Katalog

CUMHURİYET 31 ARALIK 2003 ÇARŞAMBA 14 J V U İ J X U J \ kuftur@cumhuriyet.com.tr Tiyatroyu çağdışı sayanlar saldırdı;yaşamsal önemine, gereMiliğine inananlar savundu Sahnedetarbşmavarcü 2OO ECEBAKTIAYA Savaş, terör, ölüm... 2003'ün kaotik ortamı- nıı en çok etkilediği sanat dallanndan biri ti- yatroydu hiç kuşkusuz. Çarpık ekonomi, sos- yo-ekonomik sıruflandırma, arz-talep dengele- riri bozmama kaygısı tiyatroyu bu kez de tele- viryon dizil erine yenik düşürdü. Tiyatro oyun- culannın dizilere transfer olmasıyla oluşan boş- lut, 'popüler' ısimlerle doldurulmaya çalışıl- dı. Böylelikle kaliteli çalışmalann yanında sit com dizilere benzer yapırrüar türedi tiyatro- da da. Bu arada, kamuda memurlann emekli- likyaş sınınnı 61'e düşüren yasanın yürürlü- ğe girmesi de bir başka zorluk olarak çıktı öde- nekîi tiyatro oyunculannın karşısına. Oyuncu- Iarsa yasaya karşın sezon sonuna kadar oyna- ma karan aldı. Diğer taraftan medyada tıyatro- nun çağdışılığıru ve gereksizliğini ileri süren ya- zılar da bütirn bunlann üzerine tuz bıber ekti... 'Fopülerkültür'ün dayattığı programlarla, bir yandan köşe bucak kaybettiğimiz (!) 'star'ımı- zı arayıp diğer yandan yaratılan 'yapay' gün- demlerle hedef şaşınp yaşadığımız trajedıden uzakJaşarak, insaru insanla anlatan ti\ atro ya unutturuldu ya da zamana uyduruldu. Yine de 'sahne' önemli tartışmalann yaşandığı özgür bir alan olarak direniyor. Renkler de yasak... 2000 yılında PPR ve Hakkân Belediyesi iş- birlıği ile düzenJenen 'İstanbul-Hakkâri Sanat Köprüsü' başhklı etkinlik, 'Doğu'ya Sanat Köp- rüfcri* üst başlığını taşıyordu bu yıl... Düzen- lenen etkinlik kapsamında 'Unutmak' adh oyu- nunu sahneleyen Tiyatro Oyunevi'nın, dünya prömiyenni Hakkâri'de yapmayı amaçladıkJa- n, NihatGenç'tn yazıp Mahir Günşiray'ın yö- nettiği yeni oyunlan 'Gavara'da kullanılacak olan süıeklığe polıs tarafindan el konuldu. Gerekçey- se, sinekliğin san, kırmızı ve yeşil renkJi olma- sıydı. ABD'nin Irak'ı işgali öncesi, tepkiler vepro- testo eylemleri sanatçı duyarhlığıyla ses bul- du. Sanatçılar ABD'nin hazırlıklannı sürdür- düğü kirli petrol savaşma karşı banşı haykırdı- lar. Emperyalizm lanetlenirken. "İnsan haya- ûnın kirli pazariıklann konusu \ apılmayacağı" da vurgulandı. "Savaşa Hayır!" sloganı çevresinde büieşen 'Banş Için Yüzler Mecfisi' verilen tepkilerin en önemlilennden biriydi. Banş için bir araya ge- lenlerin arasında, sinema ve edebiyat dünyasın- dan isimlerin ve çeşitli meslek temsilcilerinin yanında çok sayıda tiyatro oyuncusu ve yönet- men yer aldı. eçen yılın kaotik ortamı, çarpık ekonomi, arz-talep dengelerini bozmama kaygısı tiyatroyu televizyon dizilerine yenik düşürdü. Tiyatro oyunculannın televizyon dizilerine transferi artarak sürdü. Emeklilik yaş sınınnı 61 'e düşüren yasa, ödenekli tiyatro oyunculannın karşısına bir başka zorluk olarak çıktı. Medyada yer alan, tiyatronun çağdışılığmı ve gereksizliğini ileri süren yayınlar da bütün bunlann üzerine tuz biber ekti. Uluslararası Tiyatro Bildi- risi'ni Tankred