Katalog

SAVFA CUMHURİYET 2AĞUSTOS2002CUM 10 D U N Y 4 VE T U R K I Y E dishab@cumhuriyet.com.tr Parris, Ankara'nın desteği olmadan Irak'a operasyon düzenlenemeyeceğini söyledi Türkiye'ninönemibüyük• ABD'nin eski Ankara Büyükelçisi Parris, Türitiye'nin tutumımun çok kritik olduğuna, Saddam Hüseyin'in devrilmesine yönelik seçeneklerin hiçbirinin Ankara'sız gerçekleşemeyeceğine dikkat çekti. WASHEVGTON (AA)-ABD'nin es- ki Ankara Büyükelçisi Mark Parris, Irak'a olası bir askeri operasyonda An- kara'yı "potanayd sonm" haline ge- tirmektense çözümün bir parçası yap- manın, "erken, dürüst, aynnüh daıuş- nuüardan" geçtiğini bildirdi. Parris, ABD Senatosu Dışllişkiler Ko- misyonu'nun Irak oturumunda yaptığı konuşmada, "Irak Kderi Saddam Hü- seyin'in devrümeane yönelik Ameri- kan araytşmda Türkiye'nin tutumukri- tik oiacak. Sadece haritaya balap seçe- nekkri tartmanjzyeter. Ozsauanbase- çeneklerin hiçbirinin Türkiye'siz ger- çekleştiriiemeyeceğini anJarânız" de- di. Türklerin, Saddam'm devrilmesi fikrinden nefret ettigini de sözlerine eldeyen Parris, Türkiye 'nin, Irak'ta re- jim değişikliğine olumsuz bakmasının nedeninin, Türkiye'nin, Körfez Sava- şı'ndan "kaybeden" olarak çıkmasın- dan kaynaldandığını kaydetti. Parris, Körfez Savaşı deneyüninin ardından Türkiye'nin, ABD'nin Irak'ın iç dinamiklerini yeterince anladığına ve Irak'ın toprak bütünlüğüne önem ABD'DEN 355.4 MÎLYAR DOLARLIK SAVUNMA BÜTÇESÎ Savaşa 10 milyar dolar Dış Haberler Servisi - Irak'a operasyon hazırlığı içinde olan ABD'nin, gelecek yılki savunma bütçesi 355.4 milyar dolar oiacak. Savunma bütçesinde, terorizm üe mücadele ve bazı askeri programlarda bir miktar bsıntıya gidilmesine rağmen Senato'daki her iki partinin de desteklediği bütçenin oyçokluğuyla onaylanması bekleniyor. Bu yılın savunma bütçesinden, 34.4 milyar dolar daha fazla olan gelecek yılki savunma bütçesi içinde, ABD Başkanı George W. Bush'a büyük inisiyatif tanıyan, Savaş îhtimali Fonu için en az 10 milyar dolar aynlacak. Bütçenin 6.9 milyar dolarlık kısmı ABD'yi füzelerden koruyacak sistem üzerindekı çalışmalann sürdürülmesi için kullanılacak. ABD'nin 2002 yılı toplam bütçesi 1 trilyon 950 milyar dolar olarak bağlanmış, bunun yaklaşık beşte birlik kısmuu savunma bütçesi oluşturmuştu. verdiğine güvenmediğini, Saddam'ın devrilmesi sürecinde ABD'nin, Türki- ye'nin çıkarlanm gözetmeyeceğinden endişe ettigini de kaydetti. Mark Parris şöyle konuştu: "Her şey ptanhiKhğıgfl>ıgiönezse,ABD'nin Tür- kiye'yiyine,düşmanveyakannaşaiçin- de bir komşuyla karşı karşrya bıraka- cağmdan endişeediBwr"dedi Türkle- nn yine de gerçekçi oldugunu belirten Parris, "ABD, Saddam'ın peşinden gi- derseAnkara 'noı yerinde ofurmak gi- bi bir lüksü olmayacak. Türkiye, kendi çıkarianiçin herhangi biroperasyonun planlama ve uvgulanmasının içinde oJ- maya gereksinim duyacak" dedi. Parris, operasyonda, Türkiye'nin iş- birliğini aramanın ABD'nin çıkanna olduğunu kaydetti. Parris, "Ankara'yı potansryel sorun haline getirmektense çözümün bir parçası yapmak, erken, dürüst, aynnüh danışmalardan geçi- yor" dedi. Mark Parris, "Türldye, geçen