Katalog

7MART2003CUMA CUMHURİYET SAYFA -ıriQ dishab@cumhuriyet.com.tr 11 ABD ve İngiltere'nin kararsız ülkeleri ikna etmek için Irak'a ültimatom verebileceği bildiriliyor Konsey'de sonmanevmlarLİKOL UBA ĞLI • Ingütere ve ABD, BM'nin açmazı Dış Haberler Servisi - ABD'li yetkililer, Birleşmiş Milletler'in Irak'ı silahsızlandınnak için güç kullanımına olanak tanıyan bir karan kabul etmemesi durumunda, "anlamını yitireceğini'' sıkça tekrarlar oldular. Özellikle Başkan George Bush "harekete geçmemenin" Saddam Hüseyin'in ekmeğine yağ süreceğini defalarca söyledi. "Birieşmiş, Mffletkr, kuruhış temellerine ihanet edecek ve çağunızm sonınlan karşısında anlamuu yitirecekJ" ABD Dışişleri Bakanı Cofin Pöwefl da, ocakta Güvenlik Konseyi'ne seslenirken "Bu kuruluş, Irak'm kendi isteklerini çiğnemesine iziıı verdikçe, anlamını yitirme tehlikeshle karşı karşıya kalacakür" diyordu. YaABDyaAfrika Güvenlik Konseyi'nin eli kolu bağlanmış gözüküyor. Eğer ABD'nin Irak planlanna hayır derse, "gönüDüler koatisyonuna" liderlık edecek olan Washington tarafindan by-pass edilecek. Eğer ıkınci bir karar tasansma bu koşullarda evet derse, bu kez de, Afrikahlann, Asyalılann, Araplann, Güney Amerikaîılann ve > savaşa karşı olan Avrupalılann gözünde anlamını yitirme ı tehlikesiyle karşı karşıya kalacak. Bu ülkeler için BM, ABD politikalanna alet olmuş olacak. BM'nin Amerikalı olmayan üyeleri, kuruluşun ve Güvenlik Konseyi'nin 191 üyenin görüşlerini yansıtması gerektiğini düşünüyor, yalmzca ABD'ninkileri değil. UMSFELD: Amacımıza ulaşacağız Dış Haberkr Senisi - ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Türkiye'nin karan ne olursa olsun amaçlanna ulaşacaklannı bildirdi. Washington'da önceki gün Başkan George Bush ve diğer üst düzey yetkililerle bir araya gelerek, Irak'a saldın planlan konusunda görüşmeler yapan Rumsfeld, "Türkiye'de yeni bir hükümet var. Her durumda karar ne olursa oisun, bir yolunu bulup amacımıza ulaşacağH" dedi. Toplantıya katılan Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Tommy Franks ise, Amerikan askerlerinin konuşlandınlmasında Türkiye'den bir sonuç alınamazsa, Akdeniz'de bekleyen gemiler ile ilgili nasıl bir planlama yapılacağını gizli tutmayı tercih ettiklerini söyledi. Körfez'deki askerlerin hazır olduğunu savunan Franks, "Başkan emri venüği zaman şüphesiz kazanacağız" dedi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Marc Grossman ise, Türkiye'nin karanyla hayal kınklığına uğradıklannı ancak paniğe kapılmadıklannı belirterek çoklu etnik temele dayalı, demokratik, silahsızlandınlmış ve komşulanyla banş içinde bir Irak'tan en çok yararlanacak ülkenin Türkiye olduğunu söyledi. Saddam'a birkaç gün * süre tanınması, bu sürede işbirliğine gitmezse # vurulması seçeneği üzerinde duruyor. 