Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 10 NİSAN 2002 ÇARŞAMBA
HABERLER
Cumhurbaşkanı
Sezer'm17. affı
• ANKARA (ANKA)-
Cumhurbaşkanı Ahmet
Necdet Sezer, olum orucu
eylemı yaparken
Wernıcke Korsakoff
hastalığına yakalanan ve
bu nedenle cezasının
ınfazı CMUK uyannca
ertelenerek cezaevınden
salıvenlen Gulseven
Ozturku(32)affettı
Boylece Sezer'ın affettığı
eylemcı mahkûm sayısı
17'yeyukseldı
ÇGO'den çağrı:
Vazgeçiı
• ANKARA (CumhuriyEt)
- Çağdaş Gazetecıler
Derneğı(ÇGD),
mılletvekıllenne
Cumhurbaşkanı Ahmet
Necdet Sezer'ın \ eto ettığı
RTUKYasasfndan
vazgeçmelen çağnsı yaptı
ÇGD'nın
"Mılletvekıllenne Açık
Mektup" başlıklı
açıkJamasında, RTUK
Yasası yeruıe çağdaş,
demokratık bekJentılen
karşılavan yenı bır yasa
hazırlanması gerektığı
belırhldı AçıkJamada,
AB'ye sunulan Ulusal
Program'da yer alan kısa
vadelı sıyası knten
karşılayacak ıvedı bır
değışıklık gerekıyorsa,
bunun ekran karartma \ e
radyo susturmayı ortadan
kaldıracak bır değışıklık
olması gerektığı belırtıldı
Karayollaprnda
eylem
• ANKARA (Cumhuriyef)
- Karayollan Genel
Mudurluğu çalışanlan,
bolge mudurluklennın
kapatılması karan ıçın
protesto eylemı yaptı
Karayollan Genel
Mudurluğu konferans
salonunda yapılan "52
Geleneksel Karayollan
Bolge Toplantısf'nda,
Bayındırlık ve Iskân
Bakanı Abdulkadır
Akcan'ın konuşmak ıçın
kursuye çıkması sırasında
bolge mudurlukienrun
kapatılması karannı
protesto eden, Yapı-Yol-
Sen'e uye Karayollan
çalışanlan, alkışlarla
salonu terk ethler Dışanda
bır konuşma >apan Yapı-
Yol-Sen Genel Başkanı
Cengız Faydalı, bolge
mudurluklennın
kapatılmasını buyuk bır
haksızlık olarak nıtedı
MB'eDPT
uzmanı
• ANKARA
(Cumhuriyet) - Bener
Cordan'ın emeklı
olmasırnn ardından 5 aydır
\ekâletle yurutulen Mıllı
Eğıtım Bakanlığı
musteşarlığına Devlet
Planlama Teşkılatı ve
Turkıye \ e Ortadoğu
Amme Idaresı
Enstıtusu'nde araştırmalar
yapan Prof Dr Ismaıl
Bırcan getınldı Bırcan
1999 vılında yapılan
seçımlerde Çanakkale'den
DSP adayı olmuş ancak
seçımı kaybetmıştı
TOtık krediler
kara delik'
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-AKPGrup
Başkamekılı Mehmet Alı
Şahın, Ağustos2001
rakamıyla 1 katnlyon 961
tnlyon lıraltk batık kredısı
bulunan Zıraat
Bankası'nın kredı batıran
şırketlen gızlemesıne
tepkı gosterdı TBMM
KÎT Alt Komısyonu'nun,
batık kredılerle ılgılı
"sır" gerekçesını
reddederek onurlu bır tavır
aldığını belırten Şahın,
'"îçte \ e dışta dılenır
duruma bu kredıler
yuzunden geldık" dedı
Sezer'in geri gönderdiği yasa Anayasa Komisyonu'ndan aynen geçirildi
Köşk'e RTUK dayatmasıANKARA (CumhumetBü-
rosu)-Cumhurbaşkanı Ahmet
Necdet Sezer taranndan "tekel- _
leşme ve karteBeşmeye yol aça-
cağu haber alma özgurlüğünü
kısıtlayacağı" gerekçesıyle
TBMM'ye gerı gonderılen
RTUK Yasası, dun TBMM
Anayasa Komısyonu"nda ay-
