Katalog

2 3 TEMMUZ 2002 SALI CUMHURİYET SAYFA J\_ LJ L J 1 LJ M\ kultur(g cumhuriyet.com.tr 15 •Genç sanatçı Onur Bayraktar iki yıldır Salvo Randone Festivali'ne davet ediliyor Siracusa'da bir Türk tiyatrocuKültür Senisi - Bu yıl Sicil- yanın Siracusa kentinde, 3-10 Temmuz tarihleri arasında ikincisi düz^nlenen Uluslararası Salvo F*andone Festivali'ne, genç Türk tiyaTO yazan. yönetmeni ve oyun- CTISU Onur Bayraktar tekrar davet edildi. Siracusa'dan dönen Onur Uayraktarla konuştuk. - Öncelikle bize, iki yıldır da- vet edildiğiniz ve katıldığınız Salvo Randone Festivali'ni biraz tanıtır mısınız? OVUR BAYRAKTAR - Ilk kez geçen yıl düzenlenen bu festıval, i- lci düşünceden doğmuş. Bir defa Sicırya'da, festivalin düzenlendıği Siracusa kenti. antikçağda siyasi öneminin yanı sıra tıyatro sanatı- nın da en önemli merkezlerinden biriydı. Festival ile kentın bu gele- neğinin yeniden canlandınlması amaçlanmış. Zaten etkinlikler, Si- racusa'da, "Teatro Greco" ve "Amfiteatro Romano" adını taşı- yan. eskı Yunan'dan ve Roma'dan kalma açıkhava tiyatrolannda dü- zenleniyor. Ikınci olarak bir vefa borcunun yerine getirilmesi isten- miş. Festivale adını veren Salvo Randone, birzamanlar Fellini'nin filmlerinde de rol almış. Siracusa doğumlu çok önemli bir sanatçı. Bu festival ile doğdugu kent. sanat- çıya vefa borcunu ödüyor. yiuslararası bir Hetlslm - Festivalde ne gibi etkinlikler var? BAYRAKTAR - Bu, uluslara- rası bir festival. Çeşitli ülkelerden tiyatro topluluklan, tanınmış yö- netmenler ve oyuncular davet edi- liyor. Ancak etkinlikler yalnızca ti- yatro topluluklannın temsılleriyle sınırlı değil; bir de genç sanatçıla- n destekleme amacı var. Italya'nın çeşitli şehirlerinden öğrenimleri- nin sonuna gelmiş ya da mezun ol- muş tiyatro öğrencileri gelıyor. Bunlar birer tirad ve sahne hazırlı- yorlar. Yapılan yarışma sonunda en iyi kadın ve en iyi erkek oynu- cu ödüllendiriliyor. Festivalin çok önemli amaçlanndan biri de, çe- şitli ülkelerden gelen yönetmenle- rin ve oyunculann birbirleriyle ta- nışmalarını ve sanatsal bağlamda uluslararası biriletişimi sağlamak. - Geçen yıl bu festivale nasıl davet edilmiştiniz? BAYRAKTAR - Salvo Rando- ne Festivali'nin sanat yönetmeni Manuel Giliberti, çeşitli ülkeler- de sanat eğıtımi veren devlet okul- lanndan öğrenci seçmek üzere çık- tığı yolculukta îstanbul'a da gel- miş ve Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservaruvan'nı ziyaret ermişti. Ben o zaman Tiyatro Bö- lümü'nde son sınıf öğrencisiydim. Bölüm başkanı ve hocam Sayın Prof. Zeliha Berksoy Siracusa için beni seçti. - Geçen yılki festivale nasıl bir programla katıldınız? BAYRAKTAR - Her katılımcı- dan, kendi ülkesinden bir şairin eserlerini sunması istendiğinden, Orhan Veli'nin şiirlerinden yaptı- ğım bir seçmeyle katıldım ve bu seçmeyi dramatize ettim. Şiirler önceden Ingilizceye çevrilip gön- derildiği için, seyirciler gösteriyi izlerken söylenenleri de anlayabi- liyorlar. Gösteriden sonra "La Si- cilia" gazetesi geceyle ilgili çok değerli yazılar yazdı. "Özetlenıem gerekirse asıl kazançian, ben nasıl Sicilya yı tanıdımsa, oradaki sanat insanlarının da günün birinde benim ülkemi tanımalarına olanak