Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
2TTEMMUZ 2002 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
raflk kazaları 2a can aldı SÖZÇİZGİNtN T\ırhan Selçuk
Tolcu otobüsü
ırmağa uçtu: 8 ölü
«\ut Haberteri Servisi
- "bkafınReşadıye ılçe-
s İKİe, bir otobüsün daha
ö ı r e kaza yapan bir ara-
c aparpması sonucumey-
d n a gelen trafik kaza-
sııda 8 kişi öldü. 33 kişi
ye-alandı
«'urdun dığer bölgele-
rüdeki kazalarda 16 ki-
şi 'aşamını yitirdi. tstan-
bvl 'dan Erzurum'a giden
Ysşar Güneryönetimin-
deti yolcu otobüsü ön-
cecı gece geç saatlerde
lvTksar-Reşadiye Kara-
y d u 6. kilometresinde,
dara önce yaptıklan ka-
zaıın şokuyla yola çıkan
Almet Altun ve oğlu
Ujur Altun'a çarptı.
3aba-oğul olay yerin-
de yaşamını yitirirken
kontrolden çıkan otobüs
Kelkit Irmağı'na yuvar-
laıdı Otobüsteki yolcu-
laıdan Gökçe Meırioğlu,
Sdim Yarar, Esra Gül-
cii, ŞenayYıkuz, Fadime
ve Enes Alan yaşamını
yitirdi.
Bolu'da da MustafaBa-
zaroğlu'nun kullandığı
otomobil, E-5 Otoyo-
lu'nun Bolu kesiminde
aşın hız ve uykusuzluk
sonucu yol kesim levha-
sına çarptı. Levhada ası-
lı kalan otomobilde 6 ki-
şi sıkıştı. Acil yardım,
belediye ve itfaiye ekip-
lerinin tüm çabalarına
karşın H. Ali Bazaroğlu,
Mustafa Bazaroğiu, Ra-
ibe Bazaroğiu. Ayten Şa-
hin ve 2 yaşındaki Nes-
rin Şahin, yaşamını yi-
tirdi 2 kişide yaralandı.
Antalya'da ise aşın hız
nedeniyle kontrolden çı-
kan motosiklet kaldınma
çarptı. Kazada 19 yaşın-
daki tsa Fırbna öldü.
Yurdun diğer yerlerin-
de meydana gelen trafik
kazalannda ıse 10 kişi öl-
dü onlarca kişi de yara-
landı.
Ne çaldığını bîlmiyor
• AINTÂLYA (AA) - Antalya'nın
Kemer ilçesinde bir kadına ait,
içerisinde 80 bin dolar değerinde
ebnas yüzük bulunan çantayı alarak
kaçan hırsız Aydın Çubukçu, Antalya
polisi tarafindan kısa sürede
yakalandı. Çubukçu ifadesinde,
"Yüzükten haberim yok. Cüzdanı
alıp, çantayı atacaktım" dedi. Öte
yandan Türkiye'de bu yüzükten sadece
ikı adet bulunduğu bildirildi.
• tZVÜR (AA) - Izmir'in Çeşme
ilçesinde, yasadışı yollardan
Yunanistan'a geçmeye çalışan yabancı
uyruklu 28 kişi yakalandı. Alınan
bilgiye göre, üçe jandarma
komutanlığı ekipleri Alaçatı beldesi ve
Kocaalan mevkiindeki denetımleri
sırasında, yasadışı yollardan yurtdışına
çıkmaya çalışan 23 Afganla, 5 Suriye
uyruklu toplam 28 kişiyi yakaladı.
Gözaltına alınan 28 kişinin, haklannda
yapılacak yasal işlemin ardından sırur
dışı edilecekleri bildirildi.
• BOLU (Cumhuriyet) - Ekonomik
krizin ardından iflas eden Mudurnu
Tavukçuluk fabrikalannda önceki
gece yangın çıktı. Ölen ya da
yaralananın olmadığı yangın maddi
zarara yol açtı. Mudurnu Tavukçuluk
AŞ, ekonomik kriz sonrasında
borçlannı ödeyemediği için kapanmış,
yönetimi de iflas karannı açıklamıştı.
Atıl vaziyette bulunan fabrikanın
yeniden üretime geçmesi için
çahşmalar yeni bir şirket tarafindan
sürdürülüyor.
