Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 23 NİSAN 2003 ÇARŞAMB/
HABERLER
TBMMAraştırma Servisi tarafından hazırlananraporda, sistemin sakıncalanna dikkat çekildi: GLOBALPOLMKÜLTÜR
BaşkanlıkdemokrasiyeengelEVdNEKAPLAN
ANKARA - Başkanlık sıstemı tar-
tışraalan artarak surerken TBMM
Araştımıa Servısı nce hazırlanan ra-
porda bu sistemin sakrncalanna dık-
katçekıldı "\BDdisindauygulandi-
ğı hiçbir uikede isn'krarn bir demok-
rasiye yol açmanuştır'* vıırgusu yapı-
lan raporda "Başkanhkrejiminiııya-
pısvsiyasal sistemdegerekti olan diya-
Jog,pazarbk, uzJaşmaveoydaşma me-
kanizmalannıozendirici degıl aksine
dışlayıcı niteöktedir. Başkanla vasa-
ma meclisi arasındasürekö sürtüşnıe-
lerin çıkması durumunda yürutme iş
• TBMM Araştırma Servısı'nce hakkında hazırlanan raporda, başkanlık sıstemının uygulandığı
tuçbır uikede ıstıkrarlı bır demokrası yaratamadığı vurgulandı Sistemin, dıyalog, uzlaşma \e oydaşma
mekanızmalannı dışladığı belırtılen raporda, "Yozlaşırsa dıktatörluğe donuşur'' yorumu yapıldı
göremez bale gefir" denıldı
TBMM AraştırmaSemsı nce "Baş-
kanlık Sistemi, Yan-Başkanhk Siste-
nü ve Pariamenter Sistem" başhğıy-
la hazırlanan raporda, başkanJık sıs-
temının olumlu \ e olumsuz yonJen ko-
nusunda şu goruşlere yer venldı
• Başkanlık sıstemının ılk bakışta
goze çarpan en beiırgın avantajı, yu-
rürme yetkısının rumunu belırlı bır
sûre ıçın halk tarafindan seçılen tek bır
kışıye vermek suretıy le hem guçlu bır
yurutme yaratması hem hukumet ıs-
tıkrarsızlığı sorununa kokten bır ço-
zum bulmasıdır Ancak daha yakın-
dan bakıldığında her ıkı avantajın ger-
çekleşmesının de bırtakım koşullara
bağlı olduğu gorulur Bır defa, başkan-
lık sıstemınde yurutmenın daıma guç-
lu olacağı doğru değıldır Çunku kes-
kuı guçler aynlığı ılkesıne dayanan
başkanJık sıstemı, eğer yozlaşıp de-
mokrası dışı bır rejun halıne gelme-
yecekse, yurutme yetbsı uzennde bır
yandan yasamanın bır yandan yargı-
nın çok güçlu bır denetım mekanız-
malan oluşturmalan gerekır
Yûrfitme işlevsiz kalabüir
%/ Parlamentoda dısıplınlı bır tek
partı çoğunluğu tarafindan destekle-
nen bır pariamenter başbakan, orne-
ğın îngıltere Başbakanı, çoğu zaman
ABD Başkanı'ndan daha buyuk bır
ıktıdara sahıptır Hele başkanla, ya-
sama mechsı çoğunluğu ayn partıler-
Hukukçulardan 61 yas tepkisi
Küıç: Zorunlu
emekli edilenler
görevinedönebilir
TLHÂNTÂŞCT
ANKARA - Anayasa Mahkemesı Başkamekılı Ha-
şfan Kıhç, AKP nın emeklılık yaşını 61 "e duşuren ya-
sa uyarınca "zorunlu" emeklıye aynlan burokratlann,
ıdan mahkemeye dava açarak eskı gorevlenne yenı-
den donebıleceklennı bıldırdı Anayasa Mahkemesı
kararlannın genye ışlemeyeceğıne ışaret eden Kıhç,
"Ancak kişiler idari yargıda bir dava açüysa. bu dava
gonihırken, yasalar iptaJ edilirse, herhalde bu anaya-
saya ay kınlık gozetilir gibi geJhor bana. Sonuç ıtibam-
la geriye işletUebiKr" dedı Kıhç, davayı açan kışının
anayasaya aykınhk ıddıasında bulunmasınuı koşul ol-
duğuna dıkkat çektı AKP'nın kadrolaşma gınşımlen
çerçevesınde emeklılık yaşını 61'e duşuren yasanın
yururluğunun durdurulması ıstemıyle CHP, Anayasa
Mahkemesf ne başvumrken, bu yaş sınınna gelen bu-
rokratlara "zorunlu emekülik" kararlan teblığ edılme-
ye başlandı Anayasa Mahkemesı Başkam ekılı Kıhç
yururluğu durdurma ıstemıne kadar geçen surede do-
ğacak sonuçlann ıdan yargının alanına gırdığını belır-
terek "Bizûn karariarunız geriyle işiemiyor. Ama kişi-
ler idari yargıda bir dava açüysa, bu dava goruKırken.
