Katalog

3 5 AĞUSTOS 2002 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 ŞÎRKETLERDEN CTOCA-COLA reklam fihninden yola çıkarak »luşturulan Coca- Cola Rjtm Takımı interaktif müziğin keyfini cadde gösterileriyle yaşatacak. MÜCROSOFT TÜRKfYEnin sponsorluğunda düzenlenen e-Türkiye oturumu kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlannın temsilcilerinı bir araya getirecek. IBM, sağlık şirketi Neurome'la imzaladığı anlaşma gereğince insan beyninin üç boyutlu haritasının çıkanlmasına yardım edecek. POLARİS, yaz aylanndaki şıklığını kış aylanna da, 2002-2003 Sonbahar-Kış koleksiyonu ile taşıyor. GUTNNESS UMTED DISTILLERS- VESTNERS(UDV) ismiyle bilinen alkollü içki firması ismini Biageo olarak değiştirdi. WISSOTEL ISTANBUL-THE BOSPHORUS,6-14 Eylül tarihleri arasında "Malezya Yemekleri Festivali"ni gerçekleştiriyor. YKM, müşterilerine, mağazalannda bulunan yazlık ürünlerde yüzde 5O'ye varan indirimlerle 8 ay taksitli ahşveriş yapma olanağı sunuyor. GOLDAŞ, yeni ve şık tasanmlannda ipek ve altını bir araya getirerek farklı alternatifler sunuyor. BRITISHAIRWAYS, şırket yapılandırma stratejisine bağlı olarak 2002 kış dönemi uçuşlannda kârlıhğı arttıncı değişiklikler yaptı. CARLSBERG, Türkiye'deki birinci yıl kutlamasını Laila'da 28 Ağustos gecesi yapacak. Kutlamada, Kcsheen, DJ UHR, DJ MET ve DJD sahne alacaklar. R4RKORMAN, bajlatacağı "Happy Hcur" uygulaması ile konuklanna gün baamını 2 içki yerine tekiçki fiyatına izleme nrsatı sunuyor. BAŞAKHAYAT SÎGORTA üçüncü kez Bilışim Fuarı'nın "S:gorta Sponsoru" olarak IT sektörüne verdiği önemi kanıtladı. SIELL, Shell Club Snart Card ile mişterilerine sunduğu firatlar sayesinde satşlannı yüzde 15 arardı. İlk 7 ayda teşvik belgesine bağlanan 7.5 katrilyon liralık yatınmın 4.5 katrilyonu yeni Yaünmplanları umut vericiANKARA (ANKA) - Kri- zin büyük ölçüde etkilediği yatınmlarda, komple yeni ya- tınmlann payı artıyor. Ilk ye- di ayda teşvik belgesine bağ- lanan 7.5 katrilyon liralık ya- tınmın 4.5 katrilyonluk bölü- münü komple yeni yatınmlar oluşturdu. Yeni yatınmlann toplamdaki payı yüzde 60 'ı buldu. Hazine Müsteşarlığı'ndan edinilen verilere göre ocak- temmuz döneminde yatınm teşvik belgesi verilen yatınm- lann toplam tutan, geçen yıla • Ekonomik krizle birlikte büyük oranda gerileyen yatınmlarda, komple yeni yatınmlann payı yüzde 60'ı buldu. Yatınmlann bölgelere dağılımında da büyük farkhlık oluştu. Güneydoğu en çok ilgi gören bölge. göre yüzde 5.6 artarak 7 kat- yatınmlann tutan, geçen yıla 1 katrilyon 737.9 trilyon lira- rilyon 457 trilyon lira olarak gerçekleşti. Geçen yılın ilk yedi ayında 7 katrilyon 64.7 trilyon liralık yatınm için teş- vik belgesi düzenlenmişti. Büytik bötümü yeni Teşvikli yatınmlann büyük bölümünü komple yeni yatı- nmlar oluşturdu. Teşvik bel- gesine bağfanan komple yeni göre yüzde 18 artarak 4 katril- yon 454.8 trilyon liraya ulaş- tı. Komple yeni yatınmlann toplamdaki payı da geçen yıl- ki yüzde 53'lük düzeyinden bu yıl yüzde 60'a kadar ulaş- tı. Tevsi yatınmlan ise ikinci sırada yer aldı. Teşvik belge- si düzenlenen tevsi yatınmla- nnın tutan yüzde 54.8 artarak ya ulaştı. Tevsi yatınmlannın toplamdaki payı yüzde 15. 