Katalog

30 EKİM 2003 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA H i J V U i l U I T J J . ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Özelleştirebilmek için, fiyatı yüksek çıkan şirketin değeri borçlandınlarak düşürülecek TürkTelekom'a ilginç formülMURATKIŞLALI ANKARA- Yüksek fiyatından do- layı yeterli sayıda teklif alınamayaca- ğından korkulan Türk Telekom'un, borçlandınlarak değerinın düşürülme- si ve bu düşük fiyattan satılması plan- lanıyor. Düşünülen plana göre, Türk Tele- kom'un borç almasıyla gelecek para, Hazıne Müsteşarlığı'na aktanlacak. Borcun geri ödemesini Türk Tele- kom'u alan yapacak. Borç miktan olarak 2 milyar dolar- lık rakam üzennde durulduğu öğre- nildi. Türk Telekom'un fiyarının dü- şürülmesi için öngörülen bir başka se- çeneğe göre ise, kurumun gelirlerin- den her yıl Hazine'ye aktanlan yüzde • Hem şirketin özelleştirilmesi kolaylaştınlacak hem de Türk Telekom'un borç aldığı para direkt olarak Hazine'ye aktanlarak özelleştirme öncesi gelir sağlanacak. 15 'lık pay, özelleştirme sonrası da ak- nlarak (debt injection) değerinin dü- tanlmaya devam edilecek. Türk Telekom'un nasıl özelleştirile- ceğine yönelik planın BakanJar Kuru- lu kararımn, IMF'ye verilen taahhüt gereği bu haftanın sonuna kadar çı- kanlması gerekiyor. Yapılan değertes- pit çalışmalannda, Türk Telekom'un değerinin 5-10 milyar dolar arasında olması kesinleşti. Bu rakamın olası alıcılara yüksek gelebileceğinin anlaşılması yetİrilileri, özelleştirmeyi mümkün kılacak bir strateji oluşrurma çabasına itti. Seçe- neklerden birisi de, şirketin borçlandı- şürülmesini içeriyor. Uygulanması düşünülen yönteme göre borcu bulunmayan Türk Tele- kom, 4971 sayılı yeni yasanın verdiği olanaktan yararlandınlarak borçlandı- nlacak. 2 milyar dolar civannda olma- sı düşünülen borçtan gelecek para, özelleştirme öncesi bir kereye mahsus alınacak bir kâr payı karan veya vergi türü yasal düzenlemeyle, Türk Tele- kom'un sahibi Hazine'ye aktanlacak. Bu yöntemle, Türk Telekom'un borçlandığı için düşen fiyatının olası alıcılara daha cazip geleceği, buna kar- şın devletin eline geçecek paranın da azalmayacağı ileri sürülüyor. Aynca bu yöntemin olası alıcılar açısından da, borçsuz Türk Telekom kadar ucu- za kredi sağlayamayacaklan için daha avantajh olacağı belirtiliyor. Konuyla ilgili bilgi veren bir yetki- li şöyle konuştu: "Fiyatçok yüksek,bazı mekanizma- lar oluşturup daha rahat özeUeştirmek için yoilar anyoruz. O da debt injecti- on (borçlandirma) ile olabilir. Ya da de\let hâlâ Türk Telekom'un geürle- rinden yüzde 15 pay alrvor. Kanuna gö- re bu pay özefleştirmevle beraber sona erecek. Biz de diyonız ki onu uzatahm, alan sonsuza kadarödemeye devam et- sin. Her iki haide de devletin özelleştir- meden elde edeceği gelir, borçtan gelen paradirektHazine'yeaktanlacağıveya devletyüzde 15'iahnayadevam edeceği için değişmezken kurumun fıyaü düşer. Bizim istediğimizde o.