Katalog

SAYFA + CUMHURİYET 29 EYLÜL 2002 PAZAR 14 KULTUR [email protected] f^^^ Gönül Ülkü ile Gazanfer Özcan 50. sanat yıllarmda iki oyurıla sahnedeler liyatrolan onlannbebeğiGAMZE AKDEMİR Gönül Ülkü, Gazanfer Özcan. Biri öteki ol- madan eğreti iki yürek, tıpkı şairin dediği gi- bi. Ayn düşünülmeleri olanaksız sanki. Tiyat- roya tek yürek olarak adadıklan, dile kolay 50 yıl... 53 yıl aslında. Çünkü tiyatroya aynı za- manda ve yerde resmen başladıklan tarih 1949 • - Istanbul Şehir Tıyatrolan Çocuk Bölümü. Gönül Ülkü/Gazanfer Özcan Tîyatrosu'nu kuracakJan ve aynı zamanda evlenecekleri yıl olan 1962'ye kadar çalıştıklan Istanbul Şehir Tiyatrolan'nda hizmetlerLnin karşılığını çok iyi almışlar. Bir anlamda konservatuvar eğiti- mi yenne geçen ve Şehir Tiyatrosu'nun döne- min en iyı kadrosuna sahip olduğunu söyledik- leri bu 12 yıllık süreçte Vasfi Rıza Zobu ve Be- dia Muvahhit başta, çok değerli hocalarla ça- lışma olanagı bulmuşlar. Oyunlarda küçüklü bü- yüklü rollerde karşılıklı oynadıklan büyük ti- yatrocularla geçirdikleri her bir anı gözlemle- yerek, üreterek değerlendirmişler. Ve kendi de- yişleriyle, bıraz da oradan aldıklan cesaretle kur- muşlar tiyatrolannı. Tlyatro acı tatlı çlle' Kendi tiyatrosunu kurmak... Her sanatçmm gönlünde yatan aslandur ne de olsa. Mutasin Er- tuğrul başlarda pek taraftar olmamış bu düşün- ceye. Gazanfer Özcan'ın ayrılmasını biraz ol- sun kabul edebilmiş ama "GönüTü ayırma- yın" demiş kararlı bir sesle. Ama akacak kan damarda durmamış ye 12 yılın ardından Gö- nül Ülkü/Gazanfer Özcan Tiyatrosu'nun per- deleri ilk kez açılmış. "Tîyatromuzda sahneye çıküğımız ilk gece salon tam doluydu. Düşünûn, tele\1zyon yok. Ama seyirci ŞehirTiyatrosu'ndan biliyordu bi- zi ki bu da çokönemliydi, bir kriterdi O kadar takip etmiş, o kadar kim khndir bimişler ki dop- dolu bir salonla karşdadılar bizT diyen Gönül Ülkü, doğru yolda olduklanna inançlannı ta- zeleyen, yüreklendikJeri ilk büyük gelişme ola- rak gösteriyor o geceyi. Gazanfer Özcan'ın da söylediği gibi, tiyatrolan onlann bebekleri. O günden bugüne büyüttükleri, yetiştirdikleri, çok çok sevdikleri bebekleri. F.anm yüzyıllık tiyatro yaşamında neler yaşar insan? Ne günler görür? Ne badireler atlatır? Bir tiyatro ilkelerinden ödün vermeden nasıl ayakta tutulur? Ekonomik zorluklar her kesimin belini bükmektedir. Amaonlar yılmazlar, sahnede kalırlar... Bu yıl da sahnede olacaklar. 4 Temmuz gecesi Harbiye Açık Hava Tıyat- rosu'nda 50. sanat yıllannı muhteşem bir ge- ceyle kutlayan usta tiyatrocularla sahnede bu- luşan isimler arasında kimleryoktu ki?.. Haüt Krvanç, Nükhet Duru, Zerrin Ozer, Levent Kır- ca, Oya Başar, Müjdat Gezen, Cem Yılmaz, MehmetAM Erbi, Muazzez AbacL- Ülkü ve Öz- can'ın sahneledikleri kimi oyunlardan bölüm- lerin de sunulduğu gecenin en ilginç anlann- dan biri de kuşkusuz taç giyme töreniydi. Sa- nat dünyası kral ve kraliçesıni