Katalog

3 VIĞUSTOS 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomj@cumhuriyet.com.tr 13 4 ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ P 4 ^ ' *^~ * v • a - ^T&^İ|L^^^^^C*W^BP Kavun-karpuz yemoMu • SAMSUN(AA)- Sarnsun'urı Bafra Ilçesı'ndeki kavun- karpuz üreacileri, ellerinde kalan ürünlerinin bir kısmıru Kızılırmak'a dökerken, bazılan da aayvanlanna yediriyor. Kavunu halde 50 bin liradan zorla sattıklannı kaydeden üreticıler, "Şehırde 3 kilosu 1 milyon lıraya satılıyor. Karpuzun kılosunu ise 30-50 bin Iiradan veriyoruz. Kavun kısa sürede bozuluyor. Öıracat, ya da soğuk hava deposu istiyoruz"diye konuştular. Şikâyetfer bitmiyor • İSTANBÜL (AA) - Istanbul Ticaret Odası'na (ITO) temmuz ayı süresince 48 tüketıci şikâyetı ulaştı. ITO Başİcanı Mehmet Yıldınm, yaptıgı açıklamada, haziran ayından devreden 92 şikâyetle birlikte, Oda'nın temmuz ayı içınde takıp ettiği şikâyet sayısının 140'a ulaştığını bildirdi. Yıldınm, söz konusu şikâyetleri inceleyerek gerekli ginşimlerde bulunan ÎTO'nun 32 şikâyeti tüketici lehine sonuçlandırdığını duyurdu. UfiCff'e destek • tSTANBUL(AA)- Ingilız Havayollan British Ainvays'in uluslararası yardım kuruluşu UNICEF için sürdürdüğü "Change For Good" kampanyasına katılan Türk işadamı Celal Akata, biriktirdiği 2 bin doiar bozuk parayı kampanya ıçin bağışladı. Kampanya içın bugüne kadar 14 milyon Ingiliz Sterlinı (yaklaşık 35 tnlyon lira) para toplandı. Otomotiv ihracaü hrtandı • BURSA (AA) - Ekonomik knz nedenıyle dış pazarlara yönelen Türk otoraotiv sektönınün ihracatı, bu yılın ocak-temmuz dönemınde yüzde 11 oranında artarak 2 milyar 529 milyon dolara ulaştı. Uludağ thracatçı Birlikleri verilenne göre, ihracat kalemleri arasında yan sanayu. geçen yılın aynı dönemıne göre, yüzde 6 oranında artarak 1 milyar 56 milyon 804 bin dolar arttı. Kardemir TTK'ye borçfu • ZONGULDAK (AA) - Türkiye Taşkömürü Kururou'nun (TTK), Karabûk Demir ve Celik Fabrikalan lCardemir) AŞ'den, ^akJaşıi 38 trilyon lira ılacao olduğu jildinldı.. TTK Genel vlüdürü Ömer Yenel, >orcundan dolayı :ömünermedikleri Cardeınr ile »nümûzdeki günlerde apılmaîi planlanan özlejire doğrultusunda abrıiM kömür errne>? başlanacağını, 5z konisu alacağm ise yıl ödemesiz 10 yılda ıhsıledeceğini aydetn Arjantin'deki kriz komşuya sıçradı. Binlerce aç insan marketlere saldınyor Uruguay'da yağma• Arjantin'den sonra komşu ülke Uruguay, yoksul ve açlann yağmasına sahne oluyor. Ekonomik krizin nüfiısun yansından fazlasını yoksulluğun pençesine attığı Arjantin'deki kriz Uruguay'a sıçradı. Ülkede binlerce aç insan, onlarca marketi karnını doyurabilmek için yağmaladı. Ekonomi Servisi - Arjantin'den sonra komşu ülke Uruguay, yoksul ve açlann yağmasına sahne oluyor. Ekonomik kri- zın nüfusun yansından fazJasını yoksul- luğunpençesine attığı Arjantin'deki kriz Uruguay'a sıçradı. Ülkede binlerce aç