9'dan yüzde 23.3'e çıktı. Modernizasyon yatınmla- nnda ise gerileme gözlendi. Bu kapsamdaki yatınmlann tutan yüzde 71.5'lik düşüş göstererek 401.7 trilyon lira- ya indi. Yedi aylık dönemde en hız- lı artış entegrasyon yatınmla- nnda yaşandı. Entegrasyon yatınmlannın tutan 2.5 kat ar- tarak 165.6 trilyona, tamamla- ma yatınmlannın tutan 1.9 kat artarak 322 trilyona, yeni- leme yatınmlannın tutan 1.3 kat artarak 240.1 trilyona çık- tı. Finansal kiralama yatınm- lan yüzde 36.8 artarak 97.8 trilyona, kalite düzeltme yatı- nmlan yüzde 52.5 artarak 11.2 trilyona ulaşırken, dar- boğaz giderme yatınmlan ise yüzde 57.6 azalarak 13.3 tril- yona indi. Gözler Gimeydoğu'ya çevrildiSon yıllarda özellikle tekstil sektörünün gözde bölgelerinden biri haline gelen Güneydoğu'da önemli bir yatınm hamlesi yaşanıyor. Ilk yedi ayda, Güneydoğu'ya yönelik 885 trilyonluk yatınm için teşvik belgesi düzenlendi. Güneydoğu yatınmlan, geçen yıla göre yaklaşık ikı kat arttı. Böylece, Güneydoğu yatınmlannın toplamdaki payı yüzde 4'ten yüzde 12'ye ulaştı. İlk yedi aylık dönemde teşvik belgesine bağlanan yatınmlann tutan 7 katrilyon 457 trilyon lira olarak gerçekleşti. Yatınmlarda, geçen yılın aynı dönemine göre yalnızca yüzde 5.6 oranında artış yaşandı. Marmara'(1a gerileme Marmara Bölgesi, 2 katrilyon 666.9 trilyon lirayla toplam teşvikli yatınmlarda en fazla payı almasına karşın yüzde 41.3 olan payı, bu yılın eş döneminde yüzde 35.8'e indi. Akdeniz Bölgesi yatınmlan yüzde 24 azalarak 1 katrilyon 210.6 trilyona. Karadeniz Bölgesi yatınmlan da yüzde 26.4 azalarak 354.7 trilyona geriledi. Ege Bölgesi yatınmlan ise yalnızca yüzde 5.5 artarak 737.1 trilyona çıktı. îç Anadolu ve Doğu Anadolu yatınmlannda da hızlı artışlar gözlendi. Îç Anadolu'ya yönelik yatınmlar yüzde 82.3 artarak 1 Okuma yazma bilmeyenler için çeşitii kurslann düzeniendiği Güneydoğu'da sosyal ve ekonomik yaşamı değistiren GAP'ın tamamlanması için bu yılın fiyatlanyla 22 katrilyon lira gerekH katrilyon 123.5 trilyona, Doğu Yedi aylık teşvikli yatınmlar Anadolu'da 8 bin 154, Karadeniz'de Anadolu'ya yönelik yatınmlar kapsamında Marmara'da 28 bin 101, 6 bin 739, Doğu Anadolu'da da yüzde 44 artarak 219.5 trilyona Ege'de 11 bin 520, Akdeniz'de 8 bin 1732 kişilik istihdam yaratılması çıktı. 