seçmişti. Elli yıl, elli acı tatlı çile... Yanm yüzyıllık ti- yatro yaşamında neler yaşar insan? Ne günler görür? Ne badireler atlatır? Bir tiyatro ilkele- rinden ödün vermeden nasıl ayakta tutulur? Ülke değişmektedir, dünya değişmektedir, se- yirci değişmektedir. Ekonomik zorluklar gi- derek her kesimin belini bükmektedir. Çok de- ğil, 1994'te, o güne kadar hemen hiç aksatma- dıklan çalışmalanna ara vermek, kısa süreli- ğine de olsa tiyatrolannı kapamak zorunda bi- le kalırlar. tlginçtir, hiç yakınmazlar. Bugün de yakınmıyorlar. 'En büyük servetlmlz ıigi ve sevgi' Ne "Evet, bu iş öyle bir kuyu ki dibi yok. Ama yabuz bizim için değü. bu işi yapan herkes için dunım aynı. Ne yapalım, genç bir de\ letiz, im- kânlanmız kısıtii. yalnız biz sıkuıü çekmiyoruz. Böyle düşûndük. Başladığumzda da trvatronun özveri isteyen bir meslek olduğunu biİiyorduk. Seve seve geldik. Çok çile çektik ama çok şey de kazandık. En büyük servetimiz Ugi ve sevgi ol- du. Uzun yülar kan kusup kızücık şerbeti içtik dedik. Sıkmnlanmızı birçoklan gibi açık açık söyleyemedik. Devtetimiz gücü yettiğince yar- dımda bulunuyor. Hiç yeterli değil ama bizim içinflgflenmesidahi önemK" dıyen Gazanfer Öz- can yakınıyor ne de "İlk günkü beyecanla de- vam ediyoruz, edeceğiz de. Bu işi yapan A'dan Z'ye herkese bfiyük sevgi ve saygımız var. Say- gın insanlann yapacağı. severek. kenedenenek yapılacak bir iş bu" dıyen Gönül Ülkü. İki sanatçı, bu sezon hem çok sevdikleri bir yazar hem de yakın dostlan olduğunu söyle- dikleri Refik Erduran'ın 50 yıl önce yazdığı ve güncelliğinden en ufak bir şey yitirmediği- ni belırttikleri, bir ailenin düzeninin para yü- zünden altüst oluşunu işleyen 'Deü' adlı oyun- la çıkacaklar sevenlerinin karşısına. Ulkü ve Öz- can'ın kendi türlerinde oynayanlar için bir sı- nav olduğunun altını çizdiklen oyun, her satı- nnda gerçekçi mesajlar veren; acısıyla, tatlı- sıyla, kara mizahıyla bütünsel bir yapıt. Ülkü ve Özcan, televizyonlann her dönem sevilen uzun soluklu dizilerinden Kuruntu Ai- lesi'nin son 70 bölümünü yazan ve geçen yıl- dan bu yana birlikte çalıştıklan Nedim Do- ğan'ın yeni yazdığı 'Son Çare' adlı vodvili de sezonun ortalanna doğru sahnelemeyi düşünü- yor. İ Z ENİKUŞAKLARA GUVENİYORLAR Sanatçılık emek ister Dizi enflasyonundan dertli Gönül Ülkü ve Gazanfer Özcan. Kavramlann birbirine girdiğine, kim sanatçı- kim değil aynmının giderek daha da yittiğine üzülerek tanık oluyorlar. Ve ne yazık dıyerek, bunu ölçebilecek bir terazinın olmadığını söylüyorlar. Gazanfer Özcan'ın "Sanat kolay sanddı. Bir bakryorsunuz erken doğumlar ohnuş, herkes sanatçı" nitelemesine ve Gönül Ülkü'nün genç oyunculara, oyuncu adaylanna verdiklerini söylediği öğütlere katılmamak elde değil. "Bu işin 'oldunı'u yok, sonu yok. Kısa süreH çabşmalarla 'Ben oldum, pıştim' demeyin. Zamanı geünce emeginiz. çabaıuz ötçüsünde arzu ettiğiniz yerlere gelirsiniz. Sanatçı