Katalog

30 EKİM 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA CUMHURIYETIN 80. YILI îstanbul'daki kutlamalarda, savaş ve devrimle kurulan Cumhuriyete bağlılık vurgusu yapıldı Meydanlardabüyük coşku Hava Kuvvetleri Komutanhğı'na bağlı uçaklar ve helikopterler gösteri uçuşu yaparken öğrenciler halkoyunu gösterileri, vals ve tango ile Cumhuriyetin 80. yılı coşkusuna renk kattılar. İstanbul Haber Servisi - Cumhuri- yetin kuruluşunun 80'inci yıldönümü Istanbul "da da coşkulu törenlerle kut- landı. Vatan Caddesi'nde yapılan tö- renkrde konuşan Istanbul Valisi Mu- ammerGüler. Atatürk'ün gerçekleş- tirdiği Cumhuriyeti anlatarak "Cum- huriyet, Tiirk insanını tebaahktan va- tandaşhğa, karanhktan aydınhğa çt- karmıştır" dedi. Kutlamalarçerçevesinde ilk tören ts- tanbul Valiliği'nde yapıldı. Vali Güler. î. Ordu Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıtve Istanbul Büyükşehır Be- lediye Başkanı AJüVIüfitGürtuna'nın tebrikleri kabul ettiği törene, Istanbul Cumhuriyet Başsavcısı Ferzan Çitici, Istanbul DGM Cumhuriyet Başsavcı- sı Aykırt Cengiz Engin. Istanbul Em- niyet Müdürü Celalettin Cerrah, Fe- ner Rum Patriğı Bartholomeos. Tür- kiye Ermenileri Patriği n.Mesrob'un yanı sıra askeri ve mülki erkân ile di- ni ve diplomatik temsilciler katıldı. Vatan Caddesl ndekl tören Vatan Caddesi'nde resmi geçit tö- renine soğuk havaya karşın yurttaşlar büyük ilgi gösterdi. Coşkulu törende konuşan Vali Güler, yeni yüzyılda Cumhuriyetin en önemli hedefinin eğitim ve öğretim olduğunu belirte- rek bilgi toplumunun ancak çağdaş. bir eğitimle yakalanabileceğini söy- ledi. Törende daha sonra şiirler okun- du ve öğrenciler çeşitli yörelere ait halkoyunu gösterileri ile vals ve tan- go yaphlar. Bando eşliğinde resmi ge- çit törenine Istanburdaki çeşitli aske- ri ve sivil okullardan öğrenciler, bazı .fYutiamalar kapsamında Deniz Kuvvetleri ve Sahil Güvenlik KomutanlığTna bağh helikoptcr ve gemikr İstanbul Boğazı'nda gösteri düzenledi. Resmi geçit töreninde çeşitli askeri ve srvil okullardan öğrenciler dans gösterileri yapnlar. Kutiamalara kablan bazı yurttaşlann, ellerinde gazetemizin "Yaşasuı Cumhuriyet' manşetii savisını taşunalandikkat çekti. sivil toplum kuruluşlan, askeri birlik- ler ve araçlar katıldı. Hava Kuvvetle- ri Komutanlığf na bağlı uçaklar ve helikopterler de tören alanırun üze- rinde gösteri uçuşu gerçekleştirdi. Cumhuriyetin 80. yıl kutlamalan çerçevesinde "AtatürkveTrenler" ko- nulu yaklaşık 2 bin 500 resim, Hay- darpaşa Gan'nda bir tren üzerinde sergilenmeye başlandı. Doktor, mi- mar, memur, öğretmen, sporcu, tu- rizmci gibi çeşitli meslek gruplann- dan oluşan 15 kişilik ekip, 4 vagon ve 1 lokomotifli trenin üzerini resimler- le kapladı. Tren, 2 Kasım Pazar gü- nüne kadar görülebilecek. Cumhuriyetin 80. yılı etkinlikleri kapsamında Sanyer'de de "Demokra- tik LaikCumhuriyet'e ve Mustafa Ke- mal Atatürk'e Sevgj, Saygı ve Bağhhk Yürüyüşü" yapıldı. Sanyer Tören Alanı'nda gerçekle- şen yürüyüşe ilk ve orta dereceli okul- lar ve aralannda Atatürkçü Düşünce Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Demeği'nin de bulunduğu sivil top- lum örgütleri katıldı. Kadıköy