Katalog

5 MART 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK /, <5-ofcwyofouNc/a-.. AMA , M^VATl DÜRÜST TABÎATLI İSTASBUL EFBîDÎSİ AEDÜICANBA21 •H£H D 6 VE İUETT i , TAM MlNOA YARGri4, ONİA öN/t N A F A K A M tCAFALA- MACERALAHI Dünyadaki yoksullann yüzde 70'i kadın. Okutulmayanlar da onlar, emeği değersiz sayılan da... EşitlikhâlâKaf Dağı'run ardında• Toplumda benimsenmiş olan rol dağılımının kadının sağlığını da olumsuz etkilediğini söyleyen Prof. Ayşe Akın, "Kadınlar halen acı çekmeyi bir kader olarak görüyorlar. Bunun önlenmesi için gerçek uygulamalara yansıtılan eşitlikçi yaklaşımlara ihtiyaç var" diyor. SAADETUSLU Kız çocuklan pembe gıyer, erkekler mavi. Anneler çocuk bakar, ev işleri- ni yapar, babalar çahşır... Toplumlar- da belırlenmiş olan bu ve benzeri rol- ler, kadının sağlığını da olumsuz etki- liyor. Toplumsal cinsıyet kavramının sağlığa etkilerini inceleyen Hacettepe Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretım Üyesi Prof. Ayşe Akın, kadınlann acı çekmeyi bir kader ola- rak gördüklerine dikkat çekiyor. Toplumsal cinsıyet rollen yüzûnden ezilen kadınlar, ev içinde ve çalışma yaşamındaeşitdeğil. Dünyadaki yok- sullann da yüzde 70'ini kadınlar oluş- turuyor. Halen okula başlayamayan 130 milyon çocuğun üçte ikisinı kızlar oluş- turuyor. Aynca hâlâ bir erkeğe karşı 2 kadın okuma yazma bilmiyor. Hacet- tepe Üniversitesı Kadın Sorunlan Araş- tırma ve Uygulama Merkezi Müdürü de olan olan Akın, şu bilgileri veriyor: "Toplumsal starüsü fazla oünayan ev hammlığL, esasenpek çok sağhk ris- ki de taşunaktadır. Orneğin; e\ içinde temizük malzemeleri kullanımında bil- gi eksikliğine bağlı kimyasal maddele- re manızkalmariski,kesflmeler, vanık- Erkekçocuk ödemi evinden etti Kars'ta. erkek çocuk doğuramadığı gerekçesiyle eşi tarafindan terk edikn 7 kız çocuk annesi kadına Valilik sahip çıktt. Kars'ın Halit Paşa Mahallesi'nde ikamet eden Şeker Koçan, "erkek çocuk dünyaya getiremediği için" 20 ydhk evti olduğu fiyas Koçan ile uzun süre şiddetti geçimsizİik yaşadı. Eşinin, erkek çocuk ısran nedeniyle sık doğum yapüğuu belirten anne Koçan, her doğumun ardından dünyaya kız çocuk getirdiği için eşiyle daha fazla tarnşmaya başladığmı anlara. Son olarak 3 yıl önce ikiz laz bebek doğurduğunu ve en büyüğü 17 yaşında olan 7 laz çocuklannın olduğunu belirten Koçan "Eşime, bu konuda benim eümden bir şey gebnediğini anlatmava çahşüm, ama o ısrartıydı. Şiddete daha fazla dayanamadığım için boşanma talebini kabul ettim" dedi. Kars Valisi Nevzat Turhan, Koçan"a gerekli yardımın yapılması talimaOnı vcrdL (AA) lar. ev içi hava IdrittiğL GeKşmiş ülke- lerde yapılan çahşmaiarda, çocuklan- na bakmak için evde yalnız kalan ka- duılarda depresyon görülmesinin mes- leki bir tehlike olduğu düşünülüyor.