alçakgönfiDühlkle yücenr. Yoksa bir bakarsınız öyle bir insan çıkar Id süer atar başannızı, gölge gibi kahrsınız. O yüzden kendinizi çok fazla büyük gönneyin. Kibirlenmeyin." Bu yıl sahneleyecekleri oyunda dördü konservatuvar öğrencisı, üçü mezun yedi genç oyuncunun rol alacağını söylüyor Gazanfer Özcan. Her ne kadar başlarda gençlerin kendilerine uyum sağlama konusunda zorlanacaklannı düşünse de, hatta bundan bir beş yıl önce gençlere hiç güvenemediğini söylese de çok geçmeden yanıldığını anlamış. Biliyor, kendi deyişiyle beylik kaçacak şimdi söyleyeceği sözler, ama umunında değil çünkü gerçek bu. "Her şeyin başında eğmm gelir. Çok iyi bir gençHk yetişijor. Saygı, sevgi dolu çocuklar, iyi eğitimlikr. iyi hamurİar. Eğer hamuru kendileri fazla sulandırmazsa, bizlerüı deneyimine inanıp da birtikte yoğrulurlarsa ifcrisi için çok başarıh günler onlan bekleyecektir. Aynca Vasfi Rıza Zobu'nun dediği gibi sanatçı hanımsa hanımefendi, beyse beyefendi obnasını bflmeli. Sonra yetenek, sonra eginm, en sonra da deneyim gettr. O yüzden yararh oluruz sanryorum. Ona inansınlar. Durup dururken iki insan bunca yıl ayakta kahnaz, bunu bflmek gerek." 'Kuruntu Ailesi'nin bugüne uyarlanarak canlandırılması gerektiğini düşünüyorlar Bizden olanı vermeyeçalıştıkAile tiyatrosunu Türkiye'de kitlelerle buluşturanlann başında gelen Gönül Ül- kü/Gazanfer Özcan Tıyatrosu'nda rol alan herkes aslında, bu büyük ailenin üyesi. Televizyon ekranlannda 400 'den fazla bö- lüm oynayan, her kesime seslenen. aile dizilerinin klasiği ünlü Kuruntu Ailesi 'nde kullanılan her kelimede titızlendiklerini, topluma doğruyu, iyıyi, bizden olanı sunmaya çalıştıklannı söylüyorlar. Ülkü'nün de dediği gibi, geçmişten bu- güne değişmeyen; aile değerlerini, gele- nek görenekleri kayıran çizgileri bu. Ve Öz- can'ın eklediği gibi "Kurunru Ailesi'nin hiçbir bölümünde bir içld masası görme- nüşsinizdir. Ben tirvaki olduğum halde hiç- bir böhımde sigaraiçmedim. Bunlara dik- kat etmeyerek başka yoDara da başvura- biürdik. Nasıl mı? Ağzımıza geleni söyle- yebüırdik ki moday dı. Ama yapmadık. Se- vircryi hayallankhğnıa uğratmadık.". Altını çizdiklen birnokta da canlandır- dıklan karakterlerde seyircinin hep ken- disini bulduğu gerçeği. Bunu altın bir ku- ral olarak özellikle vurguluyorlar. Anne de Televizyonda on yddan fazla oynayan 'Kuruntu Ailesi' çok sevilmişti. baba da çocuk da genç de özdeşleşebildi. Kuruntu Ailesi çeşitli kanallarda tekrar tekrar gösterildiği halde, bugüne uyarla- narak canlandınlmamasına bır anlam ve- remiyorlar. Pıyasadaki tt stt-com''lan sor- duğumuzda Gönül Ülkü bizden olmadık- lanna dikkat çekerken, Gazanfer Özcan da bağlamayla klasik batı müziği çalmaya benzetıyor "sit-com"lan. "Metodisideği- şik bir kere. Biz değil bir kere." Komser Şekspir'le gelen ilk aynlık Gazanfer Ozcan ile Ozkan Uğur 'Komser Şekspir'de. Bugüne kadar hep birlikte görmeye alıştığımız