insan, onlarca marketi karnını doyura- bilmek için yağmaladı. Işçilerin iş bı- rakma eylemi yaptıgı ülkede polis olay- lann önüne geçmek ıçin önlemler alma- ya başladı. GüneyAmerika 'run en büyük ikı eko- nomisinden Arjantin 'in knz içinde. Bre- zirya'nın ise krizin eşiğinde bulunması, kıtanın diğer ülkelennde olduğu gibi Uruguayda da olumsuz etkilerinı göste- riyor. Her dört ldşiden birinin açlık sını- nndayaşadığı Uruguay'da 30 market da- ha yağmalandı. Dört yıldır ekonomik krizin pençesin- den kurrulamayan ülkede kamu çalışan- lan dört saat süren iş bırakma eylemi yaptı. Uruguay'ın başkenti Montevi- deo'da da dükkânlar yağmalandı. Yağ- macılara müdahale edenpolis, grubu da- ğıtmak için havaya ateş açtı. Hükümetin bankaJan kapatma kara- nndan sonra halk mev duatlanru kullana- mazken gelişmeleri değerlendıren ana- listler, bankacıük devi HSBC'nın Güney Amerika'daki ekonomik knzin etkisiy- le kânnın yüzde 10-20 arasında düşebi- leceğıne dıkkat çektı. IMF'nin 1.5 mil- yar dolarlık kredi sözü verdiğı Uruguay, ortalama 4 yıldır ekonomik durgunluk- ARMflM)ENSONRS\MJGÜ$ Ekonomik krizin nüfusun yarısını açhğa sürüklediği Arjantin'dekiyağma görüntüleri, Uruguay'dangelmeye başladı. Protesto eylemleri ve marketyağmalama olaylarının kesintisiz sürdüğü ülkede 30 marketyağmalandı. Eylemlerin yaygınlaşması üzerine Uruguaypolisi önlemler almaya başladı, çoksayıda göstericiyi gözaltına aldı. tan kurtulma çabası veriyor. Yayılmasından korkuluyor Arjantin 'i kanşüran fınansal krizin et- kilenyle çok sıkmtılı bir dönem geçıren Uruguay ekonomısinin bu yıl sonu içın yüzde 7 oranında küçülecegi tahmin edı- liyor. Merkez Bankası rezervleri 4'te 3 oranında azalan ülkenin para birimi pe- so, yılın başından beri yüzde 40 oranın- da değer kaybetti. Gayri safı yurtiçi ha- sılasında bu yıl yüzde 7'lik azalma bek- lenen ülkenin işşizlik oranı 15.6 olarak kaydedüiyor. Uruguay'da yaşanan protestolar ile yağmalama olaylannın ekonomik kriz- deki diğer Latin Amerika ülkelerine sıç- ramasmdan korkuluyor. ABD Hazıne Bakanı Paul O'Neifl, durum tespiti ve çözüm bulmak için gelecek hafta Güney Amerika'ya gidecek. IMF ise Güney Amenka'nın büyük ekonomilennin yüz yüze kaldığı finan- saJ krizin 1998 Asya krizindeki gibı di- ğer bölgelere sıçrama endişesini paylaş- madığını bildirdi. Giderek dalgalanma- ya başlayan mali piyasalar karşısında mevcut durumun aciliyetini anladıklan- nı vurgulayan IMF sözcüsü Thomas Dawson ise böyle bir tehlikenin söz ko- nusu olmadığını ileri sürdü. Avrupa Ko- misyonu, Arjantin, Brezirya, Paraguay ve Uruguay'a para yardımı yapacağını açıldadı. Ekonomik ve sosyal reformla- n, ticaret sistemlerinin güçlendirilmesi gibı taahhütler karşılığında 2006 yılına kadar bu ülkelere 200 milyon Euro'luk yardım aktanlabilecek. asın da ışgüvencesi kapsamında ANKARA (Cumhtıriyt*Bürosu)- Bir- kaç kez geri döndükten sonra