Katalog

12 MAYIS 2003 PAZARTESİ + CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASIN İsrailliler: Terorizme karşı sihirli bir çözüm. Filistinliler: Mülteci konumuna düşürüldük uvaryaşamı sonaerdirdiGİDEONLEVY Inşa edilen duvar, İsrailliler için "ayına bir çft", Filistinliler içinse bir "apartheid duvan" (Güney Afrika'nırı eski ırkçı rejimi). İsrailliler için bir ideal, Filisıtinliler içinse bir tehdit. isra- illiler için, terorizrne karşı sihirli bir çözüm, Fi- listinliler içinse cLerin bir korku kaynağı. Bir kezdahabirbirinin endişelerini anlayamayan ikı ulus... Koruyucu duvar, teröre karşı savaş... Israilü- lerin, bunun Fiüsrimülere neye mal olduğu hak- kında hiçbir fîkirleMİ yok. Yerleşım birimleri, ka- rakollar, by-pass yollar, topraklara el konulma- sı, kuşatma, işsizlük ve sokağa çıkma yasağın- dan sonra, duvann etrafinda yaşayanlar hiçbir suçlan olmadığı halde yine kurbanlar... Çiftçi- lerin tarlalanna el ionuldu, üzüm yetiştiricile- rinin bağlan yok edildi, çobanlar otlaklannı kaybetti, çiftçileriı» arsalan ve kuyulan duvann diğer tarafinda kal<dı, işsiz erkeklerin, hayatla- nnı sürdürmelerini sağlayan tek kaynaklan el- lerinden alındı ve köylerin yaşam kaynaklan- na ulaşımlan kesildi. Daralan topraklara kuruldu Israillilerin hayatlanru korumayı amaçlayan bir duvar, Israillileriin topraklan yerine, keyfi ola- rak Filistinlilerin giderek daralan topraklanna kuruldu. Peki neden? Neden Israil topraklann- da inşa edilmedi? Kimse Filistinlilere sormadı, onlarla işbirliğine gitmedi. Onlardan izin iste- me olasıüğını tarrışmaya bile gerek yok. Zaten kim oluyorlar ki? Çekiçlerin sesi ırzaklardan duyulabiliyor. Be- tonu kesen demirin çıkardığı ses, vadilerden ve dağlardan gelen korkutucu gürültüler, Batı Şe- ria'nın kuzeyinde her yerden duyuluyor. Dağ- lan düzleyen kamyon ve buldozer konvoyu bir ileri bir geri hareket ediyor. Filistin'dekı çevre örgütleri tarafindan basılan "ApartheidDuvar" broşüründeki sayılar anlatıyor: Ök aşamada Ban Şeriatopraklannınyüzde 2'sı- ne el konulacak, en az 30 köy topraklannın bir kısrruni kaybedecek, 15 köy 'Yeşfl Hat'la duvar arasında sıkışıp kalacak, 162-182 kilometreka- relik alana el konulacak, 30 kuyu sahiplerinin elinden alınacak. Bunlar, yalnızca Batı Şeria'nın kuzeyinde gerçekleşecek olan ilk aşamalar. Felaketl yaşamak Kalkilya-Nablus arasındaki yalnızca Yahudi- lerin kullanımına açık olan otoyolun kenann- daki küçük Izbet Tabib köyünün gınşine bu hafta çöpten bir duvar yığıldı. Amaç, köyün et- ranndaki kuşatmayı daraltmak. Ancak bir işgal aygıh bu kadar aşagıhk bir yol düşünebihrdi. Yolu kesen çöplerin arasından köyün muhtan sesleniyor: "Dünlsrailordusugeküy'olukapat- mak için çöp yığarken yannşiıkla köyün su sis- temine zarar verdi Köyiülerin aruk suyu yok." Arabamızla çam ağaçlannın arasından geçe- rek bir sonraki köye ulaşmaya çalışıyoruz. Azun'da, işssiz Filistinliler Uluslararası Kızıl Haç Örgütü'nün yolladığı un torbalannın, dev kam- yonlardan indirilişini kayıtsızca seyrediyor. Bu- rası Bağdat veya ICâbil değil. Kasabanın so- nunda, san taksiler müşteri bekliyor. Ancak bir sonraki barikata kadar gidebilirler. Ciyus köyünün muhtarlığında, AbdüDatifHa- Bd'in odasının duvannda, "apatheid duvan"nın haritası asılı. Duvara karşı mücadele veren Ha- lid, "Bir fdaketie karşı karşıyajTz" dıyor. Halid, geçen temmuz ayında, köyde bir günlük soka- ga çıkma yasağı uygulandığını, ardından