Gönül Ulkü ve Gazanfer Ozcan'ı sadece bır kışi ayırabılmiş. Çocuklan kadar çok sevdiklerini söy- ledikleri yöneünen Sinan Çetin. Bır gün telefonla arayarak 'Komser Şekspir' fılminden söz edip aynnhlar için kendileriyle görüşmek isteyen Çe- tin'e tiyatroda randevu veren usta sa- natçılar, Çetin tiyatroya gelinceye ka- dar öneriyi reddetmeye kararhymış. Ta ki Çetin gelinceye ve projesini su- nuncaya kadar. Hatta Gazanfer Özcan DVD / VCD Venilar yıne de pek emin değilmış. Değışen teknolojiden, çalışma siste- minden ve seyircinin alışık olmadığı bir adamı canlandırmaktan ürkmüş bıraz da. "Gönülsüz sete gittiğim ilk gün bir kere sudan çıkmış bahğa döndüm. şaş- kuıhk içinde hep çevreyi gözledim" di- yor. Ama Çetin'in çizdıği kompozıs- yona hayran kalan Gönül Ulkü, kendi- sıni şaşırtan bir kararla ısrar etmiş oy- naması için. Aralannda öyle sıkı bir bağ oluşmuş ki, Özcan "Sinan Çetin'den başkasıyla çahşmam bile" diyor. Asl. SELÇUK J Rose Red (Rose Red Konagı) / Yön: Craig Baxley / Oyn: Nancy Travis, Julian Sands, Kimberty J. Brovvn, Matt Keeslar / 2000, Renkli, 245 dakika, çift DVD/Warner Home Video-Tıglon. "Yaşanmış gerçek bir ola\dan esinlenerek periH ev öykülerinin Moby Dkk'ini kaleme aldun" diyen Stephen King'den aktanlan bu korku ve gerilim filminde, konulannda uzman, ruhsal güçlere sahip bir grup, Rose Red malikânesindekı, on yıldır uykuda olan doğaüstü güçleri uyandırmak için bir araya gelirler. ABC televizyonuna 6 saatlik bir dizi olarak tasarlanan filmin çıft diskten oluşan DVD versiyonunun Özel Bölümleri'nde çok ilginç iki belgesel yer alıyor. Kötü Ev Rose Red'in Yapunı'nda yaratıcı ve teknik ekipler çekim serü\enini anlahyor. Öykünün oluşumu, başroldeki evin bulunması, mekân seçimi, dekor hazırlıklan, oyuncu seçimi, çekimlerde yitınlen bir oyuncu, özel efektlerin oluşumu. özel makyaj efektlen ve kuklacılar, görsel efektlerin kompozisyonu, mınyatür dekorlann gerçekliği yansıtacak bıçimde yaratımı bu belgeselde yer alan konular. Rose Red'i KiHt Alnnda lutmak, EUen Rhnbauer'in Günlüğü'nde yazar King'in gerçek öyküsünden esinlendıği malikânenin ilk sahibi Ellen Rimbauer'in günlüğunün 1998'de parapsikoloji uzmanı Dr Joyce Reardon taranndan bulunması anlatılıyor. 1906'dan bugüne dek 26 kişınin kaybına ve ölümüne neden olan Rose Red'in tarihçesı konunun uzmanlannca yorumlanıyor. Sanat Galerisi'nde bu etkili mekânlann fotoğraflan, planlann çizımleri var. KÖYLÜYE TOPRAK HERKESE İS rÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ 'Seçm Afişleri' sergisi • Küitür Servisi - Türkiye'de Seçim Afişlen sergisi, 3 Ekim'de Garanti Sanat Galerisi'nde açılacak. Tarih Vakfı ve Garanti Bankasf nın ışbırhği, Beyazıt Kütüphanesı ve Milli Kütüphane'nin kadalanyla hazırlanan sergide, Türk siyası tarihının bir özeti sunuluyor. Siyası tarihın yanı sıra Türkıye'nin toplumsal ve ekonomik gelişimini de gözler önüne seren sergi, 