nen kabul edıldı Cumhurbaş-
kanı Sezer'ın yenıden gen gon-
dermesı yolunu kapatmak ıçın
korrusyondan aynen geçınlen
yasanın TBMM Genel Kuru-
lu'nda da oncelıkle ele alınma-
sı kararlaştınldı Komısyonda-
Cumhurbaşkanı Sezer'ın yenıden gen gönderme yolunu kapatmak ıçın
komısyondan aynen geçınlen yasanın TBMM Genel Kurulu'nda da
oncelıkle ele alınması kararlaştınldı
kı goruşmeler sırasında muha-
lefet sozculen, medya patron-
lanna kamu ıhalelenne gırme
yolunu açan duzenlemenın 6
yıldır gundemde tutulduğuna
dıkkat çekerek "MecBs bu dü-
zenlemelere direnh or. TB> IM,
dışandan tesir altında olmadV
ğmı göstemıekzönındadır*' de-
dıler
Medya patronlanna kamu
ıhalelenne gırme \e menkul
kıymetler borsalannda ışlem
yapabılme yolunu açan duzen-
lemeler 6 yıldır TBMM gunde-
mınde tutuluyor TBMM"nın
geçen yasama donemınde red-
dettığı duzenleme, bu donem-
de yenıden çıkanldı Ancak 18
Hazıran 2001 tanhınde Cum-
hurbaşkanı Sezer tarafindan 16
sayfalık aynntılı bır gerekçey-
le TBMM'ye gen gondenldı
Cumhurbaşkanı Sezer, gen gon-
derme gerekçesınde, "Sahipol-
duklan televizyon kanaDan ya
da radyolann yılhk ortalama
izlenme ve dinlenme oranı yüz-
de 20'yi geçmemek koşulûyla
bir gerçek ya da tuzelkişi ya da
sermaye grubuna, bir ya da bir-
den fazla televizyon ya da rad-
yo kuruiuşumın tümüne ya da
bir kısnıına sahip olabilme; te-
levizyon ya da radyo kuruluşu
sahiplerine kamu ihaleierinegi-
tĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇtN
Diyarbakır DGM, şoför Süladdin Onen'e bölücülükten 3 yıl 9 ay ceza verdi
MiııilriLste Kürtçe kasete lıapisDhARBAKIR(Cumhuriyet
Bürosu) - Mınıbusundekı yol-
culara Kurtçe muzık dınletırken
PKK propagandası yaptığı ıd-
dıasıyla hakkında da\a açılan
Süladdin Önen 3 yıl 9 ay hapıs
cezasına çarptınldı
Dıyarbakır'ın Cınar ılçesın-
de mınıbus ıle yolcu taşıyan
Suladdm Onen hakkındakı da-
va, aracında dınlettığı "Welatu
Zozan" ıkılısının "Soze Fele-
ke" (Felek Sozu) adlı Kurtçe ka-
setten rahatsız olan uzman ça-
vuş Omer Şener'ın şıkâyetı uze-
nneaçıldı Şener. Onen"ınsoz
konusu kasetı 28 kılometrelık
yol boyunca defalarca dınlettı-
ğını one surdu Onerfle ılgıb ıd-
dıanamede. Kurtçe kasetle
"Devktin bötünmez bürünlü-
ğü aleyhine propaganda yapö-
ğı" ıddıa edıldı
Dosyası Diyarbakır 2 No'lu
DGM'ye gondenlen Onen hak-
kında 1 yıla kadar hapıs ceza-
sı ıstemıyle dava açıldı Yargı-
lama aşamasında mahkeme ka-
setı bıhrkışıye ıncelettırdı
Bılırkışı raporunda. "kaset-
te birçok kez Kürdistan'dan söz
edfldiği, dağa çıkan ktz ve erkek-
lerin eşkıya değil peşmerge şek-
Knde anıhnası gerektigi, kasedin
tümunun devietin bohınmez bü-
türüüğu aley hine sozler içerdi-
ği" belırrıldı Mahkeme heyetı
suçlu bulduğu Önen'e 10 ay
hapıs ve 666 mılyon 666 bın
666 lıra para cezası verdı Ve-