2. tasanyı veto edeceklerini açıklayan Fransa, Almanya ve Rusya'ya Çin'den destek geldi. Dış Haberler Servisi - Birleş- miş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin çoğu üyesinin Irak'ın vurulmasının önünü aça- cak 2. karar tasansına karşı ol- masını göz önünde bulunduran Ingiltere ve ABD'nin, BM de- netçılerinin şefi Hans Bfa'in bu- gün Konsey 'e yapacağı sözlü su- num öncesinde, tasanda değişiklik yaparak Bağdat'a zaman tanımayı planladığı bildirildi. Fransa. Almanya ve Rusya'nın dı- şişleri bakanlan önceki gün yaptık- lan ortak açıklamada, 2. tasanya kar- şı olduklannı ve veto edebilecekle- rini bildirmişlerdi. Çin de dün aynı görüşte olduğunu açıkladı. Dışişleri Bakanı TangCiaşuan, 2. tasanyı ke- sinlikle engelleyeceklerini belirtti. Blix'in bugün Irak'ın sizahsızlan- masıyla ilgili yapacağı sözlü sunum- da Irak'ın son zamanlarda denetçi- lerle işbirliğini arttırdığını ve silah- BM Güvenlik Konseyi'nde son durum Irak'ın vurulmasmın önünü açacak Z karar tasansı J i Karşı olanlarDestek verenler Kararsızlar BM Genei Sekreteri KofiAnnan Fransa Kamerun Bulgaristan Angota ABD sızlanma yönünde önemli adımlar attığını söylemesi bekleniyor. Bu da, savaş karşıtı cepheyi güçlendirecek bir gelişme olarak yorumlanıyor. Irak'a zaman tanıma planı BM Güvenlik Konseyi'nde uz- laşma arayışına giren Ingiltere, özel- likle kararsız üyeleri ikna edecek bir manevra olarak, ABD ile bırlik- te sunduğu karar tasansında deği- şiklik yaparak Irak'a zaman tanı- mayı planhyor. Londra ve Washington'ın haftalar önce tartıştığı ültimatom seçeneği, tn- giltere tarafindan Almanya, Rusya Almanya ve Fransa'nın çıkışınm ardından ye- niden gündeme getirildi. BM'deki İngiliz diplomatlar. bu değişikliğin si- lahsızlandırılma ile ilgili taleplerin uy- gulanması ve Konsey'in diğer ülke- lerini operasyonun gerekliliğine ik- na etmeyi amaçladığını belirtti. BM kaynaklan da, ABD ve ingil- tere'nin kararsız üyeleri, güç kulla- nımmı onaylasalar da Irak'a yine de bir fırsat verilmiş olacağına ikna et- meye çalışacağmı belirtiyor. Yeni tasanda, Bağdat yönetimine BM denetçileri ile tam işbirliği yap- ması için birkaç gün süre tanınma- suım, Irak'ın bu ültimatoma uyma- ması durumunda ise askeri ope- rasyonla cezalandırmasmuı ön- görüldüğü kaydediliyor. BM kaynaklanna göre bu gi- rişim, Irak konusunda derin gö- rüş aynhklan yaşayan Güvenlik Konseyi'ni uzlaştırmayı hedefli- yor. ABD ve Ingiltere şu ana ka- dar kararsız üyeleri ikna edeme- di ve karann onaylanması için gereken 9 oyu güvenceye alama- dı. Konsey'in daimi üyeleri Rus- ya, Çin ve Fransa'nın veto tehdit- leri de Londra ve Washington'ı iyice çıkmaza soktu. Keşif uçuşlan 3 kat arttınldı Bu arada, Konsey'de diploma- tik manevralar çeviren ABD ve Ingiltere savaş cephesinde de ye- ni taktikler uyguluyor. Üd ülke, sa- vaşın başlangıcını gizlemek için, Irak'ın güneyindeki uçuşa yasak böl- gede keşif uçuşlannı 3 kat arttırdı. Cst düzey bir savunma yetkilisine göre, Basra Körfezi'ndeki Ameri- kan kuvvetlerinin komutanı Gene- ral Tommy Franks, güneydeki uçu- şa yasak bölge üzerinde düzenli ol- mayan uçuşlar yaptınyor. Uçuşlann 3 kahna çıkanlmasının amacının, Irak hava savunması yet- kililerinin keşifuçuşlan ile gerçek sa- vaş arasındaki farkı belirlemelerini güçleştirmek ve gerçek savaş başla- dığında Irak hava savunmasını hazır- Iıksız yakalamak olduğu belirtildi. KALKANLAR YOLDA, LtSELİLER SOKAKTA - Irak savaşını engellemek amacıyla Irak'a gjden canlı kalkanlara. 