Katalog

7 MART 2003 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyetcom.tr 13 Sfcirya'da Migpos açıldı • Ekonomi Servisi - Rusya'da 6. yılında ilk kez Moskova dışına çıkan Ramstore, dünyanın soğuk çatısı olarâk bilinen Sibirya'nın en büyük eyaletlerinden biri olan Krasnoyarsk bölgesinde mağaza açtı. Migros'tan yapılan yazılı açıklamaya göre, toplam 4.800 metrekare kapalı alana sahip Ramstore, 20 kasa ile günde yakJaşık 6-10 bin Sibiryahya hizmet verecek. Kesintiye yasal dayanak •ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Memurlarda zorunlu emeklilik yaşını 65'ten 61'edüşürenyasa tasansı, dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda hükümetin öngördüğü gelir getirici bazı düzenlemeler de eklenerek kabul edildi. Tasannın kabul edilmesiyle hükümetin son açıkladığı ekonomik paket içinde yer alan ve memur maaşlanndaki emeklilik kesintisinin yüzde 1 oranında arttınlmasını öngören düzenlemeye yasal dayanak sağlandı. Tasanyla, emeklilerin aylıklanndan aylık ücretlerinin yüzde l'ini geçmemek koşuluyla sağlık katkı payı kesilmesi hükme bağlandı. Bu düzenleme ile yıllık 78 trilyon lira gelir beklendiği kaydedildi. Mercansoy: Grundig bizim • Ekonomi Servisi - Beko'nun Grundig'i alacağına ilişkin haberler nedeniyle, Grundig'in Türkiye distribitörlüğünü yürüten Mercansoy, Grundig ile sözleşmelerinin 2007'ye kadar devam ettiğini açıkladı. Genel Müdür Cem Tanlar tarafından yapılan açaklamada Grundig AG'nin hisselerinin bir başka şirkete satılmasının distribütörlük sözleşmelerini etkilemeyeceği ifade edildi. Müteahhitler bütçeden kaygılı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Nihat Özdemir, 2003 bütçesinin tasarruflarla dolu olduğunu ve yatırıma aynlan 8 katrilyonun yetersizliğini belirtti. Aktanlan kaynakla yatırımlann 2002'yeoranla yüzde 35 gerileyeceğine dikkat çeken Özdemir bu daralmanın 100 bine yakın çalışanı işsiz bırakacağını söyledi. İşsizlik fonu 5.5 katrilyona ulaştı • Ekonomi Senisi- Işsizlik Sigortası uygulaması kapsamında, 1 Temmuz 2000'den itibaren prim tahsilatına; geçen yıl marttan itibaren de işsizlik ödemelerine başlayan işsizlik Sigortası Fonu'nun toplam varlığı bu yıl şubat sonu itibanyla 5 katrilyon 505.4 trilyon liraya ulaştı. Bu yıhn şubat sonu itibanyla Fon toplam varlığının yüzde 15.47'si mevduat, yüzde 47.71 'i TL bono, yüzde 22.86'sı tahvil, yüzde 13.96'sı dadövize endeksli kuponlu tahvile yatınlmış durumda. Orman sınırlan dışına çıkarılan 473 bin hektar arazinin satışı planlanıyor AKP ormanlamgöz diktiEBRUTOKTAR ANKARA-ABD askerlerininkonuş- landınhnasuıa ilişkin tezkerenin redde- dilmesi ile kaynak arayışlarını yoğun- laştıran AKP hükümeti, Hazine arazi- lerinden sonra orman arazilerini satmak için de harekete geçti. Orman sınırlan dışına çıkanlan 473 bin hektar orman arazisini satmak için anayasanm 170. maddesini değiştirmek isteyen Orman Bakanı Osman Pepe, ha- zırlayacağı tasan öncesinde bakan ve milletvekülerine yazı yazarak, "destek (obisme* başladı. Yazıda, 18 ilde bulu- nan bu arazilerin satışı ile 20-25 milyar dolarlık gelir elde edileceği belirtilir- ken, özellikle îstanbul, tzmir, Antarya • Anayasa değişikliği paketi hazırlayan Orman Bakanı Osman Pepe, bakan ve milletvekillerine yazı göndererek "Orman arazilerinin satılması için" destek istedi. 