sağlayabildiğim zaman söz edebileceğimiz kanısındayım..." - Peki bu yılki festivale katıl- manız nasıl gerçekleşti? BAYRAKTAR - Festivalin sa- nat yönetmeni Manuel Giliberti ta- rafindan bu yılki ikıncı festivale de davet edildim. Ama artık öğrenci olarak değıl. Stüdyo Drama Ti- yatro Topluluğu nun genel sanat yönetmeni ve oyuncusu olarak çağnldım. Bu yıl. dramatizasyon için Nâzım Hikmet'in "Kuvayı Milliye"sinden bir bölüm seçtim. Bu bölümü Ingilizceye çevirdim. Orada aynı metin Italyancaya çev- rildi. Gerek Nâzım Hikmet adın- dan. gerekse metnin içeriğinden ötürü parça, daha oynanmazdan önce büyük ilgi uyandırdı. Göste- rimin süpervizörlüğünü tanınmış Italyan yönetmen Salvo Bitonti üstlendi. Gösterimde Anadolu ez- gilerinden oluşma bir müzik kulla- nıldı. Ben Türkçe oynarken, Ital- yan sanatçı Deborah Lenrini de aynı metnin ttalyancasıyla bana eş- lik etti. Nâzım'ın dizelerini Ana- dolu ezgileri eşliğinde Sicilya'da oynamak insana inanılmaz bir mutluluk ve gurur veriyor ve bu duygular izleyicilere de geçiyor. Sanınm gösterinin beğenilmesinin en büyük nedeni buydu. Cüclü bir ortak dll - Özetlemek isterseniz. bu iki festivalin size kazandırdıkları konusunda neler söylersiniz? BAYRAKTAR - Gelenler han- gı milletten olursa olsun, sahnede ortak bir dil var. Herkesin anlaya- bileceği, çok güçlü ortak bir dil. Bunu görmek, sanatın ne kadar ayncalıklı \e güçlü bir yapısı ol- duğunu bana daha iyi anlattı. Ay- nca Siracusa'da, Batı'daki sanat çevrelerinin genç sanatçılan des- teklemek, onlara evrensel bir ba- kış açısı kazandırmak için ne ka- dar büyük çaba harcadıklanna ta- nık oldum. Bu, hıç kuşkusuz ülke- miz için de çok önemli bir hedef olabilir. tki festival sırasında çeşit- li ülkelerden gelen sanatçılarla ta- nıştım ve çok iyi ilişkiler kurduk. Bu ilişkiler sayesinde, Stüdyo Drama ile ortak projeler üzerin- de duruyoruz. Aynca festivalin sa- nat yönetmeni Manuel Giliberti, Koordinatörü Salvo Bitonti ve Salvo Randone Festivali'ne büyük katkılarda bulunan ünlü Italyan oyuncu Mita Medici, büyük bir olasılıkla önümüzdeki kış davet- lim olarak Istanbul'a gelecekler. Özetlemem gerekirse asıl kazanç- tan, ben nasıl Sicilya'yı tanıdım- sa, oradaki sanat insanlarının da günün birinde benim ülkemi tanı- malanna olanak sağlayabildiğim zaman söz edebileceğimiz ka- nısındayım... Antik kentte, kazı çalışmalannın yanı sıra 27 ve 28 Temmuz'da '2. Kemerhisar Kültür ve Turizm Festivali' düzenlenecek. Kemerhisar tarihini arıyor Kültür Servisî - Niğde iline bağlı Kemerhisar, bugünlerde tarihi ile buluşuyor. Bir grup aydının ve Venedik Üniversitesi'nden emekli Prof. Dr. Asım Tanış'ın girişimleriyle başlatılan tasanyla 8-9 uygarhğa mekân olmuş Tyana antik kenti günışığına çıkıyor. Kazı çalışmalan sürerken aynca, 27-28 Temmuz tarihlerinde '2. Kemerhisar Kültür ve Turizm Festivali' düzenlenecek. Tarih öncesinden Hititler'in yıkılışına dek pek çok uygarhğa mekân olan Kemerhisar'da, Padova ve Venedik Üniversitesi öğretim üyeleri ve yardımcılanndan oluşan bir kazı heyeti 29 Haziran'da çahşmalanna başladı. Padova Üniversitesi Eski Topoğrafya Kürsüsü öğetim üyesi arkeolog Prof. Dr. Guido Rosada'mn yürüteceği, 15 gün sürecek