8 Meksikah daha kaoldı. Geleneksel Meksika dans müziği Mariaci ve muskalarla uğuıianan 8 canh kalkan arasında, 45 yaşında bir Katolik rahibe, 55 yaşında 4 çocuk annesi bir psikolog ile bir şair ve veteriner bulunuyor. ABD'deyse 360'dan fazia ünhersite ve lisenin öğrencileri derslere girmeyerek, ülkeierinin savaş planlannı protesto etti. (Fotoğrafiar: AP) Powell'ın en önemli kimyasal silah merkezi dediği tesisi tngiliz firması kurdu Londra'nın Iraktnki ldrli sım Dış Haberler Servisi - ABD'nın, Irak'ın en önem- li kimyasal sılah geliştirme merkezi olarak nitelediği Felluce 2'nin, gizlice Ingil- tere tarafindan inşa edildiği öne sürüldü. Ingiltere'de yayımlanan The Guardian gazetesi, "tn- giltere'nin KirK Sn-n" başlı- ğıyla verdiği haberde, ingil- tere'nin bu merkezi, bütün uyanlara karşın ve ABD'li- lerden gizleyerek 1985 yı- lında inşa ettiğini yazdı. Bu iddiasını gizli devlet belgelerindeki bilgilere da- yandıran gazete, merkezin 14 milyon sterline mal ol- duğunu belirtti. Thatcher hükümeti biliyordu Gizli belgelere göre, dö- nemin Margaret Thatcher kabinesinin büyük bölü- mü, merkezin hardal ve si- nir gazlan üretiminde kul- lanılacağından haberdardı. The Guardian, şu ifadele- re yerverdi: "Devletin üst düzey bir- çok yöneticisi, Saddam Hü- seyin'inmuhaliflerini,2ehir- THE GUARDİAN gazetesinin haberine göre Thatcher kabinesi, zehirli gaz üretileceğini bildiği halde Uhde şirketine finansman desteği sağladı. ABD'den gizli gizli 1985 yılmda inşa edilen Felluce 2 tesisi 14 milyar sterline mal oldu. li gazlar kullanarak yok etti- ğini hükümete bildirmişri. Buna rağmen bakanlar, bu ihale için istekli olan Llıde şirketine ihtiyacı olan finans- man desteğiiü sağladı. Ayn- ca l hde'nin, devletin ihra- cat kredisi garanülerivJesigor- tadan da yararlanmasnu sağ- laddaıf Dönemin Ticaret Ba- kanı Paul Channon'ın belge ve bilgileri Amerikalılardan sakladığına dikkat çeken ga- zete, Channon"ın Üıracat Kre- di Dairesi'ne de, gelişmeyi kamuoyundan gizleme tali- matı verdiğini bildirdi. Dışişleri Bakanhğf nın iti- razlanna da kulak asılmadı- ğı belirtilen haberde, "An- cak Channon, Thatcher'ın da destegini aldığı için bu iti- razlara, 'bunu yapmazsak Irak'la olan diğer ticari iliş- Annon, planı yalanladı Dış Haberler Senisi - Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan, örgütün savaştan sonra Irak'ı yönetmek amacıyla plan hazırladığı yönündeki savlan yalanladı. Iddialar ingiliz gazeteleri tarafindan ortaya atılmıştı. BM'nin böyle bir plan hazırlaması, kendi üyesi olan Irak'a yönelik Amerikan savaş planlanna ortak olması şeklinde nitelendirilmişti. Annan, u Irak'ı yönetme planı yok. Bazı ön düşünceler var ama plan ya da belge yok" dedi. BM yetkilileri ise, genel sekreter yarduncısı Louise Frechette tarafindan görevlendirilen grubun bir rapor hazırlayarak Frechette'e verdiğini doğruladı. Raporun basına sızması BM yetkililerini öfkelendirdi. BM sözcüsü Fred Eckhard, "Sadece kâğıda dökülmüş bazı düşünceler var. Bunlar resmi belge değü" diye konuştu. Bu arada, ABD ile ingiltere'nin, savaştan sonra BM'nin Irak'ta oynayacağı rolü belirlemek amacıyla bir tasan hazırlamaya başladıklan kaydediliyor. kilerimiz de zedelenir' yaıu- tinı verdi" denildi. Bağdat'a 50 kilometre uzaklıktaki