çünkü bu şartlardafîyatyüksek olduğu için, khn- se şirketi almayabilir." Türk Telekom ile özellikle Türk gruplar ve bu grup- larla takım oluşturacak yurtdışı özel fonlann ilgilendiği öğrenildi. Bu nedenle Türk Telekom'un satış stratejisine yönelik oluşturulacak Bakanlar Kurulu karannda, önceliğin blok satışa verilmesi, blok satış ger- çekleşmezse halka arzın düşünülmesi bekleniyor. Arçelik Genel Müdürü: Vizyonumuzda şirket satın almalar var Hedefimiz Avrupa'da ilk 5 Ekonomi Servisi - "Türkiye'deki krize karşın yurtdışuıdaki rekabeti aksatmamaya büyük özen göster- <fik" diyen .Arçelik Genel Müdürü Aka Gündüz Ozdemir, gerek mali- yetleri düşür- mede, ge- rekse ve- rimliliği arrhrma- da Arçe- lik mü- hendisle- rinin başa- nlannın • 2004'te mobilya sektörüne girmeyi planlayan, cep telefonu işiyle de yakından ilgilenen Arçelik, Türkiye'de en çok patent sahibi olan şirket. önemine dikkat çekti. Arçelik'in yeni genel müdürü Öz- demir, şirketin 9 aylık faaliyet so- nuçlannı değerlendirdiği basınla sohbet toplantısında, Arçelik'in Türkiye'nin en büyük özel şirketi olduğunu anımsattı. Yılın ilk yansı- nı 918 milyon Euro ciroyla kapatan Arçelik, kuruluşunun 50. yılı olan 2005'te 3 milyar Euro ciroya ulaş- mayı ve Avrupa'nın ilk 5 beyaz eş- ya şirketinden biri olmayı hedefli- yor. Önümüzdeki yılın ortalarma doğ- ru hacmi 3 milyar dolar olan mobil- ya sektöründe yerlerini alacaklannı belirten Özdemir, cep telefonu işiy- le de ilgilerinin sürdüğünü söy- ledi. Avrupa'nın en büyük be- yaz eşya şirketi örneğini vere- rek bu sektörün konsolidas- yonlarla büyüdüğüne dikkat çeken Özdemir, "VTzyonu- muzda şirket satın almalar var" dedi, ancak genelde Avrupalı olduklannı belirt- tiği bu şirketlerin isimleri- ni açıklamaktan kaçındı. Gündüz Özdemir, bir soru üzerine önceki Ge- nel Müdür Nedim Es- gin'in aynlma nedenı- nin kendisi için iş yap- ma arzusundan kaynak- landığını, devir teslimin kendi içlerinde yapıldı- ğını söyledi. Arçelik Genel Müdür Yardımcısı Vıktor Yeni- bahar da yurtdışı borsala- ra açılma vizyonlannda bir değişiklik olmadığını, çalış- malann devam ettiğini ama zaman- laması için biraz erken olduğunu söyledi. Yenibahar, "Grubun cirosu 3 milyar Euro'yu bulduğu zaman açılma zamanı gelmiştir diyebiliriz" dedi. Kriz olan 2001'de 4.3 milyon adet olan toplam kapasitenin de 2004 yılında yaklaşık ıki katı olan 8.2 milyon adede çıkanlacağını kay- detti. Yenibahar, araştırma-geliştir- me (Ar-Ge) harcamalannın konso- lide ciro içindeki payının yüzde 1.5 seviyelerinde olduğunu bildirdi. Mall tablolar 2002 yılının 1 milyar 571 milyon Euro ciroyla kapatan Arçelik Grubu, bu yıl yüzde 18 büyümeyle 1 milyar 850 milyon Euro ciro gerçekleştir- meyi öngörüyor. Arçelik'in yılın ilk 9 ayındaki net satışlan 1.8 katrilyon lira olarak gerçekleşti. Satışlann 609 trilyon liralık bölümü ihracattan sağ- landı. Arçelik'in faaliyet kân bu dö- nemde yüzde 22 büyümeyle 229 trilyon lira, net dönem kân ise 153.7 trilyon lira olarak gerçekleşti. Şirke- tin piyasa değerinin Borsa'daki diğer şirketlerin ortalamasının üzennde bir artış kaydederek 24 Ekim itiba- nyla 1 milyar 750 milyon dolara ulaştığı bildirildi. Ürün gamını da devamlı geliştiren Arçelik, 2001 'de 70 ana ürün, 2 bin 400 model ve 165 olan patent sayı- sını 2004 yılında bünyesine kattığı diğer yabancı markalarla birlikte 120 ana