Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7ŞUBAT2OO3CUMA 14 UfC kufturfa cumhuriyet.com.tr f ^ \ 'Tahiti Macerası' ile 'Hanım Olan Hizmetçi'nin ilk gösterimi bugün AKM'de C/perarun güldüren yüzüCAMZEAKDE.MİR tstanbul Devlet Opera ve Balesi fİDOB), Bernstein ın 7 sahneden oluşan operası 'Tahiti Maceraa* ile Pergolesi'nm 2 perdelik 'Hanım CHan Hizmetçi' ıntermezzosunun ılk gösterimını AKM'de bugün sa- at I9.30'da gerçeideştırecek. Kurum ıçi dınamizmini artırmak vegençlere yeni olanaklarsunabil- tnek için bir ilkı daha gerçekleştı- ren IDOB Müdür ve Sanat Yönet- meni Prof. Mesut lktu, kurum yö- netmen yardımcılannı bu yapıtlar- da yönetmen olarak değerlendirme- nin yanı sıra tüm yaratıcı kadroyu da gençlerden oluşturmuş. E\ iilik kurumuna balaş TüHz Erberger'in sahneye koy- duğu 'Tahiti Macerası'nın Stephen \Valdswort ımzah hbrettosunu Gûl Sabar Türkçeleştirmiş. Başrolleri Özay Günay. Güneş Gürle. Şafak Yaprak. Erdem Erdogan \ e Toy- garhan Aruner paylaşıyorlar. Yapıt büyük kentte yaşayan genç bir çıftın ılışkisınde zamanJa evlili- ğin kurumsallığından doğan sorun- lann izini sürüyor. Psıkoloğunu sık sık ziyaret ederek evliliğini sorgu- layan Dirah ve spor salonu sahibi, başanlı işadamı Sam'in. hali vakti yerinde, rutin yaşamlarında evrilen sorunlar çerçevesınde... Yönetmen Tülız Erberger, evli- lik kurumuna ve modern yaşamla- ra ışık tuttuğunu soyledıği yapıtı bir filrn nitelığinde düşünerek tasarla- mış. Bernstein'ın deyimiyle gülüm- seyerek, paylaşarak, güvenerek ve severek.. "Senfonilerinin yanı sıra müzildi oyunlar ve müakaller de bestefemiş çok yönlü bir besteci olan Bernste- in bu yapıünda 5O'Ii yıllann vaşanu- na hichti bir anlanmla vaklaşır. Aşt- n tüketicilik, sporda saldırganhk, sekreteriyleflörtedenpatron, Hoüy- wood rüyasL. yapırta sergilenen ya- şam biçiminin özdlikleri. Caz esin- tileri taşryan bu nıini operada neşe- li, canlu seyirciye de geçen doku çok önetnlL Bestecinin bu türde yazmış oldu- ğu en önemli yapıdardan biri de ün- lü 'Batı Yakasının Hıkâyesı'dir. Sab- nelerken bütün bu noktalan Berns- tein'ın çok sevdiğim canlı üslubuy- stanbul Devlet Opera ve Balesi'nin sahnelediği Bernstern'ın 'Tahiti Macerası' adlı operası büyük kentte yaşayan genç bir çiftin evliliklerinin zamanla kurumsallaşmasından doğan sorunlan işlerken Pergolesi'nin 'Hanım Olan Hizmetçi' adlı intermezzosu hizmetçi Serpina'nın efendisi Pandolfo'yla evlenip evin hanımı oluşunun öyküsünü anlatıyor. la bütünleşerekele almaya çalışum." İDOB'da ılk kez 1991'de sahne- lenen, G. A. Federico'nun libretto- sunu yazdığı. Nevit Kodallı ile Hü- samettm Ünderın Türk^eleştirdi- ği ve başrollerinde Elif OzeL, Gök- han Ürben, Tayfiın Savlıoğiu'nun yer aldıJdan 'Hanım Olan Hizmet- çi'yi bu kez Recep Ayyümaz sahne- ye koyuyor. Hizmetçilikten ev hanımhğına Zengin bekâr Uberto Pandolfo, yıllar önce evlatlık olarak