Dorst, Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildiri- si'ni ise Zülfu Lrvaneli yazdı bu yıl. Dorst, Tiyatronun, in- sanlığın, tekerleğın ıcadı ve ateşın evcilleştinlmesı kadar önemli bir buluş olduğuna de- ğüıirken, Livaneli, Dünya Ti- yatro Günü'nü bilinç ve bi- raz da acıyla kutladığımızı, ulusal tiyatromuza sahıp çık- mamız gerektiğini anlattı. Tiyatro festivali olmadan... Istanbul yılı festivalsizge- çırırken, Ankara'daToplum- sal Araştırmalar Kültür ve Sanat Vakfi tarafindan 'Ulus- lararası Ankara Tiyatro Fes- tivali 'nin sekizincısi düzen- lendi. 'Yaşamın avnasıdır Tîyatro' başlıklı festivale, profesyonel özel tıyatrolar, yurtdışından gelen toplu- luklar, genç ve/ya da de- neysel özellildi topluluk- lar, Anadolu'da kurulmuş özel topluluklar ve beledı- ye tiyatrolan katıldı. 57. Avignon Festiva- lj'nde de tarihi bir ilk ya- şandı. Dünyanın en önem- li tiyatro ve dans buluş- malanndan biri olan festıval. grev yüzünden baş- lamadan iptal edildi. Jean-Pierre Raffarin hü- kümeti, sosyal sigorta ve ışsızlık ödeneklerin- de yapmayı öngördüğü reformlar nedeniyle gösteri sanatlannda çalışanlann grevıyle kar- şılaştı. Fransa"da 'festhalJer mevsimi' olarak bilinen yaz, bir festivali eksık geçti. Istanbul'da ise festival olmasa da ağırladığı önemli isimlerle geçirdi yazı tiyatroseverler. Istanbul Kültür ve Sanat Vakfı , Tanztheater Wuppertal Pina Bausch ortak yapımı ve Ulus- lararası Jstanbul Tiyatro Festivali 'nin Istanbul üzerine gerçekleştırdığı özel gösterisi Istan- bullular için özel bir anlam taşıyordu elbette. Pina Bausch ve Tanztheater Wuppertal, 20 dansçı, 22 ta- sanmcı ve teknik ekip- ten oluşan toplam 42 ki- şılık kadrosuyla sundu 'İstanbuT gösterisini. Ya- pıt. Boğaz kıyısından Haliç'e, Kasımpaşa'dan Moda'ya, Fa- tih'e uzanan bir gezintinin sen- teziydi.. Pİccoto Teatro di Milano'nun Genel Sanat Yönetmeni Sergio Escobar da bu yaz Istan bul'a uğrayan ünlülerdendi. 0nun geliş ama cı, Akdeniz ülkelerinde Türkiye'yı de kapsa yan tiyatrolar arası yoğun bir iletişim ağı kur ma tasansı olan 'Dioms'i tanıtmaktı. stanbul Devlet Tiyatrosu'nda Mustafa Avkıran'ın sahneye koyduğu 'Ayaktakımı Arasında' adh oyun geçen yılın en çok ödül kazanan yapımı oldu. Başarılarını ödüllesüsleyenler• Afife Tiyatro Ödülleri'nde. iDT'nin 'Ayaktakunı Arasın- da' adh oyunu 'en başanlı ya- pım", Mustafa Avkıran en ba- şanlı yönetmen' seçildi. 'Son- suzDöngü'v ie Vlehmet AB Kap- tanlar' en başanlı erkek oyun- cu", 'Ölümiine Suçlu'yia Ayda Aksel 'en başanlı kadın oyun- cu' ödülünü aldı. 'Bana Bir Şeyhler Ohryor' oyunuyla Al- tan ErkekB'ye 'yılın en başan- lı müzikal ya da komedi erkek oyuncusu' ödülü, 'Meraki' oyu- nuyla Hikmet Körmükçü'ye 'yılın en başanlı müzikal ya da komedi kadın oyuncusu' ödü- lü verildi. 'Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü Gülriz Sururi v e Engin Cezzar'a, Nisa Serezli Aşkıner Özel Ödülü' Handan UranErtuğrul'a, 'Cev^tFehmi Başkut Özel Ödülü' Kubilay Tünçer'e, 'Tiyatroda Yeni Ku- şak Özel Ödülü' bu yıl kurulan Senıaver Kumpanya Tiyatro