926, Güneydoğu'da 8 bin 380, Îç öngörülüyor. Türkiye'de 4 milyon dolarlık pazara sahip şirket, toplatma karan çıkardı Guess, taklit saat avma çıktı OLCAY BÜYÜKTAŞ Amerikan saat şirketi Guess, taklitlerinin artması üzerine Türkiye'deki avukatlan aracılığıyla dava açtı. Mahkemenin taklitler hakkında toplatma karan vermesi üzerine Tahtakale'deki îmalathanelerden Yeşilköy pazanna kadar bir dizi yerde taklit avı başladı. Sekiz yıldır Türkiye'de tek temsilciyle tüketiciye ulaşan Guess saatlerinin orijinalleri 100 ile 300 dolar arasında bir fiyattan satılıyor. Amerikan saat şirketi Guess'in Türkiye Distribütörü tmaj Saatçilik'in sahıbı İbrahim Tetik, 40 yıldır saatçilik yaptıklannı, 8 yıldır da söz konusu şirketin Türkiye'deki tek temsilciliğini üstlendiklerini anlattı. Guess saatleriyle birlikte Nautica ve Timberland marka saatleri de tüketiciye sunduklannı belirten Tetik, son zamanlarda taklitlere fazlaca sık rastlandığmı, bunun da 4 milyon dolarlık pazara sahip Guess'i sıkıntıya sokmaya başladığını dile getirdi. Olaylann gelişimini, "Bir süredir rahatsızhk duyulmaya başlamıştL Guess, saat sektöründe tercih edilen bir marka. Türkiye'de de tutuldu ve takp artü. Bu artışla • Orijinalleri 100 ile 300 dolar arasında satılan Guess saatlerinin taklitleri için toplatma karan çıkanldı. Taklitler 5 ile 100 dolar arasında satılıyor. biıükte taklitler de artamaya başladı. Bunun üzerine Amerikan şirketi, Türkiye'deki avukatlan aracıhğryla davalar açmaya başladı" sözleriyle anlatan Tetik, açılan davalann, hacizle ve toplatmayla sonuçlandığını belirtti. "Şimdi haciz memuru ve maü polisle hacizkre gidflmeve başlandı" diyen Tetik, taklitlerin saüldığı ve imal edildiği yerler kadar fiyatlanmn da çeşitlilik gösterdiğine işaret etti. 5 dolardan başhyor Bazı saatlerin yine dışardan başka markayla getirildiğini, Türkiye'de markalannın değiştirildiğini anlatan Tetik, bazı taklitlerin de doğrudan imal edildiğini söyledi. Bu denenle taklitlerin fiyatlanmn da farklı olduğunu kaydeden Tetik, "Burada derme çatma atöhelerde imal edilen taklitlerin fryatian 5 dolardan başhyor. Takiitin kaütesine göre flyan da artryor. Dışardan getiriMp de burada markalan değiştirilen taklitlerin fryatlan 100 dolara kadar çıkryor" dedi. Türkiye'de 180 bayi ile çalıştığını belirten Tetik, taklitlere karşı yürütülen bu işlemin, diğer markalara da örnek teşkil etmesini ve sahte üretime darbe vurmasının hedeflendiğini de sözlerine ekledi. ÎHRACAT KAPISIİLGÎNÇ ÜRÜNLERLE ARALANDI ABD ve Rusya 'ya tül, dantel, Arabistany a ayran Ekonomi Servisi - Türkiye geçen yıl krizden çıkış için tek yol olarak göste- rilen ihracat kapısını kavun kabuğu, dantel, peynir aîtı suyu. horoz, taMik butu ve nazarlık gibi ilginç üriinlerin satışı ile araladı. Ankara Ticaret Odası 'nın (ATO) Ay- lık yayın organı "Ekonomik Den- ge"dergisinde yer alan verilere göre 2001 yılında Türk elişi örneği olan tül- ler ve danteller Türkiye'ye 150 milyon 336 bin 532 dolar kazandırdı. Tül ve dantellerin en büyük taliplileri ise ABD ve Rusya oldu. Geleneksel Türk içeceği olan ayran 2001 yılında Türkiye'ye 30 bin 626 bin dolar kazandınrken, ayranın en büyük alıcısı ise 56 bin 475 litre ile Suudi Ara- bistan oldu. Suudi Arabistan ayran için Türkiye'ye geçen yıl 29 bin 941 dolar ödedi. Dondurma ve sütlü tathlann ya- pımmda