yasalar iptal edilirse,
İĞIVELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN
• AKP hukumetının
amacının kadrolaşma
olduğunu kaydeden
anayasa hukûkçulan
Anayasa Mahkemesı'nın
ıptal başvurulan
konusunda hızlı
davranması gerektığını
belırttı Anayasa
Mahkemesı Başkanvekılı
Kıhç, 'zorunlu' emekli
edılenlenn ıdan
mahkemeye dava açarak
eskı gorevlenne yenıden
donebıleceklennı bıldırdı
herhalde bu anayasaya
a>kınlık gozetilir gibi
gelhor bana. Sonuç iti-
banyia geriye işleüİebi-
Br. Teknik bir avrmn
var. Davayı açan Idşinin
anayasaya ay kınhk ki-
diasında bulunması la-
zun" drye konuşru Kı-
hç, dava açılmaması
durumunda Yuksek
Mahkeme karannın ıp-
talden once yapılmış
olanlan kapsamayacağı
ve bu kışılen etkıleme-
yeceğıne dikkat çektı
den olduğu durumda üa organ arasın-
da sureklı surtuşmelenn çıkması ve
yururmenın ış goremez hale gelmesı
ıhtımah busbutun kuvvetlenır
• BaşkanJık sıstemının hukumet
ıstıkrannı sağladığı ıddıası doğru ol-
makla bırhkte, bu ıstıkrann sıyasal sıs-
temı gerekjı esneldıkten yoksun bı-
rakacak bır katılık derecesıne ulaş-
masıdadezavantajdır Pariamenter re-
jımlerde hukumetın parlamentonun
guvenıne dayanması zorunluluğu,
sısteme değışen koşuJlann gerektır-
dığı uyarlamalan yapabılecek bıres-
neklık sağlar, Başkanlık sıstemınde
ıse bır başkamn suresı bıtmeden go-
revınden uzaklaştınlma-
sı mumkun değıldır
• Başkanlık rejımının
yapısı, sıyasal sistemde ba-
zen son derece gerekh olan
dıyalog, pazariık, uzlaşma
v e oydaşma mekanızmala-
nnı ozendıncı değıl, aksı-
ne dışlayıcı nıtelıktedır
Başkanlık sıstemı, tama-
men kenduıe ozgu koşul-
lan olan ABD dışında uy-
gulandığı hıçbır uikede ıs-
tıkrarlı bır demokrasiye
yol açmamıştır
Başanh örnek yok
^ Gerçek anlamda baş-
kanlık hukumetı yalnızca
ABD
!