deki kutlama Cumhuriyetin 80. yılı Kadıköy'de de coşkuyla kutlandı. Bağdat Caddesi Feneryolu'nda yapılan tören, ilçenin asker ve sivil yöneticilerinin halkı ve öğrencileri selamlamasıyla başladı. Törende, Cumhuriyete bağlılık vurgu- lanarak savaş ve devrimle kurulan Cumhuriyetin, ne pahasına olursa ol- sun yaşahlacağının altı çizildi. Aske- ri birliklerin ve ilçedeki okullann res- mi geçit sırasında, Moda îlköğretim Okulu öğrencilerinin, yüzlerine, Ata- türk'ün kalpaklı birmaskesini takma- lan, ellerinde de büyük önderin söz- lerinin yazılı olduğu dövizler taşıma- lan büyük alkış aldı. Yeniden Müdafaa-i Hukuk Hare- keti Demeği ile Tarihi Araştırmalar ve Dokümantasyon Merkezleri Kurma ve Geliştirme Vakü'nca, "Cumburi- yet Sergjsi" ve konferans düzenlendi. Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nde açı- lan sergide, Atatürk'ün fotoğraflan- nın yanı sıra ilgili kitaplar yer aldı. Ser- gide emekli Orgeneral Edip Başer "Cumhuriyet ve Ordu" konulu ko- nuşmasında. "Ordu, Atatürk'ün çag- daşlaşma hedefine yönelik çabalarry- ia da bütün kurumlarm önünde işk- vini devam ettirmektedir" dedi. Türk kadını ve Atatürk Kültür Üniversitesi'nde gerçekleş- tirilen panelde, aydınhk yannlara Ata- türk devnm ve ilkeleriyle ulaşılabıle- ceğine vurgu yapıldı. Prof. İsroetGi- ritli'nın yönettiği panelde, Prof. Nük- bet Güz. Türk kadınının Cumhuriyet ile birlikte haklanna kavuştuğunu be- lirtti. Prof BahriÖztürkde "Cumhu- riyetin 80. Yıhnda Atatürk'ü Anmak" konulu sunumunda ıçınde bulunduğu- muz yüzyılda Atatürk'ün düşüncele- nne her zamankinden daha çok gerek- sinim duyulduğunu vurguladı. Engellller de yürüdü CHP Bahçelievler tlçe Teşkilatı'nın düzenleği yürüyüşe engelliler de ka- tıldı. Türkiye Sakatlar Derneği tstan- bul Şubesi ve Zihinsel Engellller Der- neği üye ve yöneticilerinin de katıldı- ğı yürüyüş, CHP üçe binasında son bul- du. Ilçe Başkanı Şahin Çağlar. "CHP'Kler olarak engelli lerin yanın- da ohnak zorundavız" dedi. KKTC Cumhurbaşkanı Denktas 'Anavatanla yürüyoruz'LEFKOŞA (AA) - KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, KKTC halkına Atatürk'ün yolundan gitmesi çağnsında bulunarak "Türkiye'siz değil Avrupa Birtiği'ne (AB), cennete götürseler gitmeyeceğiz'' dedi. Türkiye Cumhuriyeti'nin 80. kuruluş yıldönümü, KKTC'de de coşkulu törenlerle kutlandı. Kutlamalar, Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisı Hayati Güven'in büyükelçilikte bayram tebriklerini kabulüyle başladı. Lefkoşa'daki ilk tören, Atatürk anıtı önünde yapıldı. Törende, saygı duruşu ve fstiklal Marşı'nın okunmasının ardından bayraklar göndere çekildi. Anıt Özel Defteri, KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş, Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçisi Hayati Güven ve Kıbns Türk Banş Kuvvetleri (KTBK) Komutanı Korgeneral Işık Koşaner tarafindan imzalandı. Dr. Fazıl Küçük Bulvan'nda düzenlenen ikinci törende, saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasının ardından Denktaş, Büyükelçi Güven ve Korgeneral Koşaner tören birliklerinin ve halkın bayrammı kutladı. _ ^ _ i ^ ^ _ _ _ _ _ _ ^ _ Denktaş, törende Türkiye yaptığı konuşmada, et