Katalog

23 NİSAN 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA dishab@cumhuriyet.com.tr 11 Türkiye'den Irak'agnfa • ANKARA (Cumhuıiyet) - Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hüseyın Dıriöz. Birleşmiş Mılletler Dünya Gıda Programjnuı (WFP) Irak'm gıda gereksınıminın karşılanması için Türkhe'den 101 ton gıda malzemesı satın aldığını kaydetti. Alınan malzemenın 40 milyon dolar tuttuğunu belirten Dinöz. VVFP'nin, Habur sınır kapısından her gün gıda yüldü 100 kamyonu Irak'a geçırmeyi planladıgını söyledi. Dinöz, WFP"nin Türkıye'den 450-500 bin ton gıda almak ıstediğinı, bunıuı da yaklaşık olarak 200 milyon dolar oldugunu belirtti ABD'li askerler yağmayaptı • NEVVYORK(AA)- Irak'ın devrik lideri Saddam Hiiseyin'in ortaya çıkanlan malvarlığını korumakla görevli Amerikalı erlerden 4'ü, Bağdat'takı çeşıtlı binalar- da el koyulan 700 milyon dolann yaklaşık 1 milyon dolannı çalmaya teşebbüs ettiklen gerekçesıyle tutuklandı Abdullah Gül, Suriye'ye gidiyor • ANKARA(Cumhuriyet Bürosu) - Dışışlen Bakanı Abdullah Gül, haftaya Suriye'ye gidiyor. Daha önce Suriye'ye gıtmesi planlanan. ancak ABD'den gelen mesaj üzerine bu programından vazgeçen Gül, ABD-Suriye ilişkilerinin yumuşaması üzerine bu ülkeye yönelik programmı yeniden gün- deme getirdi. Gül'ün ziyareti nedeniyle Dışişleri Bakanlığı da hazırlıklara başladı. Çocuklara sınrdışı • CENEVRE (AA) - BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), birçok Iraklının Sunye'den sınır dışı edildiğuıi bildirdi. Suriyeli güvenlik güçlerinin, öncekı gûn ülkenin kuzeydoğusundaki El Hol mülteci kampına girerek, 9 yetişkin ve 23 çocuğu sırur dışı ettiğini belirten BMMYK, daha önce de 12 Iraklının sınır dışı edildığini kaydetti. BMMYK, ABD'nin Şam yönetımine yaptığı baskımn farkında olduğunu, ancak Sunye'den, kendisıne iltica talebinde bulunanlara, uluslararası mülteci yasası çerçevesınde sığınma vermesini istedi. Mahkumu pişirip yediler • GUATEMALA (AA) - Guatemala'da bir ceza- evinde terör estıren çete, öldürüp parçalara ayırdığı bir mahkumun etini öteki mahkumlara yedirdi. Pavoncito Cezaevi'nde, 'Los cholos' adlı çetenin üyeleri, bir mahkumu döverek öldürüp cesedini parçalara ayırarak, pişirip koğuş arkadaşlanna zorla yedirdi. Mahkumlardan biri, başlanna geleni anlatırken, 'Yüzümüze et parcalan firlatıp, bunları yemezsek bizi de aynı akıbetin beklediğini söylüyorlardı' diye konuştu. İncirük'ten Knlay'a destek • Dış Haberier Servisi - în:ırlik üssünde görev süreleri biten Ingiliz asker- leri Kızılay'a bağışta bıılundu. Ingıliz komutan AJbay Mike Jenkis, Kızılay Genel Başkanı Eıtan Gönen'e hazırladıklan sembolık çeki verdi.Yapılan bu bagışı, tngiliz askerlerinin anlannda topladığını bdırten Albay Jenkins "lacirlik'te bize ev saıipliği yapan Türk haUana ve Türk Kjzılayı'na teşekkür ıçn bu parayı topladık" diye konuştu. Kerbela'da toplanan yüz binlerce kişi, siyasi