aldığı hız- metçısi umursamaz, tath, şımank Serpina'nın evin hanımı gibi dav- ranmasından dolayı efendiliğinı du- yumsayamamaktan dertlidır. Tek çaresinin acılen evlenmek olduğu- nu düşünen Uberto, emektar uşağı Vespone'ye kendisıne derhal bir ka- dın bulmasını söyler. Bunun üzen- ne kurnaz Serpina'nın "Beni alın öyleyse" deyince Uberto daha da çi- leden çıkar. Fakat Serpina'nın bir pla- nı vardır. Uşak Vespone'yı korsan kılığına sokarak evleneceği erkek dı- ye tanıtır. Böylece Uberto'nun kıs- kanmasını ve kendısiyle evlenme- yi kabul etmesim sağlar. O artık evin hanımıdır. Recep Ayyılmaz, Uberto ile Ser- pina arasmda oluşan ve efendi-ev- latlık-hizmetçi ilişkisinden evlilığe giden değişimi sahnelerken, yapıtı ensest çağrışımdan anndırarak bir aşk hikâyesine dönüştürmeyi dü- şünmüş. Ve Uberto'yu duygulan doğrultusunda evliliğe giden bir aşk adamı olarak ele almış "İlişkilerini aşk olarak değil ma- sum bir sevgi olarak yorumiadnn. No- tanın altında yatan dramarurjik ya- pryıortaya çıkanp kendi yorumum- la süsleyereksunmaya,tiyatrove nâ- zansen ağırlıkh obnakla birtikte ger- çekçi de otanasma özen gösterdon. Ya- şamdan şeyier koydum. Oyuncula- nma sahne trafiğinden rufun da nıi- miklerine, jestlerine kadar yaşam- da ne yapıyorsak onlan yapnrmaya çalışüm. Bir de ovuneulanmın ifî- ziksel yapılanndan seslerinin rengi- ne kadar etimdeki malzenıeye göre kurdum her şeyi. Bağlanülarda ko- puktuk olmamasına, operanın salt müzik değil mizansen sanatı da ol- duğunu duyumsatmaya çalıştun." Dekorlan GükknSayıTa kostüm- leri Gizem Betil'e, ışığı Taner Ay- dın'a ait olan ild yapıtın da piyano ve müzik sorumlusu Hüseyin Kaya ve Ann Kışlata. Amerikan rflyası eleştirisi Hüseyin Kaya 'Tahiti Macerası' için "Yapıüngünümüzedegönder- meler yapan Amerikan rüyası eleş- tirisi çok önemlL Bernstein bu nok- tada müziği, güçlü geçişlerle çoğu zaman caz, yer yer de swing ve Mu- esformundakullanarak, göz kamaş- ûncı olarak sunulan o yaşamın de- rinKklerinde ashnda hiç de mutiu obnayan bir afleyapısıoiduğunun al- Onı çiziyor. Bflinen tüm müzikdona- nımlan insanı anlatmak için birer malzemedir. Alaycı, neşeli. duygulu, kandıncı. doğnıcu her rür duyguyu dıryumsatan ritimleıie geiişiyor öy- kü. Bu. müziğinizJeyitiye sık sık esp- riler yapbğı her ild yapıt için de ge- çerfi" diyor. 4 Hanım Olan Hizmetçi 1 için de "26 yılhk, bürünü trajedi bir örnür sürmüş olan Pergolesi'nin en başa- nh yapıtianndan biri" diyen Kaya sözlerini şöyle sürdürüyor: "Kemik kanserineyakalanmış. annesi hasta- lanıp öünüş. ablası kendisini asnuş, babaa öldükten sonra tüm aile borç- lan kendisıne kalmış. Komik- ope- ranın babası sayıhyor bu arada. Ya- şamia dalga geçmeyi çok i>i bflen bu adamın yaşamına bakınca gülmek- ten başka çıkış yolu olmadığım an- uyor iasan. Yapıtta komik unsurla- n müziğin içinde hkvetmeye çahş- ük. Müziğe oyunculuk vapurdık, ko- mediyi