iş güven- cesi, gazetecıleri de kapsamak koşulu ile dün yemden komisyonda görüşülerek ka- bul edildi. Erken seçim tanhinin netleş- mesi, tş Güvencesi Yasa Tasansı'nın Meclis sürecini hızlandırdı. Yaklaşık 5 aydır Meclis gündemınde bulunan tasan, Saglık, Aile, Çalışma ve Sosyal îşler Komisyonu'nda, basın çalı- şanlannı da kapsayacak biçimde kabul edildi. Siyasi partiler, seçime dönük ek bütçe tasansı ile birlikte görüşülmek üze- re TBMM'nin salı günü olağanüstü top- lanmasına dönük öneriyi ımzaya açölar. AB uyum yasalan paketine eklenmesı TBMM Adalet Komisyonu'nda reddedi- len tş Güvencesi Yasa Tasansı üzennde işçı temsilcilerinin girişnni olumlu sonuç verdi. Siyasi partilerin büyük bölümünün destek açıklamalan üzerine dün Ertug- rul Kumcuoğtu başkanlığmda toplanan TBMM Sağlık, Aıle, Çalışma ve Sosyal îşler Komisyonu, îş Güvencesi Yasa Ta- sansı'nı ele aldı. Taraflar ylne kapıgtı Türk-lş Genel Başkam Bayram Meral, DÎSK Genel Başkam Sükyman Çelebi, Hak-Iş Genel Başkam Salim Uslu ve TÎSK Genel Sekreteri BülentPirlerin ka- nldığı komısyon toplanüsında ışçi ve iş- veren temsilcilen arasuıda gergınlık ya- şanmca, toplantı basuıa kapalı olarak ya- pıldı. Görüşme öncesinde işçi kesimi temsil- cilen adına söz alan Türk-îş Genel Baş- kam Bayram Meral, dana önce kendileri- nin işveren lehuıe yapılan düzenlemele- re karşı çıkmadığuu vurguladı. Tasanyı olumlu bulmakla bırlikte bazı eksiklikle- ri içerdığıni vurgulayan Meral. "Tasan- mn istihdamı engellevici bir etkisi olma\a- cak. Ka>ıt dışı çahşmayı önteyerek devie- tin vergi kaybuu önk\ecek" diye konuş- tu. TİSK Genel Sekreteri BülentPirler ise iş güvencesi tasansının çalışma banşınuı bozulacağını savundu. Komisyon, basın çalışanlannın da ış güvencesi kapsamuıa alınmasını benımsedı. ARTIŞ YÜZDE 3.2'YE VARDI Hububatta yeni fiyat dönemi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), piyasa ve borsadaki değişiklikler doğrultusunda hububat alım fiyatlanru arttu-dı. TMO'dan dün yapılan açıklamada, son iki yılda uygulanan politikalarla hububat pıyasasının canlılık kazandığı belirtildi. TMO'nun kendi işyerlerinin yanında Polatlı, Konya, Edirne ve Karaman ticaret borsalannda da hububat alımlannı sürdürdüğüne işaret edilen açıklamada, piyasa ve borsalardaki gelişmeler doğrultusunda hububat fiyatlannın yeniden arttınlacağı belirtildi. 5 Ağustos 2002 tarihinden itibaren geçerli olacak hububat fiyatlan kilogram başına şöyle belirlendi: Anadolu durum buğdaylar 282 bin, diğer durum buğdaylar, 263 bin, Anadolu beyaz ve Anadolu kırmızı sert buğdaylar 253 bin, beyaz ve kırmızı yan sert buğdaylar 234 bin, beyaz arpalar 165 bin, siyah ve çakır arpalar 147 bin, yulaf 185 bin, çavdar 177 bin, mısır 225 bin lira. TMO, makarnalık buğdaylardan Anadolu durum buğdayının alım fiyaruıı 275 bin liradan 282 bin liraya, diğer durum buğdaylarda 256 bin liradan 263 bin