de uygulanmaktadır
Lahn Amenka ulkelennın
sıyası rejımlennı de baş-
kanlık sıstemı kabul eden
sıyaset bılımcıler vardır
Ancak bunlarla ABD'de
uygulanan sistemin de-
mokratık olma açısmdan
farklan v ardır Her şeyden
once Lahn Amenka ulke-
lennde de kuvvetier ayn-
hğı ılkesı berumsenmıştır
Fakat bu ulkelerdekı hu-
kumetlenn çoğuasken dar-
belerle ıktıdara gelen kışı-
lenn dıktatorluğu şeklınde-
dırvebunlan "otoriterbaş-
kanhkhukumederi" bıçı-
mınde adlandırmak daha
vennde olacakrır
Başbakan Yardımcısı Şahin: Türkiye yan başkanlıkla geçiş yapmalı
12 Evlul Anayasasf nın mımarlanndan Prof Dr Or-
han Aknkaçu ıse yururluğu durdurma ıstemının ama-
cının on tedbır olduğuna ışaret ederek, "Anayasa
Mahkemesi'nin olanca hızJa başvıınrvu karara bağla-
maa tazmıdır. Bir memlekette anayasa muesseseleri
daima siyasetin şu veva bu şeküde etkisi aldnda kalır-
lar. Siz istediginiz: kadar yargıçlann bağımsc olduğu-
nu söyleyin
r
dedı Meseİenın "memlekette, iktidara,
saygıh insanlan getirnıek" olduğuna dikkat çeken Al-
dıİcaçh, AKP hukumetını de anayasaya saygısızlıkla
suçladı Emeklılık yaşırun duşurulmesıyle amaçlanan
hesabın ortaya çıkacağıru belırten Prof Aldıkaçh.
"\maç kendi adamlannı getirmektir" dedı Prof Dr
lbrabim Kaboğhı da Yuksek Mahkeme nın yururluğu
durdurma karan v ermesı durumunda emekli edılen-
lenn yenıden gorev lenne donebıleceğım savıındu
Kaboğlu, bu duşuncesını şoyle gerekçelendırdı
"\nayasada yer alan 'Anayasa Mahkemesı ıptal karan
genye yurumez" hükmü bu olayda uygulanmaz. Çön-
kü bir kere uygulanmasryia yasa işlevini yerine getir-
mişse o durumda yüriuiuğün durdurulması karannın
geçmişe yürümez kuraJı uygulanmaz. Yürürhiğün
durdurulması karan, emekli edilenin görevinin sona
ermesinden sonra olsa da görevine döner. Hemen
emekBye ayınnca Idşinin idare mahkemesine gjdip
emeklitik işleminin iptaü için dava açması lazna"
AKPANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Başbakan Yardımcısı
MehmetAti Şahin, Turkıye ıçın
başlangıçta yan başkanlık sıs-
temıyle geçış yapmanın daha
yararlı olacağını soyledı
TBMM Başkanı Biilent Annç,
Başbakan Recep Tajyip Erdo-
ğan'ın kendı duşuncelennı or-
taya koyduğunu, buna saygı du-
yansına da razıyulması gerektığını belırttı
Başbakan Tayyıp Erdoğan'ın
açıklamalannın ardından gunde-
me oturan başkanlık sıstemı tar-
tışması suruyor Başbakan Yar-
duncısı Şahin, Turkıye'de baş-
kanlık sıstemı ıçın zemının uy-
gun olup olmadığmuı sorulma-
sı uzenne, Turkıye ıçın başlan-
gıçta yan başkanlık sıstemıyle
geçış yapmanın dahayararh ola-
cağını duşunduğunu soyledı Bu
konunun uzun sureden ben tar-
tışıldığını anlatan Şahin, "Bunun
taraftarian var, ounaz diyenleri
var ama her yeni adım, her yeni
reformist bakışönce karşı tepld-
yi verir. Bu gayet doğaldır. Şu