Felluce 2 adlı mer- kez, ABD Dışişleri Bakanı Cofin PöweD'ın, geçen ay Bir- leşmiş Milletler'e sunduğu dosyada da, Irak'ın silahsız- lanmadığına ilişkin kanıt ola- rak sunuldu. CIA, uydu fotoğ- raflanna dayanarak, Felluce 2'nin, kimyasal silah merke- zi olduğunu öne sürerken, in- giliz istihbarat komitesi de geçen eylülde yayımladığı raporda, "FeDuce'd^birsü- re kimyasal silah programı uygulannuşür" denildi. Geçen ay merkezi ziya- ret eden BM denetçileriy- se raporlannda, "merkez- deki Idmyasal malzemeler yok edflmek zorunda kab- nabiHr" ifadesi yer aldı. Guardian, merkezi Al- manya'da bulunan ve Uh- de şirketinin bağlı olduğu holdingin kendilerine, "fiı- giltere'nin Felluce 2'nin in- şasmdaoynadığıönemliro- lü doğruladığını" kaydet- ti. Channon'ın ise, iddiayı yalanlamayacağını söyle- diği bildirildi. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI İyi, Kötü ve Çirkin'.. ya da 'Birkaç Dolar İçin'••• Bush yönetimi Irak'ta, ABD'ye doğaıdan doğ- ruya bağlı bir yönetim kurmak için savaş istiyor. Sü- reç, 1991 'de başlatıldı. Bugüne kadar, saldınnın alt- yapısı hazırlandı. Kuzey Irak konusunda Türki- ye'nin sert tepkisi ve itirazı olmasaydı süreç 5-6 yıl önce tamamlanmış olacaktı. Ankara'nın tepkisinin "aşılabilmesi için", Bush yönetiminin iktidara gelmesi gerekiyordu. Bush yönetimi şimdi Türkiye'ye; - Ya benim Türkiye üzerinden cephe açmama yardım et ve sen de benim denetimimde Irak'ın ku- zeyine geçici olarak gir; - Ya da sonuçlanna katlan; ben nasıl olsa Irak'ı yerie bir edip böleceğim, benim yardımcım olmaz- san karşımda olursun, diyor. Aynca, Ermeni tasa- rıları ve Yunan talepleri konusunda tehdit ediyor. Arkasına Kürtleri de ekliyor. Bush yönetimi açık bir biçimde şantaj yapmakta- dır. öte yandan Kuzey Irak'ta Kürt gruplarlaolan iliş- kilerinde, Ankara'ya hiç güven vermemektedir. Tür- kiye'den istediğı askeri desteği akjıktan ve Irak'a ege- men olduktan sonra, "Kuzey Irak'ta kukla bir dev- let kuracağının güçlü sinyallerini vermektedir." Bu durumda Türkiye, ABD'nin savaşına yardım etse de etmese de Kuzey Irak'taki Kürt oluşumu ko- nusunda sonuç değişmeyecektir. Hatta Türkiye'nin savaşta ABD'ye yardımı, "böyle bir oluşumu hem kolaylaşttracak hem de çabuklaştıracaktır". Türkiye'nin tutumu, ABD'yi savaştan caydıncı ve savaşı zoriaştıncı yönde olursa, yukandaki varsa- yıma göre hem Türkiye hem de bölge ülkeleri, "ABD'nin yeni düzenlemeleri ile karşı karşıya kal- mayacaklardır". Tezkerenin reddedilmesinden sonra, - Kuzey Irak'ta Türkiye karşıtı gösterilerin baş- laması, - Bayrak yakma olaylarının görülmesi, ABD'nin şantaj politikasının bir parçası olmuş- tur. Türkiye - ABD ilişkilerinde Türkiye, sürekli da- yatılan ve aldatılan bir ülke durumunda bırakıldı. ABD'nin Türkiye politikası ABD'nin Türkiye politikası baştan beri hatalarla doludur. ABD Türkiye'ye bir ortak gibi değil, arka bahçedeki biri gibi baktı. 1) Marshall Yardımı sonrasında, planlı bir biçimde Türkiye'nin sanayileşmesi engellendi. Demokrat Par- tidöneminde, Demireldönemindegördük. Demirel bile Sovyetler'den yardım almak zorunda kaldı. 