Katalog

21 OCAK 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER Irak sorununu değerlendiren Fransa Büyükelçisi Bernard Garcia, ABD'nin yoğun baskısına tepki gösterdi Türkiye savaşamecburdeğilAYHAN ŞİMŞEK ANKARA - Fransa'nın Ankara Bü- yükelçisi Bernard Garcia, ABD'nin Irak operasyonu için Türkiye üzerin- de baskısını arttırmasını eleştirdi. Bır- leşmiş Milletler (BM) silah denetçi- lerinin Irak'ta çalışmalannı sürdür- düğüne işaret eden Büyükelçi Bernard Garcia, "Operasyon, Irak'uı parça- laıunasDUberaberinde getirebüir. Kom- şu ülkeierde si) asi dengeleri bozarak derinsryasiveekonoınikistikrarsızlık- lara neden olabilir. Birçok ülkede ye- niden terorizm tehlikesi ortaya çıka- büir'' uyansında bulundu. Fransız bü- yükelçiye yöneltilen sorular ve yanıt- lan şöyle: - ABD yönetimi operasyona destek için Türkiye üzerindeki baskısını art- tınyor. Ankara'nm bugüne kadar iz- lediğipontikayı Fransa nasıl görüyor? - ABD'nin operasyona destek için baskısı konusunda şunu düşünüyo- rum: Askeri çalışmalann şimdıden başlamasını çok erken buluyoruz. Çünkü biz hâlâ siyasi çözüm yollan- nın açık olduğunu düşünüyoruz. Çün- kü bu asken hazırlıkJara. eğer gerek duyulacaksa ancak BM silah denet- çilennin raporundan sonra başlanabi- IMF'nİn kOŞUİU Irak'a bağll değil: IMF desteği için Türkiye'nin Irak'ta katkısı gibi bir koşul yok. Türkiye'de unutulan bir gerçek var. IMF içinde Avrupa'nın ağırlığı ABD'nin iki katı. IMF toplantılan gizli olarak yapıldıklan için basına yansırruyor. Ancak bunlar bir gün açıklanırsa, içeride konuşulanlar Türkiye'dekileri çok şaşırtacaktır. Avrupa'nın Türkiye'ye desteği de azalmayacak artacaktır. lir diye düşünüyoruz. Ancak diğer yandan bazı Avrupalı ülkeler ve böl- ge ülkeleri de ABD taleplerine olum- lu yaklaştılar. Genelde lojistik ve ha- va sahalannın kullammı konusunda. Bu belki Türkiye için de geçerli ola- cak. - Peki Fransa için? - Daha değil. Dediğim gibi biz ön- ce BM silah denetçilerinin raporuna bakmak gerektiğuu düşünüyoruz. Operasyon Irak'ı parcalar - Türkiye'nin, Irak'ın toprak bü- tünlüğü gibi taşıdığı hassasryetkr var. Bunlan nasıl karşüryorsunuz? - Türkiye'nin endişelerini paylaşı- yoruz. Zaten askeri bir operasyona bu kadar rezerv koymamızın bir ne- deni de bu endişeler. Olası bir operas- yonun kötü sonuçlan olacağını düşü- nüyoruz. Operasyon Irak'ın toprak bütünlüğünün parçalanmasını bera- berinde getirebilir. Komşu ülkelerde siyasi dengeleri bozabilir. derin siya- si ve ekonomik istikrarsızlıklara ne- den olabilir. Birçok ülkede yeniden te- rorizm tehlikesi ortaya çıkabilir Barışçıl çözüme destek - Avrupa Birtiği, Irak konusunda Türkiye'nin son çabalan hakkmda ne düşünüyor? - Türkiye'nin inisiyatifi bizim için henüz çok açık değil. Ama banşçıl çö- züm konusunda tercihımızi anlattım. Bu çerçevede tüm bölgesel inisiyatif- lere olumlu bakıyoruz. Sayın Abdul- lah GüTün Ortadoğu turu hakkında bı- ze verilen biJgiye göre, bölge ülkele- n banşçıl bir çözüm amacının yanın- da, aynı duşüncedeler. Şu konularda hemfıkirler: Zaman kısıth, Saddam Hüseyin'e uyanda bulunmak lazım. Irak'ın toprak bütünlüğü her koşulda korunmalıdır. Türkiye'nin inisiyarifko- nusunda daha aynntılı