ve dini güçlerini de sergilemek istiyor Şiileringüçgösterisi• Yas töreni için Kerbela'ya akın eden Şiiler, aynı zamanda Saddam Hüseyin rejiminin sona ermesini kutluyor. Şiiler, ABD karşıtı protestolannda "Islam birliğine evet" sloganlan da atıyor. ABD yönetimi ise ifade özgürlüğünü "harika" olarak niteledi. Dış Haberier Servisi - Irak'ta yıllar sonra ilk kez Hazreti Ati'nın oğlu Hü- seyin'in katledilişinin matemi için Ker- bela'da toplanan yüz binlerce Şii, bu buluşmayı aynı zamanda Saddam Hü- seyin rejiminin sona ermesini kutlamak için de kullandı. Kerbela'da dün baş- layan ve yer yer işgal güçlerinin de protesto edildiği yas törenleri yann sona eriyor. Şiiler, Amerikan askerlerince yaka- lanan Şeyfa Muhammed £1 Fertusi'nın serbest bırakılması taJebiyle Bağdat'ta da dün yine gösteri düzenlediler. Fir- devs Meydaru'nda düzenlenen göste- ride Amerikan ve Ingiliz işgaline kar- şı sloganlar atıhrken Şii din adamı Şeyh Muhammed Fertusi'nin serbest bırakıldığı haberi geldi. 3 kişiyle bir- likte yakalanan Fertusi, serbest bıra- kıldıktan sonra Firdevs Meydanı'nda toplanan cemaate öğle namazını kıl- dırmaya başladı. Kerbela'daki dinsel törenlere katıl- mak üzere, 4 gündür Irak'ın heryerin- den, ellerinde kırmızı, yeşil ve siyah bayraklarla yaya olarak kente gelen ziyaretçilerin sayısının bugün 5-6 mil- yonu bulması bekleniyor. Kerbela'da, yas törenlerine katılanlann, ABD, tn- giltere ve Saddam Hüseyin karşıü slo- Beynindebirriimörbuhınan3yaşındaki Irakbkızınyaşamı,hastanckrin \enidenişleyebilmesinebağh.(Fotoğraf: REUTERS) ganlar attığı, "Irakhalknunhiçbirza- man işgaH ve işgaküeri kabul etmedik- ferini" söyledikleri gözleniyor. Hazre- ti Hüseyin'in katledilmesinin de tem- sili olarak canlandınlacağı törenler için sabah erken saatlerde toplanma- ya başlayan Şiiler, "ABD burada ka- hrsa acı çekecek"," tsrail'e hayır, ŞüK- ğe evet, Sunnibge evet, Islam birliğine evet", "Amerika'ya, Saddam'avetiran- hğa hayır" sloganlan atıyor. Bağdat'taki yabancı basın mensup- larının çoğu da, törenleri izlemek üze- re Kerbela'ya geçtiği belirtiliyor. Şi- ilerle herhangi bir sürtüşmenin yaşan- masından endişe eden Amerikan as- kerlerinin kente girmediği gözlendi. Nüfiısun çoğunluğunu oluşturan Şiiler, 35 yıl aradan sonra ilk kez, anma töre- nini korku duymaksızın yapıyor. 'Irak'm laik bir geleneği var' ABD, Amerikan askerlerinin ülke- den ayrılmasını isteyen Iraklı Şiilerin düzenlediği gösterilerden endişe duy- madığını açıkladı. Bu gösterilerin da- ha çok "ifade özgürtüğünün işaretT ola- rak algılandığını belirten ABD Dışiş- leri Bakanlığı Sözcüsü Richard Bouc- her, Şiilenn gösterileri hakkmdaki so- rular üzenne, şunlan söyledi: "tnsan- lar gösteri düzenliyor. Bazılan ABD karşıö gösteriler. Bazılan siyasi parti kuruyor,diğerleri bilgidağrtr>or. İnsan- lar daha önce hiç yapamadıklan gibi konuşuyorlar. Bu harika..." Bu arada, adının