Maksatlı haberler yapılıyor'
Genelkurmay'dan
Kürtçe açıklaması
ANKARA (ANKA)-
Genelkurmay Başkanlığı,
Turk Sılahlı Kuvvetlen'nın
Kurtçe yayına sıcak baktığı
yolundakı haberlere tepkı
gosterdı Genelkurmay
Başkanlığı'ndan yapılan
açıklamada, son gunlerde
bazı basm yayın
organlannda Turk Sılahlı
Kuvvetlen'nın Turkçe
dışında yayın ve eğıtım
konulannda açıklama
yaptığı veya goruş
bıldırdığı şeklınde
haber ve yorumlann yer
aldığı anımsatıldı Soz
konusu haberlenn doğru
olmadığı kaydedılen
açıklamada, "haberlerin
bazı çevreler tarafindan
maksatlı yapıldığnun
değerlendirildiği'' ıfade
edıldı
nlen ceza 5 yıllığına ertelendı
Beraat etmesı gerekırken ceza
aldığına ınanamayan Onen'ın
dosyası Yargıtay'a gıttı Yargı-
tay, Onen'e venlen 10 aylık ce-
zayı az buldu Onen'ın ışledı-
ğı suçu "PKK'yeyanhm veya-
taklık" olarak degerlendıren
Yargıtay, yerel mahkemenın ka-
rannı bozdu
Dosya dun yerel mahkeme-
de yenıden ele alındı Turuk-
suz sanık Onen duruşmaya ka-
tılmazken, kendısını avukatı
Sedat Yurtdaş savımdu Yurt-
daş, muvekkıhnın yasal sakın-
ca bulunmayan bır kasetı dın-
lettığı ıçın cezalandmlmak ıs-
tendığını one surdu Kasetın
Kultur Bakanlığı'ndan band-
rollu olduğuna dıkkat çeken
Yurtdaş şoyle dedı
"Eğer gerçekten bandrollü
bir kasetnedeniyieyargdama söz
konusu olacaksa, Kültıir Ba-
kanhğı yBpnuşve ilgili birimler-
de görev almış herkesi yargı-
layın."
rebilme ve menkul kıymetler
borsalannda işlem yapabüme
olanağısağlanmaktadır. Bir te-
levizyon kanah ya da radyo ya-
yını için getirilen yıızde 20, yıl-
İık ortalama izlenme ya da din-
lenme oranı, kuramsal olarak
olanakh bulunsa da uygulama-
da ulaşılması güç bir orandır.
Düzenlenıelertekefleşmeve kar-
tefleşmevi onlemek bir yana do-
lay h olarak olanakh kıİacak ni-
teliktedir'' goruşunu bıldrrdı
TBMM Anayasa Komısyo-
nu, Cumhurbaşkanı'nın gen
gondermesınden \ aklaşık 1 yıl
sonra RTUK Yasası 'nı ye-
nıden gundemıne aldı Ko-
mısyonun dunku toplanh-
sı, De\ let Bakanı Y ıhnaz
KarakoyunhTnun gelme-
mesı nedeniyie gecıkme-
lıbaşladı Duzenlemelere
karşı eleşhnlen bıhnen Ka-
rakoyunlu ortalarda gorun-
meyınce, Başbakan Yar-
dımcısı Hüsamettin Öz-
kan de\Teye sokuldu Bır
saat gecıkmelı olarak ko-
mısyona gelen Karakoyun-
lu, "komisyonunçağnya-
zısının kendisine \ eni iletil-
diğuıi" bıldırerek gecıktı-
ğı ıçın ozur dıledı
'6 yılhk direniş'
DYP'lı Ayvaz Gökde-
mir, Cumhurbaşkanı Se-
zer'ın gen gondenne ge-
rekçeleruun cıddıye alın-
ması gerektığını sö>ledı
En onemlı değışıklığın ka-
mu ıhalelenyle ılgılı du-
zenleme olduğuna dıkkat
çektı Yasanın maddelen
goruşulurken Kamalak
"Izlenme oranı yüzde 15'i
geçen kanal var mı" dıye
sordu Korrusyonda bulu-
nan RTÜK Başkanı Nuri
Kayış, izlenme oranı >aız-
de 15'ı geçen bır kanal bu-
lunmadığını soyledı
Komısyonda aynca bıl-
gısıne başvurulmayan Ka-