*" Kadınlann ücretli bir işte çalışma- smın da onlan e\' işlenmn yükünden kurtaramadığına dikkat çeken Akın, bazı rakamlan da şöyle aktanyor: "Türkiye'de ekonomik faaliyetiere kaubnun en yoğun oktuğu30-39vaş gru- bundaki kadınlann sadece yüzde 39'u çalışan olarak sınıflandınlmıştır. Bu yaş grubundaki erkeklerin çahşan ora- nı ise vüzde 98. DİE'nin 1995 verileri- negöreçahşan kadnuannyüzde71'î ta- run sektöründedir, bu oranın erkekler için yüzde 33 olduğunu bifiyonız." Sağtıkta da eşitsizler Akın, kadınlann özellikle üreme sağ- lığı açısından eşitsizlikler yaşadığıru vurgulayarak bunlann bazılannı "Dü- şükler,enfeksiyonlar, UımaL,toplumsal basla, cinsd taciz, parah seks, gebetik, doğum ve sonrası komplikasyonlar, anemi, anne ölümleri, osteoporoz, şid- det" olarak sıralıyor Acı çekmek kader mi? Dünyanın pek çok ülkesinde kadın- lann sağlık açısından eşitsizlikler ya- şadığını ıfade eden Prof. Akın, şöyle devam edıyor: "Birçok kültürde ka- dınlar acı çekmenin bir kader olduğu- na inanmtşİardır. Omeğin başağrta, hal- sidik ya da vajinal akınn gibi sorunla- nn nornıal olduğunu düşünmekteler. Toplumsal cinsıyet aynmcıhğının bir sonucu olarak kadınlann sosyal statü- leri düşük, Bu durum eğitim haklan- nı kullanmalannı engeflediği gibi, sağ- hkhizmederinden deyararianamama- lanna neden otanakta" Toplumsal cinsiyet farklılıklan ne- deniyle Türkiye'de kız çocuklannın okula devam etme oranlannın düşük- lüğüne de dikkati çeken Ayşe Akın, "6- 14 yaş grubundaki kız çocuklannın yüzde 15^'u, erkekterin iseyüzde 99'u okula devam etmekte" diyor. Kadının statüsünün iyileşmesiyle doğurduğu çocuk sayısının da azaldı- ğını ifade eden Akın, eğitim düzeyi düşük olanJarda doğum öncesi bakım almanın yüzde 30'lar civanndayken, or- taokul ve üzerindeki kadınlarda bu ora- nın yüzde 96'ya çıktığım söylüyor. Bu olumsuz tablonun düzeltilmesi için do- ğumdan itibaren yaşamın her döne- mınde gerçek uygulamalara yansıtı- lan eşitlikçi yaklaşımlarla mümkün olabileceğinı de vurgulayan Prof. Akın, toplumun sosyal yapı ve dokusunun, geleneksel kalıplardan kurtularak de- ğişmesinin gerektiğinı söylüyor. SEMRA SEZERTE DE GÖRÜŞECEKLER Başkente 'cinsiyet kotası 9 çıkarması ÎZMİR (CumhuriyetEge Büro- su)- Türkiye'nın kadın parlamen- ter oranında 179 ülke arasında 140. sırada olduğunu, bu nedenle mut- laka cinsıyet kotası getirilmesi ge- rektiğini savunan Izmir Kadın Ku- ruluşlanBirliği'nden 150 kadın, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Gü- nü etkinlikleri kapsamında, An- kara'ya giderek Cumhurbaşkam Ahmet Necdet Se- — — — zer'in eşi Semra Se- zer'e "Kadm ve Siya- sefkonulu bir dekla- rasyon sunacak. Izmir'deki 54 sivil toplum örgütü adına yarın Basmane Ga- n'ndan hareket ede- cek trenJe Ankara'ya irKadın Kııruluşlan Biriiği'nden 150 kadın, 8Mart'ta Ankara 'ya giderek, kadınpariamenterier manya'da yüzde 28, İngütere'de de yüzde 18. Bunun değiştirflmesi ge- reldr" dedı. Prof. Sekın, Türki- ye'de 80 ılın hiçbınnde kadın va- lı bulunmadığını, 806 kaymakam- dan sadece 3 'ünün kadm olduğu- nu anımsattı. Kadm Haklannı Koruma Der- neği Izmir Şube Başkanı Engin Demir de hükümetin, kadınlann parlamento ve yerel yönetimlerde ger- çekçi bir oranda temsil edilmelerini sağlayacak kota sis- teminin