Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 ARALIK 2003 PAZARTESİ DUNYA AIDS GUNU Virüsü eşinden kapan A.Ş., 'kötü kadın' diye algılanmaktan yakınıyor, hekimlerin bile bilinçli olmadıklannı söylüyor 'AIDShastasıysanız, dışlanırsınız'SAADETUSLU tZMÎR - Dünyada giderek yayılan ve kesin tedavisi henüz bulunamayan AIDS, kan nakli, diş operasyonu, basit bir kan alımı sırasmda enjektörden bile bulaşabiliyor. Her insanın başına gelebilecek bir hastalık olan AIDS'te hastalann en büyük sıkıntısı ise hayat kadını, uyuşturucu müptelası, kötü insan olarak algılanmalan. Hastahğı kocasmdan alan AJŞ. de hiç suçu olmamasına karşın AIDS hastalannın dışlanmışlığını yaşayanlardan. Hastahğı eşinden geçen A.Ş. bu durumu zatürree olunca öğrenmiş. A Ş., "Kocam, benimle evlendiginde hasta oktuğumı bilmhormuş'" dedi. Kocasının hastahğını öğrendikten sonra kendisini alkole verdiğini de belirten Ş. "Bu nedenk kocamla aynldık. Bizim düzenli bir hayat yaşamanıız gerekhor. Çocuklanm, torunİanm var. Yaşamak istiyorum'' diye konuştu. AIDS hastası kadınlara hayat kadını gözüyle bakıldığını da ifade eden A. Ş. Türkıye'de kendisı gibi eşinden hastahğı kapan kadınlann sayısımn çok fazla olduğuna dikkat çekti. A.Ş. hastahğı ögrenildikten sonra tüm AIDS hastalan gibi bazı insanlar tarafından dışlandığını söyleyerek yaşadığı zorlukJan şu sözlerle anlattı: u £n büyük zorluklan hastanelerde yaşryoruz, Ben 7 yıldır SSK'nin diş hastanesindeki hekinikre hastahğı ögretemedim. Bana 'Sızi en son muayene edeceğız' diyorlar. Anıa bu durumda başkasındaki hepatit bana geçebilir. Benim bağışıklık sistemim zayrf, hekimlerin daha özenli olmaları gerekiyor. Bir keresinde de dolgumu başhekim yapü. Kendisi Hepatit CKymiş. 'Beni feda ettiler' dedL Hasta olduğumu öğrenen bazı iş arkadaşlanm da 'aynı telefonu tuttuk. Acaba bize de bulaştı mı' diye konuşmuşlar." Komşulanmn da hastahğı öğrendikten sonra kendisini apartmandan attırmak ıstedığini anlatan A. Ş., "Apartman yöneticinıiz büinçti bir iiKanmış. Onlara 'kiracımla yatmayı mı düşünüyorsunuz' demiş". şeklinde konuştu. Aylık ilaç masraflaruun 3.5 milyar lirayı bulduğunu da vurgulayan Ş., sosyal güvencesi obnayanlann ciddi zorluk ıçınde olduİdannı sözlenne ekledi. Afrika kıtası HIV/AIDS yüzünden kınlırken, hastalık Doğu Avrupa ve Asya'da da hızla yayılma gösteriyor Bir gündetam6bin 500kurbant/ Bu yıl ölenlerin sayısı 3 milyonu buldu. •* 2010'da hasta sayısı 20 milyona ulaşacak. | / Harcamalar yüzde 50'lik artışla 4.7 milyar dolara çıktı. • Sadece Çin'de 840 bin kişi virüs taşıyor. Dış Haberier Servisi-20 yıldan faz- la süredir milyonlarca insanın ölü- müne neden olan AIDS, Afrika'dan sonra, Doğu Avrupa ve Asya'da da in- safsızca yayıhyor. Bu yıl hastalıktan ölenlenn sayısı 3 milyon kışiyi bulur- ken, HIV/ AIDS virüsü taşıyanlann sayısuun 40 milyona ulaştığı belirti- liyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WH0) tahrnınlerine göre, bu 40 mil- yon kişinın 7.4 milyonu Asya ve Pa- sifîk bölgesinde yaşıyor. Bu bölge- deki artışın haylı keskin olduğuna dikkat çekiliyor. Budistler ve pornocular el ele Daha önce Asya ülkelerinde bir "yabancı hastalığı'' olarak görülen AIDS'e karşı en etkıh kampanyalar- dan biri, Japonya'da yürütülüyor. Ja- RKLERGtZLtYOR En tehlikeli düşman bilgisizlik İZMİR (Cumhuriyet Bürosu)- Türkiye'de