yış, hazvrladığı konuşma
metmnı basına dağıttı Ka-
yış, bu metınde "Vaym ku-
ruluşlan güçlerini kulla-
narak devlet ihalelerinde
baskı ohışturabilecek hak-
sız rekabete yol açabflecek-
tir. Yasa, aynen geçerse
medyada var olan tekeDeş-
me ve kartelleşrne olgusu
hız kazanacak Kamuoyu
birkaç medya patronunun
dilediği gibi şekillenecek,
halkın haber alma özgür-
Kiğü kısıtlanacaktır"' go-
ruşlennı dıle getırdı Ka-
yış, yasa ıle RTUK uyele-
nnden 7'srnın ıktıdar tara-
findan belırlenmesının on-
görulmesım de eleştırdı
RTÜK Yasası, YücelYe-
ner'ın TRT Genel Mudur-
luğu'nu tehlıkeye duşûru-
yor Geçen yıl TRT Genel
Mudurluğu seçımlen sıra-
sında hazırlanan yasa. TRT
Genel Muduru'nun. Ost
Kurul 'a yenı atanacak uye-
lenn gostereceğı adaylar
arasmdan Bakanlar Kuru-
lu'nca seçılmesını ongo-
ruyor Yasanın bu halıyle
TBMM'den geçmesı ha-
lınde TRT Genel Mudur-
luğu'ne yenıden atama
yapılması gerektığı belır-
tılıyor
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@yahoo.com
Bızım uygar dunya ıle ılışkı
kurup o duzeye ulaşmamız za-
man zaman boş bır hayal gıbı g o
runuyor Son ornek RTUK yasa
tasarısı Cumhurbaşkanı Se-
zer'ın çok haklı gerekçelerte ve-
to ettığı tasarı ne yazık kı eskı
halıyle aynen geçırılmek uzere
Meclıs Komısyonlarında kabul
edıldı Şımdı Meclıs te kabul edı-
lıyor Belkı de sız bu yazıyı oku-
duğunuz sırada bu yasa tasan-
sı kabul edılmış olacak
AB ıçın hazırlanan "Ulusal
Program "da RTUK Yasası'nda
reform yapılacağı sozu verıl-
mıştı Cumhurbaşkanı'nın ve-
to ettığı ve şımdı aynen yasa-
laştınlmak ıstenen tasarı ıse es-
kısınden daha kotu bır şekılde
ozgurluklen kısrtlayıcı, yerel rad-
yo ve televızyonlann seslennı kı-
sıcı hukumler ıçerıyor
Yenı taslak, yayın kapatma
yerıne program kapatmayı
amaçlıyor Aynca çok ağır pa-
ra cezalan getırerek yerel rad-
yo ve televızyonların altından
kalkamayacakları bır sıstem
kuruyor Bu paralan odeme gu-
RTÜK Tasansı Aynen Geçiyor
cu zaten olmayan yerel yayın-
lar susmak zorunda kalacaklar
FTTUK, şu hallerde 1 aylık ya-
yın durdurmadan lısans ıptalı-
ne kadar cezalar verebılıyor
"Ataturk ılke ve ınkılaplarına
aykın yayın", "Devletın variık
ve bağımsızlığına, devletın ul-
kesı ve mılletı ıle bolunmez bu-
tunluğune aykın yayın yapma ",
"Toplumu şıddete, terore, et-
nık aynmcılığa sevk eden ve-
ya halkı sınıf, ırk, dıl, dın, mez-
hep ve bolge farklılığı gozete-
rek kın ve duşmanlığa tahnk
veya toplumda nefret duygu-
lan oluşturan yayın."
•••
Şımdıye kadar RTUK uyelerı,
tam bır keyfilık ıçınde, kendı an-
layışları doğrultusunda bır ınfaz
kurumu gıbı çalışıyordu O za-
man RTUK'un hukukçu olmayan
uyelen "Ataturk ılke ve ınkılap-
larına aykın yayın"[ nasıl sapta-
yacaklar? Onların Ataturkçulu-
ğu nasıl yayın yapılacağının da
olçusu halıne mı gelecek?
