Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 HAZİRAN 2003 PAZAR HABERLER Oteki ülkelerde kadm parlamenter sayısı çoğaldıkça Türkiye daha geride kalıyor Türkiye'ninyüzkarası• Kadın parlamenter oranlannın açıklandığı 159 ülke içinde Türkiye yüzde 4.4 ile 110'uncu sırada. Parlamentolararası Birlik (IPU) tarafından yayımlanan son istatistik, Türkiye'nin bir önceki yıla göre üç ülkenin daha gerisinde kaldığını gösteriyor. SIRMA EVCAN Dünyaparlamentolanndakika- _ dın temsil oranlannın açıkJandı- ğı son listede, Türkiye 110'uncu du- rumda ve Suriye, Tunus, Irak gibi Arap üJkelerirun de gerisinde. Türkiye Cum- huriyeti'nde kaduılar, seçrne ve seçil- mehaklannı birçok Batılı ülkeden da- ha önce elde etmiş olmalanna rağmen, TBMM'de birfiirlü beklenen diizeyde temsil edilemiyorlar. BellıaralıkJarlayenilenen Parlamen- tolararası Birlik (IPU) verilerine göre Ağustos 2002 "de aynı sıralamada 107"nci olan Türkiye, Mayıs 2003 ta- Parlamentolannda en fazla kadm olan ilk 10 ülke Isveç £^ Danimarka \ Finlandiya Afg Hollanda f V | | Norveç ^ ^ , Küba ^ ^ Kosta Rika • • Izlanda | Avusturya % 45.3 % 38.0 ^ ^ % 37.5 J % 36.7 ^ % 36.4 ^ 1 % 36.0 •^î % 35.1 l i % 34.9 • ^ % 33.9 Almanya % 32.2 İlk 10'a girenlerin dışında kalan Avrupa Birliği üyesi ülkeler Ispanya c Belçika c Portekiz c Ingiltere c Fransa c Italya c Yunanistan ° /o 28.3 ^-»fSf /o 28.2 : y : ^ 19.1 1 1 ^ ^ /o 17.9 (^ 1 ^ /o 12.3 /^^Ş"* /o 11.5 y^ ı *> 8.7 l|fc|jL î- ı( Türkiye'nin komşuları * (ABD müdahalesinden önce) Bulgaristan % 26.2 Yunanistan Azerbaycan r Ermenistan Gürcistan % 10.5 % 3.1 % 7.2 Rusya Federasyonu % 7.6 rihinde acıklanan ve 159 ülkenin yer aldığı listede, üç puan daha kaybet- miş. Son seçimde kadın milletvekili sa- yısı bir önceki seçime göre yüzde 0.2 oranında artrruş olsa da diğer ülkele- rin öne geçmesi sonucu geride kalan Türkiye'den sonra yüzde 4.1 ile Iran ge- liyor. Türkiye'nin, yüzde 4.4 oranıyla bulunduğu yerde, bir de Sri Lanka var. IPU listesinde. venlennın ulaşma- mış olduğu beş ülke bulunuyor. Ayn- ca 40 kadar ülke diğer bir ya da bir- kaç ülkeyle eşit oranda kadın parlamen- tere sahip. Hiç kadın parlamenter bu- lundurmayan sekız ülke de çıkanldı- ğında Türkıye'nin 126 ülke arasında 110'uncu sırada olduğunu saptamak mümkün. tsveç listenin başmda Isveç, listenin başındaki yerini ko- rumaya devam ediyor ve her yeni se- çimle parlamentosundaki kadın sayı- sını arttınyor. Bir önceki seçimde yüz- de 43.2 ile dünya birincisi olan bu ül- ke, 2002 sonundaki seçimde kadınla- nn oranını yüzde 45.3'e çıkarmış. Bu ülkeyi. yüzde 38.0 ile Danımarka ve yüzde 37.5 ile Finlandiya ızliyor. Listenin sonunda, yer alan Birleşik Arap EmirlikJeri, Kuveyt ve Bahreyn gibı ülkeler yüzde sıfir ile yasama or- ganlannda hiç kadın bulundurmuyor- lar. Nüfusu Müslüman olan ülkeler arasında parlamentoda en yüksek ka- dın üye oranının TürkmenistanUa (yüz- DfHAP'lı kaduılar • lstanbul Haber Servisi - Beyoğlu'nda, genel af istemiyle gül