bul- dozerler desteğindeki ordunun gelerek toprağı işaretlediğini söylüyor. Köylülerin neler oldu- • Duvarla birlikte ilk aşamada Batı Şeria topraklannın yüzde 2'sine el konulacak, en az 30 köy topraklarının bir kısmını kaybedecek, 15 köy 'Yeşil Hat'la duvar arasmda sıkışıp kalacak, 162-182 kilometrekarelik bir alana el konulacak, 30 kuyu sahiplerinin elinden alınacak. Bunlar, yalnızca Batı Şeria'nın kuzeyinde gerçekleşecek olan ilk aşamalar... - i f 1 ILISTINLILER ENDİŞE İÇİNDE İZLİYDR Kontrol noktalanndaki olağanüstıı güvenlikönlemlerine zaten alışık olan Filistinliler, şimdi de kilometrelerce uzunluğundaki duvarla karşı karşıva kalıvoriar. Duvardan olumsuz etkilenecek . Ciyus köyünün muhtan Abdi Halid endişesini, "Buradaki insanlar, mültecilere döneceğunizi söylüyor. Duvar tanıamlanıp da kapılar kilitlenince ne olacak" diye anlatıyoı. (Fotoğraflar: AP) • j ğu konusunda hiçbir fikri yoktu. "Şimdi ne ol- duğunu anhyoruz" diyor Halid. Çiftçiler, eylül ayının ilk haftasında tarlalan- na dağıtılmış kâğıtlar buldular. Harita ilişriril- miş kâğıtlarda topraklanna el konulacağı yazı- yordu. Kâğıtlan inceleyen Halid, duvann 4 bın 100 metre uzunluğunda olacağını ve yaklaşık 0.3 kilometrekarelik bir alanın köyden aynla- cağını gördü. Son çareler Ciyus'ta 550 aile ve 3 bin 200 kişi yaşıyor. Halid, yaklaşık 300 ailenin toprakla uğraşarak geçindiğini ve yaklaşık 200 ailenin de Israıl'de çalıştığıru söylüyor. Ancak aileler artık tsra- il'de çahşmıyor. Bu insanlar da son çare olarak topraklanru işlemeye başlamışlardı. Halid, 12 kilometre karelik köyden, evler de dahil 8 kı- lometre karelik bölümün duvann arkasında ka- lacağına dikkat çekiyor. "Bunlar verimsiz de- ğil, hepsi iştennüş toprak." Köyde, yılda, 35 ton domates ve salatalık iireten 120 sera bulunuyor. Köyün kuyulan da dahil 0.7 kilometre karelik meyve bahçesi, 0.5 kilometrekarelik meyve ve sebze yetiştirme alaru ve 12 kilometre karelik zeytin bahçesi de duvann ötesinde kaldı. Halid, yaz geldiğinde, kuyulan duvann diğer tarafinda kalanlara ne olacağını soruyor. "Eğer topraldarsuIanmazsaçevTefelaketiyaşanacak- ûr. Her durumda köyden tarlalara giden 7 yol- dan 6'sı tsraU ordusunca kapanıruş durumda. Tarlalara her ikiyönden degitmek 2 saat abyor. Tarlavi ancak bir aile işleyebitir. Bize her geçişi- mizde vergi uygularlarsa ne yapacağız? Bura- dakiinsanlar, mültecilere döneceğinıizi söylüyor. Duvar tamamlanıp da kapılar kilitienince ne olacak?" Halid, tarlasını tamamen kaybettiğı- ne ve yaşamının tek kaynağından mahrum kal- dığından artık kendisi de emin. "Burada iş ve toprak yok. Hayat sona erdl" Israil sivil yönetimiyse duvara ilişkin sorula- n şöyle yanıtlıyor: "Du\ann inşaa nedenhie el konulan topraİdarm sahiplerine, toprağın ken- dilerine ait olduğunu kanıdamalan haünde taz- minatödenecek.Topraklanduvannbabsmda ka- knlana tanm amaaytagecislerine izin venlecek." HAARETZ/3 MAYIS Azııar Irak savaşma kurban gitti ABD Başkanı George Bush'un Irak'a savaş açma karanna açık destek veren Batılı liderler arasında en büyük bedeli Jose Maria Aznar ödedi. Aznaı savaş öncesinde çok popüler değildi. Ancak koaİisyon güçlerinin kazandığı zafere karşuı, Aznar diğer liderler gibı "Bağdat sıçravışı" yapmak yerine "Bağdat yarası" aldı. Ispanyollar, hâlâ ülkelerinin savaşta üstlendiği role karşı ve başbakanı seçim sandığında cezalandırmayı planlıyor. Çok önemü yerel ve bölgesel seçimler