Katalog

Z20 ŞUBAT 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA flAjJJİjflJLJi/Jl dishab(S cumhuriyet.com.tr 11 HEylül'e Mkceza • I Dış Haberier Servisi - A-lmanya'da Hamburg Eyalet Yüksek Vlahkemesi, ABD'dekı 1 1 Eylül saldınlanna doğrudan bağlı olduğu gerekçesiyle Münir El Vlutasadık'ı 15 yıl hapis cezasına çarptırdı. 28 ysşındaki Fas asıllı Vf utasadık, saldınlarda uçakJan kaçıran 19 kişiye yardım etmek ve saldınlan düzenlediği öne sürülen El Kaide üyesi olmak suçundan yargılanıyordu. Ceza, 11 Eylül saldınlanna ilişkin yîirütülen davalarda verilen ilk hüküm. Kuzey Irak'ta Şii ordusu' • LONDRA(AA)- Ingiliz Financial Times gazetesi, Iran destekli Iraklı muhalif grup üyesi 5 bin kişilik gücün Kuzey Irak'a girdiğıni ve olası bir savaşa hazırlık olarak cephe oluşturduklannı öne sürdü. 5 bin kişilik gücün ağır silahlar dahil her türlü ekipmanla donatılmış olduklannı da iddia eden gazete, bu gücün, 1980'den bu yana fran'da bulunan Iraklı Şii bir muhalif grubun lideri Muhammed Bekir El Hakim tarafindan gönderildiğini yazdı. Haberde, ABD'li bir yetkilinin de gelişmelerden haberdar olduğunu söylediği de vurgulandı. Rus askerleri savaşmayacak • MOSKOVA(AA)- Rusya Genelkunnay Başkan Yardımcısı Yuri Baluyevski, Rus askerlerinin ABD öncülüğündeki olası Irak savaşına katılmayacağını belirtti. tntetfaks ajansına göre Baluyevski, "Irak'a karşı güç kullanımı gerektiği takdirde, Rus askeri birlikleri bu tür bir savaşta yer almayı düşünmüyor'" dedi. Eraıenistan seçiminde ihlal iddiası • ERİVAN(AA) - Ermenistanıda bugün yapılan curnhurbaşkanlığı seçimlerine katıhm oranının yüzde 60,6 olarak gerçekleştiği bildirildi. Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Artak Sagradyan tarafından yapılan açıklamada, 1 milyon 391 bin 510 seçmenin oy kullandığı, bunun da yüzde 60,6'ya karşılık geldiği belirtildi. Bu arada, Cumhuriyetçı Parti merkezinde biraraya gelen Vazgen Manukyan, Aram Karapetyan, Stefan Demirciyan ve Artaşes Gegamanyan bir bildiri hazırlıyorlar. Bildiride seçim değerlendirmesi ve seçim sürecindeki ihlaller konu alınacak, bu ihlallerin Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan yönetiminin gücünü korumak amacıyla yapıldığı görüşü savunulacak. Adaylar, bildiride oy verme işlemleri sırasında toplu oy pusulalannın sandıklara atılması gibi çeşitli usulsüzlükler olduğunu dahaönce açıklamışlardı. Türkiye'nin savunmasına yönelik askeri planlamalann başlatılması karan onaylandı NATO sonunda anlaştı• Ittifak tarihinin en büyük krizi dün aşıldı. NATO Konseyi'nin karannda müttefiklerin, Türkiye'nin savunmasına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirecekleri teyit edildi. Dış Haberler Servisi - NATO'da günler- dir süren ve büyük kriz yaratan sorun dün çözüme ulaştı ve örgüt üyesi 19 ül- kenin büyükelçilerinden oluşan NATO Konseyi"nde, Türkiye'nin savunmasına yönelik askeri planlamalann başlatılma- sı karan onaylandı. Geçen hafta sonu, Fransa'nın içinde yer almadığı Savunma Planlama Komitesi (DPC) itoplanhsında, Türkiye'nin ABD operasyonu sırasında olası bir Irak saldı- nsına karşı savnnulmasına yönelik aske- ri planlamalann başlatılması karan alın- mıştı. NATO. Fransa'nın muhalefetinin sürmesi üzerine, Türkıye'nin savunması- na ilişkin karann, DPC'de alınması yön- temini