sefer olduğugibi,srf doğnıtarafta olduğuiçin ekonomik bir bedel ödemek istemeye- cektir. Borçlann silinmesi, ek ekono- nûk veaskeriyanhm,ABD'nin EMF kin- dekidesteğutindevanuna itişkin garan- ti isteyecektir" ıfadelerini kullandı. Tûrk tanklan Bağdat'a gjrmez En önemli danışma alamnm Kuzey Irak olacağına dikkati çeken Parris, Amerikan basınında, Türkiye'nin rolü- ne ilişkin provokarif haberler yer ala- bileceğini, ancak kimsenin, Türk tank- lanmn Bağdat'a girmesini bekleme- mesi gerektiğini vurguladı. Parris ay- nca, Ankara'da kimsenin, Musul ve Kerkük'teki petrol yataklannı almayı he- saplamadığını, Türkiye'nin, Irak'ınbir- liği ve toprak bütünlüğunü korumada ciddi olduğunu söyledi. Ancak Parris, Musul ve Kerkük'ü Kürtlerin almaya kalkması halinde, Türkiye'nin buna ızın vermektense bu kentieri elegeçireceğine ilişkin Türk ba- smındaki haberlere dikkati çekti. Par- ris, Türkiye'nin sıkıntı hissedeceği bir başka alanın. Kuzey'e yerleştirilecek Amerikan askeri ve diğerpersonel ola- cağmı da kaydetti. Mark Parris, konuş- masınm sonunda, Türkiye ile ABD ara- sında, Irak konusunda çözülemeyecek bir konu bulunmadığını ve uzlaşma sağlanabileceğini de belirtti. SENATODAN PETROL UYARISI: Türkiye Kerkük'e müdahale edebilir WASHINGTON (AA) - ABD Senato- su'nun, Irak'a olası as- keri operasyonu tartıştı- ğı oturumun ikinci gü- nunde, Irak lideri Sad- dam Hûseyin sonrası dö- nemde Türlciyeve Iran'ın, bolgede petrol kaynakla- nnın kontrolü için mü- dahakde bulunabileceği ileri sürüldü. Ortadoğuuzmam Phe- be Marr, Senato Dış fliş- kiler Komitesi'nin otu- rumundaki konuşmasın- da, Saddam'm devrilme- si işlemininhemen ardın- dan, yerine yeni bir lider- lik konulmadığı sürece, ciddi problemlerin orta- ya çıkacağı uyansında buhîndu. Marr,enazın- dan çeşitli gruplann, pet- rol yataklannın kontrolü ıçin güç mücadelesine gi- receklerini ve bu müca- dele yüzünden, Türkiye ve tran'ın, kendilerini müdahale etmek zorun- da hissedebileceklerini söyledi. Kuzey Irak'taki Kürt gruplan, ABD'ye Irak re- jimini devirmede yar- dım karşılığında, zengin petrol kaynaklan bulu- nan Musulve Kerkük'ün kendilerine bırakılması yönünde lobi yapıyor. BölgedeKürt devletiku- lulmasınakarşı olan Tür- kiye ve Iran'ın ise Kürt gruplannın Musul ve Kerkük'ü ele geçirmesi- ae izin vermeyecekleri fade edilmişti. Phebe Marr, "ABD, Saddam'ı devirme sorumluluğu- nu alacaksa, bunun is- tediği kadar ucuza ma- lolmayacağını hesaba katmakzorunda" dedi. Oturumu yöneten Dış llişkilerKomitesi Başka- nı Delaware Demokrat Parti Senatörü Joseph Biden, "Irak'ta despo- tun yerine kaosu getir- meyi karşılayacak gü- cümüz yok. Uzun süre- dir acı çeken Irak baJ- kı,rejim değişikliğinin kendi yaranna olacagı- m bilmeli. Irak'ın kom- şuları da bunu bilmeli ve elbette Amerikan halkı da bunun garan- tiedilmesini isteyecek- tir" dedi. Oturumun dünkü bölümüne katılan panelistlerin tamamı, Saddam sonrası döne- min aynntüı plam yapıl- madan Irak'a askeri ope- rasyon düzenlemenin sa- kıncalı olacağma işaret ettiler. Bu arada, Beyaz Sa- ray'daÜrdün Kralı 2. Ab- dnllah'la görüşmeye gi- rerken