sese dönüşrürmeye uğraş- ük." (Gelecek gösterim 7 Mart Cuma günü saat 19.30'da. 0 212 243 20 11 -0 212 249 11 35) ÇALIŞMA VAR Koreli ressam Kapadokya'ya hayranNEVŞEHİR (AA) - Güney Koreli ressam Sun Ae Ann, Türkiye'deki üçüncü kışisel sergisini, Nevşehir Ürgüp Belediye Kültür ve Sanat Merkezi'nde açtı. 12 Şubat'a dek sürecek olan sergide, sanatçının, linol, gravür ve sengrafi teknıklenyle gerçekJeştirdiği 25 baskı yapıtı yer alıyor. Hacettepe Ünıversitesi Giızel Sanatlar Fakültesı Resün Bölümü'nde doktora öğrencisi olan ve 7 yıldır Türkiye'de yasayan Ann, amacının Türkıye ile Güney Kore arasında sanat köpriisü oluşturmak olduğunu beurtti. Kapadokya bölgesının özgün yapısına ha;.Tan kaldığını ve bu hayranlığı eserlerine yaasıtmaya çalıştığını anlatan Ann, Türkiye'deki üçüncü kışisel sergisini Ürgüp'te açmaktan doayı mutlu olduğunu belirtti. Ürgüp Belediye Bajkanı Bekir Ödemiş ise açılışta yaptığı koıuşmada. Uzakdoğulu bir sanatçının bögenın güzelliklenni sanat eserlerine taşmasının mutluluk vencı olduğunu ve bögenin çeşıtlı sanatsal etkınhklere ev sahiphğı ya?abilecek düzeyde bir kültür ve sanat merkezi haline geldiğini söyledi. Borusan Filarmoni 'nin şeflik bageti Keri Lynn Wilson 'ın elinde Orkestranın havası değişecek Kültür Servisi - Orkestra şefi Keri Lynn V\Uson'ın konuk şef olarak yöneteceği Bo- rusan Istanbul Filarmoni Orkestrası, solist olarak piyanist O^a Kern'in katılacağı iki konser verecek. Orkestra, 19 Şubat'ta saat 20.30'da Kadı- köy Halk Eğitim Merkezi'nde. 20 Şubat'ta da Lütfi Kırdar Konser Salonu'nda saat 20.00'de vereceği konserlerde Rahmaninov ve Dvorak'ın eserlerinı seslendirecek Sohst Olga Kern, Van Chburn Lluslara- rası Ph f ano Yanşnıası nda 30 yıl sonra al- tın madalya alan ılk kadın piyano sanatçı- sı. Keen,tstanbul'da venlecek olan konser- de Rahmaninov'un '2 numarah Piyano Kon- çertosu'nu seslendirecek. WDson'm Türkiye'ye Uk gelişi Avrupa, Asya, Güney ve Kuzey Ameri- ka'da çeşitli operalar ve orkestralar yöne- ten Keri Lynn Wilson, Türkiye'ye ilk de- fa geliyor. Flüt, piyano ve keman eğitimı de almış olan Kanada doğumlu Wilson. ılk resıtalini 21 yaşında Carnegie Hall'de vermiş. Orkestra şefliği kariyerinde Los \ngeles Filarmoni ve San Francisco Sen- foni'yi yöneten Wilson, A\Tisturya'da VVıener Staasoper'de 'Tosca' ve Italya'da Opera di Roma'da 'Aida' operalannı da yönetmiş. A\Tupa, Asya, Güney ve Kuzey Ame- rika'da çeşitli orkestralar ve operalar yö- neten Wilson, Vatıkan'da Opera di Ro- ma Orkestrasf nın televizyon için özel ola- rak gerçekleştirdiği. Jose Carreras ve And- rea Bocelli'nın solist olarak katıldıklan kon- sere de şeflik yapmış bir profesyonel. (0 212 292 06 55) YAZIODASI SEIİMtLERİ Petrollü Patates Köîtesi.'d) 27 Mayıs 1960 ihtilalinden hemen sonra, ay- nı yılın temmuz ayında, Mobil Exploration Me- diterranean şirketinin Bolkar Dağı'nda petrol