açıklanmasını is- temeyen bir Amenkalı yetkili, Irak'ın komşu tran'daki gibi bir Islami cum- hunyete dönüşmesi ihtimalinin zayıf olduğunu düşündüğünü belirterek " Irak'm laik bir geleneği var. Irak hal- kı taranndan kurulan bir devletin la- ik oimamasmı düşünmekiçin hiçbirne- den vok" dedı. A BD EĞÎTTt HIK'ye suçüstü BAĞDAT (AA) - Özel Amerikan birliklerinin eğittiği Hürlrak Kuvvetleri'ne (HIK) mensup savaşçılann, Irak'ta devrik Saddam Hüseyin rejiminin eski üyelerine ait terk edilmiş evleri yağmalarken yakalanmalannın ardından, Amerikan askerlerince tutuklandıklan bildirildi. Amerikan ordusundan Çavuş Bryce Ivings, HIK savaşçılannın defalarca, Saddam'ın Baas Partisi'ne mensup üyelerin Bağdat'taki evlerini yağmalarken yakalandıklarmı söyledi. Ivings, Amerikan askerlerinin dün, üzerlerinde HIK üniforması bulunanve ellerinde roketatarlar taşıyan 4 yağmacıyı yakaladığını, yağmacılann savaş esirlerinin toplandığı kampa götürüldüğünü belirtti. Bu olaydan yaklaşık bir saat sonra da diğer bir Amerikan devriyesinin, yine HIK ünifonnası giymiş, ancak silahsız 4 savaşçıyı, boş evlerden porselen, cam eşya ve elbise alırken yakaladığını, ancak askerlerin bu kişileri göturmedikleri, sadece uyanda bulunduklan kaydedildi. Irak'ın başkenti Bağdat'ta, ABD taranndan geçici Emniyet Müdürü olarak atanan Zabar Abdürrezak da, görevinin ilk gününde, HIK savaşçılannın Bağdat'ta evleri yağmaladığından ve polisin emirlerine uymayı reddettiklerinden yakındı. Abdürrezzak, bu kişileri kontrol altına almak için Amerikan askerlerinin yardımına ihtiyaç duyduklannı söyledi. Sünni, Şii ve Kürtler'den oluşan 700-800 kadar HIK savaşçısı, Irak Ulusal Kongresi lideri Ahmed Çelebi'yi destekliyor. HIK, ABD ve Avrupa'da yaşayan sürgündeki Iraklılar arasından, Washington taranndan seçilen kişilerden oluşturuhnuş ve Amerikan ordusunca Macaristan'daki bir üste eğitilmişti. Kiiıilenleıı sıcak karşılatna Bağdat'ta hoş karşılanmayan Jay Garner'ı kurtancı gibi karşılayan Talabani ve Barzani ABD'li eski generale emekliliğinde ev vaadetti. Dış Haberier Servisi- Irak 'ta geçici yönetimin başına geçe- cek ABD'li emekli general Jay Garner, Bağdat gezisinin ardın- dan Kuzey Irak'taki kentleri zi- yaret ediyor. Kürt nüfusun yo- ğun olduğu kuzey kentlerinde sıcak bir biçimde karşılanan Garner. Körfez Savaşı sonrası bu bölgede oluşan yönetimi övdü ve bunun Irak'ın diğer bölgeleri için de bir model ol- duğunu söyledi. Amerikan C- 130 tipi nakliye uçağıyla Erbil'e gelen, oradan da helikopterle Süleymaniye'ye geçen Garner ve beraberindekilerin, Kürdis- tan Yurtseverler Bırliği (KYB) lideri Cdal Talabani ile bir ara- ya geldiği belirnldi. Garner en son, 1991 Körfez Savaşı'nın ardından Kuzeyde Saddam Hüseyin'in saldınsı- na uğrayan Kürtlere yardım için organize edilen "Huzur Operasyonu"nu yürüttüğü sı- rada bölgede bulunmuştu. Kürt- ler taranndan son derece sıcak bir biçimde