Cumhuriyeti 'nin v e t ı r n a k § i b i olduklan 80. kurulUS anavatanın 80. kuruluş yildonumu, KKTC'de coşkulu törenlerle kutlandı. Denktaş KKTC halkına Ararîirlr'ıinria kina Ataturk un yolundan gitmesi çağnsında bulundu. yıldönümünü, anavatanın temsilcileriyle, Türk ve KKTC bayfaklan altında, hür ülkelerinde kutladıklannı belirterek şunlan söyledi: "Ne mumı bize ki anavatan içimizde. Anavatan. uluslararası arenada KKTC'nin ve Kıbns Türk taalkmm haklannı konımak için gereken her şeyi yapmaktadır. Ne mutlu bize ki anavatammız vardır, anavatanımızla yürüyoruz, anavatarunuzla kurtulduk, anavatanınuzla yürümeye devam edeceğiz. Kimse bizi anavatanınuzdan ayırmayacaktır, ayu-amayacakür diyebüiyoruz." Devletlerin kuruluşunun doğum gibi sancılı olduğunu, Türkiye Cumhuriyeti'nin, uzun sancılardan sonra kan ve can vererek, mandacılara karşı direnerek ve isyanlara karşı göğüs gererek düşmanı yurttan arhktan sonra kurulabildiğini anlatan Denktaş, benzer sancılann Kıbns Türk halkı tarafindan da yaşandığını anımsattı. Kıbns Türkünün, "Anavatan gelecek. bizi kurtaracak" diye imanla sabrettiğini, Kıbns Türkünün bir anavatam olduğunu, ancak Atatürk'ün, Türk olmanın verdiği güçten başka, anavatan olarak güveneceği kimse olmadığım anımsatan Denktaş, Atatürk'ün, "Türk'üm, esir olarak yaşayamam, hürriyet benim karakterimdir" diyerek Anadolu'da bir ordu kurduğunu ve düşmanın İcarşısında zafere ulaştığım anlattı. "tşte sizler o Türkiye'nin, o Türk'ün çocuklansınız. onun karundansınız. canındansınız. Bu nedenle ki Atatürk'ün gösterdiği yoMa giderek 1955-1958'lere, 1963-1974'lere göğüs gerebildiniz" diyen Denktaş, anavatanm kan ve can vererek Kıbns Türkünü kurtardığını anımsattı. CİZMEDEN YUKARI MUSA KART BIZ PE KATU-PJK... SAMİ- [email protected] 18 gözaltı 'îşgale ve tecridehayır' protestosu ISTANBUlTtZIVÜR (Cumhuriyet) - Istanbul ve tzmir'deki Cumhuriyet Bay- ramı resmı kutlamalan sıra- sında "İşgale ortak obna, tec- ride son" sloganıyla gösteri yapan TAYAD üyelerine mü- dahale eden polis 18 kişiyi gözaltına aldı. Istanbul Vatan Cadde- si'ndeki geçit töreni önce- sinde protokol rribününün karşısındaki bölümde "işgal ortakhğına ve tecride son" yazılı pankart açan tutuklu ve hükümlü aileleri bildiri da- ğıttı. Çevik kuvvet ekipleri slogan atan gruba müdaha- le ederek 16 kişiyi gözaltı- na aldı. Göstericiler Vatan Caddesi'ndeki Emniyet Mü- dürlüğü'ne götürüldü. Izmir Valisi YusufZiya Göksu, Ege Ordu Komutanı Orgeneral Hurşit Tolon ve Büyükşehir Belediye Başkanı AhmetPi- riştina'nın katıldığı Cumhu- riyet Alanı'ndaki kutlama- larda, 1 'i kadın 2 kişi pankart açmak istedi. Göstericiler et- kisiz hale getirildi. Işgal ve tecrit karşıtı slogan atan 2 ki- şi gözaltına alındı. Şişli Belediyesi'nin düzenlediği yürüyüşte dünyanın en büyük ulusal bayrağı açıldı Yer gök kırmızı-beyaz Mecidiyeköy'den Taksim'e kadar süren 35 saatlik yfirüyfişe Şiş- li Belediye Başkanı Sangül ve CHP mifletvekili Tanla dâ ka&ldL İstanbul Haber Servisi-Cumhuri- yet'ın 80. yıldönümü nedenıyle Şiş- li Belediyesf nce düzenlenen yürü- yüşte yüz binler, hep bir ağızdan "Yaşasnı Cumhuriyet" diye haykır- dı. Yürüyüşte bir