Karun'un mezam aramyop
• UŞAK (AA) - Uşak Müze Müdürü
Kazım Akbıyıkoğlu, Güre beldesi
yakınlannda bulunan Kelen
Kalesi'nde yapılan kazı çalışmasında,
Karun Hazinesi'nin eşinin olabileceği
yönünde çok önemli buluntular elde
ettiklerini söyledi. Akbıyıkoğlu,
"Karun Hazineleri'nin kaçak kazıyla
çıkanldığı Üaztepe ile Veüşintepe,
Aktepe ve Basmacı tümülüsleri yan
yana duruyor. Bu durumda burada
Karun'un yani Lidya Kralı'nın mezan
olma olasılığı güçleniyor" dedi.
Uçanr toprağa verildi
• lSTAiNBLX (AA) - Rusya'nın
başkenti Moskova'daki evinde
uğradığı bıçaklı saldında ölen
Paşabahçe Cam Sanayii ve Ticaret AŞ
Rusya Temsilcisi Osman Fazlı
Uçan'ın cenazesi dün Ümraniye
Sahrayı Kebir Camii'nde kıhnan
namazın ardından, Ümraniye
Kocatepe Mezarlığı'nda defhedüdi.
Törene, Uçan'ın ailesi ve yakınlannın
yanı sıra Paşabahçe Cam Sanayii ve
Ticaret AŞ Yurtdışı Satış Müdürü
Sadrettin înan, Yurtdışı Satış Grup
Müdürü Hilmi Acerol ve Pazarlama
ve Satış Başkan Yardımcısı Gür
Kaynak ile çalışma arkadaşlan katıldı.
Kadavradan böbrek nakli
• CHICAGO (AA) - Kadavradan
böbrek nakledilen hastalann, kalbi
hâlâ çalışan vericiden böbrek
nakledilen hastalara göre daha fazla
yaşadıklan belirlendi. New England
Joumal of Medicine adh tıp
dergisinde yaynnlanan araşörma,
Isviçreli doktorlar tarafindan, böbrek
nakli gerçekleştirilen 250 hasta
üzerinde 15 yıl süreyle yapıldı.
Araştırmada, beyni ölen ve kalp
atışlan duran kişiden böbrek
nakledilen hastalann 10 yıl yaşama
şansı yüzde 79 olarak belirlendi.
Rize'de sel felaketinde evsiz kalanlar için öğrenci yurtları bannmaya açıldı
KaybolanlarbıüunamadıYurt Haberleri Servia -
Rize'de 27 kişinin yaşamı-
nı yitirmesine yol açan sel
felaketinde kaybolan 5 ki-
şinin aranmasına devam
ediliyor. RizeValisi Büknt
KaraçöL evsiz kalanlar için
öğrenci yurtlannın bann-
maya hazır hale getirildiği-
ni, ev kiralayanlara da 1 yıl-
lık kira karşılığı olarak 1
milyar lira verdiklerini be-
lirterek "Maddi zarar tah-
minlerin üzerinde" dedi.
Sel felaketinden en faz-
la zarar gören Rize'de ha-
sar tespit çalışmalan sürü-
yor. Sivil savunma ve ara-
ma kurtanna ekipleri yak-
• Sivil savunma ve arama kurtarma ekipleri Rize'de sel felaketinde
kaybolan 5 kişiyi aramaya devam ediyor. Bakanlıklardan şu ana kadar
1 trilyon 250 milyar lira yardım aldıklannı açıklayan Vali Bülent
Karaçöl, "Maddi zarar tahminlerin üzerinde" dedi.
laşıkbir hafta önce meyda-
na gelen sel felaketinde kay-
bolan 5 kişiyi aramaya de-
vam ediyor.
Rize Valisi Bülent Kara-
çöl, bölgede elektrik veri-
lemeyen ve telefon bağlan-
tısı sağlanamayan yer kal-
madığını belirterek ilk etap-
tabölgeye Başbakanlık ile
enerji, içişleri bakanlıklann-
dan, Sosyal Yardımlaşma
ve Dayanışma Vakfı'ndan
1 trilyon 250 milyar lira
yardım geldiğini açıkladı.
Karaçöl. evsiz kalanlar için
öğrenci yurtlannın bann-
maya hazır hale getirildiği-
ni, ev kiralayanlara da 1 yıl-
lık kira karşılığı olarak 1
milyar lira verdiklerini an-
lattı.