araştırmalarda, jeodarlarla Tyana'nm yeraltındaki kalıntılannın yerleri belirlenerek, 15 Temmuz'da da araştırma sonuçlanna göre öncelikli kazı yerine karar verilerek kazıya başlandı. Yapılan kazı çalışmalannın yanı sıra, Kemerhisar Belediyesi ile Tyana Kültür ve Turizm Vakt'miL ortaklaşa çahşmasıyla gerçekleştirilecek olan festivalin amacı 'Dünün Tyanası' ile 'Bugünün Kemerhisan'nın kaynaşması, birbirini tanıması ve bugünkü Kemerhisar'ın gelişimini sağlamak. Coen kardeşlerin yeni filmi, 50'li yılların kuşku veren ortamında geçiyor 'Yok gibi' adamın öyküsü ASLI SELÇUK Ünlü Joel - Ethan Coen kardeşlerin 2001 Cannes Fes- tivali en iyi yönetmen ödüllü filmi "The Man Who VVasn't There" (Orada Olmayan Adam) sinemalanmızda gös- tenmde. 1991de "BartonFi- nik" ile Altın Palmiye. 1996'da "Fargo" ile en iyi yö- netmen ödülünü alan Coen'ler dünyanın en büyük festivalle- rinden olan Cannes'a altıncı kez seçildiler "Orada Olma- yan Adam" 50'li yıllann kuş- ku veren ortamında yerini bu- lamayan bir adamın öyküsü. "Miller's Crossing" ile Dashiel Hammett'a, "The Big Lebowski" ile de Raymonda Chandler'a gönderme yapan yönetmen-senarist Coen'ler son çalışmalannda aynca Ja- mes M. Cain'e saygı sunuyor- lar. "Cain, kahramanlarının gündelik yaşamlarına odak- lanıyor, yaşamlarını sürdü- rebilmek için neler yaptıkla- rını okurlarına aynntılarıy- la aktarıyor," diye romancı hakkındakı düşüncelenni be- lirtiyor yönetmen Joel Coen. "Roughly Speaking Mild- red Pierce/Ömre Bedel Ka- dın'da(Yön: MichaelCurtiz. 1945) Cain bir lokanta'nın işletimini, Double Indem- nity/Çifte Tazminafta (Billy Wilder, 1944) bir sigorta şir- ketinde çalışmayi, The Post- man Ahvays Rings Twi- ce/Postacı Kapıyı fki Kere Çalar'da (Tay Garnett, 1946) opera söyleme isteğini kale- me almıştır. Cinayet entrika- larını ise arka plan çekerek anlatmıştır." Cekime başlamadan önce görüntü yönetmeni Roger De- akins 40'h yıllann kara filmle- rirri, "Thh Gun for Hire/Ki- rahk Silah" (Frank Tuttle, 1942) ve "The Blue Dah- lia/Mavi Zambak Barı" (Ge- orge Marshall, 1946), dikkat- le izlediğini belirtiyor. Co- en'ler mekân olarak gerilim us- tası Alfred Hitchcock'un Coen kardeşler başrol için oyuncu - senarist ve yönetmen Billy Bob Thornton'u seçmişler. "Shadow of a Doubt" (Bir Şüphenin Gölgesi, 1943) fil- minin gerçekleştirildiği Santa Rosa kasabasını seçmişler. "50'li yıllar kaygının çev- rede kol gezdiği, atom bom- basına karşı korku, nefret duyulan yıllardı. Moder- nizm, salt bolluk, tüketim hırsı ve teknolojik gelişimler boyurunda baş gösteriyordu. Filmde, uzaylıları gördüğü- fîlmlerde bile var olduğunda yavan durmuyor. Onu izle- mekten yorulmuyorsunuz. Bizim de çok az şey yapan, büyük oynamayan böyle bir doğal yeteneğe gereksinimi- miz vardı" diye açıklıyor Co- en'ler. "Üstelik görünümü filmden filme değişebiliyor ve bunu gerçekleştiren de bizzat kendisi. Bu rol için Billv, Ravmond Burr'ın bir • 'Miller s Crossing' ile Dashiel Hammeît 'a, 'The Big Lebowski' ile de Raymonda Chandler 'a gönderme yapan yönetmen-senarist Coen ler son çalışmalannda ayrıca James M. Cain 'e saygı sunuyorlar. nü iddia eden Ann karakte- ri bu güvenilmez durumun en belirgin kurbanı. Baş- kahramanın