liraya çıkardı. Ekmeklik buğdaylardan birinci grup Anadolu kırmızı ve beyaz buğdaym alun fiyatı 246 binden 253 bin liraya yükseltilirken kırmızı ve beyaz yan sert buğdaylann fiyatı 227 bin liradan 234 bin lira çıkanldı. TMO, yeni alım fiyatını beyaz arpada 165 bin liraya, siyah ve çakır arpada 147 bin lira, çavdarda 177 bin lira, yulafta 185 bin ve mısırda da 225 bin lira olarak belirledi. Öte yandan Konya Toprak Mahsulleri Ofisı, toplam 214 bin ton hububat alımı gerçekleştirdi. =-=-= Konya TMO Bölge Müdürü Mustafa Tireöoğlu, bu yıl aldıklan 214 bin ton hububatm 110 bin tonunun buğday, 104 bin tonunun ise arpa olduğunu bildirerek çiftçilere toplam 31 trilyon 400 milyar lira ödeme yaptıklannı ifade etti. Türkiye tanmına sürpriz teklif ANKARA (ANKA) - Fran- sa'dan îngiltere'ye, Suudi .Arabistan'dan; Camerun, Sin- gapur ve Bangladeş'e kadar 23 ülkeden 48 finna Türki- ye'den tanm ürünleri ithal et- mek için başvuruda bulundu. Temmuz ayında tanm ürün- ieri almak için Türkiye'ye başvuran firmalann ülkelere göre dağılımında, 5'er firma ile Ingiltere ile Suudi Arabis- tan ilk sırada yer aldı. Bu firmalar Türkiye'den domates salçası, bal, bitki, ku- ru meyveler, salça, canlı ve dondurulmuş tavuk, gıda maddeleri, hububat, fistık ve findık, bitkise] ılaçlar organik gıda maddeleri, ayçiçeği ve mısır yağı talebinde bulundu- lar. Türkiye'den tanm ürünle- ri ithal etmek için aynca Fran- sa, Singapur ve Belçika'dan 4, BirleşikArap Emirlikleri, Ku- veyt ve Portekiz'den 3, Polon- ya ve Kuveyt'ten 2'şer firma başvuruda bulunurken Rusya, Tunus, Tayland, Bangladeş, îran, Hollanda, Amerika, Ital- ya, Pakistan, Ahnanya, Hin- distan, Camerun ve îsrairaerT birer firma başvurdu. Firma- lann ithal etmek istedikleri ta- nm ve işlenmiş tanm üriinle- rinin başlıcalan şöyle: "Kurututöuğunda bitkisel sünger ve sarmaşık vapıdaki laufa, canhkerevit vediğer de- niz ürünleri (kurbağa, kari- des, dondurulmuş batak), ön işlem görmüş dondurulmuş midye, domates salçası, bal, bitki, taze meyve ve sebze, kn- ru meyveler, pamufc, üzüm dondurma ve meyveii içecek üreömi için organik ve orga- nik olmayan meyve parçalan ve meyve konsantreteri ve tat- landıncılan, rrusır nişastası, soyuimoş domates, deniz mahsuflerL" özel Istekler Hollanda'dan başvuran bir firma Türkiye'den balıkçift- liği isterken, Bangladeş de le- keci toprağı, ağartılmış top- rak ve soya fasulyesi işlenme- sinde kullanılan fosforik asit talebinde bulundu. Iran'dan bir firma ise Türk firmalan- nın lisansı altında kafein üre- tim'hattı almak için başvuru- da bulundu. :*#! İŞÇİNİNEVltENİNDEN ŞÜKRANSONER Son Dakika önceki geceyansına doğru konuştuğumuz DİSK Genel Başkam Süleyman Çe/ebi'nin sesi kısılmış. 