anda başkanlık sistemi tarnşıb-
yor, bir şeyin taröşılıyor obnası
^_______ Bakanı Abdülkadlr Aksu: ,
Taşrada 5 bakanlık kalacak
AISTALYA (Cumhuriyet) -Içışle-
n Bakanı Abdülkadir Aksu, hazır-
lık çahşmalan süren Mahalh Idare-
lerReformu ve Kamu Yonetımı Re-
formu Yasası'yla, beşı dışında tum
bakanlıklann taşra teşkılatlannın, ıl
ozel ıdarelenne veya yerel yonetım-
lere bağlanacağını soyledı
Aksu, Mahalh Idarelere Hızmet
Derneğı'nce Antalya'nm Alanya
Pegasos Hotel'de duzenlenen "Be-
lediye Başkardan EğJtim Semine-
ri"nde yaptığı konusmada, Mahal-
lı Idareler Reformu Yasa Tasan-
sı'nın tum muhalefet partılenne de
goturulerek ele alınacağuıı ve ar-
dından genış karıhmlı bır şûra top-
lanacağını ıiade ettı Aksu. "înşal-
lah 22. dönem mifletveldOeri, yılbr-
dan beri toplumıuı özlemi olan ma-
halh" idareler reformunu gerçekkş-
tinniş olacakür" dedı
bana göre sevindiriddir. Çün-
kü, biz tartışa tarüşa olumlu w
olumsuz y onlenni ortaya kova-
rak bir çıkışyohı bulabüeceğimi-
zeinanıyoruz. Bu konunun gun-
dem oluşrurmasını Türkiye için
önemsıyorum" dedı
'Çağdaşlığa daha uygun'
Şahin, "Verelyönetimlerrefor-
muyla Ankara'nın küçümıesi
amaçiamyor. Bu gerçekten ger-
çekleşebiİecek mi, yerinden yö-
netinı mumkun mu" sorusu uze-
nne, "Ankara'mnçokyavaşha-
reket etmesi nedeniyle Tiirld-
ye'nin sorunlan da ust uste yığj-
Iryor ve çozum zorlaşıyor. Bu-
nun için Ankara'daki yetkilerin
bir bolümünün mahalline de\-
redilmesi, çağdaşhğa daha uy-
gundur" dedı
Kamu yonetımı reformunun
gerçekleşebıhnesı ıçm gereken
anayasa değışıklıklennın nasıl
yapılacağının soruhnası uzenne
Şahm, anayasanın bu"kaç mad-
desınde değışıklık ongoruldu-
ğunu, muhalefetle temasa geç-
meyı duşunduklennı bıldırdı
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR [email protected]
Başbakan Tayyip Erdoğan'ın baş-
kanlık sıstemını savunmasıyla, bıldık
tartışmayenıden gundemegeldı Tay-
yıp Erdoğan yonetım yetkılennın sı-
nıriı olmasından yakınıyor Yanı demek
ıstyorkı Cumhurbaşkanlığı makamıy-
lanukumetarasındakıyetkı paylaşımı,
ışten zorlaştınyor
Bu doğru mu, yanı sorun boyle bır
y«kı farklılaşmasından mı ılerı gelıyor^
Turkıye'nın lyı yonetılemedığı, huku-
metın ve de Meclıs'ın kararlarda yete-
n kadar ağırlığını koyamadığı bır ger-
ç« Bu sorun, yetkilerin bır merkezde
toplanmasından mı kaynaklanıyor?
TLrkıye yakın tanhımızde asken darbe-
ler/aşadı Bu asken darbelerdonemın-
de Turkıye çok kuçuk bır gnjp tarafin-
dan yonetıldı Darbecıler ıstedıklennı
yaatılar, soyledıklerı kanun hukmun-
devdı 0 da yetmedı kararlannı yargı
denetımı dışına çıkardılar
Sonuç ne oldu Gerçekten Turkıye,
ç<xdar bır çevre tarafindan yonetılın-
cedaha lyı sonuçları mı ortaya çıktı''
Ekonomısı mı duzeldı, sıyası demok-
Sıkıntı Başkanlık Sisteminde mi?