ucu Mecidiyeköy, diğer ucu Taksim'de olan 3 bin 800 metrelik dünyanın en büyük ulusal bayrağı açıldı. Şişli Belediyesi tarafindan düzen- lenen coşkulu yürüyüşe Belediye Başkanı Mustafa Sangül, CHP Istan- bul Milletvekih Bülent Tanla. tstan- bul Valisi Muammer Güler, 1. Or- du Komutanı Yaşar Büyükanıt CHP Istanbul II Başkanı Şinasi Öktem de katıldı. Kore Savaşı gazilerinin en önde yer aldığı yürüyüşte bazı komu- tanlar da gazilerle kol kola yürüdü. Birçok si\il toplum örgütünün de yer aldığı yürüyüş sırasında cadde bo- yunca apartmanlann pencerelerin- den bakan yurttaşlar da ellerinde bay- raklanyla el sallayıp alkışlayarak destekverdi. Mecidiyeköy'den Tak- sim'e kadar süren 3.5 saatlik yürü- yüşün sonunda dev bayrağın bir ucu Taksim'deki Cumhuriyet Anıtı'nın etrafına çevrildi. Yürüyüş, Taksim Cumhuriyet Anıtı önünde, "Cum- huriyeti ve demokrasiyi seviyorum" mesajıyla son buldu. Anıta Şişli Be- lediye Başkanı Sangül ve berabe- rindekiler tarafindan çelenk konul- du. Tören sırasında Taksim Meyda- nı 'ndaki on binlerce kişi saygı duru- şunda bulunup istiklal Marşı'nı oku- du. Yürüyüşün ardından dev Türk bayrağı, tekrar elden ele rulo yapı- larak gen götürüldü. Büyük gızlilik içinde 24 ay süren arahksız bir ça- lışma sonucu hazırlanan ve sadece do- kuması 8 ay süren bayrağın. 300 mil- yar liraya mal olduğu jbelirtildi. POLflİKA GÜNLÜĞÜ HİKMET ÇETİNKAYA Kılık-Kıyafet Devrimi... Miko Ege Kültürü Dergisi çıktı... Sahibi Cenap Türksavaş, "Biz dergiye birmis- yon yükledik" deyip ekliyor: "Iki öğrenciye burs vereceğiz, Izmir'den iki sa- natçıyı katkılarımızla yetiştireceğiz..." Dergiyi birsolukta okudum... Muzaffer Kutlusan'ın "İlk şapkalar Izmir'den" yazısı gerçekten ilgi çekici... 25Ağustos1925... Mustafa Kemal Atatürk, Kastamonu'da halka soruyordu: "Ustü kaval, altı şişhane sayılabilecek kıyafet- lerimiz milli midir, evrensel midir?" Halk yanrt verdi: "Değildir!" Mustafa Kemal devam etti: "Kadınlanmız kara çarşafı, peçeyi atacak, erkek- lerimiz sarıkların yerine elimdeki şapkayı giye- cek..." 25 Ağustos 1925 kılık-kıyafet devrimidir... Peki şapkalar nasıl üretilecekti? Muzaffer Kutlusan anlatıyor: • • • "Çağdaş genç cumhuriyetin simge kentlerinden Izmir'debirhareketiilikbaşlar. Öyleya, madembun- dan sonra şapka giyilecektir, nereden bulunurda alınır bu serpuş? Genç cumhuriyet çözüm bulur. Bulgaristan'ın Vıdin kasabasından Hasip Akıncı Paris'te Au- guste Feron sepet fabrikasında çalışmıştırya, de- neyimi vardır, hasır şapka neden olmasın? Oyle ya, genç cumhuriyet işi esnafça çözmez, okul kurar. Hasip Bey Göztepe'de ilkokul olarak kullanılan bir kiliseyi önerir. Vali Kazım Dirik'in des- teğinialır. Sepet, şapka işi pek rağbet görmeyin- ce sokaktaki kimsesiz çocuklar okula kaydedilir. 16 erkek, 18 kızla Sepet Şapka Mektebi devreye girer. Okul hem bir eğitim kurumudur hem de bir fabrika. BöyleceAtatürk'ün yakından ilgilendiğiokula iliş- kin 'Ben bu millete şapka giydirecegim. Bana ha- sır şapka yapabilir misiniz' sorusunun yanıtı veril- miş olur. 36 günde 30 şapka yapılır, Ata'ya sunu- lur. Çok beğenir." • • • Okul bir süre sonra dışa açılır... Hasip Bey, Bükreş ve Viyana'ya gönderilir, yurt- dışındaki yenilikleri öğrenmesi için... Kadro gelişir, dikiş bölümü sorumluluğuna Fran- sız modacı Fernand Deymond atanır... 