kullanılan peynir altı suyu, Türkiye'ye 1 milyon 684 bin 530 dolar kazandınrken, peynir altı suyu alıcısı ülkeler arasında Füipinler, Arnavutluk, Çin Halk Cumhuriyeti, Güney Kore gi- bi ülkeler başı çekti. Kavun kabuğu en fazla Almanya ve Italya'ya satıldı. Almanya'ya sattığı 81 bin 995 kilogram kavun kabuğu karşı- lığında 117 bin 566 dolar, Italya'ya sa- tılan 79 bin 607 kilogram kavun kabu- ğu ile de 129 bin 848 dolar ihracat ge- liri elde edildi. Türkiye aynca geçen yıl Makedon- ya'ya sattığı taze horoz ve tavuk butun- dan 10 bin 447 dolar tutannda ihracat geliri sağladı. Tarım Bakanı CGökalp: TİGEM zarardan kurtuldu ANKARA (AA) - Tanm ve Köyiş- leri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp, za- rar eden bir kuruluş olan Tanm Işlet- meleri Genel Müdürlüğü'nü (Tİ- GEM) bu yıl kâr eden bir kuruluş ha- line getirdiklerini belirterek, kurulu- şa bağlı işletmelerde bu yıl 346 bin ton hububat üretildiğini bildirdi. Gökalp, TÎGEM'ın 2002 yılı hu- bubat hasadını tamamladığım açık- larken, hububat üretiminde ülke ge- nelinde sağlanan verim arhşının Tî- GEM'de üretim patlamasına dönüş- türülerek üretim rekoru kınldığını kaydetti. Gökalp, "Yeni bir yönetim ve işlet- mecflikanlayTşıikTtGEMin2000vT- bnda 19.8 trilyon lira olan kurum za- rarmı 2001 \iunda İOJ trilyon liraya düşürdük. Bu yd kâra geçirdik 2002'yi 20 trflyon ura kârla kapatma- sını bekfiyoruz" dedi SEYDİŞEHİR İÇtN ACtL YATIRIM ÇAĞRISI Alüminyumda tehlike çanları çalıyor SEYDİŞEHİR(A4)-Konya'nın Sey- dişehir ilçesinde kurulu Eti Holding'e bağlı Alüminyum Tesisleri'nin ayakta kalabilmesi için acilen 300 milyon do- larlık yatınm yapılması gerektiği, aksi takdirde her yıl 300-340 milyon dola- nn >r urtdışına transfer edileceği bildiril- di. Çağın metali olan alüminyumun ha- fifliği, kolay işlenebilirligi, ısı ve elekt- rik iletkenliği ve uzun ömrü nedeniyle tüm sanayi dallannda kullanılabildiği- ni belirten yetkililer, gerekli moderni- zasyonun yapılması durumunda yıllık 120 bin ton alüminyum üretilerek ülke ihtiyacının yüzde 50'sinin karşılanabi- leceğini kaydetti. Yetkililer şunlan söy- lediler: "Tesislere 300 müvon dolardva- nnda \^annm yapılması durumda ülke ekonomisine yaklaşık 200-220 milyon dolar döviz gjrdisi sağlanmtş olacak ve üretim maüyetinde en az yüzde 25-30 tasarruf elde edilecek, fabıika daha ve- rimli çahşacak. En önenüisi bu \annm 7-8 yıl gibi kısa sürede kendisini amorti edecek. Söz konusu yaonmın yapılma- ması durumunda ise fabıika kısa süre içinde atil duruma gelecek ve kendi ken- dini kapatacak. Bu ise her yıl 300-340 milyon dolaruı yurtdışına akması anla- nuna geüyor. Stratejik öneme sahip alü- minyum boksit yataklaruun 70 yıl yete- cek rezervi olmasma rağmen dışa bağlı kahnış olacağız. Dolayısı\1a maden zen- giııKklerimizin üzerine oturup yabana ülkelere muhtaç duruma geleceğiz.1 " ANKARA PAZARI YAKUP KEPENEK Masa, Katılım ve Açılım Son günlerde CHP'nin Ekonomi