benimsemişti. Ittifak'ın askeri ka- nadmdan 1966'da aynlan Fransa, DPC'ye katılamıyor. DPC, geçen pazar günü top- lanmış, muhaliflerden Belçika ve Alman- ya ikna edilmiş ve karar alınmıştı. NATO'nun askeri kanadı. dün sabah tüm hazırlıklann tamamlandığını belirtin- YERALTIHEDEFLERİ ABDyeni nükleer silahlar üretecek Dış Haberier Servisi - ABD yönetiminin ulaşılması zor yeraltı hedeflerini yok etmek için küçük çaplı "yeni nesfl" nükleer silahlar üzerinde çalıştığı ortaya çıktı. Nükleer silahsızlanmayı savunan The Los Alamos Çalışma Grubu'nun internet sayfasında 10 Ocak'ta Pentagon'da yapılan çok gizli bir toplanhdan alıntılar yayımlandı. Pentagon'da yapılan söz konusu toplantıda, "yeni ne gibi nükleer silahlar üretileceği. bu silahlann denemelerinin nasıl yapılacağı ve bu fikirlerin ABD Kongresi fle Amerikan kamuoyuna nasıl pazaıianacağı konulannı görüşmek üzere" gizli bır konferans düzenlenmesinden bahsedildiği belirtildi. Sızan belgelere göre, ABD ordu yetkilileri ve nükleer fizikçiler arasında yapılacak konferans, 4 Ağustos 2003'te, Nebraska eyaletine baglı Omaha kentinde bulunan ABD Stratejik Komuta Merkezi'nde gerçekleştirilecek. Merkezi, New Mexico eyaletine baglı Santa Fe kentinde bulunan Los Alamos grubu, söz konusu belgelerin nasıl ele geçirildiği konusunda bir açıklamada bulunmazken grup sözcüsü Greg MeDo "Bush yönetiminin gündemindeki nükleer silahlar konusunda bu kadar aynnnb büginin. aynı belgelerde ve aynı yerde bulunması çok nadirdir'* diye konuştu. ABD Savunma Bakanlığı sözcüsünün, söz konusu toplanh hakkında henüz bir açıklamada bulunmadığı belirtildi. ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld daha önce, ordunun gerekirse nükleer silah kullanabileceğini açıklamış, bu açıklamayı üç gün önce yinelemişti. tttifakm Akdeniz'dekigemileri. ^unanistan Bmanlanndaprotestoedilrvor. (Fotoğraf: AP) ce DPC toplandı. Askerler, DPC'nin ka- rannda belirtilen önlemlerin, Türkiye'nin savunması için "gereldiveııygulanabilir'' olduğunu bildirdi. DPC, yenı bir karar ala- rak asken kanada. Türkiye'nin savun- masına ilişkin bu önlemleri, gereken ivedi- likle uygulama izni ve yetkisi'' verdi. "DPC kararlannı noteden" NAC'nin karannda, müttefiklerin, Türkiye'nin sa- vunmasına ilişkin yükümlülüklerini ye- rine getirecekleri teyit edildi. NAC, ay- nca NATOnun "SSvil Olağanüsfü Hal PlanlamasT mekanizmasım harekete ge- çirmeyi kararlaştırdı. Bu mekanizma, olası bir savaş halinde meydana gelecek sivil gelişmelere karşı alınacak önlemle- ri içeriyor. Toplu göç veya kitle imha si- lahlanndan sivil toplumun etkilenmesi gi- bi olasılıklar bu çerçevede inceleniyor ve savunma yöntemleri belirleniyor. Böylece NATO'da Türkiye'ye Irak sa- vaşı olasılığına karşı korunma sağlanma- sı konusunda çıkan kriz tamamen nokta- lanmış oldu. NATO Konseyi'nin. Fran- sa'nrn da kahlımıyla aldığı karann. DPC karannın teyidi olduğu ve ıttifak bünye- sinde son haftalarda ortaya çıkan krizi noktaladığıbelirtiliyor. Karar, Türkiye'ye AWACS erken uyan uçaklan, Patriot fü- ze sistemleri ve kimyasal-biyolojik saldı- nlara karşı uzman birlikler konuşlandınl- masınınplanlanmasını öngörüyor. Savun- ma Planlama Komitesi bünyesınde geçen pazar vanlan uzlaşrna sonucu açıklanan ka- rar metnınde, tüm müttefiklerin, Türki- ye'nin