18 ilde bulunan bu arazilerin satışı ile 20- 25 milyar dolarlık gelir bekleniyor. Özellikle İstanbul, İzmir, Antalya ve Muğla'daki arazilerin yüksek rayiç değerlerine dikkat çekiliyor. ve Muğla'daki arazilerin yüksek rayiç değerlerine dikkat çekildi. Pepe, Türki- ye'de 20 bin 293 orman köyünde yak- laşık 7.5 miryon orman köylüsünün ya- şadıgını, ancak bu kesimin milli gelir- den en az pay alan kesim olduğunu kay- detti.Bu nedenle ormanköylülerinin or- mandan yer açarak, bağ, bahçe, mera yaptığmı anlatan Pepe, ilk defa orman dışına çıkarma işlemlerine 1974 yılın- da başlandığuıı bildirdi. 1982 Anayasası ile de 1981 tarihin- den önce orman niteliğini tam olarak kaybetmiş arazilerin orman sınırlan dı- şına çıkanlmasının hükme bağlandığı- nı kaydeden Pepe, bu çerçevede Orman Yasası'nda değişiklik yapılarak, "2-b "(orman suıırlan dışma çıkanlan arazi) tammnnn mevzuata girdiğini söyledi. Pepe, ancak bu düzenlemenin hızlı kentleşme, ekonomik gelişme ve köy- den kente hızlı göç olgusu ile yetersiz kaldığım savundu. 473 bin hektar 2-b arazisi olduğunu bildiren Pepe, 43 bin 962 hektarmın kadastrosunun yapıldı- ğım, 6 bin 701 'inin orman köylüsüne sahldığını ve tapulannm verildiğini açıkladı. Pepe, 2-b arazilerinin bu sa- tış işlemlerinin Anayasa Mahkemesi tarafindan iptal edildiğini, 1.5 yıla ya- kın süredir de hiçbir işlem yapılama- dığını anlattı. Pepe, bu arazilerden özellikle sahil kesiminde ve büyük kentlerin etrafmda olanlann orman köylüsü olmayan kişilerin eline geçti- ğini de ortaya koydu. Pepe, yazısında şuna dikkat çekti. Bu yerleri işgal eden kişiler, yıllardu" hiçbir vergi ve kira ödemeden buralan kullanıyorlar. Hak- sızca elde edilen bu yerlerin üzerinde oturan kişiler adeta teşvik edilmekte ve ödüllendirilmektedir. İşciler eylem yapti: Kölelik yasasına izin vermeyiz , tstanbul Haber Servisi - Çahş- j ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı- « ğı tarafından Bakanlar Kurulu'na sevk edilen yeni iş yasası taslağı- nı protesto eden çeşitli sendikala- ra üye işçiler, AKP hükümetine "Kölefikyasasınaizin vermeyece- { ğjz" mesajı verdiler. Altunizade'deki Petrol-tş Sen- dikası önünde dün toplanan çeşit- li sendikalara üye işçiler, 1475 sa- yüı Iş Yasası'nda yapılmak istenen değişiklikleri protesto ettiler. Ey- lemde, söz konusu tasanyı "köle- Hk yasası" olarak niteleyen işçiler, "Köfeci zihniyete, LMF reçeteleri- nevesavaşa hayn-" şeklinde slogan attılar. İşçiler, "Son sözfi direnen- ler söyter" ve "Köldik yasasına izm venneyE" yazılı döviz ve pan- ı kartlar taşıdılar. Yol-lş Sendıkası î 1 No'lu Şube Başkanı AM Akdağ | tarafından okunan basın açıkla- j masında ise IMF politikalan