rasısı mı gelıştı, toplumsal dınamızmı
mı arttû Bırçoğumuzun uzennde bır-
leştığı nokta 12 Eylulcu sistem Turkı-
ye'yıbunalımasurukledj 12Eylulana-
yasasının ongorduğu yapılanma şu an-
dakı knzın temel nedenlennden belkı
de en onemlısı
12 Eylul'un yarattığı kurumlaşmala-
n art arda sıralasak bu durum daha lyı
anlaşılabılır Mıllı Guvenlık Kurulu, dev-
letın butun temel kararlannın alındığı bır
merkez halıne geldı MGK ıçındekı as-
ken ağırlık arttı Yuksek öğretım Ku-
rumu unıversıtelen bırer bılım ve araş-
tırma merkezı olmaktan çıkanp devlet
daırelen halıne dondurdu Radyo Te-
levızyon Ust Kurulu da benzer bır şe-
kılde medya sektorunu anlamsız bır
baskıaltınaaldı özellıkle yerel vefark-
lı medyayı yok edecek yasaklan uygu-
lamaya soktu Sansur Kurulu ndan
başlayıp daha bırçok kurula kadar uza-
nanbıryasaklarcennetıyaratıldı Mer-
kezj otorıte guçlendınldı Şımdı yapıl-
ması gereken 12 Eylulcu sistemin ya-
rattığı otorıter kurumlaşmayı tasfıye
edıp demokratık bır devlet yapılanma-
sı ıçın sıyası bır ırade ortaya koymak-
tır AKP'lıler, seçımlersırasında 'stvıl' bır
orgutlenmeden yana olduklannı, de-
mokrasıyı gelıştınp yasaklı sıstemeson
vereceklennı soyluyortardı Şımdı arka-
larında anayasayı bıle değıştırecek bır
çoğunluğu elde ettılec Onlann yapma-
sı gereken verdıklen sozu tutmalandır
Seçımlen kazandıktan bu yanayap-
tıklanna baktığımızda, seçımler sıra-
sındakı ıddıalannın yennı, bâşkatercıh-
lenn aldığı goruluyor Kıbns konusun-
da, sonunda Denktaş'ın çozumsuzlu-
ğune razı oldular Demokratıkleşme
alanında ıse başladıkları noktayla şım-
dı geldıklen nokta arasındakı açı epey-
ce açılmış gorunuyor YÖK konusun-
da ne dedıklennı ve ne yapmak ıste-
dıklennı anlamakta guçluk çekıyoruz
Sıvılleşme paketlerı gerı plana ıtıldı
örneğın azınlık vak/flan konusunda bır
duzenleme yapıldı Pratıkte ıse nere-
deyse hıçbırşeydeğışmedı Azınlıklar,
hâlâ mulklen uzenndekı gaspçı tacız-
den kendılennı kurtarabılmış değıller
Kurt dılı ve kulturuyle ılgılı yapılan du-
zenlemeler de hayata geçmedı Hâlâ
mahkemeler, fıkırlennı açıklayan sen-
dıkacıları, yazarları, çızerlerı ağır suç-
lamalarla yargılamaya devam edıyor-
lar Işkencecı polıslenn bırçoğu devlet
kollaması altındalar
Bu konularda Tayyıp Erdoğan ve ar-
kadaşlannın yapacağı çok şey olması
gerekır 0 kadar oyu bu halk onlara bu
konulardakı sozlerıne guvenerek ver-
dı Bırdemokrası rJokumu yapıp, neya-
pıp ne ettıklennı gozden geçırseler lyı
ederler Gorunen o kı Tayyıp Erdoğan
ve arkadaşları demokrası, ınsan hak-
ları sıvılleşme gıbı 'duyarlı' konularda
'ızınsız adım atamıyorlar Arkalarında
anayasayı değıştırecek bır çoğunluk
da olsa, bunlan savunacak bırmecal-
lerı olmadığı ortaya çıkıyor
• • •
AKP'lıler, ıddıa ettıkten koklu değışık-
lıklen yapamayınca çozumu, devlet
kadrolannı paylaşmakta buldular Hız-
la, devlet daırelenne kendı yakınlarını,
yandaşlarını yerleştırıyorlar Kendılen-
ne aynlan alanda oynamayı kabullenı-
yorlar Başkanlık sıstemı gıbı koklu bır
değışıklık ıddıasıyla ortaya çıkan bır sı-
yası lıdenn, buna uygun bır performans
gostermesı gerekır
Yaşadığımız son dort aylık deney
gostenyor kı AKP'nın Turkıye gıbı so-
runları ağır, demokratıkleşme sancıla-
rı çeken bır uikede koklu çozumler
uretmesı mumkun gorunmuyor O za-
man ışlerı çozemeyınce "Bütün yet-
kıler benım elımde olsa, o zaman ış-
len çozenm" noktasına gelındı Daha
ne olsun, elınde anayasayı değıştıre-
cek çoğunluk var Şımdı ne yapabılı-
yorsun kı başkanlık sıstemınde ne ya-
pabıleceksın dıye sormaz mıyız'?