gazetecilereaçık- lamalardabulunan ABD Başkanı Bush, "Bağ- dat'taki rejimin değiş- tirilmesi yönündeki Amerikan poütikasının gerekçesi var" dedi. Bush, "Saddam'a kar- şı kuwet kullanmak da dahil ohnak üzere bü- tün seçenekleri inceli- yoruz. Ben sabırh ada- mun..." dedi. Afgan askerine 'büyükmaaş'Afganistan'da, ordunun yeniden yapüandırüması için eğitim alan Afgan askeriere ABD ve Fransa tarafindan maaşlan dağıtüdı. Uluslararası GüvenUk ve Destek Gücü tarafindan egnüen yaklaşık 300 Afgan asker, ayhk 30 dolar maaş alıyor. 30 dolar Afgan halkı için çok para anlanuna gehyor. Askerierin parmakianna, para aldıktan sonra mavi mürekkep sürüJdû. (Fotoğraf: REUTERS) WASfflNGTON'IN TEHDÎTLERİNE YANIT îran hazırlık yapıyor Dış HaberlerServisi- tran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkaru General Hasan Rruza- badi, dün ABD'nin Irak'akarşı birmüdaha- lesinin ikinci ayağnım Tahran olabi- leceğı ıddialannakarşılıkolarak, lran ordusunun olası bir ABD saldınsına hazır olduğunu söyledi. Finuabadi, îran Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi'nin, son günlerde "(tiişpı^nm tehdiderini" göriiştüğü- nü belirterek Silahh Kuvvetler Baş- komutanı ve dini lider Ayetuflah AB Hamaney'in, ordu ve DevrimMuha- fizlanna iki asıl görev için hazır ol- malantalimatıverdiğini kaydetti. Fi- ruzabadi, bu görevlerden ilkinin as- keri donanımın hazırlanması, ikin- • Ulusal Güvenlik Konseyi, 'düşman tehditlerini' değerlendiriyor. cisınin olağanüstübir du- rumda, saldınnınkayna- ğını hemen cezalandıra- bilmek olduğunu beürt- ti. Cumhurbaşkanı Mu- hammed Hatemi, Irak yönetimine silah denetçüeriyle ilgili olarak Bir- leşmiş Milletler'le işbirliği yapması çağnsında bulundu. Hatemi, "Irak BMkaraıiarmauymahdn',ancakay- nı zamanda Irak'ın güvenliği ve top- rak bütünhığü konusunda dikkaöi obnab>Tz" dedi. Tahran yönetiminin, Irak'a askeri operasyona karşı oldu- ğunu yineleyen Hatemi, Irak halkı- na basktnın acı verici sonuçlan ola- cağı uyansında bulunarak olacaklar- dan bütün bölge ülkelerinin sorum- lu tutulması gerektiğıni belirtti. BARZANÎ TALABANİ İLE ANLAŞTI Kürtler parlamento kurdu SLTEYMANTVE (AA) -KuzeyIrak'ta söz sahibi olmak için bir- birleriylemücadele eden iki büyük Kürt grubu, geçici parlamento kur- mak için anlaştı. Celal Talabani liderliğindeki Irak Kürdistan Yurt- severler Birliği politbüro üyesi ve Kürt "hükümetinin" başkan yar- dımcısı Adnan El Müftö, AFP mu- habirine verdiği demeçte, "Mesut Barzani'nin Irak Kürdistan De- mokratik Partisi (IKDP) ile geçi- ci parlamento kurmak için anlaş- tık " dedi. Parlamentonun "Kür- distan'daki durumu iyileştirmek veyeni seçimlere zemin hazırla- mak"la görevli olacağını belirten Müftü, "Normalleşme yolunda • Barzani almadan ABD operasyonuna katılmayacaklann söyledi. afüacak ilk adımlann, tarafların karşılıklı olarak temsilcilik aç- malan, ellerindeki tut- saklan serbest bırak- malan ve aşama aşa- ma oiacak şekilde iki Kürt yöne- tinıini birleştirmek olacağını" söyledi. Barzani ise, özerklikleri ve güvenlikleri konusunda garanti verilmemesi halinde, ABD'nin, Irak'a saldınsına ortak