eleş- tirilerek işverenler savaş taraftan * olmakla suçlandı. DİSK Genel Başkanı Çelebi, taslağm MecKs'e bu haüyte sevk edflmesini engeUeyecek her türlü önlemi alacaklannı söyledL (AA) DİSK, Bakanlar Kurulu'na sevk edilen İş Yasası taslağına tepki gösterdi: Hükümet şantaja teslim olduHaberMerkezi - Bakanlar Kurulu' na sevk edilen yeni İş Yasası taslağına sen- dikalar tepkı gösterdi. Taslağın, sosyal taraflann mutabakatı sağlanmadan Ba- kanlar Kurulu'na sunulmasmı sert bir dille eleştiren DİSK Genel Başkanı Sü- leyman Çelebi, u Bu büyük bir saldın- dır. Mutabakata vanlmayan konular, biümsel olmayan bir şekilde önümüze getirih'yor. Bir dayatma ile karşı karşı- yayız. Hükümet, işverenkrin baskı, şan- taj ve tehditierine teslim olmuştur" de- di. Çelebi, yeni Iş Yasası taslağının, Türkiye'nin ve çalışanlann geleceğini karartacak düzenlemeler içerdiğini bil- dirdi. Türk-lş Genel Sekreteri Hüseyin Karakoç da Iş Yasası taslağının çağdaş çalışma ilışkilerine ve imzalanmış ulus- lararası sözleşmelere aykın hükümler getirdiğini savunarak taslağın Bakanlar Kurulu'na sunulmasmı kabul etmedik- lerini kaydetti. Çelebi, dün DİSK Ge- nel Merkezi'nde düzenlediği basın top- lantısında, yeni Iş Yasası taslağını de- ğerlendirdi. İş Kanunu'na dönük deği- şikliklerin 2821 sayılı Sendikalar, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi ve Grev ya- salan ile birlikte ele alınması gerekti- ğini vurgulayan Çelebi, taslağın Mec- lis'e bu haliyle sevk edilmesini engel- leyecek her türlü önlemi Başkanlar Ku- rulu'nda tartışacaklannı, bugün kamu- oyuna açıklayacaklannı söyledi. Özelleştirme İdaresi'nin sadece 2002 yılında 932.4 trilyon lira borçlandığı ortaya çıktı Para geleceğine gidiyor• Yüksek Denetleme Kurulu'nun Özelleştirme Idaresi'ne ilişkin raporu, idarenin kaynak yerine borç yarattığım ortaya koydu. MURATKIŞLALI ANKARA - Özelleştirme İdare- si'nin özelleştirme yaparak kaynak sağladığı sanılırken sadece 2002 'de 932.4 trilyon lira borçlandığı orta- ya çıktı. Yüksek Denetleme Kuru- lu (YDK), programa alınan şirket- lerin zamanında özelleştirileme- mesinin yanı sıra, özelleştirilen şir- ketlerin taksitlerinin ödenmeyerek yeniden vadelendirilmesi ve uzun zamana yayılması uygulamalan- nın, Özelleştirme Idaresi Başkan- lığı'nı (ÖlB) borç batağma ittiğini tespit etti. YDK, alıcüar tarafindan yapılan yatınm ve istihdam taah- hütlerinin de yerine getirilmediği- ni ve pek çok İcarann idarece Özel- leştirme Yüksek Kurulu'na (ÖYK) iletildiğinin saptandığını belirtti. YDK'nın ÖIB ve Özelleştirme Fonu ile ilgili 2002 Aralık ayı iti- banyla hazırladığı raporda prog- ramlanan özelleştirme gelirlerinin elde edilmemesi nedeniyle Özel- leştirme Fonu'nun nakit ihtiyacı- nın tahvil ihracı ile sağlandığı be- lirtildi. Karşılanan kaynağın 2000 yılında 381.6 trilyon liradan 2001'de 730.9, 2OO2'de 932.4 tril- yon liraya çıktığı ifade edildi. YDK raporunda aynca 1997'de gerçekleştirilen "SıvasDemirÇelik ve PETLAS" özelleştirmelerinde- ki