konuşabilmek için tam olarak ortaya çıkmasını gör- mek gerek. - Fransa ortaya aülan Saddam'm sürgüne gönderihnesi önerisini nasd de- ğeıiendiriyor? - Bunun çözüm olup olmayacağmı bilmiyorum. Çünkü bizim için önem- lı olan Irak'ın kitle imha silahlanndan anndınlması. Türklve-IMF IHsklleM - AB'nin, üye ve aday ülkeler fle da- yanışma gcleneği var. Irak gibi güç bir kriz ile karşı karşıya kalan Türkiye fle dayanışma olabüecek mi? - Gerçekçı bir dayanışma mali açı- dan olabilir. Türkiye'de genelde unu- tulan, gözden kaçan bir nokta var. Sanki IMF, ABD'nin bir kuruluşu, Türkiye IMF desteği için ABD'ye mecbur gibi. Oysaki Avrupa'nın IMF içindeki ağırlığı ABD'den iki kat daha fazla. Yani eğer Türkiye'ye 10 miryar dolar geliyorsa bunun yüzde 33.4'ünü Avrupahlar sağlıyor. ABD'nin kat- kısı ise daha az. IMF toplantılan giz- li olarak yapıldıklan için basına yan- sımıyor. Ancak bunlar bir gün açık- lanırsa, içeride konuşulanlar Tür- kiye'dekileri çok şaşırtacaktır Av- rupa'nın Türkiye'ye desteği azal- mayacak, artacaktır - Yani IMF yardımının ABD'ye Irak'ta desteğe koşuDu oiduğu yorum- lan geçersiz mi demek istiyorsunuz? - IMF desteği sadece parasal olur ve koşulları da ekonomiye ilişkindir. Burada koşul daKemal Derviş'inprog- ramının devamıdır. Yeni hükümetin yapması gereken de IMF'ye bu prog- rama bağlı kalıp kahnayacağını anlat- maktır. Bu program gerçekten çok başanlı oldu. Bunun sonuçlan enf- lasyonun düşmesi ve ekonomik büyüme ile göstergelere de yansıdı. Burada Derviş'i bu başandan dolayı kutlayabiliriz. HeryeraeprotestotÜ Irak'ta Savaşa Hayır Platformu iiyesi bir grup öğrenci, Tepebaşı'nda düzenledikleri basın açıkla- masuıda ABD'nin Irak'a yönclik savaş tehdidini protesto etti. İsriklal Caddesi'nde bir araya gelen savaş karşıtı öğrenciler, Odakuk'den stogan atarak ABD Konsolosluğu önünc yürümek istediler. Ancak güvenlik güçleri buna izin vermedL Daha sonra TUYAP'ın öniinde açıklamalarmı okuyan öğrenciler, hükümetin Türkiye'nin üslerini, havali- manlaruu ABD'nin kullanımına açmasını kuıadık- lannı belirttiler. Samsun'da da savaş karşrtı platform taranndan düzenlenen mumlu eylemde ABD'nin olası ırak operasyonu protesto edildi. İn- gUtere'deki protestolann nedeni aymydı: Ameri- ka Irak'a sakürmasın, savaş olmasın. (Fotoğraflar: VEDAT ARIK, AA., REUTERS) Dünya toplumubanşistiyorDış Haberler Senisi - Avrupa ve ABD'de hafta sonu gerçekleştirilen banş göstenlerinde çok sayıda gözaltı yaşandı. Fngiltere'nm başkenti Londra'nın kuzeybatısında Northvvood Askeri Üssü çevresinde, Başbakan Tony Blair'ı, ABD politikalanna destek verdiği ve Ingiliz birliklerini Körfez'e gönderdiği için protesto eden 400 kadar göstericınin 50'si, pazar günü öğleden sonra polis tarafindan gözaltına alındı. Yine pazar günü Washington'da Beyaz Saray önünde toplanan genç protestoculardan 16'sı tutuklandı. Beyaz Saray'ın önündeki Lafayette Parkı"nda düzenlenen "Gençük Irak ile Savaşa Karşı" mitıngine katılan yüzlerce gösterici, "Artik masum kurbanlar olmasınr ve "Bir varil petrol kaç yaşama bedel'' sloganlan attı. Bu arada polis, güvenlik bariyerlerini aşan göstericilerden 16'sını olay yennde kelepçeleyerek rutukladı. Tutuklanan gençlerin, "kamu