de resmi rakamlara göre bin 601 AIDS hastası bulunuyor. AIDS ile Mücadele Derneği Başkanı Prof. Melahat Okuyan ise gerçek rakamın en az 25 bin olduğuna dikkat çekiyor. Prof. Okuyan, AIDS'le mücadeledekı en büyük engellerinin "korku, çekinme, bilgi edinmekten kaçma" olduğunu söylüyor. Hastalık gizli ve kronık seyretriği için dışardan bakarak anlamanın mümkün olmadığını belirten Okuyan, "Tek teşhis yöntcmi kan testi. Anıa insanlar bırakın test yaptirmayL, bilgi almaya büe gebniyorlar. Kendüerinden şüphe edflecekdryekorkuyorlar" diyor. Hastalığın virüs ahndıktan ortalama 4.5 yıl sonra ortaya çıktığını da işaret eden Okuyan şöyle devam ediyor: "Hastahğm Türkiye'de verflen rakamlan gerçeği yansıtmryor. Çünkü yeterii bildirinı yok. Örneğm hastahğın en fazla görüldüğüflİzmir. Çünkü İzmir'de bihnçülik artti. îstanbul'da veriler iyi afanmıyor. Ülkemizdeki bir önemii sorun da gizli test yapılmaması. Test yapıhrken kodlama kullamlmah. Bir de özellikle özel test merkezleri yeterii danısmanlık hizmetini vermiyor. Örneğin şüpheli bir üişkinin ertesi günü test yapürmak çok bir şey ifade etmez. Çünkü virüsün ortaya çıkması için 3 ay gerekir. İstanbul'da 1 tane doğrulama merkezi var. Çok yetersiz. AIDS'in çok görüldüğü Trabzon, Adana, Kayseri, Bursa, Konya gibi iDerde de bu merkezterden kurulmah." Okuyan, aynca özel kan merkezlerinin kurulmasının bulaştıncılığı daha da arttıracağını vurguluyor. 'Ben yakaljmtnanı demeyin' "Ben ATDS'e yakalanmam" gibi bir söylemın gerçekliğinin bulunmadığını da ifade eden Okuyan, "AIDS'K bir dünyada yaşamaya ahşmak zorundayız. Kknse künsevi dışlamamak Hastalık kan yoluyla, anneden bebeğe ve cnsel ilişki sırasuıda bulaşır" dıyor. ÖLÜMLER (2003)TOPLAM HIV/AIDS YENİ HASTALAR I Afrika ajtı) Kuzey Afrika/Ortadoöu 25-28.2 milyon 470-730 bin 3.0-3.4 milyon 2.2-2.4 milyon 35 bın-50 bin 610bin-1.1 milyon 150-270 bin 120-180 bin 45-80 bin 330-590 bin 32-58 bin 49-70 bin 30-50 bin 23-37 bin 2 600-3 400 12-18 bin 100'ün altı 3 milyon (yaklaşık) Güney ve Güneydoğu Asya Doğu Asya/Pasifik Latin Amerika Karayıbler ! Doğu Avrupa/Orta Asya Batı Avrupa [Kuzey Amerika Avustralya ve Yenı Zelanda TOPLAM 4.6-8.2 milyon 700 bin-1.3 milyon 1.3-1.9 milyon 350-590 bin 1.2-1.8 milyon ^520-680 bin J790 bin-1.2 milyon 12-18 bin 40 milyon 180-280 bin 30-40 bin 36-54 bin 700-1000 5 milyon ponya'da kampanyalara yetkililerin de destek vermesının olumlu sonuçlar alınmasına yardımcı olduğu belırti- liyor.Asya ülkelennde yürütülen AIDS'le mücadele kampanyalann- da pop etkinlikleri, Budist törenler ve eski bir Japon porno yıldızının des- tek verdiğı ortak etkinliklerin As- ya'nm sonunda AIDS'i gerçek bir tehdit olarak gördüğü ve ciddiye al- dığının kanıtı olarak sunuluyor. Çın'in resmı verilenne göre, ülke- de 840 bin HTV/ AIDS virüsü taşı- yan kişi var. BM'nin de dahil oldu- ğu uluslararası kuruluşlar ise, gerçek sayının daha fazla olduğuna ınanı- yor ve 2010'da 20 milyona ulaşaca- ğını tahmın ediyorlar.Hindistan'da HIV AIDS taşıyanlann sayısımn 4 58 milyon kişi olduğu belirtiliyor. Yenı hedef olan ülkelerden Endo- nezya'da ise hastahğın resmı veriler- de ifade edilenin çok ötesınde etldlı olduğu ve büyük bir hızla yayıldığı ifade edilıhyor. Resmi rakamlara gö- re, ülkede 130 bin Endonezyah HIV/AIDS virüsü taşıyor. tlk AIDS vakasının 17 yıl önce or- taya çıktığı Malezya'da da, 54 bin kayıtlı hasta olduğu kaydediliyor. Yet- kililer AIDS konusunda Malezyalı- lann bilinç düzeyı yüksek olmasına karşın bağımlılann çokluğu nedenıy- le hastahğın yayılma hızının yüksek olduğunu belırtıyorlar. Yenı AIDS vakaîannın yüzde 80'ınin bağımlı olduğu vurgulanıyor. AIDS yüzünden geçen yıl Afrika kıtasında günde 6 bin 500, yılda yak- laşık 2 milyon 400 bin kişinin yaşa- mını yitirdiği bildirildi. 