için parti kampanyalan başladı. Amerlkan mlnnettarlığı tlk izlenimlere göre sosyalist muhalefet, ülkeyi yöneten Halkçı Parti'nin kaybıyla büyük kazanç sağlayacak. Aznar, hem büyük kentler hem de bölgesel parlamentonun denetimini kaybederse, gelecek yılki genel seçimler için arayı kapatacak zamanı bulamayabilir. Aznar'ın, toplumunun fikirlerine karşı koyması Washington'da memnuniyetle karşılandı. Avustralya Başbakaru John • Koaİisyon güçlerinin kazandığı zafere karşın, Aznar diğer liderler gibi "Bağdat sıçrayışı" yapmak yerine "Bağdat yarası" aldı. Ispanyollar, hâlâ ülkelerinin savaşta üstlendiği role karşı ve başbakanı seçim sandığında cezalandırmayı planlıyor. Aznar'ın toplumunun fikirlerine karşı koyması Washington'da memnuniyetle karşılandı. ABD'nin Bask bölgesindeki ETA'nın siyasi kanadı olan Batasuna'yı "terörist örgütler" listesine almasıyla Ispanya Başbakanı şimdiden önemü siyasi bir ödül kazandı. Howard'la birlikte zafer turu atmaya hazırlanan Aznar, Amerikan minnettarlığını somut seçim avantajına dönüştürmeyi umuyor. ABFJ'nin, Bask bölgesinin terörist örgütü ETA'mn siyasi kanadı olan Batasuna'yı "terörist örgütler'' listesine almasıyla İspanya Başbakanı şimdiden çok önemlı siyasi bir ödül kazandı. Başkan Bush, çok önemü bir anda Amerika'nın savunmasına destek veren "ilkeler adamı''yla yakın ilişkiler içinde çalışmaya devam edeceğini netleştirdi (bunu söylerken Gerhard Schröder'i kast etmiyordu). Ancak Bush'un, tıbbi ve mühendislik malzemelerinin Irak'a aktanmı için Ispanya'mn hava üslerini açma önerisine yaptığı övgüler de îspanyol seçmenlerle aradaki buzlan yıkmaya yetmeyecek. Evdekl secmenler... Aznar, ABD'yle "çoksaglam" ilişkilerinden, ortak değerlerinden ve terorizme karşı savaştaki ortak mücadelelerinden yüksek sesle söz ederken evdeki seçmenler, Irak'a istikrar getirilmesinin zorluklannı, îspanyol yönetiminin geçen kasımda gerçekleşen Prestige tanker faciasını ele almadaki yetersizliğini ve sol partilerden ve bölgelerden gelen zorluklan tartışıyor. 25 Mayıs'taki seçimler, Halkçı Parti'nin şu anda 8 bin 111 ilçe ve kent belediyesini elinde bulundurmasmı kökten değiştirebilir. 1999'daki seçimlerde 38 büyük kentte birinci gelen parti, Madrid, Valencia, Zaragoza ve Malaga da dahil 29 kenti tek başına yönetiyor. Muhafazakârlan, 17 bölgeden seçimlere hazırlanan 13'ünde de büyük zorluklar bekliyor. Aznar, seçim kampanyasında, ekonomide yaptiklannı öne çıkaracak. Bu yaptıklan, birçok gözlemciye göre başanlı sayılabilir. Işsizükte büyük bir düşüş yaşandı, enflasyon azaldı, vergiİer azaldı ve tspanya'nın kamu borcu kontrol altına aluıdı. Ancak bu başanlar, diğer siyasetçilerin arzu ettikleri popülerliği kazandumaya yetmiyor. Acısı unutulmayan yalnızca Irak savaşı değil. İspanyollann birçoğu başbakanlanndan sıkıldı. Başbakan yetenekli, sistemli, dürüst ve alçakgönüllü. Ancak sosyalist selefinin karizmasını taşımıyor. Asluıda General Franco'nun mirası, herhangi bir merkez sağ politikacının, heyecan verici retorik olmadan ve kurnazlık yapmadan seçimleri kazanmasını zorlaştınyor. Aznar, şimdiden bir sonraki seçimlerde aday olmayacağını açıkladı. Irak'taki savaştan önce Aznar'ın, A\Tupa Komisyonu'nun yeni başkanı \eya Avrupa Konseyi'nin ilk başkanı ohna durumu vardı. Bu şimdilik pek mümkün görünmüyor. Eğer yeteneklerine uygun bir görev bulamazsa Aznar'a yazık olacak. Amerika 'nın yeni stratejik ortağı Polonya Avrupa