bu- luvermesine pek şaşan sağlık memuru Ferit Am- ca, "Devlet ve Hükûmet Reisi" Cemal Gürsel in radyo konuşmasına da şaşmaktan kendini ala- mıyordu: "Sevgili vatandaşlanm, Bugün sizlere Türkiye iktisadiyatı için hayıriı neticeler doğurabilecek olan bir haberi müjde- lemekle bahtiyarım: Adana ya 30 kilometre mesafede Bolkar Da- ğı'nda petrol bulunmuştur. Petrolün kesafeti Ortadoğupetrollerine eşit olup, arzsathına ken- di tazyiki ile çıkma istidadındadır. Bu keşfin memleket, millet ve müteşebbisle- ri için hayıriı olmasını temenni ederim." Ferit Amca, memleketi, milleti bir an için bir ya- na bırakıyor, "müteşebb/slen" deyişinin üzerin- de ısraria duruyordu. Kimdi bu "müteşebbisle- h?" Gazetelerde, dergilerde petrolle ve petrol se- vinciyle sıvanmış Amerikalılann fotoğraflan ya- yımlanıyordu: Sonradan Demtrel'ın şapkasını pek hatıriatacak siyah bir şapkaya petrol doldu- rup başından boca etmiş, Kirk Douglas taklidi bir Amerikalı. Ferit Amca ona "Azman Teksas- lı!" diyor. Ya da: Bolkar'daki "portatrf" evinde, boğucu sıcaklardan kurtulmuş, "soğutma makinası"y\a serinleyen, "hertürtü konfor"un tadını çıkaran bir başka Amerikalı: sakalı hafıf uzamış, kolsuz fa- nila, kot pantalon giymiş, çıplak ayak... Şirket, yirmi ay kadar önce, Kuranşa'da pet- rol aramış. Milyonlarca dolar harcadıktan son- ra, paldırküldür, Bolkaragidiyor. Hemdehazi- ran, temmuz sıcaklanndaJ.. Hemen o yıllarda Yön dergısi Nâzım Hikmet'in şiirlerini yayımlayınca, şairin yıllar yılı ortadan kaldınlmış, en gizli köşelerde korka korka sak- lanmış eski şiir kitaplannı bize gösteren Ferit Amca, kimilerine göre solcu, kimilerine göre de 'garip' bir solcuydu. Çünkü Nâzım Hikmet'ten ezbere şiirter oku- yan, Darülbedayi'de seyrettiği Kafatası'ru birtür- lü unutamayan amcamız, bir yandan da Necip Fazıl'ın büyük bir şair olduğunu söylüyor, sol- culan kızdırıyor, Nâzım tutkusu dolayısıyla da ötekilere yaranamıyordu. Ferit Amca şimdi petrolün Türkiye'deki hikâ- yesine takmıştı: Vatan, memleket anılan arasında 1927 tarihi- nin özel bir anlamı vardı. Bu yılda, Cumhuriyet yönetimi, Petrol ve Afnn Arama Dairesi'ni kurmuş- tu. Dairenin öyle Mobil bilmem ne şirketleriyle fa- lan uzak yakın ilişkisi yoktu. 1940'ta Raman'da petrol bulunuyor, sonra Garzan. Çok geçmeden Batman'da bir rafineri kurulacak. 1954'te "fevkalade enteresan" bir petrol ka- nunu çıkartılıveriyor. Yasaya göre, "yabancı şir- ketler" Türkiye'de petrol arayabilecek. Niye ya- bancı şirketier? Ferit Amca başını sallıyor, dudaklannda buruk gülümseyiş, "Amehkan şirketlennin teknik im- kânlardaki üstünlüğü sebep gösteriliyor.." de- dikten sonra susuveriyor. Amerika Birleşik Devletleri'ne bütün dünyada petrolün koruyucusu gözüyle bakılıyormuş. Son- ra öyle portatif evlerindeki soğutma makinalan, büyük boy teypleri, küçücük buzdolaplanylafa- lan, gittikleri her ülkeye medeniyetin bir resmini