Selde evi yıkılan ve ya-
kınlannı kaybedenlere ise
çeşitli çevrelerden yardım-
lar sürüyor. Yerel Rize
TV'deki bir programa ön-
ceki gece telefonla katılan
KKTC Cumhurbaşkanı Ra-
uf Denktaş da bir yardım
kampanyası başlattıklanru
ve ilk etaptalO milyar lira
toplandığını belirtti. Devlet
Bakanı Mehmet Kocabat-
maz da dün Rize'nin Gü-
neysu ilçesi Selamet kö-
yünde yurttaşlann sorun-
lannı dinledi. Kocabatmaz
"Vatandaşmıız evinde kala-
mryorsa,ev kiralav-arakotıı-
racakör" dedi. Bakan Ko-
cabatmaz, kasım ve haziran
aylannda bölgede yaşanan
sel felaketlerinde toplam
8.7 triryonluk hasar meyda-
na geldiğini de bildirdi.
Bölgeyi ziyaret eden Sos-
yaldemokrat Halk Partisi
Genel Başkanı Murat Ka-
rayalçın da bir yıl içınde
bölgede 3 felaket yaşandı-
ğına dikkat çekerek "Böl-
gede ciddi tedbiıierin ahn-
ması gerek. Bu tedbiıierin
devletin, valibğinve betedi-
yelerin alacağı tedbhierle
smırlı obııaması lazım" di-
ye konuştu.
/vüzgânnda
etkisiyle kısa sürede
büyüyen yangın
nedeniyle çok sayıda
yurttaş, evsiz kabna
terüikesiyle karşı
karşrya kakh.
Yangın Türkler
beldesindeld 14
mahaüeden 12'sinde
tehlike yaratü.
(Fotoğraflar: AA)
Alanya'nın Türkler beldesinde anız yakılırken çıkan yangında çok sayıda ev kül oldu
60 lıektar orman biliııçsizlik kurbanı
Yurt Haberkri Servisi - Alan-
ya'ya 25 kilometre uzaklıktaki tu-
ristık Türkler beldesinde bir tarla-
da anız yakılırken çıkanyangın hız-
la büyüdü. Bazı evlerin de yandı-
ğı Bilaller köyü boşaltılırken yan-
gın beldenin en uzak mahallesi Ya-
nıklar'a da sıçradı. Seralann da bü-
yük zarar gördüğü yangın güçlük-
le kontrol altına alındı.
Bilinçsiz şekilde anız yakılması
bu kez de Türkler beldesine bağlı
Bilaller köyünde büyük zarara yol
açtı. Öğle saatlerinde Bilaller'de
bir tarlada anız yakılırken çıkan
yangrn. rüzgânn da etkisiyle kısa
sürede büyüdü, bazı evlere de sıç-
radı. Yangından sorumlu olduğu
belirlenen Mustafa Tuncer gözal-
tuıa alındı.
Bilaller köyü tamamen boşaltı-
lırken yangın beldenin en uzak
mahallelerinden biri olan 8 kilo-
metre uzaktaki Yanıklar Mahalle-
si'ne de sıçradı. Antalya Kepez'den
Alanya'ya elektrik verilmesini
sağlayan 154 KW'lık enerji nakil
hattının da zarar görmesi nede-
niyle bölgenin elektriği bir süre
kesildi. 60 hektar kızılçam orma-
bağlı 150 kişilik yangın söndürme
ekibinin 2 helikopter, 1 uçak, 5 do-
zer ve 23 arazozla katıldığı çalış-
malara belde belediyelerinin itfa-
iye ekipleri, jandarma, Manavgat,
Taşağıl, Akseki ve Serik'ten ekip-
ler ve yurttaşlar da yardımcı oldu.
• 9 bin nüfuslu beldede büyük tehlike yaratan yangın
sera ve tanm alanlanna da zarar verdi. Antalya
Kepez'den Alanya'ya elektrik verilmesini sağlayan
enerji nakil hattının da zarar görmesi nedeniyle bölgeye
bir süre elektrik verilemedi.
mnın yanmasına yol açan yangın,
sera ve tanm alanlanna da büyük
zarar verdi.
Türkler Belediye Başkanı Os-
man Çavuşoğlu, yangının 9 bin
nüfuslu beldedeki 14mahalleden
12'sinde tehlike yarattığını belirt-
ti. Orman Bölge Müdürlüğü'ne
Orman Bölge Müdürlüğü yetki-
lileri, saat 18.00'den sonra rüzgâ-
nn şiddetini azalrmasıyla birlikte
yangının büyük ölçüde kontrol al-
tına alındığını belirttiler.