Masası Bülte- ni'nde yayımlanan kimi görüşler medyada tartışı- lıyor. Bültenin yazı ve yorumlan, birkaç tümcesi seçilerek değil, o bütünlük içinde görülmeli ve değerlendirilmelidir. Yazılanlar, kar-kış demeden Anadolu'yu karış karış arş/nlayarak, kırsal ve kent- sel üreticilerle, işsizlerle, esnaf ve sanatkârlarla, genç girışımcılerle birlikte yaşananlardan kay- naklanıyor. Bültenlerde, yüksek faızin, giderek te- feciliğin ezdiği üretici, ürününün bedelini alamayan köylü, kepengini siflahsız kapatan esnaf, çaresiz- lik içinde üretim yapmaya çalışan sanayici ve özel- leştirme nedeniyle ya da ışyeri kapandığı için işsiz kalan gencin sıkıntılan yer alıyor. Özetle, bülten, Anadolu'nun toplumsal duyarlılığını yansıtıyor. Bu arada. bir başka partinin bu tür bir çalışması olmadığı da belirtilmelıdir. CHP'nin ekonomik görüşlerini bir büyük yeni- leşme anlayışımn, değişım ve dönüşüm projesi- nin bir parçası olarak algılamak daha doğru olur. Bu yenıleşme yaklaşımının çok önemli bir öğesi, kamu yönetiminin, yolsuzluk ve rüşvet bata- ğından kurtanlarak etkin ve verimli kılınmasıdır. Devlet yönetiminde dürüstlüğü, doğruluğu ve say- damlığı esas alan, kamu yönetiminı yurttaşa hiz- met anlayışıyla yeniden tanımlamayı amaçlayan CHR devletin, bir rant dağrtım mekanizması ol- maktan bir an önce çıkanlmasını istiyor. CHP, baş- ka hiçbir büyük partide bulunmayan bir karar- lılıkla ve tertemiz kadrolarıyla, temiz devlet an- layışını egemen kılacaktır. Bu amaçla, milletveki- li adaylarından "taahhütname" alan tek parti- dir. Bu alryapıdan sonra asıl konuya gelelım. Türki- ye çok ağır bir ekonomik bunalım yaşıyor. II. Dün- ya Savaşı sonrasında Ingiltere örneğinin de kanıt- ladığı gibi, ekonomik bunalım döneminde toplum- lar, çözümu sosyal demokraside arar. Bu doğaldır. Çünkü, sosyal demokrasi, eşitlik, özgürlük ve da- yanışmayı esas alır; sevind de acıyı da göreli ola- rak daha çok toplumsallaştırır; işsizliğe, yoksul- luğa, açlığa duyarsız kalmaz; kalamaz. Ulusal üretim olanaklarını arttırmak ve bunu sağlıklı bir paylaşımlatamamlamak; bireyin yaratıcı yetenek- ierıni geliştırmek ve özgürieşmesinin önündeki en- gellerı kaldırmak sosyal demokrasinin temelidir. Gücünü, devleti yağmalayan çıkar odaklanndan değil, halktan alan CHP, sosyal demokrasinin bu evrensel değerlerine elbette sahip çıkıyor. Şurası bir gerçektir kı, ülkeyı IMF'ye diz çöktürenler, dev- leti, borç-faiz batağına sürükleyen ve yağmalayan sağcı iktidarlardır. IMF polıtıkalarının toplumsal duyarlılık ayağının tamamlanması ve çok daha önemli olarak ülkeyi IMF kapılarında dilenci du- rumuna düşürmeyecek politikaların uygulan- ması, ortak çabamız olmalıdır. Ekonomik sorunlara çözümü üretimde gören CHP, pazar ekonomisi oyununun kurallanna gö- re oynanmasını istiyor. Vergisıni veren, sosyal si- gorta prımlerıni zamanında ödeyen, kayıt dışı ça- lışmayan, gelirini devletin vereceğı faizden değil üretim ve satıştan