ERGtN YILDIZOGLL
BigiÇağı,YeniBarbaphkUzun sure dırendıkten sonra artık kabul etmek
zorundayım Evet, bır Bılgi Çağı nagırdık Amabu
yeni bır aydınlanmaya değıl bır yeni barbarfığa
açılıyor
Bilgi ve iktidar
"Yeni Ekonomi", "Teknolojik Devrim" konu-
lannı tartışırken, teknolojının toplumu, ıktıdar ılış-
kılennı vb değıştırmek ıçın değıl surdurmek ıçın ure-
tıldığını, seçıldığını ve finanse edıldığını savunmuş,
teknolojı nötrdür saptamalanna karşı çıkmıştım.
Ama bu karşı çıkışımda bıle evnmcı bır lyımserlı-
ğın gızlı olduğunun ayırdına vardım, II Irak Sava-
şı'nı ızlerken Durum çok daha vahım aslında
Teknolojının özellıkle de dijital, bilişim ve ile-
tişim teknolojılerindekı geiışmelerın gerçek ka-
raktennı, ışlevını gorebılmek ıçın bu evnmcı pers-
pektıfin de otesıne geçıp Foucauld'un yaptığı kat-
kılardan da faydalanmak gerekıyormuş Izle/de-
netle, disiplin aftına al ve cezalandır! Bugun
teknolojik gelışme gıderek bu uçluye gore ışlıyor,
demokrasiye ınsan yaşamına ve ınsanlığın ortak
mırasına duyarsızlığa yol açan bır barbarlığa yol açı-
yor
Teknoloji ve savaş
Financial Tîmes'da Richard Tomkins'ın vur-
guladığı gıbı teknolojik gelışmeye bır sınır getıren
kâr/zarar hesaplan savaşla bırlıkte ortadan kalkı-
yor Bu yuzden en kotu koşullarda bıle en hızlı tek-
nolojik gelışmeyı uretmeye devam eden tek sek-
tör sılah sanayıı (16/04) Gerçekten de radar, jet
motoru, roket, nükleer enerji, II Dunya Savaşı
sırasında uzay yanşı, casus uydular Soğuk Sa-
vaş sırasında uretıldıler Irrternet, Pentagon'un ha-
berleşme gereksınımınden kaynaklanmadı m ı '
Bugunku uydu TV kanallan, casus uydulann
çocuklan değıl mı'?
Masa ustu bılgısayar belkı ozel
gınşımcınm buluşu ama, en hızlı, en kapasıtelı mık-
ro yongalar (chıp) yıne once askerı teknolojı tara-
findan kullanılmıyor mu
9
örneğın akıllı bombalar-
da, "ağa bağlı"orüuiar oluşmasında. Ve gıderek
ozel yaşama burnunu sokan bılgı ışlem sıstemle-
n Herkesın fîşlenmesi sokaklann kapalı dev-
re TV kameralanyia ızlenmesı, bu kameralann
otomobıl plakasından ınsan yuzunu okumaya ka-
dar uzanan ozellıklen, ses tanımaya ona gore ız-
lemeye başlayan dınleme sıstemlen Daha buyuk
çaplı olarak dev kulak (Echalon) FBI ın tum elekt-
ronık postalan hızla okuyabılen Carnivour prog-
ramı, Foucauld'un anlattığı Panoptikon a (tum
mahkûmlann, onlarfarkında olmadan sureklı ızlen-
mesıne olanak veren tutukevı tasanmı) benzemı-
yor m u ' II Irak Savaşı'nda, gece gorme sıstem-
len, casus uydular, tum kentien gunduz gıbı aydın-
latan paraşutlu ışıldaklar ulkeyı bır Panoptikon'a
çevırmedı m ı '
Denetle, cezalandır
Onvell'in 1984adlıromanında, evlerdekıTVek-
ranlan ıkı yonlu ışler Sız tanımadığınız duşmanla-
ra karşı hıç "bıtmeyen" bır savaşı ızlerken. bınlen
de sızı ve tepkılennızı ızler Bugun çok daha etkın
bır sistem var, bızı kafamızın ıçınden denetleyen