savunması için, NATO Antlaşma- sı çizgisinde. yükümlülüklerini yerine ge- tireceklerini teyit ettikleri belirtilmişti. VVashington memnun oldu DPC karannda, Ittifak ın askeri otori- telerinden, Türkiye'nin savunmasına iliş- kin çeşitli planlan hazırlamalan ve bu ko- nuda Komite'yi bilgilendirmeleri isten- di. Kararda, BM'run Irak krizine banşçı çözüm arayışlanna destek verildiği, alı- nan karann sadece Türkiye'nin savunma- sına ilişkin olduğu da belirtildi. ABD'nin NATO Büyükelçisı Nicho- las Burns, yayımladığı bildiride, "NA- TO'nun dayanışması sürüyor. NATO bu adnmatarak4.maddeningetirdiğiyüküın- lülüklerine uymuş oldu n dedi. Alınan kararlarla NATO'da bazı tartış- malar sona ererken, bazı tartışmalar da ye- ni başlıyor. tttifak, tarihinin en önemli ka- rarlanndan birini, Fransa'yı karar meka- nizması dışında bırakarak aldı. Bundan sonra Irak'ta olası bir savaşa ilişkin tüm kararlar, DPC bünyesinde alınacak. Irak'ı vurma planlan bütün dünyada protesto edilen ABD ve Ingiltere Körfez'e yığınagı sürdürüyor. İngUtere, paraşütçü, pryade ve destek birimlerinden oluşan yaklaşık 1000 kişilik bir hava gücünü daha Körfez'e sevk etti. 16. Hava Saldın Tugayı'nda görevH askeri personeL Körfez'de bulunan yaklaşık 40 bin kadar IngiB? askerioe katüacak. ABD Savunma Bakanhğı da Yığınakeylem dinlemiyor bölgeye28 bin Amerikan askerini daha gönderecek. Böylece, Irak harekâona kanîacak Körfez'deki Amerikan askeri sayısı, 200 bini aşacak. Bütün dünyada ise gösterikrin arkası kesilnıiyor. Son olarak Filipinler'in başkenti Manila'da anne babalar, çocuklanyla birkkte kabhnklan eylemde ABD'nin savaş poütikasmı protesto ettiler. (Fotoğraf: AP) Denizlerde üç 'şüphelf gemi Gemilerin Irak'a ait kitle imha silahı taşıdığından kuşkulanılıyor Dış Haberier Servisi - Ingil- tere'de yayımlanan The Inde- pendent gazetesi, Ingiliz ve Amerikan istihbarat örgütlerinin, açık denizlerde seyreden üç dev kargo gemisinin Irak'a ait kitle imha silahlan taşıdığından şüp- helendiğirü yazdı. Gazetenin deniz nakliyat şir- ketlerine dayandırdığı haberin- de, 35-40 bin tonluk gemilerin üç aydır okyanuslarda gezdiği- ni ve seyir halindeyken bütün radyo ve radar sistemlerini de ka- pattığını belirten yetkililer. bu- nun uluslararası denizcilik ya- salanna aykın olduğunu kay- dettiler. Haberde, sistemlerin kapatılmasının yanı sua, gemi kaptanlannın kargolan ve gittik- leri yer hakkında bir bilgi ver- memelerinin de yasalara uyma- dığına dikkat çekildi. Habere göre, bir Mısır şirke- tinin adına kayıtlı olan ve üç farklı ülkenin bandırasuıı taşı- yan gemiler, Birleşmiş Millet- ler silah denetçilerinin kasım ayında Irak'ta kitle imha silah- lanna ilişkin araştırmalanna başlamasından birkaç gün son- ra denize açıldı. Gemilerin Su- riye ya da Ürdün 'den denize çık- mış olabileceği tahmin ediliyor. Gazetede, "Bu gemilerin öİdü- rücü viiktaşıdıldan orta\a çıkar- sa, tngütere Başbakanı Tony Bla- ir üe ABD Başkanı George Bush, aradıklan dumanı rüten silahı bulmuş olacak" denildi. Okyanusta geziyorlar Haberde gemilerin. zamanla- nnın büyük bölümünü Hint ok- yanusunda geçirdiği ve sadece ıkmal için aralannda Yemen'in bulunduğu bazı Arap ülkelerinin limanlanna yanaştıgı behrtildi. Gazeteye göre, ABD ve Ingiliz güçleri bir müdahale durumun- da batabileceklerinden