Topluluğu oyunculanna verildi. i/ İsmetKüntay Tiyatro Ödül- leri'nde 'en iyi oyun yazarı" 'BanaBirŞe>tJerOhıyor'la Yıl- maz Erdoğan, en iyi kadın oyuncu' ÎBŞT'nin oyunu 'Kan- h Mgar'la Ayşe Kökçü, 'en iyi erkek oyuncu' İDT'nüı 'Ka>- gusıızAbdal" adh oyunuyla Yet- kin Dikinciler. en iyi yönet- men' ise Bursa Belediye Tiyat- rosu'nun 'At Doğuran Savaş: Troya' adh oyunundaki yöneti- miyle Ayşe Emel Mesci oldu. • 25." Avni Dilligil Ödülle- ri nde İBŞT'nin 'Suç ve Ceza' adh oyunu 'en başanlı yapım', 'Kuş Operasvonu' adh oyunuy- la MacitKoper 'en başanlı yö- netmen', Diişün Sahnesi'nin 'Sanatçının Ölümü' adh oyu- nuyla Rozet Hubeş 'en başan- h kadın oyuncu', DT'nin'Bank- ta İki Kişi' adh oyunuyla Zafer Ergin ve Trvatro Istanbul un 'Çılgm Haftasonu" oyunuyla Metin Serezli' en başanlı erkek oyuncu', iBŞT'nın 'Uçurtma- nın Kuyruğu' oyunuyla Savaş Dinçel 'en başanlı oyun yaza- n" ödüllerini aldılar. • Sadri Ahşık 2002-2003 Tiyatro, Sinema ve Onur Ödül- leri'nde tiyatro dalında 'en ıyı kadın oyuncu' 'Ölümiine Suç- hı' ile Arsen Gürzap ve Ayda Aksel, 'en iyi erkek oyuncu' 'Ayaktakımı Arasında" ile En- gin Cezzar olurken 'onur ödü- lü' Gencay Gürün'e \erildi. • Isv içre Hastanesı 'Sanat- Edebrjat Ödülleri'nde, en iyi oyun dahnda" birincılik ödülü- nü 'Yel mi Değirmen mi?| ile AshÖngörenalırken, 'JüriÖzel Ödülü'nü tpek Sey^hoğlu'nun 'Bakır Kalkan' ve Üker Kök- lük'ün 'Mendil Ahr nusınız?' adlı oyunlan paylaştı. Tiyatro Tiyatro dergisi 'Tiyatro Ödül- leri'nde, 'yılın yerli oyun yaza- n" Krek Topluluğu'nun sergi- lediği 'Op'la Zo'nun Dramı' adh oyunla Berkun Oya seçil- di. 'Yılın kadın oyuncusu' ödü- lünü İBŞT'nin 'Meraki' adh oyunuyla Hikmet Körmükçü. 'en iyi erkek oyuncu' ödülünü İDT'nin 'Ayaktakımı Arasın- da' oyunuyla Ali Sürmeli ve Pa- yidar Tüfekçioğlu ile 'Sonsuz Döngü' adh oyunla MehmetAB KaptanJar paylaştılar. 'Yılın yaprmı' da seçilen 'Ayaktakımı Arasında' nin yönetmeni Mus- tafa Avkıran 'yılın yönetmeni' ödülünü de aldı. • Cevdet Kudret Yazın Ödü- lü 'Ga>Tİ Resnıi Hürrem' adh oyunuyla ÖzenYula'ya verildi. TİYATRO KİTAPLIĞI Anı, oyun9 incelemeTiyatro adına 'dura- ğan' geçen 2003, tiyat- ro kitaplan bakımın- dan verimli bir yıldı. Yıl içınde çıkan kitaplardan bazılan şun- lar: • MitosBo- yut Yayınlan: 'Sabahattin AJi' (Tuncer Cücenoğlu), 'Definenağme' (SinanBayrak- tar), 'Kuçük Burjuvalar-Ye- gor Bun'çov ve Diğerieri-Top- lu OvTinlan 1' (Maksim Gor- ki), 'De\1et ve İnsan - İttihat ve Terakki - Hâkimiyet-i MüüyeAşevi' (Güngör Dil- men), 'Fay Hattı-\ewton Bilgisayardan NeAnlar-Top- lu Oytmlan 1' (Behiç Ak), 'Suya Yaa Ya- zanlar' (Mücap Ofluoğlu). 'Saç- manın Tiyatro- su-Ionesco, Ders ve Kel Şarkıcı (Doç. Dr. Ab- düllatif Acarlıoğlu)... • Dost Kitabevi Ya- yınlan: 'KarakterinÖtü- mü'(ElinorFuchs). • Iş Bankası YayınJa- n: 'Dinle Beni' (Nedret Güvenç), 'Bakkhclar (Euripides). 'Hep A$k Vardı' (Yıldız Kenter). • Boğaziçi Üniversitesi Ya- yınevi. 