elde edeceği kârdan sağlayan ve toplumsal sorumluluğunu bılen bir girişimcinin CHP ile bir sıkıntısı olamaz. Özellikle de yenileş- me anlayışımn doğal birsonucu olarak, ısrarla, AB ile tam üyeliği bir an önce gerçekleştirmeyi he- defleyen bir CHP var. Gücünü devlete yakınlık- tan değil, diğer girişimcilerle eşit koşullarda yarışmaktan alan; teknolojik yeniliğe yönele- rek verimliliği artıran; verimlilik artışını çalışanlany- la hakça paylaşan; ılerı nitelikli mal ve hizmet üre- ten; esnek ve saydam bir işletme yapısı oluş- turan; dış pazarlardan yararlanan ve bu yolla kü- reselleşme sürecini ulusal yarara dönüştüre- cek girişimcinin CHP'nin politikalarından tedirgin olmasının esasen bir nedeni yoktur. Bu nedenle Kemal Derviş'in olumiu bir kararla CHP'ye katılı- mını, eskiye dönük bir tartışma düzlemine çekme- nin anlamı yoktur. CHP, şu anda 30 bin dolayında kişinin, binbir güçlük içinde eylemli siyaset yaparak ülkenin her köşesinde yaşattığı bir büyük kurumsal yapı- dır; bir kültürel ve tarihsel birikimdir. Geçmişinde, Cumhuriyeti kuran, devrimleri gerçekleştiren, sa- nayileşme atılımını sağlayan, demokrasiye geçişin ve 1961 Anayasası'nın esasını oluşturan ekonomik ve sosyal hakların temelini atan, sosyal demokrat açılımın, kısaca, sürekli olarak çağdaşlaşmanın öncüsü olan CHP, bu seçimde de yepyenî bir açılımı temsıl ediyor. CHP'nin bu açılımı nedeniyle çıkan bozulacak olanlar ve yalnız onlar konuyu dar kişisel nok- talara çekmek isteyebılir. Ancak, çağdaşlık iste- yen tarafsız kişi ve kuruluşlann, CHP'nin bu açılımını doğru algılamalarında yarar var. Angora tavşanı yününe ilgi Kanada'dan Diyarbakır'a teklif İBR\HtVI DtYARBAKIR - Di- yarbakır'da 2 bin kapasi- teli angora tavşanı çiftli- ğine sahip Nihat Yüdı- run, hayvanlann yünün- den astronot elbisesi üretilebileceğini savun- du. Yıldınm, yünleri sa- tın almak için Kana- da'dan teklif geldiğini belirtti. Diyarbakır'ın Çankh beldesinde çifthk işleten Nihat Yıldınm, geçen yıl Kayseri'den getirdiği 25'i dişi ve 7'si de erkek olmak üzere toplam 32 angora tavşanının sayı- sını 500'e çıkardı. Tav- şanlann yününden atkı, çorap, eldiven ve elyaf türü işlemeler elde edil- diğini anlatan Yıldınm, "Tavşan yünü, ko>ıın yününden 9 kat fazla ısı verdiği gibi insanı terlet- meyen bir yapısı var. 4 tavşandan 1 kilogram yün elde edilebürvor" dedi. Daha sonralan tav- şanın yününden astro- not elbisesi yapıldığını öğrendiğini beürten Yıl- dınm, dış pazar aradığı- nı söyledi. Tavşanlann tanesini 40 dolara sattığını anla- tan Yıldınm, "Bin tav- şanlayılda 10 ton yün el- de etmek istiyorum. Yünleri satmak için Ka- nada'dan gelen teküfi değerlendireceğim'' di- ye konuştu. Tavşan başına günde 70 bin lira harcadığını anlatan Yıldınm, "An- gora tavşannun normal yaşam süresi 8, tieari amaçlarla bakılan tav- şanlann ise 4 yıL Çifüeş- menin ardından kısa bir süre sonra bir tavşan yü- da 300 yavru üretebili- vor" dedi.