düzenini bozmaya teşebbüs. güvenlik bariyeıierini aşma ve polise karşı gelme" suçlanndan yargılanabileceğı belirtildi. Washington'da, Kongre Bması karşısında cumartesı günü düzenlenen ve Vietnam dönemınden bu • ABD'nin en yakın müttefiki olan îngiltere'de yapılan kamuoyu yoklamalanna göre, tngilizlerin yüzde 58'i, Irak'ın, kitle imha silahlan konusunda bir tehdit oluşturduğuna inanmıyor. yana yapılan en büyük savaş karşıtı protesto olarak nitelenen gösteriye, ülkenin dört bir yanından gelen 100 bini aşkın kişi katılmıştı. Pazar günü Belçika'mn başkenti Brüksel'de gerçekleşen gösteride, "Amerika Saldırganbk Devletleri'ni Durdurun" pankartı altında 6 bine yakın gösterici yürüdü. "ABD'yi durdur" isimli grubun organize ettiğı eylemde "Katil Bush" ve "ABD: Nobel Savaş Ödülü Sahibi" şekhnde sloganlar atıldı. tspanya'nın başkenti Madnd'dekı gösteriye 5-10 bin kişı katılırken göstericiler, Torrejon Asken Ussü çevresinde toplanarak hükümete "Savaşı başlamadan durdur" çağnsı yaptılar. ABD'nin en yakın müttefikı olan îngiltere'de yapılan kamuoyu yoklamalanna göre, Ingihzlerin yüzde 58'ı, Irak'ın, kitle imha silahlan konusunda bir tehdit oluşturduğuna inanmıyor. Yüzde 53'lük bir kesim ıse eğer BM müdahalesi çerçevesinde olursa Ingiliz birliklerinin gönderilmesini onayhyor.Hafta sonu 40 ayn mekânda yapılan gösterilere 200 bin kişinin katıldığı Fransa'da ıse, halkın yüzde 82'sinın Irak'ta savaşa karşı oiduğu, yüzde 13'ünün destek verdiği belırlendi. Istanbul Haber Senisi - ABD'nin Irak'a düzenleyeceği saldın her geçen gün biraz daha yaklaşırken toplumun hemen her kesimınden "banş" talepleri yükseliyor. Sıvıl toplum örgütleri, demekler, siyasi partıler, sendikalar düzenîediklen eylemler, paneller, toplantılarla savaşı durdurmak için çabalıyor. Dünyanın pek çok ülkesinde oiduğu gibi Türkiye'de de Irak'a yönelik saldınyı önlemek için düzenlenen sivil etkinlikler hız kazandı. Tüketiciler Birliği Başkanı Avukat Bülent Akdeniz, savaşa karşı uluslararası lobı oluşturmak için ABD Tüketiciler Federasyonu'nun kurucusu Ralph Nader'ı, birlikte Bağdat'a gitmek üzere Türkıye'ye davet etti. Bülent Akdeniz, "Ralph Nader, olumlu bir yanıt vermese de biz bölge halkına insani yardun için Bağdat'a gJdeceğK" dedi. Dünya kamuoyunun savaş karşıtı tepkilerinin ve hukuk kurallannın ABD tarafindan görmezden gelindiğini ıfade eden Akdeniz, yüzbınlerce masum sıvilin yaşamını yitireceği, bölgedeki birçok ülkeyi yoksullaştıracak bu savaşın ABD halkı için de büyük kayıplara neden olacağını söyledi. • Sivil toplum örgütleri, dernekler, siyasi partiler, sendikalar düzenledikleri , eylemler, paneller, imza kampanyalan ve toplantılarla savaşı durdurmak için çabalıyor. "Irak'ta Savaşa Hayır Koordinasyonu'' da bu ay içinde Meclis'e sunmak üzere aydın ve sanatçılann öncülük edeceği bir imza kampanyası düzenleyeceğini duyurdu. Beyoğlu'ndaki Makine Mühendisleri Odası'nda düzenlenen toplantıda koordinasyon adına konuşan sanatçı Mehmet AB Alabora, tarafsız gözlemcilerin yaptıklan çalışmalarda, 1990 yılından bugüne kadar Irak'a uygulanan ambargo yüzünden 567 bin çocuğun öldüğünün saptandığun söyledi. Alabora "Uygar dünya Irakta çocuklan actağa, hastahğa, ölüme