çekindi- ği için gemileri durdurup araya- mıyor. Gemilerin taşıdıklann- dan kuşkulanılan kimyasal, bi- yolojik ya da nükleer maddeler- le birlikte batması durumunda çok büyük bir çevre felaketi ya- şanabileceği belirtiliyor. Ingiliz yetkililer, konuyla il- gili bir açıklama yapmazken gemicilik ve istihbarat uzman- lan, üç geminin hareketlerinin büyük kaygıya neden olduğu- nu bildirdi. Beyaz Saray 9 dan Türkiye 9 ye 48 saat süre WASHTNGTON(AA)-Beyaz Saray sözcüsü An Fleischer, olası Irakoperas- yonunda Türkiye'ninyaralmasının tercih edi- leceğini ancak Ankara'nın karan ne olursa olsun Amerikan kuvvetlerinin hedeflerini kendi başına yerine getirecek güçte olduğu- nu belirtti. Fleischer açıklamasının ardın- dan Amenkan CNN televizyonu, ABD Baş- kanı George W. Bush yönetiminin, Ameri- kan askerlerinin Türkiye'de konuşlandınlma- sına ilişkin karann verilmesi için Türkiye'ye 48 saat zaman tanıdıgını ileri sürdü. CNN televizyonu, haberini, Amerikalı kaynakla- ra dayandırdı. Amerikan askerlerinin Tür- kiye'de konuşlandınlmasına ilişkin tezke- renin meclise bu hafta getirilmeyeceği yö- nünde kendilerine resmi bir bildirimde bu- lunulmadığını bildirdi. Fleischer, düzenlediği günlük basın top- lantısında, Türkiye'nin karar vermesi için ne kadar beklemeye niyetli olduklan yönün- deki bir soru üzerine, tezkerenin meclise ne zaman getirileceği konusunun halen açık ol- duğunu belirterek, "Türkiye'nin son kara- nnın ne olacağını göreceğiz" dedi. Fle- ischer, Türkiye'nin olumsuz karar vermesi- nin ABD için öneminin sorulması üzerine, "Türkiye ile görüşmelerimizin özel de- taylarını anlatacak değilim. Türkiye, bi- zim pozisyonumuzu öğrendi ve Türkler'in bir karar vermesi gerekiyor. Stratejik ve askeri açıdan Türkiye'nin yer alması ter- cih edilir. Anıa karar ne olursa olsun Ame- rikan kuvvetleri askeri hedeflerini ken- di başına yerine getirecek güçtedir" diye konuştu. Öte yandan, Amerikan CNN televizyo- nu, Pentagon'da, olası Irak savaşında, "Tür- kiye'siz seçenekleri" değerlendiren bir "B Plam" üzerinde çalıştığını duyurdu. ABD Savunma Bakanı Donald Rums- feld, de Türkiye'nin, bir şekilde ABD ile işbirliği yapacağına inandığını söyledi. Rumsfeld, Pentagon'da düzenlediği basın toplantısında Irak"a olası savaşta Türkiye- 'nin ABD'ye yardım etmeyebileceği yönün- deki bir soru üzerine, yardımın az ya da çok olmasının farketmeyeceğini, ABD'nin ope- rasyonu her durumda gerçekleştirilebile- cek güçte olduğunu söyledi. Rumsfeld, " O bölgede göreceli olarak çok az demok- rarik ülke var. Türkiye'de sağhklı bir de- mokratik süreç var. Karar, Türk parla- mentosunun. Ben, şu ya da bu şekilde Türkiye'nin, savaş durumunda ABD ile işbirliği yapacağına inanıyorunı" dedi. Tezkere tartısması Baykal Sezer'e destek verdi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - TBMM'ye gönderilmesi beklenen ABD askerlerinin Türkıye'de bulunduruhnası ve Türk askerinin Irak'a gönderihnesine ilişkin tezkere, anayasa tartısması yarattı. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, "uhıslararası hukukun meşru sa\dıgj bir durumun ortaya çıkması" için yenı bir BM karan gereği üzerinde dururken; CHP lideri Deniz Baykal da Sezer ile aynı görüşte olduklannı söyledi. Anayasanın 92. maddesinde "miUetlerarası hukukun meşru saydığı haDer" vurgusu yapılmasına karşm, hükümetın yeni BM karannı beklemeden ABD ile operasyon pazarhğını sürdürmesi tartışma yarattı. Baykal, şu anda BM karan olmadığından Irak'a yönelik TBMM'den askeri karar alınmasının anayasa açısından ciddi sorun yaratacağını belirtti. TBMM karannın Anayasa Mahkemesi'ne götürülüp götürülemeyeceğine ilişkin bir soru üzerine Baykal, bunun hukuki bir tartışma olduğunu söyledi. Anayasa Mahkemesi'ne sadece yasalann ve ıçtüzük değişikliklerinin götürülebıleceğini anlatan Baykal, şöyle konuştu: "Ahnacak karann anayasaya a\ kınlı&ı iddiasının hukuki bir gerçeklik haline dönüşmesi Anavasa Mahkemesi karan ile oluşur. Yoksa sryasi tartışma düzeyinde kahr. Meclis'in kararuun içtüzük degişikliği olarak yorumlanıp yorumlanamayacağı tarüşması yapüacaktır. Bir içtüzük degişiknği olarak değeriendirmek gerekeceği iddiasrvla beJki konuyu Anayasa Mahkemesi'ne görürme imkinı vanhr." Ancak şu aşamada bir şey söylenemeyeceğini belirten Baykal, "Bu konu Anayasa Mahkemesi'ne götürükbilecekse Saym Cumhurbaşkanı bu imkâna sahiptir. Hukuki ve siyasi boyutu değeriendiriür ve gereği yerine getirilir'' dedi. TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı AKP'li Burhan Kuzu ise anayasanın "uluslararası meşnriyet" konusunda takdiri Meclis'e bıraktığını belirterek u Ülke menfaatleri açısından meşrurvet kendi içinde var demektir. Dunıp dururken TSK'ye saldın yetkisi vermiyor. savunma amaçlı bir tezkeredir'' dedi. Bu arada, CHP lideri Avrupa Sosyalıstleri Partisi (PES) Başkanlık Divanı'nm Irak konulu olağanüsrü toplantısına katılmak üzere yann Brüksel'e gidecek. PES Başkanlık Divanı'nın olağanüstü toplantısında, Irak konusundaki gelişmeler değerlendirilecek. Hukukçuların görüşü: CHP,Anayasa MahkemesVne gidebilir MUSTAFA ÇAMR ANKARA - Anayasa hukukçulan, yeni bir BM karan alınmadan ABD askerlerinin Türkiye'de konuşlanmasına ve Türk askerinin başka bir ülkeye sevldne ilişkin tezkerenin TBMM'de görüşülmesınin "açık anayasa ihlali" olacağı noktasında birleştiler. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in tezkere konusundaki açıklamasına destek veren anayasa hukukçulan şöyle konuştu: Prof. Dr. Bakır Çağlar: BM şartlan, uluslararası mekânda şıddet kullanılmasını yasaklar. Tek ıstısnası BM üyesi bir devletin saldınya maruz kalması durumunda müdafaa hakkıdır. BM'nin ikinci bir karan olmadan Türkiye'nin silah kullanımı konusunda hukuksal yola başvurması mümkün değildır. Anayasanın 92. maddesinin açık ihlali olur. Meclis karan eğer açık bir anayasa ihlali şeklinde ise bu bir çeşit anayasa değişiklıği getiriyor demektir. Kararla anayasa değişikliği yapılamayacağı için muhalefetteki CHP, Anayasa Mahkemesi'ne başvurabüir. Prof. Dr. Erdoğan Teziç: Sezer'in açıklamalan isabetlidir. BM'nin karanna bağlı olarak müdahale olursa meşru olur. Türkiye eğer saldınya maruz kalırsa BM'nin yeni bir karan olmaksızın kendini savunma mekanizmasım harekete geçirebilir. Ancak şu anda uluslararası hukukun meşru saydığı bir durum yoktur. Bu şartlar altında karar çıkarsa Anayasa Mahkemesi'ne başvurulabilir. Prof. Dr. Zafer Üskül: Bu koşullarda TBMM'nin ızin verme yetkisi yoktur. Anayasa ihlal edilmiş olur. Bu tür Meclis kararlan iptal ettirilemiyor. Bunun sonucunda doğan sorumluluk siyasi sorumluluk olacaktır.