Yangın alanında helikopterle in-
celemede bulunan Antalya Valisi
ErtuğrulDokuzoğlu, bölgenin, özel-
likle yaz aylannda orman yangın-
lan açısındanhassas olduğuna dik-
kati çekerek "Arük vatandaşlar,
böyleormanhkbir alanda.sıcak ve
rüzgârh havalarda anızyakmaıun,
piknikyapmanm ne kadar tehlike-
İi olduğunu anlasm" dedi.
Zarar gören ağaçlann birçoğu-
nun 30 yaşlarındaki çam ağaçlan
olduğunu belirten Dokuzoğlu,
"Türkkr beldesinin kuzeydoğu ta-
ranndakiağaçlandırma bölgesinin
zarar görmediğini gördüm. Buna
çok sevindim. Yerteşim alaru ola-
rak kuOanılan yerlerde tek tük ev-
kr var. Bu evier ormanla iç içe ol-
duğu için zarar görmüştûr'' diye
konuştu.
Bölgenin coğrafi konumunun
yangın açısındanrisk oluşturduğu-
nu vurgulayan Dokuzoğlu, yangı-
nuı gece çıkmamış olmasını şans
olarak değerlendirdi.
AYDINLAM1A
EMRE KONGAR
Derviş'in Sinerjisi
Nasıl Artar?
Biliyorsunuz. sinerji, bir araya gelen enerji kaynak-
lannın toplam enerjilerinin, tek tek sahip olduklan ener-
ji miktarlannın aritmetıktoplamırKİan dahafazla olma-
sı anlamına geliyor.
Yani yalnız başlanna belli bir enerji sahibi olan dıye-
lım ki iki farklı enerji kaynağı bir araya gelince, sahip
olduklan ortak enerji, her ikisinin de ayrı ayn sahip ol-
duklan enerjilerin toplamından dahafazla bir miktar edi-
yor, çünkü bunlar, birbırienni destekleyerek, daha ön-
ce ortada olmayan ilave bir enerji yaratıyoriar.
Işte bu olaya sinerji denıyor.
Biz buna "ortaklıktan doğan ilave güç" de diyebili-
riz.
Aslında ınsanlık bu kavramı çok eskıden ben biliyor.
Bizim külturumüzdeki "Biriikten kuvvet doğar" ata-
sözü bütünüyle bu kavramı yansrtır.
Marx "art/ üriın" ve "artı değer" kavramlannı aynı
anlayışa dayandırmıştır.
Çağımız "yeni imaj" çağı ya, eski kavramlara da ye-
nı tenmler uydurmakta üzerimize yok.
Neyse. sevgıli okurlarım hemen anlamışlardır, bugün
Kemal Derviş'in sinerjisi üzerinde duracağım.
Neden enerjisi değil de sinerjisi?
Çünkü Derviş'in tek başına sahip olduğu güç, yani
enerji, sıyasal olarak ancak bir grup ya da bir oluşum
veya bir parti içinde bir anlam ifade ediyor da ondan.
Yani her hal-ı kârda Derviş'in, sahip olduğu enerjiyi
kullanılabilir hale getirmesi için bir yere katılması, yani
bir sinerji üretmesi gerekli.
Peki Derviş nereye katılacak?
Derviş'in nereye katılacağı sorusunun yanıtı bir baş-
ka soruya vereceği cevapta yatıyor:
Nereye katıhrsa en yüksek sinerjiyi açığa çıkartabi-
lir?
Hiç kuşkunuz olmasın, Derviş çapmdaki bir beyin,
şu anda bu sorunun yanıtını aramakla meşgul.
Zaten bunun farkında olan polrtıkacılar ve köşe ya-
zarlan da, Derviş'i kendi inançlan doğrultusunda etki-
leyebilmek için bu yönde kulisler yapıyor, yazılar yazı-
yorlar.
CHP yandaşlarına bakarsanız, CHP günümüzün
yükselen partisi, bu nedenle de Derviş en yüksek si-
nerjiyi CHP saflanna katılmakla elde edebilır.
Böyle düşünenler, Derviş'in Baykal'la yaptığı uzun
görüşmeyı, bu katılımın bir ön işareti olarak yorumlu-
yorlar.
DSP yanlılarına bakarsanız, DSP. Ecevit'in sağlığt-
na ve son aynlmalara karşın, dimdik ayakta, Derviş'in
bu partiye katılması ve belki de onun genel başkanı ol-
ması elde edebileceğı en yüksek sinerjiyi açığa çıkar-
tabilir.