yatınm ve istihdam taahhütleri- ne dikkat çekildi. Raporda, PET- LAS'ta 3 yılda en az 30 milyon do- lar tutannda yatınm yapılacağının öngörülmesine rağmen sadece 6.3 milyon dolar yatınm yapıldığı, ta- ahhüt süresinin ise son olarak 11 Haziran 2002'de alınan bir ÖYK karanyla 2006'ya uzatıldığı, Sıvas Demir Çelik'te ise, 3 yıl içinde en az 20 milyon dolarlık yatınm taah- hüdünde bulunulduğu halde 15 Ni- san 2002 tarihli ÖYK karanyla bu taahhüdün tamamen kaldınldığı, aynı kararla bu şirketteki istihdama yönelik taahhüdün cezai şartı ola- cağından vazgeçildiği belirtildi. Elda şirketi, 10 milyon Euro'luk yatınm yapmayı planlıyor Tütünyerine rakıOLCAYBÜYÜKTAŞ Rakıdaki 60 yıllık tekel Iz- mir'de kınlıyor. Çoğunluğunu Izmirlilerin oluşturduğu 400 ortaklı Elda şirketi, 2004 yılı başında ilk özel Türk rakısını tüketiciye sunmaya hazırlanı- yor. Üretim ile ilgili tüm izin- lerin alınarak üretimin yapıla- cağı fabrikanın inşaatına baş- landığuıı söyleyen Elda Yöne- tim Kurulu Başkanı ve tzmir Ticaret Odası Başkanı Ekrem Demirtaş, havaalanına yakın kurulacak fabrikanın, gelen her turiste rakı ikram ediîecek şekilde yan unsurlanyla di- zayn edildiğini belirtti. Demirtaş, rakı üretimi için toplam 10 milyon Euro'luk ya- tınm planlandığını dile getirdi. "Egeinsanıtüriinü kaybetti, biz de şimdi rakıya yoğunlaşük. Özelleştinne sürecinde Te- kd'in fabrikalarma taüp ola- cağız. Önümüzdeki dönem ra- kuunyanısıraşarapvediğeral- koDü içecek üretimine de geçe- ceğiz" diyen Demirtaş, 80'i EMaYönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, yüda 5 milyon Btre rakı üretiminin planlanrfıgmı açüdadl D TASAR] GENEL KURULDA KABUL EDİLDİ Promosyonun yanında gazete verilemeyecek üretimde olmak üzere tanıtım ve pazarlama dahil toplam 500 kişiye istihdam yaratılacağını söyledi. Yılda 5 miryon litre rakı üretiminin planlandığını anlatan Demirtaş, üretimin ikinci yılda 10 milyon litreye çıkanlacağını, çünkü dış satı- ma dönük çalışacaklannı vur- guladı. Üretilecek rakı, farklı birkaç markayla pazarlanacak. Tekel'in Izmir tesislerinde 33 yıl mühendislikten yöneti- ciliğe kadar bir dizi görevde bulunan Ozhı Urkan da şirke- tin koordinatörlüğünü üstlen- diğini belirterek şirketin kuru- luş ve üretim izinlerini eksik- siz olarak tamamladığını, ge- rekli tüm prosedürun Tütün ve Alkol Üst Kurulu'nun belirle- diği şekilde yerine getirilmek üzere Elda'da olduğunu belirt- ti. Yılda 70 milyon litre rakı tükenldiğinin altını çizen Ur- kan, Elda'nın tüketimin yüzde 12'sini karşılamayı hedefledi- ğini söyledi. ANKARA(Cumlıuriyet Bü- rosu) - Tüketicinin korunması- na ilişkin yasa tasansı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Gazetelerin tiraj amaçlı ucuz ürün satışı "küînırel ürunler- le" smırlandınlırken "hülle promosyon" olarak nitelendi- rilen bazı ürünlerin yanında gazete veril- mesi yöntemi de ya- saklandı. Cumhur- başkam'mn onayına sunulan yasa, şu dü- zenmeleri öngörüyor: ^ Gazetelerin pro- mosyonlanna "kûl- türel