olmayacak- lannıaçıkladı. Gelecekhafta ABDTi yetkililerle masaya oturması bekle- nen Barzani, " Bazı garantiler ve- rilmeden bu tip bir operasyona dahil olamayız" dedi. Barzani, "En önemli şey, Kürt konusunun çözümünü içeren federasyon il- kesidir" dedi. MERHABA IVECATt DOĞRü Vepdikleri Rol! Felaket davul çalıp gelmez. Yıkım haber verıp gelmez. Savaş, duyuru yap/p gelmez. Bu savaş zil çaiarak geliyor. Günü, ayı, yılı bellı. Randevuyla gelen savaş. Bütün dünya karşı. Avrupa, Japonya, Rusya! Türkiye de karşı. Sadece ABD ıstiyor. Ve yalnızca Ingiltere destekliyor. ABD ve Ingiltere dünyanın yarı tannlan. Yan tannlaristiyorsa bu savaş çıkacak. Peki biz içinden nasıl çıkacağız? ABD ile Ingiltere'nın Türkiye'ye biçtiği rol ne? Tetikçilik olabilir mi! Üsleri kullanmak. Toprağımızı kullanmak. Mehmetçiğı kullanmak. Masrafian bize ödetmek. Her şey olabilir. Bu aşamada biz her şeyden kuşkulanmak durumunda ve her şeyi ince ayrıntısına kadar sorgulamak zorundayız. ••• Değil miyiz? Dışişleri Bakanlığı'nın Sözcüsü Büyükelçı Yusuf Buluç, "ABD'nin Türkiye'den kara birliği talebiyoktur. Bu haberlerdoğru değildır... OlasıIrak operasyonu ile ilgili özel bir talebi yoktur. Bize duyurduğu kararı da yoktur. Türkiye'yebiçılecekrol, bazı Amerikanyazariannın, düşünürlehnin zihninde oluşturulacakbirroldeğildır" diye açıklama yaptı. Bu açıklamadan anlıyoruz: Mehmetçik istemiyor. Kendi askerıni getirecek. Kendisi vuracak. 1991 'deki Körfez Savaşı sırasında da 500 bin askerinı getırmişti. 200 bin asker de müttefık kuvvetlerlerden almıştı. ABD'yi o savaşta 30 ulke desteklemişti. Ve Körfez Savaşı'nın yüzde 90 yükünü Japonya, Suudi Arabistan, Kuveyt ve bazı Avrupa ülkelerine yıkmıştı. Körfez Savaşı, ambargo nedeniyie bizim ekonomıye pahalı patlamıştı. 40 milyar dolar yitirdik. Hâlâ kayıptayız. Şimdi patlayacak olan randevulu savaşı kimse desteklemiyor. Dolayısıyla savaşın maliyetini yüzde 80 ABD yüklenecek. Yüzde 10'da Ingiltere dersek, kalan yüzde 10'unu da acaba bize mi yıkacaklar? ••• Ankara'ya geçen cuma günü Pentagon'dan bir heyet geldi. Otellere yerleşti. Teknik Heyet, Saddam Hüseyin'in Scud füzelerine karşı Patriot kalkanı kurma görüşmeleri yapmaktaymış. Türkiye'nin tüm stratejik noktaları, hava üsleri ve sanayi merkezleri, 1991 Körfez Savaşı sırasında Israıl'dekı gibı başta "Patriot füzeleri" olmak üzere gelişmiş hava savunma ve erken uyan sistemiyle donatılacakmış. Parasını kim ödeyecek? Biz mi? Pahalı bir savaş geliyor. Çok gelişmiş teknoloji. Amerikan halkı, Saddam'ın vurulmasına itıraz etmiyor. Ama vurma sırasında çocuklarının ölmesine razı değil. Bu yüzden çok az sayıda adamla yönetilen fakat çok yüksek tahrıp ve öldürme gücü olan silahlar gelıştinyor savaş sanayii şirketleri. Yakışır haspaya! Sermaye yoğun savaş oiacak! ••• Körfez Savaşı sırasında çok az Amerikan askenölmüştu. Iraktarafının bilançosu ise korkunçtu. 100 bin Iraklı sivıl hayatını yftirmıştı... 