2003 en ryimser yıl BM AIDS'le mücadele örgütü UNAIDS'in yöneticisi PfeterPlot, Af- rika'yı harap eden hastalığın hâlâ in- safsızca yayüdığını ve şimdi Doğu Av- rupa ıle Asya'ya uzandığını belırtir- ken yine de 2003 yıhnın AIDS'in 22 yıllık tarihındekı en iyımser yıl oldu- ğunu söyledi. Piot, AIDS'e karşı ve- nlen küresel tepkinin sıra dışı bir aşa- madan geçtığıni ve tarihsel olarak firsatlarla dolu bir evrede bulundu- ğunu bildirdi. AIDS harcamalannın bu yıl yüz- de 50'lik bıraruş gösterdiği ve 3.1 mil- yar dolardan 4.7 milyar dolara çıktı- ğı belirtiliyor. Yine de bu miktar ih- tiyaç duyulanın yahıızca yansı. Şarkılar onlar için.». Bono, Corrs \e Beyonce Knonies, Güney Afrika'nın eski Devtet Başkanı Nelson Mandela'nın AIDS ile mücadele yaranna ülkesinde düzenlediği konserde sahne aldı. 85 yaşındaki Mandela, önceki gün Cape Tcmn'daki bir stadyıunda verilen ve internetten canlı yayunlanan konseri Lde>en 40 bin kişh e hitaben >apugı konuşmada, "AIDS hastalan. ömür bövıı hapis cezası çekh or" dedi Konserde sahneve çıkü ve 1980'lerde İngfltere'de, Etiyopr^a'daki kıuıkia mücadele yaranna bü>iik bir konser organize eden Bob Geldof, "AIDS, utanılacak bir şe> olmaktan çıkanlmah. Bu da bir sağhk sorunu" dhe konuştu. Günev Afrika da ırk a\nmı yapüdıgı dönemde 27 yıl hapis yatân Mandela, hastalann gereken tedavivi görmesi ve bu konuda ülkelerin \ ardım etmesi amacıyla cezaevindeki mahkûm numarası olan "*46664" ismini verdiği bir kampanya başlatnuşu. Güney Afrika"da 45 nıihonluk nüfusun 5 mihondan fa/lasının, AIDS hasta» olduğu belirtiliyor. (AA) Romanya'da HTV virüsü alan Demirel: Hayatımız zaten zor, bizleri dışlamayın 'İntiharı düşündüm ama pes etmedim' Selahattin Demirel. ANKARA (AA/ANKA) -1 Aralık Dünya AIDS Günü do- layısıyla. Ankara AIDS Savaşım Derneği. Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi ışbırliğınde, Dedeman Oteli'nde düzenlenen "Basın ve AIDS" konulu toplantıda söz alan Se- lahattin Demirel adlı yurttaş, Romanya'da 13 yıl önce HTV vi- rüsü aldığını, bebeğini ve eşini bu hastalık nedeniyle kaybet- tiğinı söyledi. Aılesını kaybettıkten sonra hastalıkla mücade- le etmeye karar verdiğini anlatan Demirel, ' 'Tedavim sırasuv- da ilaç bulnıada zorluklar yaşadun. tntihar etmeyi çok düşün- düm ama pes etmedim" dedi. Demirel, 3 yıl önce tekrar ev- lendığini \e eşının HIV taşımadığını belirterek, ''Bizleri dış lamayın, 13 yıldır sağhkh şekilde yaşryorum" diye konuştu. Başkentte AIDS hakkında bilgi almak isteyenler ise ister telefon, isterlerse yüz yüze hizmet alabilecek. Ankara Sağlık Müdürlüğü Deri ve Zührevi Hastalıkian Dispanseri bünyesin- de, "HIV/ AIDS danıyna 541™!" kuruldu. Birimde, isteye- ne( 0 312) 324 15 15 telefonundan isteyene de yüz yüze hiz- met \enlecek. Ankara Sağlık Müdürü Selahattin Şahin, yap- tığı açıklamada, başvuran kişılere, baştan sona gizlılık