"Ulkesı ve mılletıyle bolun-
mez butunluk ılkesı" mahkeme-
lerde bıle tartışmaya açık bır
şekılde yorumlanıyor Pekı
RTUK un bunu saptamak ıçın
ne gıbı olçulen olacak'' Bu kı-
şılerhangı hukukı derınlıklerıy-
le bu konuyu karara bağlaya-
cak\ar^ Eğer bır yayında "bo-
luculuk" varsa zaten yasalar
bunu suç sayıyor Bu nedenle
dava açılması gerekıyor Pekı o
zaman RTUK uyelerı neyı de-
ğerlendırecekler^ Onlaryargıç
mı kı buna karar verme hakkı-
na sahıp oluyorlar^
"Toplumu kın ve duşmanlı-
ğa tahnk" ıçın de aynı şeylen
soyteyebılınz Yasalarda bu dav-
ranışı cezalandıran çok sayıda
madde yer alıyor Yayında bu
yonde bır suç soz konusu ıse
onu yargı halleder Zaten bu
maddelenn bırçoğu Turkıye'de
aşın bır şekılde uygulanıyorve
olur olmaz kararlar nedeniyie
Turkıye, Avrupa Insan Hakları
Mahkemesı'nde mahkûm olu-
yor Oyetmıyormuşgıbı, bırde
RTUK, YÖK gıbı kurumlar da
kendılennı mahkeme yenne ko-
yuyortar
•••
RTUK yasa tasarısının en
onemlı hukumlen, basındate-
kelleşmeyı kışkırtıyor olması
Yururluktekı RTUK Yasası'na
gore herhangı bırTV veya rad-
yonun yuzde 10'dan fazlasına
sahıp olan kışı veya kurum, her-
hangı bır devlet ıhalesıne gıre-
mıyor Daha doğrusu gırme-
mesı gerekıyor Turkıye'de ıse
devlet ıhalelenne asıl olarak TV
ve gazete patronlan gınyor Bu-
nu da yasayı ıhlal edecek çe-
şıtlı uygulamalarla gerçekleştı-
rıyorlar
Yenı tasan, artık medya pat-
ronlarının devlet ıhalelenne ka-
yıtsız şartsız gırme olanağını
sağlıyor Bu maddenın neden
konduğu bellıydı Medya pat-
ronları bır ıhaleye gırerlerse ra-
kıplennı ellenndekı yayın olanak-
lanylabertarafedebılırlerdı Bu-
nun Turkıye'de yasal engelıne
rağmen nasıl rahatça yapıldı-
ğını bıhyoruz
Sezer'ın sayfalar dolusu ge-
rekçeyle gerı yolladığı tasan,
ne yazık kı tek kelımesı değış-
tınlmeden aynen Meclıs'ten ge-
çınlıyor Değışıklıklerden bınsı de
RTUK'u tamamen Başbakan-
lığa bağlamayı amaçlıyor Ya-
nı o zaman sıyası ıktıdar hoş-
lanmadığı yayını bırer memur
durumuna duşurulmuş RTUK
uyelerıne talımat yoluyla ya-
saklatabılır, ağır para cezalan yo-
luyla susturabılır
Medya patronlarının bu ka-
nunun çıkması ıçın Ankara da
lobı yaptığı ve partılerı marka-
ja aldıkları soylenıyor Zaten şu
andakı RTUK'un bıle uygulama-
ları nedeniyie medya dunya-
mız tam anlamıyla ağır bır san-
sur altında ıken daha daağır bır
tasarının yasalaşması sorunu
lyıce umutsuz hale getırıyor
RTUK Yasası'na dıkkat
G L O B A L P O L İ T İ K Ü L T Ü R
ERGtN IILDIZOĞLL
Ulusal Devletlerden
İmparatorluğa
Uç yuz yılhk ulus devletler sıstemı (VVestefalya
Sıstemı) yıkılıyor Ancak, bu kureselleşmecı pers-
pektrfın ılen surduğu gıbı ekonomık, teknotojık ve
kulturel donuşumler yoluyla neredeyse evrımsel ve
hayırlı (eşıtlığı, demokrasıyı, ozgurluklen gelıştıre-
rek) bır bıçımde değıl, ABD'nın hegemonyasını ko-
rumaya çalışırken yarattığı asken sıyası basıncın
etkısıyle gerçekleşıyor