20'ye yakın aynı konudakı metnin bir daha bir 6a- ha ımzaya açılmasından, gen dönmelerden bıkkın- lıkla söz ediyor. "Bari ışçiyi gerçekten kurtarsa, iş güvencesi için umut olsa" diye hayıflanıyor. Bildiğiniz gibi iş dünyasının büyük gürültü kopar- dığı İş Güvencesi Yasa Tasansı, aslında işçilere çok sını/iı güvenceler get/riyor. Ama kurumun, kavra- mın yasallaşması anlamında işçı cephesince savu- nuluyor. Süleyman Çelebi'nin özetlediğı kadan ile iş gü- vencesi tasansının yeniden dün sabah toplanacak komisyonda ele alınması kararlaştınlmış. Döne dö- ne arapsaçına dönmüş metınler üzerinde kaygılan vardı. Ozellikle işçilere tanınmaya hazırlanılan iş gü- vencesinin gazetecilere tanınmasını içlerine sındi- remeyen büyük medya patronajının baskısı ile ga- zetecileri de kapsayan bir metin Çalışma Bakanlı- ğı'nda hazırlanıp Bakanlar Kurulu'ndan geçırileme- mişti. Sonradan gazeteci milletvekillerinin desteğinde TGS tarafından hazırlanmış taslağın komisyonlar- da yapılmış eklemelerie ne hale geldiği belli değil- di. Sabah o koşullarda olabilecek birteştirmelerle bir grup milletvekilinin desteğinde, bir grubun da kös- teğinde komisyonun kavgalı oturumu gerçekleşti- rildi. Bugün artık elimizde eksiği gediği ile, üzerin- de anlaşmaya vanlmış, Meclis'e yasalaşmak üze- re sunulacak bir iş güvencesi metni var. Cumhurbaşkanı, hukukçu tıtizliği ve sorumluluk anlayışı içinde, Türk-lş'ın 50. kuruluş yıldönümün- de, seçim öncesi, AB uyum yasalan yanında işçi- lerin iş güvencesinin gazetecileri de kapsayacak biçimde yasalaşması gerektiğıni anımsatmıştı. Çalışma Bakanı Yaşar Okuyan da partisınin bel- ki de yandan fazla kadrosu ile karşı karşıya gelerek, başından ben sahıp çıktığı, kendi hazırladığı iş gü- vencesi yasasına, gazetecilerin sonradan eklenme- si de dahil sahıp çıkıyordu. Aslında ne Yılmaz'ın ne de diğer partilerin karşı çıkma haklan yoktu. Çün- kü AB'ye uyum mektubu kapsamında hükümetin verdiği taahhütler arasında iş güvencesi de vardı. En budanmış haliyle bir iş güvencesinin kurum ola- rak yasalaşması zaten bir zorunluluk olarak gün- demdeydi. DSP cephesinde Hüsamettin Özkan sağ kollu Ecevityönetimı dönemi bıtmış, ŞükrüSina GüreJ, AB uyum yasa değişiklikleri yanında iş güvencesi- nin yasalaşmasına destek verdiklenni açıklamıştı. Büyük medyanın tam da bugünlerde Gürel'in eşini parmağına dolaması, eski kocasının karalama karn- panyasında kullanılması elbette boşuna ve sadece düzeysiz gazetecilik ömekleri değil. YTP'nin işçilerin iş güvencesi ıçin komisyonlarda içtenlikle çaba gösteren milletvekilleri olduğu gibi, oluşumuna büyük destek veren büyük medya pat- ronajının baskısı, gölgesi de üstünde var. Doğrusu YTP, sınavını ancak Meclis'tekı oylama aşamasın- da vermiş olacak. Bütün partiler ve milletvekilleri hem Meclis oturumuna katılıp katılmamakla, hem de oylan ile önemli bir sınavdan geçecekler. Bu kez görünmeden çelme atma, karşı çıkma şanslan yok. Bu hafta sonu birebır bütün partılere, lider kad- rolanna vetek tek milletvekillerine çok güçlü bir ser- maye