giderek JACKQUES SCHUSTER Avrupa'nın nasıl bir değişım yaşadığını sonunda Almanlar da yavaş yavaş anlamaya başladı. Ancak hâlâ çoğunluk, özellikle de politikacılar, Avrupa'nın eski Avrupa Kulübü olduğuna ve diğer altı ülkeyle birlikte önderliğini de Almanya ve Fransa koalisyonunun yaptığına inanıyor. Polonya uyguladığı Irak politikasıyla, AB'ye girmiş olmakla çıkarlanndan vazgeçmeyeceğini Batılı komşulanna açıkça gösterdi. Varşova, Avrupa'nın yeniden yapılandınlmasında ve dış politikasının belirlenmesinde farklı düşündüğünü ortaya koydu. Bu konuda kendisine baskı yapılmasına da izin vermedi. Almanya için daha acı olan ise kendisinin kısa bir süre önce bölgede üstlendiği rolün Polonya tarafindan üstlenmeye başlanmış olması. Berlln gücünü yltlrdl Almanya daha önce AB'nin doğu sınırlannı çiziyordu ve AB'nin güvenliğini sağlamak için ABD'nin stratejik ortağı konumundaydı. Polonya, Almanya'dan bu rolü devraldıktan sonra ABD'nin bir "Avrupa Gücü" olduğunu da sık sık dile getirmeye başladı. Avrupa'nın sadece Almanya ve Fransa olmadığı son zamanlarda açıkça ortaya çıktı. Paris ve Berhn, Avrupa 'daki eski önemini aniden kaybetti. Doğu Bloku ülkeleri AB'ye karılmadan önce, birlik içinde Ingiltere ve Danimarka'yı dışlamak ve bazı politikalan kabul ettirmek daha kolaydı. Ancak tngiltere ve Danimarka, Doğu Bloku ülkeleriyle birlikte AB içinde şer eksenini oluşturabilir. Varşova, Prag ve Budapeşte, son dönemde aniden Londra, Kopenhag ve Madrid'den yana tavır koyunca bu ülkelerin AB içindeki önernleri arttı. Daha önce ABD'nin Avrupa anakarasındaki en önemü ortağı olan Almanya" mn yerini Polonya aldı. Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan, doğudaki komşulan Ukrayna ve Belarus sorunlannı çözmelerine yardım ettikçe ve bu ülkeler AB'ye hazırlandıkça bu üçlünün, AB içinde söz sahibi olma olasıhğı da artacaknr. Eski Doğu Bloku ülkelerinin bu kimük arayışı, AB'nin ilkelerinde önemü değişiküklere yol açabiür. Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan, İspanya, tngiltere ve Fransa'yı da yanına alırlarsa yeniden ulusal ülkeİerin önemi artabilir ve Almanya "Avrupah Kinıüği" görüşüyle yalnız başına kalabilir. Şu anda AB'nin önünde bulunan bazı sorunlar da gelecekte birlik içinde yeni koalisyonlann oluşmasına neden olabilir. Almanya'ya karsı yeni blok Er ya da geç tanm politikalan konusunda Fransa ve Polonya birlikte hareket edecekler ve Almanya'ya karşı yeni bir blok oluşturacaklardır. Avrupa coğrafyasındaki değışikükler devam ettikçe şu anda bildiğimiz AB'den de eser kalmayacaktır. Şu anki AB'nin nasıl bir biçim alacağını ise bugünden kestirmek çok zor. Ancak bir şeyden emin olabilıriz. AB içinde Doğu Bloku'nun değerleri daha çok ön plana çıkacak ve AB doğululaşacaktır. Bunun sonucunda da birlik içinde ulus devletin önemi yeniden artacaktır. Almanya, Avrupa politikasını ciddi olarak tartışmalı ve şimdiki politikalannda değişiküğe gitmelidir. Hâlâ savunduğu Avrupa'nın ortak bir dış poütika yürütmesi görüşünden de bir an önce vazgeçmelidir. Çünkü bu politika hiçbir zaman gerçekleşmeyecektir ve Avrupa Birliği'ne zarar vermeye devam edecektir. • Almanya daha önce AB'nin doğu sınırlannı çiziyordu ve AB'nin güvenliğini sağlamak için ABD'nin stratejik ortağı konumundaydı. Polonya, Almanya'dan bu rolü devraldıktan sonra ABD'nin bir "Avrupa Gücü" olduğunu da sık sık dile getirmeye başladı. The Times / 9 Mayıs Die Welt/ 9 Mayıs