ûrûn" sınırla- ması getirildi. Bu sı- mrlamaya aykın ha- reket eden basm organlanna her gün için 5 milyar lira, ay- kmlığm devam ettirilmesi du- rumunda ise 100 milyar lira para cezası uygulanacak. "HüDe promosyon" yöntemi de yasaİdandı. Buna göre, sü- reli yaym kuruluşlan tarafin- dan düzenlenmeyen, ancak süreli yayınla doğrudan veya ^Tasanya göre, tüketki kredüeriile kredi kartianna uygulanan gecikmefaizi, anafaizin yüzde30'unu geçemeyecek. dolaylı ilişkilendirilen kam- panyalar düzenlenemeyecek. • Tüketici kredileri Ue kre- di kartianna uygulanan temer- rüt faizi, ana faizin yüzde 30'unu geçemeyecek. Bu dü- zenleme çerçevesinde icra aşa- masma gelen mevcut kredi kartı borçlan, yıllık yüzde 50 oranında gecikme faizi uygu- lanarak 12 taksitte ödenebilecek. • Tüketiciler, al- dıklan mal ayıplı çıkarsa geri verebi- lecekler. •" Ticari reklam ve ilanlarda, aynı ih- _ . tiyaçlan karşılayan rakip mal ve hizmetlerin karşı- laşnrmah reklamlan yapılabi- lecek. • Gıda ürünü olmamalanna karşın gıda ürünleriyle kanştı- nlabilen mallann üretilmesi, ithalah ve ihracatı yasaklana- cak. Olduğundan farklı görü- nen malı satın alan tüketiciler dava açabilecek. NOT DEFTERİ ZEKERİ\A TEMİZEL Meclis'te MilleUn Vekilleri Var!.. ABD'nin "yaşam alanı olarak gördüğü petrol alanlannı" işgal etmesine yardım karan, TBMM'den çıkmadı. Oysa, bu kirii petrol savaşına sürükleneceğimi- ze kesin gözüyle bakılıyor, savaşa girme karşılığın- da ABD'nin yapacağıhibeveyardımlannkullanım alanlan bile belirleniyordu. Ülkemiz, halkına zulmeden bir diktatörle, sahte demokrasi havarileri arasında tercih yapmak zo- rundaymış gibi bir hava yaratılıyordu. Ancak sahte demokrasi havarilerine itibar edil- medi, emperyalist savaşa geçit verilmedi. En önemlisi de Türkiye, para karşılığında sava- şa sürüklenen bir ülke görünümünden kurtuldu. Çünkü, Mecliste milletin vekilleri vardı. • • • Savaş tezkeresinin kabul edilmemesi üzerine, kara pazartesi senaryolan yazılmaya başlandı. "Tezkerenin reddi piyasalarca çok kötü algıla- nacaktı". ABD, "atpazarlığı" sonucu da olsa, savaşa ka- tılmamız karşılığında altı mityar dolan gözden çı- karmıştı. Bunun 2 milyar dolan hibe olacaktı. Ka- lan 4 milyar dolar ise hibe olarak alınabileceği gi- bi, istenirse de her bir milyar dolar karşılığında 6 mityardan, 24 milyar dolar, devletten devlete kre- diye dönüşebilecekti. Piyasalar bu haberi satın almışlardı. Türkiye Irak'a saldıracak olan ABD'nin yanında yer almalı, alacağı yardımla da borçlannı yeniden yapılandırmaltydı. Oysa ABD'den talep edilen kaynak, savaşta uğ- ranılacak zararlann karşılığıydı. Ancak savaşta za- rara uğrayacak sektöıierin zararlannın karşılan- ması konusunda hiçbir ipucu yoktu. Piyasalann is- teği farklıydı. Peki kimdi bu piyasalar? Borsa: Işlevi, ekonomiye ihtiyacı olan kaynak- lan sağlamak olan borsaya son iki yılda sadece 6 şirket girmiş, 33 şirket de çıkmış. 