cephesi baskısı, sarmalının olacağından hiç kuşkunuz olmasın. Bizim sermaye sadece kendi çıkarlanylasınırlıAB'cı.AB'nin sosyal, sendikalhak- lanna katlanamıyor. İş güvencesi yasası üzerine Tür- kiye'de onlarcayıl pişirilen bozayı hatırlayın. Kaç ba- kan, kaç iktidar aşındınldı? Milletvekilleri lobicilik tatillerinde, seminerlerinde beyin yıkama operas- yonlanndan geçirildiler. Kamuoyu çarşafçarşafilan- larla baskı altına alındı. En önemlisi, kapalı kapılar arkasında çok ciddi şantaj oyunlan sahneye konul- du. Siyaset, sermayeden yana hep teslim alındı. Ylne de birkaç ınançlı, ilkeli insanın çabalan ağır- lıklı bugünkü noktaya gelindi. Şu aşamada siyasi partı liderlerinin ve milletvekillerinin, topluma, işçi- lere yakalanmadan, sermayeden yana kaytarma şanslan yok. önümüzde bir seçim var. Yan çizmek üzere ellennde bir tek bile kabul görebilecek gerek- çe yok. Sermayenin, büyük medyanın siyasetçiyi paımağında oynatabilme gücü, seçim sürecinde, hele de böylesi aleni bir özel gündemli Meclis top- lantısı ve oylamasında biraz zayıfiıyor. Halkın, çoğu keyfi nedenlerle durmadan işten atılan mılyonlann canı yanmış gücü, baskısı anlam kazanıyor. Para- nın dini imanı olmayan gücü ne kadar etkili olursa olsun, ne de olsa parmakla, işçıler ise milyonlarla sayıldığından dengeler biraz anlamlı değişebiliyor. Ne dersiniz, sadece ve sadece büyük işletmeler- de, haklı nedene dayanmaksızın, tamamen keyfi, sendikal nedenle işçi çıkarmalarını yargı denetimi- ne alacak bir yasa, iş güvencesi kurumu ve kavra- mı, bu kez yasalaşabilecek mi? Bu şimdi de olamaz- sa başka ne zaman olabilir ki?.. soner(« cumhuriyetcom.tr Erol Aksoy operasyonu sürüyor BDDKAksoy'un 8§irketine elkoydu ANKARA (Cıun- hurrvetBü rosu) -Ban- kacıhk Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), Dctisat Ban- kası 'nın eski sahibi ErolAksoy'un 8 şirke- ti ile 8 aracına el koy- du. El konulan şirket- ler arasuıda Aksoy'un yasadığı yalınm mül- kiyetini elinde bulun- duran Doğuş Civata da yer alıyor. Alınan bilgiye göre BDDK, Erol Aksoy'a ait aralannda Doğuş Civata, Aksoy Yayın- cılık, Facto Finans, îk- tisat Finansal Karala- ma, Atlas Finansal Ki- ralama, Eda Tur, Eda Yat'm da olduğu 8 şir- kete el koydu. Kurum el koyduğu şirketlere de hemen atama yaptı. Erol Ak- soy ve eşi înci Ak- soy'un da kullandığı lüks 8 araca da dün sa- bah BDDK tahsilat timlerince el konuldu. Araçlar arasmda Che- rokeo Jeep, Jaguar, Volvo 960 zırhlı, Pe- ugeot, Nissan Maxi- ma'nm olduğu öğre- nildi. Lüks araç filo- su, TMSF'nin garajı- na çekildi. Haciz memurlan, 30 Temmuz günü po- lis denetiminde Ak- soy'un îstanbul 'da bo- ğaz kıyısmda bulunan yalısuıa giderek tablo- lan haczetmişlerdi. Aksoy'un yatlanndan "Laperla"ya Büyüka- da açıklannda el ko- nulurken, diğer yat da Rodos açıklannda BDDK'nin istemi üzerine Yunan sahil güvenlik ekiplerince çevrilmişti.