ve uygula- ma koşullannın ya- ratılması için çalış- ma yapılacağı yö- nünde sözü bulun-için cinsiyet kotası v.vıv uvıuv. n ı u v a ı a ya • -7 • • 1 IIUJIUW &\jm. u u ı u ı ı gıdecek olan kadınlar getınlmesını ısteyecek d u ğ u n u vmguladl önceAnıtkabir'iziya- Kadınlar, Demir, bu yasa- ret edecek, ardından Cumhurbaşkam larda değişiklik ya- Cumhurbaşkanı Se- Sezer'in eşi Semra pılabilmesinin ilk zer'in eşi Semra Se- Sezer, TBMMBaşkanı koşulu olarak, ana- veparti liderieriyle görüşecek zer'le görüşecek. Ka- dınlar, Sezer'in yanı sıra TBMM Başkanı ıle siyasi parti genel — — — başkanlanna da "Siyaset ve Ka- dm" deklarasyonunu sunarak siya- si partiler ve seçim yasalannm bir an önce değiştirilmesi ve yüzde 33Tük cinsiyet kotasının getiril- mesi gerektiğıni bildirecekler. Kadınlann siyasette ve çalışma yaşamında yeterince yer almadı- ğım belirten Izmir Kadın Kuru- luşlan Birliği Genel Sekreteri Prof. Seval Sekin, "Türkiye'deki kadm pariamenter oranı sadece yüzde 4.6. Bu oran İsveç'te yüzde 49, Al- yasamn 10. madde- sine, "fiüieşitnksag- lanmcayakâdar dev- — — ^ — let her türtii tedbiri ahr" ekinin yapılmasıru istedik- lerini söyleyerek şöyle konuştu: * Türkht, 1995PekinDeldaras- ytrnu ile2000 New YorkKonferan- sı sonunda hazniadığı ulusal ey- lem planmda, yasa önünde eşitlik güvencesinin yaşama geçiribnesi için çanşma yapma sözünü verdL Şuanda\arotrnavanbireşitfikvar. Biz tüm bu değişikfiklerin yapıl- masmı istijoruz. Bu yöndeki mü- cadelemizi sonuç alıncaya kadar sürdüreceğiz.'' Prof. Dr. Aj'şe Erzan, bilimsd çahşmalan nedeni\1e her >ıl büimsel ilerlemeye katkıda bulunmuş 5 krtadan birer kadm araşünnacıya L'OREALve UNESCO tarafindan verilen 'Büim Kadmlan Avrupa Ödülüne layık görülmüştü. Prof.Erzan 'yıhn kadını'seçüdi ÜRGÜP (AA) - LOREAL ve UNESCO Bilim Kadmlan A\Tupa Ödülü'ne layık görülen Prof. Ayşe Erzan, Nevşehir'in Ürgüp Ilçe Beledıyesı Kadınlar Meclisi tarafindan yıhn kadını seçildi. Ürgüp Beledıye Başkanı Bekir Ödemiş, yaptığı açıklamada. dünya çapında Türk kadınının üstün kişiliğini ortaya koyan Prof. Ayşe Erzan'ın, Bilim Kadmlan Avrupa Ödülü'ne layık görülmesi nedeniyle oldukça gururlandıkJannı belirtti. Urgüp Belediyesi Yerel Gündem 21 Kadmlar Meclisi'nin, Prof. Erzan'ı 8 Mart Dünya Kadmlar Günü etkinlikleri çerçevesinde yıhn kadını seçtığini anlatan Ödemiş, 8 Mart'ta düzenlenecek etkinlikler için Prof. Erzan'ı Ürgüp'e davet ettiklerini söyledı. Prof. Ayşe Erzan, bilimsel çahşmalan nedeniyle her yıl bilimsel ilerlemeye katkıda bulunmuş, 5 kıtadan birer kadın araştırmacıya verilen UOREALye UNESCO Bilim Kadınlan Ödülleri'nden 'Bilim Kadmlan Avrupa Ödülü'ne layık görülmüş ve ödülünü geçen günlerde Paris'te yapılan bir törenle ahnıştı. Şîddeti sineye çekme devri bitti EDİRNE (AA) - Edirne Sosyal Hiz- metler tl Müdürü Mesut Erinç, Toplum Merkezı'nde "Kadının Insan Haklan Eğitimi"ni alan kadınlann, şiddete uğ- radıklannda durumu sineye çekmek ye- rine karakola gitmeye başladıklannı söy- ledi. Erinç, özellikle kentin ekonomik ve