mahkûm etti" dedi. Alabora, savaşın 10 yıl içinde Türkiye ekonomisine maliyetinin 150 milyar dolar olacağırnn altını çizdi. Miryonlarca Iraklının aylardır tepelerine bomba yağacağı korkusuyla - »* yaşadığuıı dile getiren Alabora, savaşın durdurulması konusunda herkese görev düştüğünü ifadeetti. Trabzon Dernekler Birliği Başkanı Tahsin Usta, Amerika'mn olası müdahalesine karşı çıkarak, Türkiye'nin bugüne dek izlediği, Atatürk'ün "\urtta banş, dünyada banş" anlayışınm devam etmesini istedi. GARCIA'NTN YORUMU BM'den ikinci kararşart - Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'ın, Fransız ordusundan Irak için hazır olmasmı istemesi farklı yorumlara neden oldu. Fransa, ABD'nin olası operasyonu konusunda pozisyon mu değişrjrtyor? - Bizim başından beri söylediğimiz aynı. kak banşçıl yollardan silahsızlandınlmalı, tehdit olmaktan çıkanlmalı. Askeri bir operasyon ancak siyasal yollardan tüm çözüm yollan tüketildikten sonra seçenek haline gelebilir. Bunun koşulu da BM silah denetçilerinin raporunda Irak yönetiminin gerçekten de büyük hatalar yaptığının ortaya koyuhnasıdır. O zaman BM Güvenlik Konseyi'nde ikinci bir karar için masaya oturulur. Burada seçenekler ele alınır. Bunlar arasında son seçenek olarak operasyon da olabilir. ABP'nln tavrı - Siz operasyon için ikinci bir karar gerekir diyorsunuz. Oysa ABD, 1441 No'lu karann yeterli olduğunu savunuyor? - Biz 1441 daha BM Güvenlik Konseyi'nde tartışılırken askeri bir operasyon için ikinci bir karara ihtiyaç olduğunu söyledik. Şimdi ABD buna karşı çıkıyor. îngiltere'nin tumumu başlangıçta çok belli değildi, şimdi onlar da ikinci bir karann gerekli olduğunu söylüyor. Diğer üyelerin büyük çoğunluğu da Fransa ile aynı duşüncedeler. Operasyon AB üyeliğini erteletir - Türldye'de operasyonun AB süredni de olumsuz etküeveceği endişesi var. Türkiye'nin operasyona desteği AB'den bir tepkiye neden olabilir mi? - Siyasi düzeyde bir tepki olacağını düşünmüyorum. AB içerisinde Irak konusunda ortak bir görüş oluşturulabilmiş değil. Ancak operasyonun ekonomiye ve reformlann uygulamaya geçirilmesine yapacağı olumsuz etkiler, entegrasyonu yavaşlatabilir. Bakınız Kopenhag zirvesiyle Türkiye çok önemli bir aşamaya geldi. Bundan sonra Türkiye'nin yapması gereken çok önemli şeyler var. Türkiye'ye ilk defa bir tarih veriidi. Eğer Türkiye bu tarihe kadar reformlan sürdürür ve uygulamaya geçirilirse, müzakerelere başlanacak. - MüzakereJerin başlavabilmesi için en erken tarih nedir? - Hiç kimsenin aklında bir tereddüt olmamalı. Her şey Türkiye'nin reformlan uygulama konusundaki ritmine bağlı. - Türkiye reformlan yerine getirirse, 2004 yıh sonunda müzakerekr 'gecikmeden' başlayacak denmişti. - Fransızcada bu "hemen" demektır. Yani "yann" gibi. Kıbrıs'ta yenl savfa - Kıbns'ta gelinen aşamayı nasd değerlendiriyorsunuz? - Fransa bu konuda, diğer başka ülkelere göre daha az ilgili. Annan planını destekliyoruz. iki tarafin da çıkarlannı gözeten, dengeli bir plan olduğunu düşünüyoruz. Bazen eski düşmanlıklan bırakarak yeni bir sayfa açmak gerekir. Almanya ve Fransa, 40 yıl önce bunu yaptı. Şimdi sıra sizde. Çözüm ve bırleşik bir Kıbns'ın AB üyeliği olursa, bundan herkes kazanacak. I