300 bin Iraklı da ölümcül yaralaralmıştı... Vesavaş sonrası ilaç dahil her çeşit malın ambargosu konduğu için 500 bin Iraklı çocuğun öldüğü açıklanmıştı. ABD vurup gitmışti. Bu kez kalacak. Dünya'ya ilan ettiler, "Nation Buıldıng" yapılacakmış. Yani Irak ülkesinı yeniden inşa edecekler. Yeni bir lider. Yeni bir sistem. Yeni bir rejim. Yeni bir parlamento, Yeni birekonomi. Ortadogu'da yeni harita. Bir ulkeyi, boz, dağ/t. Yeniden yap. Kaç yıl alır. Kaç 10 yıl. Kaç 20 yıl. Belki de 50 yıl. ••• Bızi derınden ilgilendıren yanı, Türkiye yakın komşusunun "dağıtılıp yeniden yapılmasmda" ne fatura öder? Şımdiden göremediğimiz ne sürpriz kalemler çıkar. önümüze büyük fatura geliyor. Her savaş sırasında olduğu gibi petrol ve doğalgaz fiyatlan artacak, ülkenin ıhracatı dahil, her şeyi derin yara alacak. Sılah giderleri yükselecek. Dövız kaçışı oiacak. Insanlarsavaş korkusuna gırecek. Harcamalarını kısacak. Talep azalacak. Üretim duracak. Yatırımcı savaş sonrasını bekleyecek. Turizm darbe yiyecek. Hazine, iç ve dış borç bulmada zorlanacak. Zaten tutmamış olan "ekonomiyi güçlendirme programı" iyice dağılacak. Doğu ve güneydoğuda sınır ticareti büyük darbe yiyecek. Kuzey Irak'ta evleri bombaiandığı için insanlarTürkiye'ye sığınacaklar, büyük göç baskısı oiacak. Ikincif ihracat pazarları olan Arap ülkeleri Türkiye'ye kapanacak. Savaş ağır yükle geliyor. Bize verdiklen rol ne? Bol zarar, ziyan mı? Nasıl çıkacağız bu savaşın içinden? Sorgufayalım. E-posta: necatidogru@superonline.com Faks: 0212 513 90 98 Yarısma programında PKK reklamı Alman TV'sine protesto mektubu BERLİN (AA) - Türkiye'nin Berlin Büyükelçisi Osman Korutürk. özel televizyon kanah SAT. 1 'de yayınlanan bir yanşma programında "Modern Türkiye'nin kurucusu kimdir?" sorusunun cevap seçenekleri arasında terör örgütü PKK'n'n başı Abdullah Öcalan'ın da bulunmasını protesto etti. Korutürk, SAT. 1 'üı Genel Müdürü Martin HorTmann ile Genel Yayın Yönetmeni Jörg Howe'ye gönderdiği mektupta, 26 Temmuz 2002 tarihinde yayınlanan "Die Quk Show" adlı yanşma programında terör örgütü başının adının cevap seçenekleri arasında bulunmasından duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Korutürk, PKK'nin birçok Orta ve Doğu Avrupa ülkesini de içine alan bir terör ağı kurduğunu belirtti.Terör örgütünün başhca fînans kaynağını uyuşturucu ve insan kaçakçdığının oluşturduğuna dikkati çeken Korutürk, bu faaliyetleri tespit eden Almanya, Fransa ve Ingiltere'nin de 1990'hbu yanaPKK'yi yasakladıklannı hatırlattı.Korutürk, mektubunda, "Terörle mücadelenin dünya kamuoyunun en önemli gündem maddelerinden olduğu bu günlerde SAT.l'in yayınlarında bundan böyle daha dikkatli olacağını ve teröre maruz kalan insanlann hassasiyetlerine gerekli özeni göstereceğini ümit ediyorum" dedi. ANMA Ailemizin büyüğü, değerli ağabeyimiz, Yargıtay 11. Dairesi Onursal Başkanlanndan DOÇ Dr YAVUZ N. OKÇUOCLU u aramızdan ayrılışının birinci yıldönümünde, büyük özlem, saygı ve sevgiyle anıyoruz. Prof. Dr. Aytıan 0. çavdar (Ankara) KAROEŞLERİ ENİŞTELERİ ve YEĞENLERİ Av. Merlh 0. Erhan (Ptılladelphla) tlk değil bu acılarla, Hüzünle işlenen nakış, Kanla çızılmesı kaderimizin Ilk değil Halkız biz yeniden doğarız Ölümlerle... HUSEYEV CAHIT ÇEVIK katledilişinin 22. yılında da kalbimizde yaşıyorsun, yaşatacağız da. KARDEŞLERİN