karşılanan Gar- ner' ın Talabani ile buluşma- sında, "Bana burada daima evimdeynıişim gibi davramyor- sunuz" dediği kaydedildi. Ta- labani 'nin yaratının ise, "Emek- li oMuktan sonra Kürdistan'a dönün, biz size güzel bir ev ha- Irak'ta geçici yönetimin başına geçecek Jay Garner, Talabani ve Barzani ile bir araya geldi (AP) zırlayacağE" olduğu belirtildi. Kentteki üniversiteye gıderek burada öğrencilere bir konuş- ma yapan Garner, burada da hayli coşkulu karşılandı. Gar- ner, Irak'ın Ortadoğu'nun en zengin ülkelerinden olduğunu ancak bu zenginliğin bugüne kadar hiç paylaşılmadığını söy- ledi. Arapça profesörü Hhva Abdullah, Garner'ın bölgede bulunmasından memnun oldu- ğunu vurgulayarak "Amerika- hlar sa>esinde en azından artık kimyasal ve soy kınm korku- ınuz olmayacak" dedi. Üniversite öğrencüerirun üze- rinde •'Geleceğimiz için size gü- veniyoruz" yazılı dövizler ta- şıdığı görüldü.Garner. AP'ye yaptığı açıklamada da, "Kürt- İerin gününün geldiğini düşü- nüyorum. Kuzeyde yapılan iş, özgür kadın ve erkekler için bir armağandır" dedi. Daha son- ra Duhok'a geçerek Kürt yet- kılilerle bir toplantıya katılan Garner, Talabani ve Mesut Barzani ile üçlü bir toplantı yaptı.Garner, göriişmeden son- ra gazetecilerle konuşurken. "Yeni Irak hükümetinin bir yöneticisi, bir ordusu olaca- ğmı" söyledi. Talabani de, ba- ğımsız Kürdistan peşinde ol- madıklannı söyledi Bu ara- da. ABD'nin Musul'daki güç- lerine 5000 kişilik ek kuvvet gönderdiğı bildirildi. 2004 SEÇÎMLERİNDE CUMHURÎYETÇÎLERlN KAMPANYA BAŞLIĞI BELÎRLENDl Bush 11 EylüVü kullanacak Dış Haberier Servisi - ABD Başkanı George W. Bush'un, 2004 Kasımı'nda yapılacak olan seçimJer için kampanyasını 11 Eylül'ün üçüncü yıldönümünden hemen önce başlatacağı ve kampanyada bugüne kadarki en büyük bütçeyi kullanacağı bildirildi. New York Times gazetesi, ABD Başkanı'nın danışmanlannın açıklamalanna dayandırdığı haberinde, Bush'un adayhğını resmen 2 Eylül 2004'te yapılacak olan kongreyle birlikte açıklayacağını kaydetti. Bush'un ciddi bir rakibi bulunmadığı için parti içinde tek başkan adayı olmasma kesin gözüyle bakılıyor. Tarih özenle seçildi Beyaz Saray danışmanlannın tarih seçimine özellikle önem verdiklerine dikkat çeken gazete, kongrenin ardından hemen seçim kampanyasına başlanacağını ve böylece 11 Eylül saldınlannı anma törenlerine de yetişilebileceğini belirtti. ÖzellikJe ulusal güvenlik ve terorizmle mücadele konulanna yoğunlaşacak olan kampanyada yaklaşık 200 milyon dolar harcanması planlanıyor. ABD Başkanı'nın, 11 Eylül törenleri süresince, anmalann yapılacağı Madison Square Garden ile kongrenin yapılacağı New York'taki merkez arasında olacağı ve yapacağı konuşmalarda ulusal güvenlik ve terorizmle mücadele konulanna dikkat çekeceği. "El Kaide'nin tehdit oluşturmaya devam ettiğini vurgulayacagı'' belirtildi. Haberde, kongrelerini temmuz ayının sonlannda yapacak olan