Bu görüşte olanlar da Derviş'in yakın arkadaşlann-
dan olan Fikret Ünlü'nün hâlâ DSP'den ıst'rfa etme-
miş olmasını, Derviş'in DSP'ye katılacağının bir kanrtı
olarak gösteriyorlar.
Bu arada ANAP'ı düşündüğünü bileortayaatan ha-
berler var.
Peki Derviş'in gücü nereden geliyor?
Halk Derviş'i, üçkâğıtçı, dönek, bir dediği öbürde-
diğini tutmayan, hırsız, hepsi birbirine benzeyen, hor-
tumcu politikacılardan, izlediğı "siyaset biçimi" do-
layısıyta ayırıyor:
Derviş "dürüstüjğü" ve "açıklığı" simgelıyor da
onun ıçm sinerjisi yüksek.
Bu nedenle, Amerika'ya gitmeden önce verdiğı iz-
lenimden dönmesi ve Yeni Türkiye adıyla partileşen
Ismail Cem grubundan aynlması çok zor.
Derviş'in "demokratiksoldabırgenişcepheden" ya-
na olduğu ve Türkiye'ye geldıği ilk günden beri böyle
btr cephenin oluşturulmasını hedeflediğı de bilinen bir
gerçek.
Dolayısıyla Derviş açısından en yüksek sinerji nok-
tası, Cem ve arkadaşlanyla birlikte, sosyal adaletçi, ge-
niş ve yeni bir cephe için çalışması olarak görülüyor.
Bu çerçevede, Bülent Ecevit ve Deniz Baykal'ı, Is-
mail Cem ile bir arayagetırmeye çalışması, Erdal Inö-
nü ile temas ederek onun kişisel desteğini alması,
Mehmet Ali Bayar, Sema Pişkinşüt, Ufuk Uras,
Mümtaz Soysal, Yekta Güngör Özden, Saderbn
Tantan ve Murat Karayalçın ile de ıttıfak araması, ola-
sı adımlar olarak ortaya çıkıyor.
önümüzdeki günlerde nelerin olacağını, nelerin ya-
pılamayacağını öğrenerek göreceğiz.
ekongarcı cumhuriyet. com.tr
60 kişi gözaltına alındı
Ölüm orucunda
ölenler anıldı
lstanbulHaber Servi-
si - Sangazi Mezarlı-
ğı'nda, 1996 yılındaki
ölüm oruçlannda haya-
tını kaybeden tutuklu
ve hükümlüleri anan
Tutuklu ve Hükümlü
Yakınlan Birliği (TU-
YAB) üyelerijandarma
tarafindan gözaltına
alındı.
Ali Ayata'nın mezan
başında düzenlenen an-
mada, üzerinde "Ölüm
Orucuve SAG (Süresiz
Açhk Gre\i) Şehitleri
Ölümsüzdür" yazılı
pankart açanve ellerin-
de ölüm oruçlannda ha-
yatını kaybedenlerin re-
simlerini taşıyantutuk-
lu aileleri, "Devrim şe-
hideri ölümsüzdür" ve
"tçeride, dışanda hüc-
rderi parçala" slogan-
lan attı. Tutuklu ailele-
ri adına yapılan açıkla-
mada, "E\iaüanmızhâ-
lâtecritveizolasvon ko-
şullannda yaşamaya
zorianıyorlar.insanihak-
lan gasp edilerek her
türtüfîziki sakfanya ma-
ruz bıratalıyorlar. An-
cak bizler şu an hücre-
lerindetecritveizolasyo-
na maruz kalan evlat-
lanmıza bedeH ne ohır-
sa olsun sahip çıkryo-
ruz" denildi. Daha son-
ra sessiz bir şekilde da-
ğılan tutuklu aileleri ile
aralannda Işçi-Köylü
gazetesi muhabiri Ta-
lip Dönmez, gazete ça-
lışanlan Sdma Kaan,
Halil Yıkhnm, Kevser
Bora, Yılmaz Bozkurt
Atıhmve Devrimci De-
mokrasi gazeteleri mu-
habirlerinin de bulun-
duğu yaklaşık 60 kişi,
jandarma tarafından
gözaltına alındı.
Yunanistan'da deprem
• ATtNA (AA) - Yunanistan'ın batısındaki ~~
Kefalonia adası yakınlannda Richter ölçeğine göre
5.1 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Atina
Rasathanesi açıklamasında, dün saat 20.16'da
meydana gelen depremin merkez üssünün başkent
Atina'ya 270 km. uzaklıkta Kefalonia ve
Zakinthos adalan yakınlan olduğu belirtildi.