ürün, 5 bin 50 model ve 275 patent sayısına çıkarmayı öngörü- yor. Arçelik Grubu, Türkiye, Ingıltere ve Kıta A\Tupası'nda değişik tasa- nmlarla satışı gerçekleştirilen Be- ko'yu, tek bir tasanmla söz konusu üç ana pazarda 2004 yılında satacak. Ç' 1 ı Avrnpa Komisyonu'nun çevrenin korun- (?W£ C10ST1Â \GSCi masına\önetikolarakçıkarmava haarian- •^ dıgı jasa AB endüstrisinin önünde bugüne dıgı jasa, AB endüstrisinin önünde bugüne kadar çıkan en büyük engel olarak tanımlanıyor. Çıkacak olan yasa, künyasallann ortaya çıkannğı zehir tehlikesine karşı çok ciddi önlemleri kapsyor. Resimde Brûk- sel'deki bir markette ahşveriş yapan biri, deterjanreyonununönünde görülüyor. Gıda harcaması azaldı, haberleşme ise arttı Tüketim kalıplan değîşti ANKARA (AA) - Türk halkının tü- ketim kalıplan değişiyor. Vatandaş, son 15 yılda gıda ve içki harcamala- rını kısarken, haberleşme ve hizmet- lere ayırdığı payı arttırdı. Harcamalar yoluyla hesaplanan gayri safi yurtiçi hasılayı (GSYİH) esas alarak yaptığı hesaplamalara gö- re, 1980-2002 döneminde özel tüke- tim harcamalannın payı yüzde 14.3 gerilerken. devletin nihai tüketim harcamalannın payında yüzde 35.9 oranında artış görüldü. 1987'de GSYÎH'nin yüzde 28.1'i gıda ve içki harcamalanndan oluşur- ken, 2002'de bu oran yüzde 23.2'ye geriledi. Gıda ve içki harcamalannın payındaki azalış yüzde 17.4'ü buldu. Bunun yanmda 1987'de enerji-ulaş- tınna ve haberleşme harcamalannın yüzde 8.6 olan payı yüzde 14.4'e fır- ladı. Özellikle cep telefonlannın yay- gınlaşmasının etkili olduğu bu alanın GSYÎH payındaki artışı yüzde 67.4'ü buldu. 1987-2002 döneminde dayanıklı tüketim mallarının payında yüzde 1.4, yan dayanıklı ve dayanıksız tü- ketim mallannın payında ise yüzde 20.3 oranında azalış görüldü. Aynı dönemde hizmetlerin payı yüzde 37.9 oranında artarken, konut sahipliği için yapılan harcamalar yüzde 34.4 oranında geriledi. AB ŞtKÂYETÇt Projeler istismar ediliyor ANKARA (ANKA) - Türkiye'de sivil toplum örgütlerini destekJemek için milyonJarca Euro har- cayan AB, bunun bazı ku- ruluşlar tarafindan istis- mar edilmesinden şikâyet- çi oldu. AB'nin kurduğu Sivil Toplum Geliştirme Prog- ramı, finanse edilmek üzere kendisine sunulan projelerdeki eksikJikleri ve yanlışlıklan tespit etti: -Şirketlerin kâr amacı gütmediklerine dair sunul- ması gereken belge yok, -Aktivitelere göre bütçe yapılması gerektiği halde, maksimum hibe miktan- na (50 bin Euro) ulaşabil- mek için aktiviteler oluş- turulmuş, -Bazı kalemler bütçe içinde (malzeme alımı) aşın ağırlıklı olmuş, -Bina alımı ve arazi alı- mı gibi kabul edılmeyen harcamalar bütçeye ko- nulmuş, -Ortağın ve sahibinin ortaklık belgesinde imza- lan yok ve belgeler eksik, -Katılımcılık ve yaratıcı fıkirler eksik, hedef grup net değil, iyi tanımlanma- mış. Hayat sigortalanyla farkı sorgulanan BES'te getiri fon yöneticisinin performansına bağlı Ozel eıııekü vergi avantajıyla gelir arttırıyor ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)- Sosyal güvenlik sistemi ile özel sektörü tanıştıran bi- reysel emeklilik sistemi (BES), büyük bir "halkla iüş- kfler" kampanyası ile yürürlü- ğe