Demokratlann, seçim kampanyalanna da Cumhuriyetçilerden bir ay önce, ağustos ayında başlayacağına dikkat çekildi. AÇIKÇA ŞÜKRÜ SİNA GÜREL Yeni İktidar, Yeni Komşu, Yeni Bölge, Yeni Devlet Internatıonal Herald Tribune gazetesinde bir ma- kale, Cowell imzalı, ama "yerfi" katkılarla yazılmış. Makalede özellikle bildik bazı "yerli" görüşlerin oluşturduğu ana fikir, şöyle özetlenebilir: "Ameri- kalılar artık Türk ordusuna eskisi gibi değer ver- miyorlar. Zaten, eski günlerde olsaydı, Türk ordu- su daha Kerkük'e peşmergeler girer girmez mü- dahaleederdi. Şimdi ise ABD, artık uzaklardaki bir müttefik değil, bölgedeki bir askeri güç olarak Türk ordusunun bölgeset gündem ve yetenekle- rini belirieyen birunsura dönüştü. Bu durvmda Türk ordusu yalnızca bölgesel yeteneklerini değil, ay- nı zamanda karmaşık Türk siyaseti içindeki rolü- nü de yeniden gözden geçirmiş bulunuyor." Bu, yüzeysel bir değerlendirme gibi görünse de, ülkemizde ve çevremizde olan bitenle birlikte ve daha geniş açıdan değerlendirilirse, oldukça an- lamlı hale geliyor. Irak'la ilgili gelişmeler karşısında Türkiye, bazı- larının öne sürdükleri gibi, ülkesini ABD'ye bir açık üs olarak teslim etmemesi yüzünden kaybetme- di. Zaten AKP Hükümeti bunu yapmayı isteme- sine karşın, yapamadı. Kaybedişimizi getiren, Tür- kiye'nin, gelişen olaylar karşısında, iradesiz, ba- ğımlı, çaresiz ve sonunda kendisini önemsizleş- tiren birtutum takınması oldu. AKP iktidannın ser- gilediği bu tutum, aslında, belki de tam AKP'nin istediği sonuçlan, aynı zamanda devletin "değiş- tirilmesi" konusunda da vermeye başlayabilecek. Bu sonuçlar, Türkiye'de istedikleri gibi bir "deği- şim 1 gerçekleştirmek isteyen "başkalan "nın amaç- larıyla da örtüşecek. Zaten Türkiye'dekı temel ku- rumlan "dönüştürmek" isteyen "dışardakilerle "içerdekiler" arasındaki uyum, her bakımdan gö- ze batmıyor mu? işin başından beri ABD'nin istediklerini anımsa- yalım: Bölgeyi yeniden biçımlendinrken. mümkün- se yalnızca kendi buyruğuna girecek, değilse et- kisizleşecek bir Türkiye; böylece önce Kuzey Irak'ta, ondan sonra da sıra nereye gelirse orada, yani yal- nız Ortadoğu'da değil, Kafkasya, Doğu Akdeniz ve Balkanlar'da da siyasal ve askeri açıdan sessiz kalacak bir Türkiye. Tabii bu konumun ve önem- sizleştirilmenin süreklı kılınması için siyasal yapı- sındaki bütün temel kurumlannın "değışime uğra- dıûı" bir Türkiye. îşin başından berı Avrupa'nın belli başlı güçleri- nin Türkiye'den ne bekledıklerini de anımsayalım: Ekonomisiyle Avrupa'ya bağımiı, bu bağımlılığı tar- tışmasız ve sürekli kılacak bir "dönüşüm"ü siya- sal yapısının bütün temel kurumlannda gerçekleş- tirmiş; bölgesel güç olma yetenekleri elinden alın- mış ve böylece "kenarda" tutulması ve denetlen- mesi mümkün hale gelmış bir Türkiye. Belki "dışardakiler"\n bütün amaçlan birbiriyle ör- tüşmeyebilir, ama temel amaçlarda biıieştiklerini de gözden