatunan Rusya N Kasatkına ve V Vasılyov Buyuk Moskova Klaak Batesi.' Russta Grsnçl Mosco* CJas&cal Ballel of N Kasatkına and V Vasılyov 09 -10 Temmuz Uuly 2003 PRENS IGOR / PRINCEIGOR A BofOdm Isîanbu! Devlet Opera ve Balesi ' îstanbul State Opera and Ballet 16-17 Temmuz/July 2003 MABUCCO Inrif Devlet Opera ve Baiesı / [zmır State Opera and Ballel 23 Temmuz/July 2003 ROMEO & JUUETTE Me'sın Devlet Opera ve Batea • Mer&n State Opera and BaHet 30 - 31 Temmuz /July 2003 LA TRAV1ATA Antafya Devteî Opera ve Balesı ^ Antalya State Opera and Ballet 06 Ağustos /August 2003 GISELLE Anlafya Devlet Opera ve Balesı Antalya State Opera and Ballet 09 Ağustos /August 2003 CARMINA BURANA Antalya Devlet Ope'a ve Bales. Antalya StatB Opera and Ballet 13 Ağustos /August 2003 CAVALLERIA RUSTICANA I PAGLIACCI Antaiya Devlet Opera ve Batesı / Antalya State Opera and Ballet 16 Agustes/August 2003 FINDIKKIRAN ' THE NUTCRACKEf) Kırgız Cumhunyeb Ulusal Akademık Opera ve Balesı / Repubkc ofKyrgyzs Nabonal Academıc Opera and Ballet Opera.' Opera Osmanlı üsul Muzığı Baie / Ballet Ongınal Ottoman Musıc Opera 'Opera Baie ' Salte! Opera; Opefa Opera > Opera Baie / Saüet Opera / Opera Baie Sallet Konser / Concert G Verdı S Prokofiev G Verdı A Adam C Orfl P Mascagnı R Leoncavalk) PITctıaıkovysky Opera Opera Opera ; Opera Bale/Satiet Anulya Twnbm Otaı T»l O 2*2 J3« 5« S Anutya IrtkıM Buroau MUHy» O»vf*( Opsra v« B TaJ 0 2«2 2^3 SS 49 Fafta 0 342 24» M 2? •KalkılanrKtan Oolayı ATV CNN TÛRK ETV SHOW TV SKY TURK TRT TVB NTV RADYO KADYO ODTU AKŞAM CUMHURİYET HURfllYET. MİLÜYET RADIKAL SABAH TURKISH DAILYNEYVS ANKARA MAGAZİN MEDIA CAT TOURISM VVORLD e leş0kkur edenz IILCIEIEZ KSELIŞf CEVRt TlYAfROSU KOCAMUSTAFAPAŞA AVRUPA KIBRIS \ Ztynep Aıcı ' y:.,!t::'l. Işıl Kasaptıjjlıı 29Haziran-Pazar/ Amıpa Kskaanda Kıbnskitatı, Kıbrıs uyuşmazlığımn ıçıne sûruklendıği çıkmazı, bugüne kadar yazılamayan ve özellikle de gızlenmeye çalışılan yönleri ile ele alarak, Kıbns ve Türkıye-Batı ılışkılerı konusuna yeni bir soluk getırıyor. DEMN İsmet Görgülü ATATURK'TEN ERMENİ SORUNU Î 3 e î g e l e r l e L Atatütk'ten feLBrmeniSorunu Ülkemi2in diinya konjonktüründeki yerinin Avrupa Birliği ozelinde tartışıldığı bugünlerde, Atatürk'un Enneni sorununa bakışı, pek çok iddiaya yanıt nıteliği taşjyor. inceleme • ATATUmCUN ANILARI • ATATÛRKTEN ERMENİ SORUNU 7500000- SOOOooo www.bilgiyayinevi.com.tr BİLCİ MY1NEVİ »Seşnjlıyet Cad No 46/A Vemşehır - 06420;ANKARA Tel. (0-312) 434 49 98 - 434 49 99 Faks (0-312) 431 77 58 BİLGİ DAĞITIM Nariıbahçe Sok. No 17 Kat 1, Cağaioğiu - 34360/İSTANBUL Tel. (0-212) 522 52 01 - 520 02 59 Faks (0-212) 527 41 19 BİLOİ KİTABEVİ Sakarya Cad No 8/A Kızıiay - 06420/ANKARA Tel- (0-312)43441 06-43441 07Faks (0-312)433 1936 INGILIZCENIZ İNGILİZCENİZ sorun yaratıyor ise... veya... gelecekte, sevdlklerlnlzln bu sorunlan yaşamalannı Istemiyorsanız... The English Centre Dil Okulu size akılcı çözümler öneriyor genel ingilüce programları çocuklara özel programlar şirketler ve kuruluşlar için özel programlar is ingilizcesi programları konuşma sıntfları bire-bir eğitim TOEFL - IELT5 - KPDfF hazırlık programları Dataylı BUgl İçin ÎSTANBUL Rume» Cad. No:92 80220 Osmanbey Tel:(0212) 225 91 72 - 247 09 83 mail. anglBhcentre@supenmline.com Intemet- http^/www englishcentrarom http7/www engGshcentre.net ENGLİSH CENTRE