ve karanfil dağıtan DEHAP lstanbul Kadın Kollan üyesi 63 kadın, polis tarafından gözaltına alındı. Banş Anneleri Insiyatifi'nden bir grup kadm da Banş ve Adalet Girişimcisi ve Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Tayfun Mater'i ziyaret ederek destek istedi. Türkiye'deki tüm sorunlann çözümünün banş ve diyalog olduğunu vurgulayan Banş Anneleri, "Bu anlamda pişmanlık yasası değil, ancak bir genel affin ülkemizi huzura kavuşturacağına inanıyomz" dedi. • ANKARA (Cumhuriyet) - Milli Eğitım Bakanlığı ve UNİCEF işbirliğiyle hazırianan "Haydi Kızlar Okula" kampanyası, salı günü Van'da başlatılacak. Kampanya ilk etapta okuma-yazma oranının en az olduğu Ağn, Hakkâri, Bingöl, Bitlis, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Van illerinde uygulamaya koyulacak. UNİCEF verileri, Türkiye'de her 8 kız çocugundan birinin okula gitmediğini belirtilirken kampanyanın 2005 yılı sonuna kadar 40 ilde daha yaygınlaştınlacağı açıklandı. Maaşınazamistemedi • ANTAKYA (AA) - Antakya Belediye Başkanı Iris Şentürk, göreve geldiği günden bu yana maaşını muhtaç ailelerin okuyan çocuklanna burs olarak dağıttığıru belirterek belediye meclisinden de zam talebinde buJunmadı. Belediye meclisi de Şenfürk'ün maaşının 2 milyar 800 milyon olarak kalmasını kabul etti. Başkan, "4 yıldır maaşımı öğrencilere burs olarak dağıtıyorum. Bu bana büyük mutluluk veriyor. Ancak maaşımın da arttuTİmasına gönlüm razı olmadı" dedi. -—r—- — • VAN (AA) - Van'ın Çaldıran ilçesinde aile planlamasını ilk kez uygulayacak kadınlara çeyrek altın veriliyor. Van'ın Çaldıran ilçesinde aile planlaması uygulaması kapsamında, bir doktor, ebe ve hemşireden oluşan üç kişilik ekip, köy köy dolaşarak cami hoparlörlerinden yaptıklan duyurularla kadınlan okul salonlannda yapılan toplantılara davet ediyor. Toplantıya karılarak bilgi sahıbi olan kadınlar ise Çaldıran Kaymakamlığı tarafından çeyrek altınla ödüllendiriliyor. Dr. Kevser Topal, altınlardan şimdiye kadar 25 kadına verildiğini söyledi. Kadına özel spop salonu • KAYSERİ (AA) - Kayseri Büyükşehir Belediyesi'nin kadınlar için yaptırdığı aerobik salonu, törenle hizmete açıldı. Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Ozhaseki, ilin imar, altyapı, tesis ve çevre düzenlemesi gibi konularda Türkiye'nin sayılı illeri arasında yer aldığını kaydetti. îçinde sauna, soyunma odası, aletli cimnastik ve aerobik salonlannın bulunduğu tesise 15 milyon liraya kayıt yaptıranlar, salondan haftada 3 saat yararlanabilecek. Banş masası Bingölyolunda Geçen hafta feminist kadınlann önderliğinde açılan banş masasu dokuz temsilchle birükte dün JstanbuTdan Bingöl'e doğru yola çıktı. Türkiye'nin birçok ilinden bir araya gelecek kadınlan buluşturacak olan masada, toplumsal banşm sağlanması için çözüm yollan tartışılacak. 