girdi. Cumhuriyet en merak edilen sorularla BES'i irdele- di. Bireysel emekliliksistemi ne- dir? - Özel sektörün yürüttüğü ve herkesin katılabileceği gönül- lü emeklilik sistemidir. Katı- hmcılar, seçtikleri bireysel emeklilik şirketi tarafindan yö- netilen fonlara, belli bir dönem boyunca, her ay prim yatıra- caklar, dönem sonunda da ya- tırdıklan paralan, getirüeriyle birlikte geri alacaklar. Fonlar nasıl getiri sağhyor? - Emeklilik şirketi fonlan ay- nı yatınm fonlan gibi düzenle- niyor. Farldı vadelerde, TL ve- ya döviz bazlı bono, tahvil ve hisse senetlerinden oluşuyor. Aylık prim ödemesi ne ka- dar? - Bu şirketten şirkete değişi- yor. Örneğin bir emeklilik şir- ketinde paket olarak hazırlan- mış aylık 30 dolar yatınlan bir plan var. Emeklilik ödemesi ne zaman ve nasıl hak ediliyor? - En az 10 yıl ödeme yapa- rak ve 56 yaşım doldurduktan sonra şirket katılımcıya fonlar- da biriken parasını isterse ma- aş olarak, isterse toplu para olarak veya hem maaş, hem toplu para olarak geri ödüyor. Kaûhmcının bu hizmetler karşılığında ödemesi gereken bir bedel var mı? - Var. Her katılımcı bireysel emeklilik sistemine ilk girişte bir giriş aidatı ödüyor. Örneğin bu bedel yukandaki 30 dolar- lık planda 96 dolar. Aynca şır- ketler fon varlıklan veya fon gelirleri üzerinden yönetim gi- den ve fon işletım masrafı ke- siyor. Kanlımcı istediği zaman sis- temden çıkabilir mi? - Evet. Vergi ödemek kay- dıyla sistemden çıkılabiliyor. Sıstemde en az 10 yıl kalan ve 56 yaşmı tamamamlamış olan katıluncılann birikimle- rinden yüzde 3.75. 10 yıl ka- lıp, 56 yaşını doldurmadan aynlanlann birikimlerinden yüzde 9, 10 yıldan az kalan- lann birikimlerinden ise yüz- de 15 kesiliyor. Yargı kararjan doğruttusundageliştirilen ve TÜBİTAK tarafindan onaylanmış 'Wevcut En İyi Teknoloji'Vi uygulayan, çalışanlann yüzde 83'ü çevre köylerden gelen, harcamalannın yüzde 90ı Türkiye ekonomisine dönen Cumhuriyet Türkiyesinin İlk Altın Madeni olmanın gururunu yaşıyoruz. Ovacık'ta ürettigimiz 10ton altını ihraç ederek 100 milyon dolar'ı Türkiye'ye getirdik. NEWMONT Denetim nasıl yapıbyor? - Şırketlenn. fonlannın ve yönetıcılerinin faalıyetleri en az yılda bir defa Hazine ve SPK tarafindan denetlenecek. Şirketin yükümlülüklerini ye- rine getümediğinin veya ma- li bünyesinin zayıflamakta ol- duğunun tespit edilmesi ha- linde. Hazine'den sorumlu Devlet Bakanf nın şirketin if- lasını istemeye kadar giden yetkileri bulunuyor. Ancak şirketlere ödenen katkı payla- n mevduat gibi devlet güven- cesinde değil. Bireysel emeklinğin hayat si- gortasuıdan farkı ne? - Bireysel emekliliğin getiriyi arttıran vergi avantajlan var. Hayat si- gortalannda katılımcı- lara asgari bir getiri ta- ahhüt edilırken, birey- sel emeklilikte katılun- cılann kazançlan fon yöneticilerinin kabili- yetine bağlı kalıyor. Bireysel emekliliğin, yatınm fonlanna yao- run yapmaktan ne farkı var? Bireysel emeklilik, her ay maaşından belli oranda bir payı ayıracak kadar disiplinli olma- yanlar ile her ay düzen- Madencilik A.