27 Ekim'e kadar açık kalacak. Fransa Küitür'tte konferans • Küitür Servisi - Paris IV Sorbonne Üniversitesi profesörlerinden ve Yapı Kredı Yayınlan'ndan Yiğit Bener'ın çevinsıyle çıkan 'Gecenin Sonuna Yolculuk'un yazan Louıs - Ferdınand Celıne konusunda uzman olan Henri Godard, 3 Ekım Perşembe günü Fransız Küitür Merkezi'nde 'Celine, skandal' konulu bır konferans verecek. Konferansta, Godard yazan 30 yıl önce ölmesine rağmen hâlâ tarhşmalara neden olan bu yapıt üzerine konuşacak. Aynca Godard, 1 Ekim Salı günü saat 18.00'de Yapı Kredi Yayıncılık tarafından 'Gecenin Sonuna Yolculuk'un çevirisi çerçevesinde düzenlenen yuvarlak masa toplantısına da katılacak. (0 212 252 61 55) Türk fflmleri New York'ta • KüHür Servisi - The Moon and Stars Project' adlı kâr amacı gütmeyen kunıluş tarafindan düzenlenen "New York Türk Fılmleri Festivali'nin dördüncüsü 18-27 Ekim tarihleri arasında yapılacak. Anthology Film Archives salonlannda^' ızlenebilecek 13 Türk filmi arasında 'Yazgı', 'Selvi Boylum Al Yazmalım', 'Anam', 'Berdel', 'Nâzım Hikmet Şarblan' 'Büyük Adam Küçük Aşk', 'Herşeye Rağmen', 'Herkes Kendi Evinde' ve 'O da Beni Seviyor' gibi filmler var. Yönetıciliğini ABD'de yaşayan Türk yönetmen Mevlut Akkaya'nın üstlendiği festivalin amacının çağdaş Türk sinemasmı Amenkalı sinemaseverlere ve ABD'de yaşayan Türklere tanıtmak olduğu belirtıldi. McCartney'den barış mesajı • Kültür Servisi- Eskı Beatles uvesı Paul McCartney, Pekin'ın Tiananmen Meydanı ile Moskova'nın Kızıl Meydanı'nda konser vermeyi planlıyor. The Sun gazetesi, 50 kenti kapsayan bir aylık ABD turnesine başlayan McCartney'ın, Tiananmen Meydanı'nda 500 bin hayranına vermeyi planladığı konser için son aşamaya gelindığıni belirtti. Turne ekibinden bir yetkıli, sanatçının planladığı bu iki dev konserin 'banş ve aşk mesajı verme' amacuıı taşıdığını söyledi. Emre Şen Varşova'da • Kültür Servisi - Türk piyanıst Emre Şen, 30 Eylül ve 2 Ekim günleri Polonya'mn başkenti Varşova'da iki konser verecek. Tarihi Royal Casttle binasında geleneksel pazar dınletileri programına alınan Emre Şen, yannki dinletisinde Scarlatti, Beethoven, Skriabin, Ghopin, Lizst ve Prokofief'in eserlerini seslendirecek. Şen kendisine ait üç bölümlük 'Fantazia' adlı parçayı da Polonyalı müzikseverlerin beğenisine sunacak. Ikinci konsenni Chopin'in evinde verecek olan sanatçı burada sadece Chopin'in noktrün, polonez, balad ve etütlerini seslendirecek. Ankara Film Festivali • Kültür Servisi -14. Ankara Uluslararası Film Festivali, 21 Kasım'da başkentli sınemaseverlerle buluşacak. Başvuru süresi 15 Ekim'de sona erecek olan 'Ulusal üzun Film Yanşması'na 15'ten fazla filmin katılması bekleniyor. 'Ulusal Kısa Film ve Canlandırma Yanşması'nda 22, 'Uluslararası Kısa Film ve Canlandırma Yanşması'nda ise 30 film yer alacak. Festivalin hazırlıklanna ilişkin tanıtım kokteyli, Kavaklıdere Sıneması'nda gerçekleştirildi.