tüm korkusu- nu, endişelerini yansıtan bir karışım adeta" diyor Joel Coen. Oyuncu seçimine gelin- ce başrol Ed Crane için oyun- cu - senarist - yönetmen Billy Bob Thornton'u (Kesişen Yollar) uygun görmüşler. "Billy'i uzun süredir tanıyo- ruz. Çok tatsız ve çok ticari gençlik resminden esinlen- di." Crane'in karısı Doris ro- lünde Joel Coen'in oyuncu eşi Frances McDormand (Mis- sissippi Yanıyor) var. Sınema- da beşinci kez kocası tarafın- dan yönetilen McDormand, 1997"de Fargo"daki karnı bur- nunda polis müfettişi perfor- mansıyla en iyi kadın oyuncu Oscar'ını kazanmıştı. Son filmlerini siyah-beyaz çeke- rek. 40'lann kara filmlerine saygı sunmayı amaçlamış Co- en'ler. "Renkli filmin tam tersine, siyah-beyazda gözü- nüzün gördüğüne pek de gü- venemiyorusunuz" diyor Et- han Coen. "Elde edilenle gözle görülen farklı şeyler. Çekimden önce, dekorlarla kostümlerin siyah-beyaz po- laroidlerini çekerek test et- tik. Kumaşlar ve desenler bazen çok iyi algılanıyorlar, bazen de tümüyle yok olu- yorlar. Teknik anlamda, renkli bir pelikül kullandık ama siyah-beyazdan daha duyarlı bir peliküldü bu. Anlayacağınız filmimizi renkli çekmedik."... Coen'ler şu sıralarda bir Ja- mes Dickey uyarlaması. "To the White Sea" üsründe çalı- şıyorlar. 2. Dünya Savaşı biti- minde uçağı Japonya'ya dü- şen bir Amerikalı pilotun öy- küsü bu. "Dickey özellikle şi- irleriyle tanınan bir yazar" diyor Ethan Coen, "fakat ro- man da yazmış. Onun 'Delı- verance" (Kurtuluş) adh ya- pıtını John Boorman 1972'de sinemaya uyarlamıştı." Co- en'lerin her zamankı gıbi sıra dışı olacağı belli bu çalışmala- nnı sabırsızlıkla bekliyoruz. Emmy adayları açıklandı • Kültür Servisi - Televizyon dünyasınm saygın ödüllennden biri olan Emmy'nin bu yılki adaylan belli oldu. 'Six Feet Under' adh dızı, 23 dalda ödüle aday gösterildi. Dizınin en yakın rakibi ise 21 dalda bu ödüle aday gösterilen 'The West Wing'. Brad Pitt'in eşi Jennifer Aniston da komedi dalında en iyi kadın oyuncu ödülünün adaylan arasındaki yerini aldı. 'Sıx Feet Under" ile 'The West Wing' ödül için 'Crime Scene Investigations', '24' ve 'Law and Order' ile yanşacak. 'Six Feet Under'da rol alan iki aktör, David C. Hall ve Peter Krause'un yanı sıra 'The West Wing"de ABD Başkanı'nı canlandıran Martin Sheen, '24'teki rolüyle Kiefer Sutherlad ve 'The Shields' ile Michael Chilkis drama dalında en iyi aktör ödülünün adaylanndan. Drama dalında en iyi kadın oyuncu ödülü için de 'Six Feet Under'm iki oyuncusu Rachel Griffiths ile Frances Conroy; Amy Brenneman, Jennifer Garner ve Allison Janney ile mücadele edecek. Komedi dalında 'Sex and the City', 'Everybody Loves Raymond', 'Friends', 'Will&Grace' ve 'Curb Your Enthusiasm' aday gösterilirken komedi dalında en iyi aktör ödülünün adaylan ise Matt LeBlanc ile Matthew Perry. Adaylan henüz belli olan yanşmanın ödülleri 22 Eylül'de verilecek. 