1999 sonunda 285 olan borsadaki şirket sayısı bugün 288. Bor- sada, eldeki kâğıtlarîa oynanıyor. Borsa yann iş- lemlerini durdursa, ekonomi kaynaksızlıktan kuru- maz. Döviz piyasası: Ekonomideki gelişmelerie, özellikle de fiyatlar genel seviyesi ile değişen, kı- sa vadeli ekonomik beklentiler tahmininde bulu- narak spekülasyon yapan ve bundan kazanç sağ- layanlann oynadığı bir piyasa. En fazla girdi mali- yetleri dolara bağlı olan mallarda fiyat artışlan ya- ratıyor, enflasyona katkı yapıyor. Tek başına eko- nomiye büyük bir etkisi olamıyor. Faiz piyasası: Işte burada durmak gerekiyor. Bir ülkenin mali tutsaklığı, "kötü ile daha kötü arasın- da tercih yapmak" durumunda kalması, sorum- suzca ve gırtlağına kadar borçlanarak bu piyasa- ya bağlanmasından kaynaklanıyor. Dipsiz kuyu iş- te bu. Her dediğini yaptınyor. • • • Bu kuyu, son on yılda faiz olarak yaklaşık 220 milyar dolar yuttu. Bu yıl da ağzını açmış, vergi ge- lirlerinin yüzde 75'i olan, 65 katrilyon lirayı yutmak için bekliyor. Bu toplumun kaynaklannı alıp götü- rüyor. Bu soruna çözüm üretemeyenler de enin- de sonunda bu piyasalara teslim oluyor. Çalışanlann kazanılmış haklanna el konulması, çiftçi desteklerinin kaldırılması, emeklilerin sağlık harcamalannın kısılması, araç ve konut sahiplerin- den ikinci bir vergi alınması bu piyasayı doyurmu- yor. Zaten otomobil sahipleri, dolmuş ve otobüs yol- culan, çiftçiler, yıllardır neredeyse her gün yapılan akaryakıt zamlanyla, vergilerin en adaletsizini öde- yerek, bu kuyuya kaynak gömüyoriar. Bunun için mazot fıyatlarındaki değişmelere bakmak yeterii. Son dört yılda, üçte ikisi vergi olan mazot fıyat- ları, 452 kez değişerek,11 kat artarak, 138 bin li- radan 1 milyon 505 bin liraya çıkmış. Yüzde 1000'lik zamlar da yetmemiş. Bu piya- sa, şimdi de, başka bir şeyle doymak istiyor. Kayıp-kaçak oranı düşürüldii TEDAŞ Anadolu yakasına kalite belgesi tstanbul HaberServi- si - İstanbul Anadolu yakasında elektrik da- ğıtım hizmetini yürü- ten, İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağı- tım Işletmesi Koordina- törlüğü'ne, ISO 9001 Kalite Belgesi verildi. Daha önce Anadolu ya- kasında elektrik dağı- tım hizmetlerini yürü- ten AKTAŞ AŞ'nin sözleşmesinin, Danış- tay tarafından iptal edil- mesinden sonra, Nisan 2002 yıluıda göreve ge- len koordinatörlük, ISO 9001 Kalite Sertifıka- sı'nı almaya hak kaıan- dı. Kapsamlı halkla ıliş- kiler uygulaması başla- tan koordinatörlügün, AKTAŞ Elektrik döne- mine göre yüzde l'lik bir oranla, kayıp-kaçak oranım yüzde 12.59'a düşürerek yaklaşık 3.5 trilyonluk kâr sağlalığı bildirildi. Koordinaör- lüğün yaphrdığı ahone anketinde ise müştri- lerin yüzde 85 oran ile verilen hizmetten man- nun olduğunun oröya çıktığı kaydedildi. L BtCONOHİ J 1942:2 Haziran 1941 tarihinde çıkanlan 4057 sayılı yasaya dayanılarak 'Demiryotu istikraz tahvilleri' çıkankjı. 195* Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Kuruluş Kanunu ve Petroi Kanunu kabul edildi. 1979: Marllboro rekor kırarak karaborsada 150 lira oldu. 1991: Başbakanlık, tasarruf genelgesi yayımladı.