'Ezdenle- rin Tiyatrosu' (Augusto Boal), 'Oyuncular ve OyuııcuOlma- yanlar İçin Oyunlar' (Au- gusto Boal). • Can Yayın- lan GaMbaBen Sanatçryım (Müjdat Ge- zen). • Çınar Ya- yınlan: 'Pinokjo Kral Übü'nün Ülkesinde' ve 'GençlerİçinNâ- zını Hikmet Oyunlan'(Zeh- ra Ipşiroğlu). • Yapı Kredi Yayınlan: 'O>TmveBügü' (Metın And). • Papirüs Yayınlan: 'Gerçek(lik)le Yüzleşmek' (Yrd. Doç. Dr. Hasibe Kalkan Kocabay). • Alnında Işığı İlk Hisseden Tivatro Sanat- çdanmc' (Vedat Demir- ci). Tiyatro dünyasından KISA KISA... i/ 'Hababam Sınıfi' filmiyle perdelerini kapatmış olan Akün Sineması, Joshon Sobol'un 'Ghetto' adh oyunuyla Devlet Tiyatrosu Akün Sahnesi olarak 'perde' açtı. • Ankara Sanat Tiyatrosu 40. yılını, 40 yıl önceki 'ilk oyun' yeni bir 'Godot'yu Beklerken' yapımıyla kutladı. • Iran'm başkenti Tahran'daki Uluslararası Fecr Tiyatro Festivali'nde Erzurum Devlet Tiyatrosu 'Masal Kadınlan' adh oyunu sahneledi. • Türkiye'nin çocuklara özel ilk tiyatro sahnesi 'Pembe Kurbağa', Ankara Kavaklıdere'de kuruldu. >/ Çanakkale Açık Cezaevi 'nde kurulan Açık Cezaevi Tiyatrosu Orhan Kemal'in 'Bekçi Murtaza'sını sahneledi. • Trakya'nın ilk tiyatrosu Çorlu Belediye Tiyatrosu Tamer Levent Sahnesi Çorlu'da açıldı. • Memet Baydur'un 'yerinden yurdundan edilmiş bütün köylülere' adadığı 'Kamyon' adh oyunu 6. Amsterdam Tiyatro Buluşması'na katıldı. • Istanbul Amatör Tiyatrolar Platformu çatısı altında gerçekJeştirilen 3. Amatör Tiyatro Günleri, İATP'li oyunculann deyimiyle 'kanh Irak işgaBnin gölgesi altında' düzenledi tiyatro günlerini... ' Uluslararası Karadeniz'e Kıyısı Olan Ülkeler Tiyatro Buluşması'nuı dördüncüsü Trabzon'da düzenlendi. Ermenistan'uı ilk kez bu yıl katıldığı festivale Türkiye'yi, George Onvefl'ın ünlü yapıtı 'Hayvan Çiftfiği' adh, Aclan Büyüktürkoğlu'nun yönettiği oyunla, Trabzon Devlet Tiyatrosu temsil etti. ' Kadıköy Belediyesi bu yıl ilk kez temmuz ayında bir tiyatro festivali düzenledi. 1 Rusya'nın kültür başkenti olarak kabul edilen St. Petersburg'da bulunan ünlü Mariynsky Tiyatrosu'nda çıkan yangın, tiyatronun neredeyse tamamının yanmasına nedenoldu. 1860yıhnda inşa edilen tiyatro, Sovyet dönemi boyunca Kirov ismi ile ülkenin sanat sembolü haline gehnişti. Ancak yangında Kirov Balesi'nin kosrümleri de yandı. ' Oda Tiyatrosu, tiyatroseverleri Marmara Üniversitesi'nde yeni bir sahneyle buluşturdu. • Devlet Tiyatrolan bu yıldan itibaren yaz-kış uygulamasma geçerek yazın da perde kapatmama karan aldı. • Istanbul Şehir Tiyatrolan oyunculanndan Mustafa Arslan, 'Gelin ile Kaynana' adh oyundaki rolüyle Makedonya'daki Ohrid Yaz Festivali'nde en iyi erkek oyuncu ödülünü aldı. • Istanbul Devlet Tiyatrosu nun 'Kaygusuz Abdal' adh oyununun yazan Sevgi Sann ve yönetmeni Sönmez Atasoy Cem Vakfı Genel Merkezi tarafından ödüllendirildi. ^ Izmit Şehir Tiyatrosu 'Banş' adh oyunun ilk gösterimini Stobi Antik Oyunlar Festivali'nde yaptı. Yücel Erten'in Aristofanes'ten uyarlayıp yönettiği oyun 'en başanlı oyun' ödülünü kazandı. • Sanatçı Kerim Afşar'ı ve Istanbul'da Levent'te yaşanan bombalı saldın sonucu sanatçı Kerem Yılmazer'i kaybettik. K Ü L T Ü R İ Ç İ Z İ K K Â M İ L M A S A R A C I