Medya tekelleri, bılgıyı bıze ulaşmadan once, al-
gılamamızı kımı olasılıklan, dışarıda bırakacak bır
bıçımde şekıllendırmıyor m u ' Irak Savaşı boyun-
ca, gazetecılerordunun, emekli generallerdemed-
yanın yatağına gırmedı mı' Önce bıze Irak-EI Ka-
ıde ılışkısı anlatıldı, sonra kıtle ımha sılahlan var de-
nıldı, bu da bulunmadı Sonra, Irak halkını kurtar-
maya gıdıyoruz, dendı Ama şımdı halk sokaklar-
da, "Ne Saddam ne ABD", "ABD go home", pan-
kartlanyla gostenler yapıyor Musluman-ulusalcı
bır dırenışe hazırlanıyor
"Uluslararası teronzme karşı" duşmanı, hatta
amacı belırsız, ucu açık teknolojik bır savaş sure-
a yaşamıyor muyuz' Bu savaşta ABD dunyaya ben-
den olmayanı cezalandınnm dedı ve cezalandır-
madı mı' Şımdı gazeteler ABD-lngıltere eksenının
Fransa'yı cezalandırmaya karar verdiğinden
soz etmıyor m u '
Tum bunlar ve sayısı asla bılınmeyen, belkı de
bılınemeyecek sıvıl kayıplar, barbarlığın boyutla-
nnı gostermıyorsa, petrol kuyuları ozenle korunur-
ken, Bağdat muzesının "uzmanlarca" yağmalan-
masını, Petrol ve Içışlen Bakanlığı dışında tum ba-
kanlıklann. Osmanlı, Irak Kraliyet ve Kuran Kü-
tüphanelerinin yakılmasını, bır halkın tanhının sı-
lınmeye çalışılmasını, tum ınsanlığın mırasının ım-
ha edılmesını duşunun Bır de "Bu zavallılarda hıç-
bır şey yokmuş kılometrelerce gıttik ne bir
McDonakd ne alışvenş merkezı..." dıyen ABD as-
kerının sozlerını
Yerel secimlerde iddialı
Genç Parti sicili
temiz aday anyor
MUSTAFAÇAKIR
ANKARA-Mılletve-
kılı genel seçımınde ya-
kaladığı ruzgân yerel se-
çımlere taşımak ısteyen
GençPartı (GP), IstanbuJ,
Ankara ve Izmır beledı-
ye başkanlıklanndan en
az ıkısını almayı hedef-
lıyor Kendılenne DE-
RAP'lı beledıye başkan-
lanndan bıle başvuru ol-
duğunu belırten GP Ge-
nel Başkan Yardımcısı
\Iirhat Yûmhı, adaylar-
da "mahkemeHk" olma-
yanlara oncelık verecek-
lenm soyledı
3 Kasım seçımlennde-
kı çıkışı ıle ANA.P \e
DYP'de "tedirginlik''ya-
ratan GP. Nısan 2004 ye-
rel seçımlennde merkez
sağı tamamen ele geçır-
meyı hedeflıyor Istan-
bul, Ankara ve îzmır be-
ledıye başkanlıklanndan
ıkısmın alınmasırun ık-
tıdar yolunu açacağını
duşunen GP, çalışmala-
nnı bu uç ıl uzennde yo-
ğunlaştırdı Ankara Bu-
yukşehır Beledıye Baş-
kanı Melih Gökçek, GP
ıleyerel seçımler ıçın go-
ruştuğune ılışkın bılgıle-
n doğrulamazken partı
yonetımı bu ıddıalan ya-
lanlamıyor
Gökçek'e kötti haber
GP Genel Başkan Yar-
dımcısı Mıthat Yumhı ıse
Cumhuriyet'e yaptığı
açıklamada, başkan aday-
lannda aradıklan en
onemlı koşulun "davalık
otanama" olduğunu vur-
guladı Yumlu adaylan-
nın profılını şoyle çızdı
"Sadecem hesabryiaha-
reketetmeyien,çevrelerin-
de iyi itibar sağlamış ki-
şiler olacak. Mahkeme-
lik olan belediye başkanı
istemryoruz." Seçımlenn
AKP ıle GP arasında ge-
çeceğını savunan Yum-
lu "DEHAP'h beledrye
başkanlanndan bieaday-
hk başvurusu \ar" dedı