kültür düzeyi düşük semtlerindeki top- lum merkezlerinde, kadınlann haklan ko- nusunda eğitildiklenni belirtti. Kadmlara anne-çocuk eğitirninin ya- mnda çeşitli konularda beceri kurslan dü- zenlendiğini anlatan Mesut Erinç, "Edir- ne'deYıldnTm,Kaleicivelmurbe\ Men- zflahn-'dafaaüyet gösteren 3 toplum mer- kezi bulunuyor. Onümüzdeki aylarda Kirişhane semtinde de yeni bir toplum merkezi açmayı planbyoruz. Amacnnız, kadmlann beceri kazanmasuun yaıun- da, sosyal ve kültürel birildme sahip ol- masını sağlamaktu-" diye konuştu. DUZYAZI ORHAN BİRGtT Tezkere Dedikleri Meclis, cumartesi günü ABD ile birlikte savaşa girmemizin kapısını açacak tezkereyi kabul etme- di. Hükümetin, 24 saat sonra 2003 Bütçesi'nin açı- ğını bir ölçüde yamayabilmek amacıyla getirdiği 1.8 katrilyon ek vergiyi, savaş yanlısı lobi, parlamen- tonun verdiği karann kaçınılmaz bedeli olarak yırt- turmaya çalışıyor. Ekonomi uzmanı olmayanlan- mız bile, parasal her olayda en küçük adımı atar- ken, Türkiye'nin yıllardan beri IMF'nin onayını al- dığını öğrendiler. O halde, diyelim ki ABD' den beklediği 5 milyar dolan hibe, 20 milyar dolar dolayındaki tutar da bir bölümü köprü kredisi olarak verileceği ileri sürü- len parayı, savaşta Pentagon ile birlikte hareket et- me karşılıgı kabul etmiş olsaydık; Türkiye'nin 2003 Bütçesi için öngördüğü bu vergilendirme olayı yok mu sayılacaktı? Ne münasebet. öyle bir şey olmuş olsaydı, bu 1.8 katrilyonluk vergi ile işlemler, IMF'ye gönderil- mez, dolayısıyla da "uygulayabilirsiniz" yanıtı alın- mazdı. Ama savaş tannsının kullan, fakir halka dönerek, "Canını kurtardığını sanıyorsun; ama malından oluyorsun " diye bir tür öç almaktan geri kalmıyor- lar ve işin kötüsü içten içe "Ikinci tezkere ne za- man Meclis 'e gelecek?" sorusunu yöneltip, yanı- tını da kendileri hazırlıyorlar: "Erdoğan 9 Mart'ta Siirt sandıklanndan çıksın. Başbakanlığı Gül'den devralsm. Gerisinimeraket- meye gerek bile yok." Irak Kürtleri de sahnede Savaş tanrısının kullannın, cumartesi günü alı- nan parlamento karannı gerekçe göstererek, Ku- zey Iraklı Kürtlerin, öteden beri, Türkiye'ye ve Türk- lere yönelik gerçek düşüncelerini dışanya vurma eylemini tezkerenin kabul edilmemesine bağla- maları da aynı mantığın ürünüdür. Bağdat rejimini hedef alan bir girişimin, Irak'ın bütünlüğünü parçalamasının kaçınılmaz olacağı- nı söyleyenlerin uyanlannı kulak arkası edenlerimiz, Kuzey Irak'ta kurulmakta olan, belki resmi adında bir süre "fecfere"takısının da bulunacağı Kürt dev- letinin tüm hazırlıkları, maalesef ABD'nin gözeti- minde sürdürüldü. Bankası, ordusu, parlamento- su içten içe kuruldu. Askeri, silahından üniforma- sına ve eğitimine kadar elden geçirtildi. O devle- tin amaçladığı sınırtarı içeren haritalann asılı oldu- ğu yerterde ABD'li uzmanlaria yapılan toplantıla- nn fotoğrafları yayımlandıkça, devekuşu politika- sından yana olanlanmız, "Panikyok" yanıtı ile kar- şı çıkmayı sürdürdüler. Barzani ve Talabani, Was- hington ve Londra'da bu ülkelerin yetkililerinin