Ş. Ovacık Altın Madeni www ovacık-aitın com lı olarak yatınm fonla- nnı takip etmek isteme- yen kişiler için daha uy- gun görü^üyor. İŞÇİNİNEVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Sınınlar Cumhuriyetın 80. yılında; cumhuriyet, laiklik, in- san haklan, demokrasi kavramlannı, özgürlük, ay- nmcılık sınırlannı tartışmak zorunda olmak 80 yıl sonra geldiğimiz noktanın hiç de parlak olmadığı- nın göstergesi. Neyse ki bu tartışmalaratılan temel- lerin sağlam olmadığının göstergesi değil. Kurum- ları yıkma, kavramların içini boşaltmaya yönelik içerden dışardan bu kadar ağırsaldınya rağmen te- mellersapasağlam. Binada yaratılan ağır tahribat- ları onarmak için savaşım gerekiyor... Bu tabloda kımsenin seyirci kalma, bunun için de kavram kargaşasına sığınma lüksü yok. AKP'lilerin sıyasal Islam dürtüleri ile cumhuriyet, laiklik, insan haklan, demokrasi kavramlannı kulla- narak, özgürlük adına ayrımcılık yaparak yol alma- ya çalışmalan zaten var oluşlan, amaçlan ile çakı- şan bir durum. Onlar iktidara adayken savunduk- lan değerierin, yaşam biçimlerinin cumhuriyet, la- iklik, insan haklan, demokrasi ile çatışan boyutla- nnın bilincinde olarak yola çıktılar. Kurumlann içle- rini boşaltarak, kavram kargaşası yaratarak Ata- türk'ün kurduğu Cumhuriyetin değerlerinden çok uzakta bir çizgide, kendi cumhuriyetlerini(!) kabul ettirmenin savaşımını veriyorlar. Savaşım simgesel kadın üzerinden çok daha ko- lay yürütüldüğu için de, biçimsel kadının görüntü- sü üzerinden hep tartışmak zorunda kalıyoruz. Başbakan Erdoğan'ın Sertab'ı, Süreyya'yı, vo- leybolcu kızlanmızı kutlaması mehter yürüyüşleri- ne, bizi rahatlatmaya yönelik uygun adımlar. Başbakan Erdoğan başta AKP'nin çoğunluk ai- lelerinde bayrak olarak kullanılan türban nedeni ile kadınlannın, kızlannın asla Cumhuriyetin kızlan, bir Sertab, Süreyya, voleybolcu kızlarımız gibi olama- yacaklan, yaşamın pek çok alanında en temel in- san haklannı kullanamayacakları görmezlikten ge- liniyor. Koro halinde baskı, tehditle Cumhurbaşkanlı- ğı'ndan Cumhuriyet resepsiyonunda, kamu alanı- na türbanın sokulması isteniyor. AKP'lilerin eşsiz çağnlmalan özgürlük, ayrımcılık kavram sınırian ile oynanarak haksızlıkmış gibi pazarianıyor. AKP'liler siyasete, iktidara gelirierken Türkiye Cumhuriye- ti'nde yaşadıklannı bılmiyorlar mıydı? özel yaşam alanlannda özgür oldukları yaşam biçimlerini, gi- yim tarzlannı Cumhuriyet, laik devlet ilkelerinin sı- nırian içinde kamu alanına taşıyamayacakları orta- da değil miydi? Başbakanı, Meclis Başkanı, Dışiş- leri Bakanı, eşleri ile birlikte milletvekillerini katarak her fırsatta yarattıkları gerilimin anlamı ne? Mağ- duru, masumu oynayarak Cumhuriyet, laik devlet ilkelerini, kavramlannı adım adım yıkma operasyo- nundan başkaca bir anlamı var mı? Mağdur kim? Kurum ve kavramlan yıkmaya ça- lışanlar kimler? Tehdit altında olanlar kimler? Aynı şiddette baskı üniversitelere, imam hatiple- rin üniversiteye hazırlayan liselerie eş koşullara ge- tirilmesi, türbanın kaldınlmasına ilişkin olarak da geçerii. AKP'nin üniversiteleri medrese yapma ya- sası, TÜBİTAK örneğinde olduğu gibi bilimi katlet- me girişimleri, üniversiteleri ezmeye yönelik tek tek operasyonlan, ilköğretimden liselere, eğitime yö- nelik