götürüyorlarmış. Demokrat Parti devrinin petrol kanunu, ya- bancı şirketleri birtakım yaptınmlara sözüm ona bağlıyor: Mesela yabancı şirket, önce, Sanayi Vekâle- ti'ne baş vuracak, Petrol Dairesi Rasliği'nin iz- ni şart. On yedi şirkete iki yüz elli arama ruhsat- namesi verilmiş o günlerde. Marmara'dan Ga- ziantep'e bir arayıştır gidiyor. Şirketlenn hepsi ya- bancı. Ferit Amca, "Yaa.." dedikten sonra yine susu- yordu. Takvimde h Bırakan: "Ağaçlann dallannda dolaşan ılık sabah rûz- gân nasıl da buğu buğu çiçek kokulanyla do- lu!" Cahit Uçuk, Erkeklerin Dünyasında Bir Ka- dın Yazar, Yapı Kredi Yayınlan, 2003. K Ü L T Ü R » Ç t Z İ K K Â M İ L M A S A R A C I YAYINEVINE İngilizce, Fransızca ve en önemlısi Türkçe bılen, ansiklopedı deneyımı olan REDAKTÖR ve İngilizce bilen SEKRETER aranıyor Ayrıntılı özgeçmiş ve istediğinız ücretı belırterek PK. 124, 34431 Beyoğlu, İstanbul adresine başvurunuz. Zorunlu emeklilik yasa tasansına karşı çıkan sahne emekçileri bir araya geldi 'Sanatta 61 Kıyıım'na protesto Kültür Servisi - Devlet me- muru konumundakı kışileri et- kileyen 61 yaşında zorunlu emeklilik yasa tasansının ope- ra, bale ve tiyatro sanatçılarını da kapsamasına karşı çıkan sa- natçılar ve sivil toplum kuru- luşlannın temsılcilen, ÇASOD Merkezi'nde önceki gün bir ara- ya geldi ler. Toplantıda. yasa tasansının, sanatçılar ve Türk sanatı açı- sından doğurabileceği sakınca- lı sonuçlara dıkkat çekilerek BASAD, DETÎS, D.T.C.F. Ti- yatro Mezunlan Derneği, tŞTİ- SAN, KonservatuvarMezunla- n Dayanışma Derneği, OBV, OYUNCU- BtR,ÖTD,TOBAV; TOMEB, TH^rro O>im Yazar- lan DeraegCÇASOÖ, TODER ve KÜLTLTR SANAT SEN im- zasıyla milletvekillerine gön- deriîen mektup okundu. Top- lantıya Macide Tanır, Göksel Kortay, Şemsi Inkaya, Hadi Ça- man, Tevfîk Gelenbe, Can Ko- lukısa. Başar Sabuncu, Orhan Alka>a, Osman Şengezer, Madt Koper, Mücap Ofluoğlu, Lstün Asutay, Recep Bilginer, Aliye Uzunatağan, Lstün Akmen ve Sevgi Sanh gibi pek çok ünlü sanatçı ve yazar katıldı. Konuyla ilgili görüşlerine baş- vurduğumuz sanatçılar düşün- celerini şöyle açıkladılar: MACtDE TANIR-Bazı mes- leklerde emeklilik yanlıştır, sa- kıncahdır. Tiyatro liste başın- dadır, çünkü, tiyatroda her yaş için yazümış roller v-ardır. O rol- lerin değerinı verebılmek için o yaşlardald oyuncuya ıhtiyaç \-ar- dır. Batı'da makyajla yaşlanma olayı kalkmışhr, küçümsenmek- tedir. Kendimden örnek vermek gerekirse, konservatuvann son smıfında, 2 0 - 2 1 yaşlanmda, KibarhkBudalası'ndaki 40 ya- şını aşmış 'MadameJourdain'i oynamak zorunda kalmıştım. Çünkü ben ilk mezunlardandım ve önümde benden tecrübeli oyuncular yoktu... SEVGÎ SANLI-Ben, drama- rurg ve yazar olduğumdan, 61 yaşımda kendi arzumla emekli oldum. tşim oynamak değil, yaz- maktı, yazmaya daha çok fırsat bulmak ıstiyordum. Bir oyuncu için yaş haddi yoktur. Bunu di- le getirmek ise bir vatandaşlık görevidir.