kaçırmamak gerekir. Yani, Türkiye'yi etki- siz ve bağımiı kılmak; bunu geriye dönüşü olanak- sız biçimde gerçekleştirmek için de Türkiye'de devleti "değiştirmek"; "değişim"\ gerçekleştire- cek "yeni kadrolan" desteklerken, köklü devlet kurumlannda erozyonu hızlandırmak. Yani kadro- laşma, yanı ordu başta olmak üzere belli başlı ku- rumlan önemsiz ve etkisiz kılma... "Dışardakiler"\n, Türkiye'ye farklı roller biçmele- rine karşın ortak amaçlarda bırleşmelerine en so- mut örnek, Irak'a saldırı ve bu saldın sırasındaTür- kiye'nin oynayacağı rol konusunda farklı düşünen ABD ve Almanya'nın, Türk askerinin Kuzey Irak'a müdahalesi konusunda aynı tepkileri sergilemele- riyle verilmiştir. Ortaya çıkan sonuç da aslında ya- zının başında değinilen makaledekinden farklı de- ğildir: Temel kurumlanyla etkisiz ve önemsiz hale getirilen bir devlet... Mümtaz Soysal, 19 Nisan tarihli Cumhuıiyet'te, AKP'nin görünürde dağınık olsa da aslında bilinç- li ve tutariı bir kadrolaşma politikası izlediğini ve bu- nun "cumhuriyetin birdenbıre başka birdevlete dö- nüşmesini" getirebileceğıni belirterek, şöyle diyor- du: "önlenemeyen, geriye dönüşü olmayan, bu- hahaşma yerine karşısında cumhuriyetin donup ha- reketsiz kaldığı, yemyeşil bir katılaşma." Bu "biçim değiştiriş"\nfomü\ünde "yeni iktidar, yeni komşu, yeni bölge " eşittir "yeni devlet" yaz- mıyor mu? Kampanya hazırlığı Powell şahinlerin hedeftahtasmda • Şahinler ekibinden Newi Gingrich, Dışişleri Bakanlığf nı yoğun bir biçimde eleştirerek Kongre denetiminde yeniden yapılandınlmasmı istedi. Dış Haberier Servisi - Washington yönetimüı- de "şahinler'' olarak ni- telenen ekibin son dö- nemde yaşanan bir dızi olumsuzluğun sorumlu- su olarak gördükleri ABD Dışişleri Bakanı CoKn PöweD'a karşı bü- yük bir kampanya baş- İatmaya hazırlandığı bil- dirildi. NTV'nin haberine gö- re, şahinlerden eski Temsilciler Meclisi Baş- kanı ÎS"ew1 Gingrich, BM'de yaşanan hezi- metten ve Irak'ta Türki- ye'nın desteğinin sağ- lanamamasından Po- well'ı sorumlu tuttu. Böylelikle, Başkan Ge- orge Bush'un göreve başlamasından bu yana devam eden şahin-ılım- lı mücadelesı, yeniden patlak verdi. Başını Sa- vunma Bakanı Donald Runısfeki ve vardımcı- sı Paul VNblfimitz'in çek- tiği şahın kanat, savaşm ardından gözünü *ıhm- h" Dışişleri Bakanı Po- well"ın üzenne dikti. Hedefi, dış politika yö- netimım ele geçimıek olan şahinlerin, Povvell'ı, mümkünse istifaya zor- lamak amacıyla Dışişle- ri karşıtı büyük bir kam- panya başlatmayı plan- ladığı belirtiliyor Gingrich'in suçlaya- cı zehir zemberek açık- lamalan ve Dışişleri Ba- kanlığı'nın Kongre'nin denetiminde yeniden ya- pılandınlmasını isteme- si bunun bir işareti ola- rak değerlendirili- yor.Geçmiş tartışmalar- da, sonunda şahinlerin üstün geldiğini hatırla- tan Washington'daki dip- lomatik kaynaldar, Po- well'ın bundan sonra işi- nin daha zor olacağına işaret ediyor.