gö- zetimlerindeki konferanslara çağrıldılar. Gidiş dö- nüşlerinde çoğu kez çantalarında Türkiye Cumhu- riyeti'nin, Cumhurbaşkam, Başbakanı, Genelkur- may Başkanı, bakanları ve milletvekilleri ile orge- nerallerinin taşıyabildiği "kırmızı pasaport"lannı, dudak uçlarındaki alaycı gülümsemelerie sınır ka- pılanndaki görevlilere gösterdiler. Ankara'ya uğra- yışlannda 56. ve 57. hükümet dışında, başbakan- lar tarafindan kabul edilme onurunu kazandılar! Ankara'nın, VVashington'la savaş pazarlığı sürer- ken, Silahlı Kuvvetlerimizi şeytan ilan eden resmi sözcüleri, Mehmetçik yerine Coni'yi kucaklamak istediklerini de açıktan söylediler. Bütün bu oluşumlan, Kuzey Irak Kürtlerinin do- ğal haklan olarak değerlendiren ve izleyenlerin, şimdi ABD üniformasının aynısını taşıyan "şimdi- lik" federe Kürt devleti güvenlik güçlerinin gözeti- minde Erbil ve öteki kentlerde bayrağımızı yakma girişimlerini yorumlarken de olaylan TBMM'nin tezkere karan ile bağlamalan, sadece yanlış de- ğil; aynı zamanda mantık dışıdır. VVashıngton'un bizden ve özellikle AKP iktida- nndan beklentilerini, neredeyse ilk elden öğrenmek isteyenler, ABD'deki meslektaşımız Yasemin Çon- gar'ın yazılannı sindirerek okuriarsa, ikinci tezke- re beklentisinin gündemde olduğunu öğrenebilir- ler. Hele Erdoğan Siirt milletvekili olarak yemin et- sin ve Gül'den emanetini geri istesin. Ondan sonrası kolay. Kimbilir belki, konulmuş vergilerden de kurtulur, cülus parası olarak Was- hington'dan milyar dolarlarca özel destek kredisi de alınz. Faks: 0212- 677 07 62 [email protected] Diyarbakır Bütün şarkılar kadınlar için DıYARBAKIR(Cuni- olarak banşın, öıgürlü- ihumı etBürosu)-Diyar- balarKadınPlarfonnu,8 Mart Dünya Emekçi Ka- dınlarGünü için kapsam- lı bir program hazırladı. Platform,ZerrinÖzer'in konserinin de yer aldığı etkınlıklençin ğün ve demokrasnin ka- dın yüreği ile ve dıyanış- masıylasağlanabıleceği- ni belirtti. Platfoım ola- rak hazırladıklar prog- ramı yetkili malomJara sunduklannı anlafin Öz- men. prog-p valihğe baş- ^ Diyarbakır Kadın r a m c L —~ ...„.-..„.„ broşuierinın leriOdasıDi- hazıriığı 8 Mart dağıtıması, yarbakırŞube- Dünya Kadınlar 6 Nart'ta si'nde düzen- Günü için TBMÜ'deki lenen basın hazırladığı kutlama kadın nillet- toplantısında, „,„,,„„, vekılltnne platformadı- , P™g™™ kart pnde- na açıklama kapsamında Zernn nlmea gibi yapan dönem Özer bir halk etkinlider sözcüsüŞenaj' konseri verecek, bulunluğu- Özmen,bölge- halkoyunlan nuşö>edi. de tore cına- . . . . . . , Oznen 8 vetleriyoksul- gostenlmyapılıp İuk, sağlık eği- W ^ okunacak tim ve ekono- ^ ~ " ^ ^ ~ " ~ ^ ~ ~ ^ ~ Sodiri ve mi alanındayaşanancins ZerrinÖzer'inbirekorı- aynmcılıgının gölgesin- seri ile halk oyunlaj gös- de bu yılki kadınlargünü- terileri, yöresel kü.-ûrde nü karşıladıklannı belirt- önemli bir yeri olaı Ar- ti. Yaşamın her alanında bane Grubu dinletîi şi - karşılaşılan şiddet olgu- ir okuma saatleri gp: et- sunun derinleşeceğini öne kinliklerin olacağuı be- süren Özmen, platform lirtti. i s e