2) 1964'te "Johnson Mektubu", tek yanlı bir da- yatma idi. Bir iki yıl öncesindeki Küba krizi de Tür- kiye'nin arkasından neler çevrilebileceğini göste- riyordu. 3) 1974'te haşhaş meselesinde Türkiye, ABD tarafindan, "bombalanmakla tehdit ediliyordu". 4) 1975'te ABD, gözünü kırpmadan Türkiye'ye silah ambargosu koydu. Ambargonun kaldınlma- sı ise Iran'da yaklaşan ABD karşıtı düzen sayesin- de gerçekleşti. 5) 12 Eylül, altyapısını VVashington'un hazırladı- ğı bir cunta nareketi idi. 6) Evren - General Rogers "sözlü sözleşmesin- de", Ankara okkalı bir kazık daha yiyordu. 7) Ermeni tasanlannın yıllardır ABD'deki "ilerle- mesi" genel politikanın hem bir parçası hem de ha- zırlayıcısıdır. 8) ABD, KKTC'yi tanıyan iki ülkeyi tehdit ederek kararlarını "geri aldırtmıştır". Tanıma eğilimi için- deki 5-6 ülkeye ise baskı yapmıştır. ABD'nin bas- kısı ve engellemeleri olmasa, KKTC bugüne kadar 20-25 ülke tarafindan tanınmış olurdu. ABD yalnız başına... Bush yönetimi bugün dünya karşısında yalnız- dır. Almanya, Fransa, Rusya, Çin, Hindistan gibi büyük devletler, Bush yönetiminin hukuk dışı ve sal- dırgan politikasına karşı durmaktadırlar. Rusya, karşıtlığını daha da keskinleştirmektedir. Bu koşullar altında TBMM'nin ret karan ile Tür- kiye, hem dünya devletleri ile hem de ezici çoğun- luğa sahip banşçı cephe ile bütünleşmiştir. Türki- ye'nin bu karan ülkeye büyük bir saygınlık kazan- dırmıştır. Banşçı cephenin güçlenmesine büyük katkı yapmıştır. Türkiye'nin savaşın değil, banşın yanında yer al- dığını göstermiştir. Bush yanlısı ve faşist bazı ABD medya çevreleri dışında, 1 Mart karan olumlu ve say- gınlık yaratan bir karar olarak değerlendirilmiştir. - RTE ve Abdullah Gül'ün bu gelişmeleri "iyi oku- maları" gerekiyor. Aksi halde onlar da Bush yöne- timi ile biriikte yalnız kalacaklardır. www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali İki iraklı diplomat sınır dışı Washington'dan casus atağı Dış Haberler Servisi- ABD'nin yaklaşık 60 ülkeden, kendi toprakla- nnda etkinlik gösteren Iraklı ajanlan sınır dışı etmelerini isteyeceği bil- dirildi. Bu uygulama çerçevesinde ılk adım olarak, New York'taki BM misyonunda görev- li iki Iraklı diplomat sı- nır dışı edilecek. ABC News'un habe- rine göre, ABD istihba- ratı bu ajanlann çeşitli ülkelerde Amerikan he- deflerine karşı saldın dü- zenlemek üzere hazırlık yaptıklarını belirledi. Söz konusu ülkeler ara- sında Bahreyn, Yemen ve Mısır'dan Italya ve Japonya'ya kadar pek çok devlet bulunuyor. Kaynaklar ellerindeki listede 300 dolayında Iraklı ajanın isminin bu- lunduğunu belirtti. ABC, ABD'de etkinlik gösteren Iraklı ajanlann sınır dışı edilmesine New York'tan başlandı- ğını ve bu bağlamda, Irak'ın BM misyonunda görevli 2 diplomatın sı- nır dışı edilmekte oldu- ğunu duyurdu. Ataşe düzeyinde olan diplo- matlann ldmlikleri Nezflı Abdüllatif Rahman ve Yahva Naim Suaud cla- rak açıklandı. Bu diplo- matlann bugün ABD'yi terk etmesi gerekiyor. Kaynaklar, yabancı il- kelerdeki Irak ajanlamın önemli bölümünün dp- lomat statüsüyle göıev yaptıklarını kaydetti. Ba- zı ajanlann ise işadaıu ya da öğrenci kimliğy- le çalıştıklan belirtiliyor. ABC, Washington'ın ya- bancı ülkelerden bu ajaı- lann tutuklanmalannı a- , lep edeceğini duyurda.