VVestefalya sisteminin çöküşü
VVestefalya Anlaşması (1648) devletler arası ılış-
kılerde, ulusal egemenlik ve devletler arasında ya-
sal eşitlik ılkelenne dayanan, ımparatorluk sıste-
mıne son veren bır hukuksal temel oluşturdu Boy-
lece sıyasal ıktıdar bellı bır coğrafyaya bağlanıyor-
du Hıçbır devlet dığerının egemenlığı altındakı
coğrafyaya (ıç ışlenne) mudahale hakkına sahıp ol-
mayacaktı Gunumuzde bu ıkı prensıp hızla yıkılı-
yor
Soğuk Savaş sonrası donemde, "kureselleş-
menın " etkılenyie sıyası ıktıdann topraktan kopma-
ya, "detemtorıalıze" olmaya başladığı ılen surul-
du Iddıalara gore ıktıdar artık uluslararası/ustu ku-
rumlara geçıyordu Bu uluslarustu kurumların, or-
neğın Birleşmiş Milletler ın bırer uzlaşma anlaş-
ma platformu oldukları var sayıldığı ıçın, sureç de-
mokrasının ve barışın gehşmesı anlamına gele-
cektı Dünya Bankası ve IMF gıbı uluslararası ku-
rumlar da devletlerın ve burokratlann ırade ve kap-
rıslerının yerını piyasa ekonomisinin adeta doğal,
tarafsız ve genel yasalannın uygulanmasını sağla-
yarak ozgurluk ve eşıtlık alanını genışletıyordu
Şımdı artık, ulus devletı aşan bır "küresel yöne-
tişim" donemı başlıyordu Bu kuresel yonetışım,
oluştuğu varsayılan uluslar-ustu şırketler dunya-
sının gerçeklerıyle de uygunluk halındeydı 11 Ey-
lul saldırısından, Israıl'ın Fılıstın'ı yenıden ışgal et-
mesınden sonra, Irak'a saldırı hazırlıkları yapılır,
yenı teknolojı hızla ınternet alanının 'sanal uzayı"
parselleyerek mulk/meta halıne getırırken, Alman
devletı Kirch Medya Imparatorluğu nun yaban-
cıların elıne geçmesını engellerken (Frankfurter AJI-
gemeıneZeıtung), Pentagon buyuk ABDçokulus-
lu şırketlerının dışalımlarını denetleyeceğını (Fınan-
cıal Tımes) açıklarken Bush hukumetı dış tıcaret-
te korumacı uygulamalara yonelırken, yukanda
ozetledığım "VVestefalya sıstemı sonrası" gorun-
tunun de aslında bır fantezı olduğu ortaya çıkmı-
yor m u
9
Her fantezı gerçek yaşamdan alınmış parçalar-
dan ve bır ağrılı gerçeğı, katlanılır kılmak ıçın olu-
şur Gerçekten de ulus devletın egemenlığının aşın-
dığı doğru bır saptama Ama bunun arkasında,
kendılığınden bır sureç değıl, baştaABDolmak uze-
re gelışmış ulkelerın dunyanın gerı kalanına kendı
knzyonetım polıtıkalarını "kureselleşme"adı altın-
da dayatmaları var Dunyanın gerı kalanı açısından
katlanılır kılınması gereken ağrılı gerçek de bu IMF
ve Dunya Bankası bu polıtıkayı yonetıyor, gereklı
sıyası guvenlık ortamını da ABD hegemonyası sağ-
lıyor Yenı teknolojık devrım, III Dalga (tanm dev-
rımı, sanayı devrımı, ıletışım bılım devnmı) teonle-
rı gereklı ağrı kesıcıyı sunuyor BM ıse (Guvenlık
Konseyı ıçındekı polıtık denge "soğuk savaşın"
bıtmesıyle anlamını yıtırdığı ıçın) ışlevsızleşıyor, ye-
rını yalnızca "hegemonik" devletın ıradesını ve ıt-
tıfaklarını yansıtan bır "uluslararası topluluk" kav-
ramına, mudahaleye donuk bır NATO konspetıne