1930 yıhnda okul Milli Eğitim Bakanlığı'na bağ- lanır. Belçika'dan Prof. Fing ve Prof. Duis uzman olarak getirilir. Daha sonraki yıllarda kadın giysile- ri üretilir. Eğitim sistemine coğrafya, fen, edebiyat, matematik eklenir... 1932 yıhnda bu okulun adı değiştirilir: "Cumhuriyet Kız Enstitüsü..." Cumhuriyet kız enstitülerinin kuruluş yılıdır 1932... Genel Yayın Yönetmeni Erkan Serçe'nin değin- diği gibi Mevsimlik Ege Kültürü Dergisi yeryüzü- nün güzelliklerinden başka bir amaç gütmüyor... Metin And'ın yazısı, Izmir'deki ilk tiyatrolan kap- sıyor, Yaşar Ürük 1926 yıhnda yine Izmir'deki sa- natsal çalışmalan anlatıyor... Şadan Gökovalı ve Unal Ersözlü, Can Yücel üzerineyazmışlar... Dergide Avni Arbaş da anlatılıyor... Arbaş, yıllardır Foça'da yaşıyordu, orada öldü... Yaşar Aksoy soruyor: "Bir şehri, bir semti veya bir sokağı gezmek is- tediğinizde şairiere başvurduğunuz oldu mu?" Küçük Paris'te bir kafe Miko... Bonaparte Sokağı 'nda siyah bir pelerin giymiş bir şair dolaşırken, peşine takılıp gitmiş Yaşar Ak- soy... • • • Serdar Kızık boş zamanlar ütopyalarında do- laşırken, yanlmış bir gerçeğin parıltılı günlerini an- yor... Süreyya Berfe Foça'yı gezdirirken şöyle sesle- niyor: "Kapının önünde akan yağmur sulannın deni- ze ne götürdüğünü bilmek isterdim..." Dr. Sabri Yetkin Ege'de eşkıyalık tarihini ince- liyor, Muammer Ketencoğlu etnik müziği irdeli- yor... Namık Kuyumcu, Tuğrul Keskin, Mansu Bal- cı, Orhan Çetinbilek, Kasım Türksavaş m şiir- lerivar dergide... Derginin adresi: 1452 Can Yücel Sokağı No: 11/A Alsancak/lzmir Tel: (0232) 463 26 57. Derginin e-posta adresi ise şöyle: mikosiestacafe(â rtotmail.com hikmet.cetinkaya c cumhuriyetcom.tr Faks numaramız: 0212/ 513 90 98 TİSK tarafindan yaptırıldı Meksika ya Atatürk heykeliclikildi HACERBOYACIOGLU MEKSİKO - Meksi- ka, Türk işadamlarının istemı olan "serbest ti- caret anlaşmasrna vize vermedi. Meksika Eko- nomi Bakanı Fernando Canales Oariond. Türk işadamlan heyetinin "AB mevzuan gereği, Meksi- ka'nuı Türkiye ile çok- tanserbestticaretanlas- ması yapması gerekirdi Bu anlaşmaiçin müzake- releri başlatanm" iste- mine olumlu yanıt ver- medi. Ekonomi Bakanı Clariond, "Serbest tica- retaıüaşmasıytrineürün bazmda gümrükduvar- lannı indirmek için mü- zakereyapahm" diye ko- nuştu. TÎSK'in, Cumhuri- yet'in 80. yılı nedeniyle . Meksika 'nın başkenti Mexico City'nin La Re- fonna Bulvan'nda yap- nrdığı Atatürk heykelinın açılışı dün gerçekleşti- rildi. Azeri heykeltıraş Sah Rüstem tarafindan yapılan 3.5 metre boyun- da ve yaklaşık 1.5 ton ağırhğında, elinde rutru- ğu ve devrimi simgele- yen şapkasıyla betimle- nen tunç Atatürk heyke- linin açüış törenine; Dev- let Bakanı Güldal Akşit, Milli Savunma Bakanı VecdiGönülve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ba- kanı Murat Başesgioğhı da katıldı. TtSK Başkanı Refık Baydur. heykelin açılış törenindeki konuşmasın- da, laıklığe vurgu yaptı. Atatürk'ün Türk kadını- ru "karaçarşaflan" çıka- np ona hayat verdiğini belırtti. .