3. Harry Potter'ı Cuaron yönetecek • LOS ANGELES (AA)- Harry Potter filmleri dizisinin üçüncüsünü, bu yılın ses getiren Ispanyol filmi 'Y Tu Mama Tambien'in yönetmeni Alfonso Cuaron yönetecek. Ingiliz yazar Joanne K. Rowlings'in bütün dünyada büyük başan kazanan kitabının film haklannı elinde bulunduran Warner Bross şirketinden yapılan açıklamada, 'Harry Potter ve Azkaban Tutsagı' adh 3. filmin çekımlerine gelecek yılın ilk yansında başlanacağı ve filmin 2004 yazında ekranlarda olacağı belirtildi. Filmde, Harry'yi oynayan Daniel Radclıffe dahil bütün önemli karakterleri canlandıran oyunculann tamamının değişmeden yer alması bekleniyor. Dizinin geçen yıl ekrana çıkan ılk filmi 'Harry Potter ve Felsefe Taşı' ile kasım ayında ekrana gelmesi beklenen 'Harry Potter ve Gizler Odası'nın yönetmeni Chris Columbus ise 3. filmde yapımcı olacak. Gauguin The Metropolitan'da • LONDRA (BBC) 'New York'takı The Metropolitan Museum of Art', kırk yıl sonra ilk kez bir Paul Gauguin sergisi açıyor. 30 Ekim'e kadar sürecek olan ve 120 parçadan oluşan sergıde Gauguin'in New York'taki, çoğu kişisel, çeşitli koleksiyonlardan toplanmış tablolan, baskılan ve heykelleri bulunuyor. Aynca Gauguin'in daha önce sergilenmemiş bazı ahşap ve seramik işleri, az bulunan tablolan ve kayıp zannedilen bazı eserlerine de yer veriliyor. Paris'te büyümüş olan 1848 doğumlu Gauguin, denizci olarak dünyayı gezdi, borsacıhk yaptı. evlendi ve beş çocuk sahibi oldu. 1882'de Fransa borsası çöktükten sonra, 34 yaşında işini bıraktı, boşandı ve sanat yaşamına başladı. Önce Karaipler'e, ardından da Güney Pasifik"e seyahat etti ve burada 19O3'te, 54 yaşındayken frengiden öldü. Sanatçının Metropolitan Müzesi'nde kronolojik bir sırayla düzenlenen işleri, 1877'de yaptığı oğlu Emil'in mermer büstüyle başlıyor ve ölümünden bir ay kadar önce yerel otoritelerle yaptığı bir tartışmayı anlatan mektupla son buluyor. 'Verona Opera Festivali' • LONDRA (BBC) - Bu yaz düzenlenen '80. Verona Opera Festivali'ni 500 bin kişinin izleyeceği tahmin ediliyor. Adı William Shakespeare'in ünlü eseri 'Romeo ve Jülyet'le anılan kentin merkezinde yer alan, erken Roma dönemi 1 yy'a ait bir amfitiyatro, festivale ev sahipliği yapıyor. Festivalin açılışı, film yönetmeni Franco Zefirelli'nin yönermenligini yaptığı Verdi'nin 'Aida'sıyla yapıldı. Festival, 1 Ekim tarihinde aynı eserin sahnelenmesiyle son bulacak. Festival ilk kez, 1913 yılının ağustos ayında, Italyan tenor Giovanni Zenatello tarafından düzenlenmişti. Zenatello'nun girişimleriyle, Verona'da düzenlenen daha çok kutlama niteliği taşıyan ilk festival, Verdi'nin 100. doğum yıldönümünü kutlama amacım taşısa da gelenekselleşerek her yıl yapılmaya başlandı. Verona Opera Festivali'nde bu yıl sahnelenecek eserler arasında G. Bizet'nin 'Carmen' ve G. Puccini'nin 'Turandot'operalan da yer alıyor. Hasankeyf'te 'kuptarma kazılan' • BATMAN (AA) - Hasankeyf kazılan başkanı Prof. Dr. Oluş Ank, Hasankeyf'teki tarihi eserlerin taşınamayacağını belirtti. Hasankeyf'te 'kurtarma kazılannın büyük özveri ile devam ettiğini, 50 yıl sürecek araştırmalan 9 yıla sığdırmaya çalıştıklannı belirten Ank, " Hasankeyf'teki tarihi varhklann en iyi durumda görüleni bile en az 1/3 oranında toprağa gömülüdür. Geniş kapsamlı arkeolojik kazılarla Hasankeyf'in tüm değerleri ortaya çıkanlmadan bu tip projelerin aduu anmak olanaksızdır. Üstelik geç ortaçağ tabakasının altında Hıristiyan, belki Roma ve Asur dönemlerine varabilecek tabakalar yatmaktadır" sözlerine yer verdi.