bırakıyor Busureçlerın nasıl ışledıklerını Yugoslav-
ya'nın ekonomık yapısının IMF tarafindan yıkılma-
sı sıyası yapısının "uluslararası topluluğun" aske-
rı ve sıyası ıradesıyle yenıden bıçımlendırılmesı sı-
rasında gorduk
Imparatorluğun dönüşü
VVestefalya sıstemı çokuyorsa yerıne ne gelı-
yor^ Yugoslavya'nın çokuş surecı, kımı devletle-
nn aralarındakı ıttıfakı, dunyanın gerı kalanına da-
yatabıldığını gosterdı Demek kı artık kimi dev-
letler diğeıierinden daha eşittir 11 Eylul'den
sonra açıklanan yenı ABD savunma konseptı, hıç-
bır coğrafyanın ABD'ye kapalı olamayacağını, ka-
palı coğrafyalarında da sorun alanları olarak go-
rulduğunu saptıyor Demek kı ABD açısından dı-
ğer devletlerın (orneğın Afganıstan'ın ve "şer ek-
senı"nın) egemenlik hakları anlamlı değıldır ABD,
bırtaraftan, tum kuresel guvenlığı ılgılendıren ama
ABD'nın ulusal ıradesını (başka devletlerınkıyle)
sınırlayan anlaşmalardan, tek taraflı olarak çıkma-
ya başlıyor Yenılerını, uluslararası ınsan hakları
mahkemesı de dahıl ımzalamıyor Dığer taraftan,
rakıpsız asken ustunluğunu kullanarak "teronzme
savaş" konseptı aracılığıyla kendı vızyonunu dun-
yaya dayatmaya başlıyor "Ya bendensin ya da
bana karşı."
ABD yenı savunma konseptıne gore dunyada ku-
resel çıkarlara (dolayısıyla ıddıalara) sahıp tek ul-
kedır Bu mantıkla ABD, hızla uluslararası usvete-
sıslerını yaygınlaştırmaya, "yedı denızde" ege-
menlığını pekıştırmeye, hatta "fuze savunma kal-
kanı" projesı altında gızlenen Vision 2020 proje-
sıyle uzayı da tekelıne almayı planlamaya, yenı ko-
şullara uygun duşuk verımlı nukleer sılahları hız-
mete sokmaya başlıyor
Ve bugun Ortadoğu'da patlama noktasına ge-
lındığınde, ne BM'nın ıradesı, ne bolgede dolaşan
Avrupa Birliğj heyetı, ne de "uluslararası toplu-
luk" kımsenın akJınagelmıyor "Herkes"ABD yı bek-
lıyor ABD artık hem BM nın yenn geçmıştır hem
de "uluslararası topluluk" denen dar ıttıfaklar sıs-
temının Boylece VVestefalya devletler sıstemının
yenne de tek bır devletın rakıpsız asken gucunun
ve duzenleyıcı sıyası ıradesının ıkame edılmeye
çalışıldığını, daha demokratık ve eşıt ılışkılere de-
ğıl, tarıhsel olarak gerıye, ımparatorluk ılışkılenne
donulmeye başlandığını goruyoruz
Bunları solcu bır yazarı n abartmaları olarak gor-
meyınız
1
Ben son tahlılde boyle bır ımparatorluğun
kurulamayacağını, ABD'nın ekonomık gucunun
ımparatorluk projesını uzun suretaşıyamayacağı-
nı duşunuyorum Ama yıl başından ben uluslara-
rası basına yansıyan yorumlar boyle bır ımpara-
torluğun kurulabıleceğı ve korunabıleceğı ınancı-
nın ABD dış polıtıka çevrelerınde gıderek guçlen-
dığını gosterıyor
Turkıye Gazetecıler Cemıyetı nın yayınladığı guniuk
Bizim cazete
Ulke sorunlanna ılışk n raporlanyla araştırmalarıyla
koşe yaalanyla tarafsız haberlenyle srvıi topluTilartn gazetesı
Duzenlı okumak ıçın abone olun. Tel: 0^12.511 08 75