37 sivil toplum kunıluşunun desteğij k oluşturulan Kadınlann Banş Masası Kampanyası Örgütieme Girişimi taranndan dün Beşiktaş Barbaros Havrettin Paşa Parkında bir basın açıklaması yapıldı. Puıar Selek'in okuduğu açıklamada, "Kadinlar, arök silahlar sussun diyor. Silahlar sussun ve erkek egemen. militarist politikalann yaşamlarımıza, bedenlerimize, tarihimi/e. kültürümüze yaptığı saldın bitsin. Şiddet kültürü sussun ve halklan birbirine düşürerek yaratılan vahşet, arük yaşanmasın. Silahlar sussun ve biz konuşalım" denildi. Yaklaşık 50 kadının kanldığı açıklamadan sonra dokuz temsilci ve banş masasL kadınlann alkışlan ve zılgnian eşliğinde BingöTe uğurlandı. Ankara. Adana. Dryarbakır ve diğer illerden de kadınlar. banş masası açmak için Bingöl'e doğru yola çıknlar. (Fotoğraf: GÖKÇE UYGUN) de 26.0 ile sıralamada 20'nci) ol- duğunu görüyoruz. Arap ülkele- ri arasında ise Suriye yüzde 12.0 ile başı çekiyor. Eski Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla oluşan Türk cumhuriyetlerinin hepsin- de, Türkiye ile karşılaştınldığın- da, daha çok kadın parlamenter var. Arjantin'de kadın kotası Dünyanın süper gücü olan ABD, 59"uncu sırada ve yüzde 14 oranında kadın milletvekiline sahip. Senato'da ise bu oran da- ha gerilerde. Oysa ABD'nın ku- zey komşusu Kanada, yüzde 20.6 oranıyla sıralamada 36'ncı. Gü- ney komşu Meksika'ya gelince yüzde 16 ile 55'inci. Ekonomilerindeki benzerlikler açısından Türkiye ile sıkça karşılaştı- nlan Arjantin, parlamentosundaki ka- dın oranıyla Türkiye'nın hayli üstün- de. Yüzde 30.7 ile Almanya'dan hemen sonra 11 'inci sırada yerini almış. Kri- tik eşik olarak kabul edilen bu yüzde 30'luk oran, 1991 'den bu yana Arjan- tin'de kadınlara tanınan kota ile sağlan- nuş. Bu arada, daha önceki sıralamada sonlarda yer alan Pakistan, 2003 liste- sinde yüzde 21.6 ile 32 'nci sıraya yük- selmiş. Bu sıçrama da uygulanan ka- dın kotası sayesinde mümkün olmuş. Rusya Federasyonu aynı sıralamada yüzde 7.6 ile 88'inci sırada ve Irak ile aynı konumda. Çin Parlamentosu'nda yüzde 21 gibı yüksek sayılacak bir oran- da temsil edilen kadınlar, Japonya'da an- cak yüzde 7.3 oranına ulaşabilmişler. Türkiye Yunanistan'dan geri Yeni Zelanda yüzde 28.3 ve Avust- ralya yüzde 25.3 oranlanyla kadın tem- sili açısından hayli ileri gitmiş ülkeler. Ortadoğu ülkelerinden Mısır, yüzde 2.4 ile Lübnan, yüzde 2.3 oranlannda- ki kadın parlamenterleriyle listenin ol- dukça aşağılannda kalrruşlar. Israil par- lamentosunda ise kadınlann oranı yüz- de 15'ı bulabilmiş. AB üyeliğı aşamasına gelmiş ülke- lerarasında. Bulgaristan yüzde 26.2 ile parlamentosunda en çok kadın bulunan ülke. Yeni üyelerden beklenen bu eşit- lik, henüz Fransa, ttalya, Yunanistan gibi eski üyelerde görülmüyor. Hır\ r atıstan. Slovakya, Makedonya, Çek Cumhunyeti, Bosna Hersek, SIo- venya, Romanya yüzde 20.5 ila yüzde 10.7 oranlannda kadın millervekilıne sa- hipler. Macaristan'da ise kadınlar yüz- de 9.8 oranında temsil ediliyorlar. Kadın hareketlerinin hızlandığı ve kazanımlarelde etmeye başladığı 70'li yıllardan bu yana dünya parlamentola- nnda kadınJann temsil oranı yüzde yüz- lük bir artış kaydetmiş. 