içeri- sınde etkin bir danışmanlık desteğınde bulunacaklannı bildır- dı. Şahin, "Kişiler doğru bilgilendirilerek güven içinde testie- rini yaptumaya karar verebilecek. Danışmanhk desteği ile sağ- lanacaken büvükyarar,bu kişilerinrisklida\Tanışlannuı do- ğurabileceği tehlikeleri görmeleri olacak" Doğuruyopuz, yaşatamıyoruz • ADANA (AA) - Türkiye'de her 100 bebekten 5'inin anne karnında gelişimini tamamlamadan "prematüre" olarak doğduğu, 5 yaş altı ölümlerin yüzde 50'süıin de yine bu devrede olduğu bildirildi. Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi'nin Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi'nde, 600- 700 gram ağırlığındaki bebekler bile her biri 20-50 milyar lira değerindeki gelişmiş cihazlarla yaşatılmaya çalışıhyor. Yenidoğan Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nejat Narlı, yaşamm ilk 28 gününü kapsayan yenidoğan dönemindeki ölüm oranında Türkiye'nin birçok ülkeye göre iç açıcı durumda olmadığını bildirdi. • TRABZON (AA) - Karadeniz Teknık Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkian Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tevfik Özlü, sigarayı bırakmada başannın 1. yılın sonunda içmeden kalmak olduğunu söyledi. Sigara bırakma uygulamalannda aşamaiı bir sistemin geliştirildiğini ifade eden Özlü, kişilerin öncelıkle hangı aşamada olduğunun belirlenmesi, her aşamada yapılacaklann farkh olması nedeniyle önemii olduğunu vurguladı. Özlü, "Önemii olan azim, irade ve sabırdır. Sigarayı bırakmada başan 1. yılın sonunda içmeden kalmadır." dedi. • DtYÂRBAKIR (AA) - Hacettepe Üniversitesi'nce Diyarbakır ve Ankara'da yapılan araştırmada, gençlerin cinsel konulan genellikle dolaylı yollardan öğrenme yolunu seçrikleri, bu konulan en az babalan ile paylaştıklan belirjendi. 3666 öğrenciyi kapsayan, "Cinsel Üreme Sağlığı" konulu araştırmada, hem kız hem de erkek öğrencilerin cinsellikle ilgili bilgi kaynaklan arasında ilk sırayı kitap, dergi ve ansiklopedilerin aldığı belirlendi. Ankara'da bu kaynaklan kullananlann oranı yüzde 53, Diyarbaku-'da ise yüzde 41 olarak saptandı. Stres kanserde çok etkiN... • ERZURUM (AA) - Doğu Anadolu Bölgesinde yaygm olarak görülen kanser hastalığında bölge insanının stresli bir yaşam sürmesinin önemii rol oynadığı bildirildi. Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi Başhekimi Alan Aktaş, doğu insanının özellikle ekonomik nedenlerden dolayı çok stresli bir yapıya sahip olduğunu belirterek, bölgede sıklıkla görülen kanser hastalığında da bu nedenin büyük pay sahibi olduğunu söyledi. Aktaş "Stres, hormon salınımının fazla görüldüğü kanserde çok etkili" diye konuştu. Hayvandan hsana organ naki... • AIVKARA (AA) - Türk bilim adamlannuı, organ bağışının yetersizliği nedeniyle, hayvandan insana organ nakli üzerinde çalışmalara ağırhk verdiği bildirildi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi îbni Sina Hastanesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sadık Ersöz, nakillerde organ bulma konusunda sıkıntı yaşandığını, bu nedenle bilim adamlannın, yeni alternan'fler üzerinde çahştıklannı ifade etti. Ersöz, genetik ve verisel olarak insanlara en yakın hayvanlann maymunlar olduğunu, ancak maymunlann üremesinin düşüklüğü nedeniyle anatomik yapılan insanlara benzeyen domuzlar üzerinde çalışmalara hız verildiğini bildirdi.