yaşamsal önemde tehlikeli operasyonlan ha- fife alınıyor. Üniversite yönetim kadroları, kimileri öne sürül- düğü gibi yerlerini koruma güdüsü ile de olsa, so- nuçta AKP'nin bu büyük operasyonuna anlamlı karşı durdular ya, kıyamet kopuyor. Üniversiteleri, yöneticilerini karalama, akıl almaz birçirkin kamu- oyu yönlendirmesi, çarpık, haksız saldırı ittifakı, kampanyası yürütülüyor. öğretim üyelerinin üni- versiteleri medrese yapma niyetine karşı durmala- n, yürümeleri ile uzaktan yakından ilişkisi olmayan marjinal bir grubun, askeri göreve çağırma eylemi ile bilim insanlan damgalanmaya çalışılıyor. Bizlerin de katıldığı 1 Mayıs'larda, banş eylem- lerinde, ancak gözleri açık çarşaflı kadınların, radi- kal Islamcı gruplann, şeriat için savaş çağnsı yapı- lan eylemleri her nedense tehdit, tehlike olarak al- gılanmıyor. Erdoğan hükümeti dış politikada Cumhuriyet ta- rihimizde yaşanmamış bir amatöriükle, dilim var- mıyorama belkı de Cumhuriyet değerlerini, Kurtu- luş Savaşı'nın anlamını yok sayan bir vurdumduy- mazlık içinde, Türkiye'yi açmaza sürüklüyor. Türkiye, ABD'nin Irak işgalinde, bataklığında ça- mura batmaktan kıl payı kurtuluyor. Erdoğan hü- kümetinin basireti değil, basiretsizliği sayesinde bi- rinci tezkere dönüyor, ikinci tezkere geçse de ABD Irak'ta değişen koşullar nedeni ile istediklerinden çark ediyor. Cumhuriyet Bayramı'nın kutlandığı gün Bakan Gül'ün açıklaması geldiğimiz noktayı gös- terme anlamında yüz kızartıcı... Türkiye'nin kendi güvenliği için dünyaya kabul ettirmiş olduğu savaş öncesi konumdan geri çekilmesi isteniyor. ABD, Türkiye'yi kukla yönetimine muhatap ediyor. Yaşamın heralanında 80 yıllık Cumhuriyetin ka- zanılmış, yaşamsal kurum ve kavramlan yıkılıyor. Seyirci, tarafsız olma lüksümüz kalmıyor... soner@cumhuriyetcom.tr Imarzedeye ödeme planı netleşti • ANKARA (AA) - De\ let Bakanı \ e Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, İmar Bankası mudilerine geri ödeme planını bugün açıklayacağını söyledi. Başbakanlık merkez binada düzenlenecek basm toplantısında. 3 Temmuz'da bankacıhk faaliyetleri durdurulan tmar Bankası mudilerine geri ödeme planı hakkında bilgi verecek olan Şener, 21 Ekim'de de TBMM Genel Kıırulu"nda, Mechs Araştırması Önergesi göriişmesinde bazı bilgiler vermişti. (ETTIiler sosyal yardım peşinde • Ekonomi Servisi - Gıda ve giysi yardımı adı alhndaki sosyal haklannın verilmediğinden yakınan Istanbul Elektrik Tramvay ve Tünel tşletmeleri (IETT) çalışanlan çare arayışmda. tETT'nin mali yönetiminin özerk olduğunu hatu-latan çalışanlar, 20 yıldır aldıklan gıda ve giysi yardunlannın ellerinden alınmak istendiğini, genel müdürlüğün ödememek ıçm çeşitli bahaneler ürettiğini ileri sürdüler. "Maaşlanmızın yansına denk gelen bu yardımlar ÎETT'nin 2003 bütçesinde ismen ve miktar olarak yer aldı. Bütçe geçen yıl sonunda belediye meclisi tarafindan onaylandı. Ama, yeniden büyükşehir onayı olması gerektiğini ileri sürerek yardımlan vermiyor" diyen çalışanlar seslerini duyarmak için 1 Kasım'da Moda tramvay açılışında Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna ile görüşmeye çalışacaklannı dile getirdiler.