1970'te sade- ceyüzde 7 olan oran, 1997'de yüzde ll'e ve 2002'de yüzde 14.2'ye ulaşmış. AB ülkelerinın parlamentolanndaki kadın temsil oranı 1995'te yüzde 19 iken. 2002'de yüzde 24.7'yeyükseli- yor. Türkiye'nin, AB içınde en düşük orana sahip Yunanistan'a bile ulaşabil- mek için kadın milletvekiUerinin sayı- smı ikiye katlaması gerekiyor. Kadın Sorunlanna Çözüm Kurultayı'nda, erkek egemen partiler suçlandı Kaduı seferberlîğîne çağrılstanbul Haber Servisi- Kadın Adaylan Destek- leme ve Eğitme Derne- ği'nin (KA-DER) düzen- lediği "Kadm Sorunlan- na Çözüm Kundtayı"nda çalışmayaşamı, eğitim, ka- dına yönelik şiddet, siyasi temsil ve katılım eksikliği alanlarında kadınlann ya- şadığı sorunlarve bu sorun- lara çözüm öneri- • leri tartışıldı. Kadın veaileden sorumlu Devlet Bakanı GüMalAk- şit, kadın milletve- kili sayısının azlı- ğına dikkat çeke- rek. "Paıiamento- sal düzenlemenin yapılma- sı için başlattığı imza kam- panyası için Meclis'e gön- derilmek üzere hazırianan dilekçeyi de imzalayan Ak- şit şunlan söyledi: "Bundan sonraki temel görevimiz, bu alanlardaki sorunlann ve ükanıklıkla- nn giderilmesini temin et- mek olacakûr.- • KA-DER'in düzenlediği kurultayda konuşan kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanı Güldal Akşit, "Parlamentoda çoğunluk içinde azınlık olarak dayanışmaya ihtiyacımız var" dedi. da kadınlar adına temsil imkânı bulan azınlık sım- finı oluşturuyoruz. Çünkü maalesef parlamentomuz hâlâerkekegemen birpar- lamento" dedi. İmzalar Meclis'e Aralannda Mor Çatı Ka- dın Sığınma Vakfi'nın da bulunduğu 33 kadın örgü- tünün oluşrurduğu "Kadı- na Yönelik Şiddete Hayır Platfortnu'''nun ve Mede- ni Yasa'nın 10. maddesinin değiştirilerek gerekli ya- CHP îstanbul Millerve- kili Krgen Keieş de Türki- ye'deki kadın potansiyeli- nin son 50 yılda iyi değer- lendirilmediğini söyiedi. Keleş, "Türkij'e, kadmpo- tansfyeiini iyi değerlendir- se>di bugün dünvanın en geüşmiş ülkeleri arasında yer alacakü" dedi. Kurultayın açılış konuş- masını yapan KA-DER Genel Başkanı Ayşe Bilge Dicleli ise Cumhuriyetin kuruluşundan 80. yılına kadar kadınlann baskılar- la susturulmaya çalışıldığı- nı anlattı. Dicleli şöyle de- \ am etti:"Yaşanılan bu öf- keverici durunıun sorum- lusu bu ülkeyi yöneten er- kek egemen partiler. poti- tik kurumlar vedetiet me- kanizmalandır. Ulkemizin kadın sorunlaruun çözü- münü amaçlavan bir top- — — lumsalseferberii- ğe ihtiyacı var." 15 Haziran Ba- balar Günü nede- niyle hazırianan "Babalara Çağ- rı'' metninin okunmasıyla de- vam eden kurul- yeniden Biz- tayda. söz alan Bakan Akşit' lerin. çoğunluk içindeki azınlık olarak dayanışma- ya ihtiyacımız var. Fakat en acımasız eleştirileri ka- dınlardan abyoruz. Şu an MecBs'te 24 arkadaşımız vıar. Büyük bir sayı gjbigö- riinse de550'nin içinde çok düşük bir rakam. Ama unurulmamahdır kikadın- lannçahşmayaşamında,si- yasette başanlı olmak için hiç kimseye ihtiyacı yok" diye konuştu. llk. 'Emeğimizden eliniziçekin' Kadına Yönelik Ekonomik Şiddete Hayır Platformu, "17 Milyoo Ev1i Kadın Emeğinin Peşinde" kampamasıkapsamındaTBM>İ"ye göndermeküzere İstikial Caddesi'nde imza topladı. "Medeni Ya- sa'nın Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Yasa"nın 10. maddesinin değişririlmesini isteyen kadınlar. mallann eşit payla- şımını düzenleyen yeni yasanın 1 Ocak 2002'den önceki evlilikler için de geçerii olmasıru istedüer. (Fotoğraf: HÎLAL KÖSE) PAZAR ORHAN BURSALI f Siyaseten Sorumsuz' Türkiye Cumhuriyeti'nde ne yazık ki Başbakanlık yapmışMesutYılmaz'ın, MeclisYolsuzluklanAraş- tırma Komisyonu çalışması esnasında yaptığı açık- lamalar, "Siyaseten sorumsuzluğun" ne demek olduğunun en parlak ömekleridır ve siyaset sözlü- ğünde yerini almalıdır. Siyaset tarihine "ahlaksız aklanma" olarak ge- çen, Çiller ve DYP ile kendısini ve partisini yargıya sevk edilmekten kurtaran o dönemin en önemli ola- yı hakkında bakın ne diyor: "Haberim yoktu, millet- vekilleri kendi aralannda anlaşmış..." Ulkemizin en büyyyük siyasetçileri ve Türk büyy- yükleri arasında yerini alan Yılmaz diyor ki: "Siyaset- çiyi siyasetçi yargılamaz"'. Bir ikinci adam banndır- mayacak ve hepsini safdışı bırakacak kadar partisi- nin mutlak liderı olan Yılmaz, doğrudan kendisini il- gilendiren ahlaksız aklama oylamasından ise biha- ber! Neredeyse şunu diyecek: "Ben o gün uyuyor- dum, olay geceyansı gerçekleşti, ertesi sabah ak- lama oylamasını öğrendiğimde başımdan kaynar sular döküldü. Derhal karann iptali için yeni bir oy- lama yapılmasını istedim, ama beni 'Seni başkan- lıktan alınz' diye tehdit ettiler, ben de sesimi çıkar- tamadım! Bütün suç milletvekillerine aittir!" Yılmaz, kendi dönemini unutarak, donuk ve soğuk- kanlı bir yüzle, şimdi Meclis'e öğüt ve ders veriyon "Dokunulmazlıklar kalksın!"... "Ticari sır" konusunda kendilerini bürokratlar kor- kutmuş... Mavi Akım ve petrol boru hatları konusun- da sorumluluğu kendi Enerji Bakanlığı'na yıkıyor! "Elinizde belge varsa suç duyurusunda bulunun "di- yor... Doğalgaz politikası ve anlaşmaları konusunda hıçbir problem görmüyor. Rusya ile anlaşmalarda baş- rolde oynamasını, hükümette görev almadığı sırada Enerji Bakanı ile Moskova'da görüşmelere gitmesi- nin nedenini açıklamıyor... Bankasatışlannda kaset- lere düşen tellallığı ve aracılığı, Türkbank'ı verip Mil- liyet'ı satın aldırarak kendine bağlı bir medya yarat- ma çabasından ses yok... Mesut Yılmaz, kendi döneminde Türkiye'nin kaç kez ekonomik olarak battığının da hesabını tutma- mıştır Ulke yönetiminde bulunduğu dönemlerin, Türki- ye'nin ekonomik olarak barırılmasıyla tam örtüştü- ğünü de bilmez. Ulkemizin tam bir keriz gibi dünyanın en pahalı do- ğalgaz kıskacı içine sokulmasında bir sorumluluk kabul etmez, çünkü bu pahalı kazık normaldir. ANAP A.Ş. her hükümette enerji bakanlıklarını al- mıştır, bugün sadece ANAP dönemi enerji bakanlık- ları ve politıkaları ciddi ve tarafsız bir yargıda araştı- rılsa, Türkiye'nin batırılma nedenleri ortaya çıkar. • • • Mesut Yılmaz... Türkiye için en şanssız isimler- den biri. Hangi kulvarlar, hangi ilişkiler, hangi rastlantılar kendisini ulkemizin kaderini belirieyebilecek bir ko- numa yükselttiyse, hepsini ulkemizin kötü kaderi olarak nitelendırmek mümkündür; bunun için elde çok önemli onlarca veri, dönüm noktası vs. vardır. Bir politikacı olarak, kişisel tarihi, bu bakımdan çok zengin ve verimlidir. Olağanüstü koşullarda insanın özellikleri, liderin ni- telikleri ortaya çıkar. Olağanüstü koşullann hiçbirini yönetemedi Mesut Yılmaz.. Olağanüstü koşullarda iktidan bıraktı.. Aslında bu son saptamaları vuıgulamak bile ge- reksizdir, çünkü Yılmaz genellikle olağanüstü koşul- lan yaratan, yaratılmasına büyük katkıları olan parti başkanıdır. • • • Mesut Yılmaz, bir siyasal parti için de en şans- sız isimlerden, birsiyasal partınin başınagelebılecek en kötü olaylardan bıridir.. ANAP'ın her seçimde adım adım tarihsel çöküşü ve sonunda kolundan tutulduğu gibi Meclis dışına fırlatılıp atılma olayı, Yılmaz'ın büyük eseridir. ANAP'ı bir siyasal parti olarak inşa edememe ba- şansı da Yılmaz'a aittir. ANAP ülke yönetiminden hak- sız yere nemalanan ve nemalandırılanların sanki "anonim şirketi"ne dönüştürüldü. Ülkemiz için kazanç olabilecek politikacıları par- tiden temiziemenin adıdır Yılmaz. Olumlu, dürüst iş yapabilme potansiyeline sahip ne kadar yeni politi- kacı varsa, hepsi soluğu önce Meclis dışında, son- ra da kapı önünde aldı. Bu tutumuyla politikaya atılabilecek, atılmayı dü- şünen düzgün insanlara da politika kapılannı kapa- dı. • • • Yılmaz'ın gazete sayfalannda izini kaybettiğimde, en son haber, bir Alman üniversitesinde ders vere- ceğiydi. O zaman şöyle düşünmüştüm; bir üniversite Me- sut Yılmaz'a neden, ne amaçla ders verdirtir? Siyasi kariyerine bakar ve "Bir ülke nasıl batınlır konusunda en iyi dersi verecek bir öğretmen işte bu" der, diye düşünmüştüm. Mesut Yılmaz, kasabanın korkusuz şerifi gibi göğ- sünü gere gere ortalıkta dolaşıyor. Haklıdır, çünkü bütün çevresi, bütün ülke batık si- yasetçilerle doludur... Ülke siyaseti, batık siyasetçi doğurma makinesi ola- rak çalışmaktadır. Kendisini yalnız hissetmesi için zerre kadar bir ne- den yoktur... obursaliv;cumhuriyet. com.tr Merhum Alı Lütfi ile merhume Kadriye'nın kızlan; merhume Sadiye KavTa'run, merhum Hamit Kayra'nın, merhum Macit Kayra'nın kardeşleri ve Cahıt Kayra'nın ablası; merhume Nermin Ka>Ta"nın ve Hedıye Kayra'nın. Gönül Ka>Ta'nın görümceleri; merhume Emel Ankan'ın ve Hayat Ünsoy'un, Güler Gürpınar'ın, Mıne Ka>Ta'nın, Doğan Kayra'nm, Gönül Tansuğ'un, Zülal Tanseverin. Sınan Kayra'nın, Gündüz Kayra'nın halalan: Mehmet, Ercüment, Bülent, Engin Cnsoyun. Aydın. Ayla Gürpınar'ın, Zernn Tandoğan'm, Atilla Gösterişli'nin, Zeynep Akşit'ın büyük teyzeleri Emekli öğretmen MEDİHA KAYRA 8 Hazıran Pazar gıinü yaşamdan aynldı ve Sahra-yı Cedıd Mezarlığı'nda toprağa venldi. Tannjıın rahmetı üstünde olsun. AİLESt