Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 ŞUBAT 2002 ÇARŞAMB 12 KULTUR [email protected] Edebiyat dergilerinde bu ay Bir eğitim sorunsalı olarak edebiyat, kitap yayımlayan büyük sermaye, 'acı'nın şiirde dışavurumu, yayıncı sansürü, Gümüşlük Akademisi'nin yeni projesi, öne çıkan konular BURCUGÜNÜŞEN Milli Eğitim Bakanlığı 'nın lisedeki edebiyat derslerinde müfredat değışikliğine gidileceğinı açıklaması üzerine tartışmalar bu ayJa dergılerde süıûyor. Bir diğer gündem konusu da büyûk sermayenin kitap yayıncılığındaki yeri üzenne. Astl sorun 'faHatün' mü? Esld dergisindeki 'Divan Şürini Günümüze Taşunak' adlı yazısında Ahmet Necdet, edebiyat derslerinde divan şiirine daha az yer verilmesi konusundaki görûşü eleştiriyor. Klasik edebiyaö bilmeden, yenilikçi, modern, postmodern edebiyatı anlamanın olanaksız olduğunu belirten Necdet: divan şürini bugüne taşımak için izlenmesi gereken yollardan birinin "dfl-içi çeviri yöntemi" olduğunu söylüyor. Yani: "Eski şnrimin, yeni kuşaklara \ m bugünun geoç insanına dûz anlatunını içeren açıklamatı mednJerle değü, bugünün dfliyle yine şiir olarak taşunak". Dergide aynı konuda bir yazı da Recep Usta'ya ait. Usta, edebiyat derslerinde divan şıırinin ele alınışında "genci ezberrüiğe iten anlayçtan vazgeçflmesi" gerektiğini yazıyor. Divan şiınnin gençlere anlatılamamasının nedeninin, konulann aktanlma biçiminden ve uygulanan vöntemden kaynaklandığuu belirtiyor. Berfin Bahar da 'Edebiyat Müfredatı Üzerine' adlı yazısında Mustafa Pala medyada konu üzerine çıkan yazılan eleştiriyor: "Eğfömin tophım içinde sosyaL, shasaL kültüreJ ve ekonomik ağırfakh birçok boyutu bir kenara bıraJaldı; ezberden iri iri laflaria edebiyat öğretimine iHşkin sorunlara çözüm ürednek yerine, sorunu daha da çıkmaza sokan bir tavir akblar." Hilmi Yavuz E dergisindeki yazısında, edebiyat derslerinde müfredat değişücliği üzerine kopan tartışmalann aynntılar üzerine kurulu olduğunu, kimsenin son kertede belirleyici olanın ne olduğu üzerinde durmadığuıı yazıyor. "Son kertede belirleyici olan müfredat değfl, o dersi veren öğretmendir. Ve Tûrldye miffi eğitiminin asıl meselesi de budur. Öğretmen yetiştirme mesefesL." Gene E dergısınde İskender Pala da 'Divan Edebiyatı Beyanındadır' yazısında şöyle diyor: "Ögrenümesi gereken satt sözcükler değil de bir ritim ise eğer, beyitlere ahengi veren sesi duymak için şiir okumak yetertidir... İ stetik bu aruz denilen öiçü o kadar da zor değOdir. Lise çağuıdald öğrencüerin, anızu iyi bflen öğretmenler eiinde bunu yalmzca üç saat içerisinde öğrenebikliklerini çok tecrdbe etmişinıdir.'" Yayıncılık ve büyük sermaye Vartak dergisi bu ay 13 sayfasını "Büyûk Sermaye ve Kitap" konulu bir soruşturmaya ayırdı. Büyük sermaye gruplannın yayıncılık alanında son dönemdekı atılımlannın, özellikle Türkçe edebiyatın önemli adlannın bu gruplann yayınevlerine geçmelerinin yarattıgı tartışmalara (haksız rekabet, tekelleşme vb.) değinılen soruşturma kapsamında derginin yönelttiği sorulan Doğan Kitapçılık, Türkiye Iş Bankası Kültür Yayınlan, Aynntı, Can, Everest, Say, Bilgı, Dost, Evrensel Yayın, Gendaş Kültür, Kabalcı gibi yayınevleri yanıtladı. Adam Yayınlan ise kendisine ve bazı yazarlanna ilişkın 'söyienti ve haberlere açıkbk getiren' bir basın açıidaması yapmayı yeğledi. Soruşturmada, büyük sermayenin neden kültür ve edebiyat yayıncıhğı alanında etkinlik gösterdiği, büyük sermayeyle rekabet edebilmek için nasıl bir yol ızlenmesı gerektığı gibi sorulara yarut aranıyor. Dergide konuyla ılgıli bir yazı da Hasan Bülent Kahraman'ın kaleme aldığı 'Yayıncılığın Kapitalistleşmesı Süreci Üstüne Görüşler'. Kahraman bugün yaşananm "sadece gelenekseJ yayınafağıa biraz daha flnans kapital kuüanılarak yapılmasT olduğunu ve büyük sermaye yayıncılığının hiçbir zaman bütün yayın hayatını etkıleyemeyeceğini yazıyor. Yaba Edebiyat'm ocak-şubat sayısındaki yazısında Aydın Doğan ise konuyla ilgili olarak şunlan yazıyor: "Sağhkh bir örgütlenme obnazsa, vazaıiar da, yayınolar da büyük sermayenin kûrbanı olacakiar kuşkusuz. Yayın tekeUeri palazlanjyor, bunun yanıara yazarlan da tekeUerine ahp bakışlan çevresinde denetimi kolayiaştiracaklar. Bu durum karşısında emek yayıncıhğı ve yazan kendini gefiştinnendir, mutiaka. Farkhbğını hissettirmeli. Bunu kurumsallaşörabilirst' ayakta kalabifir." POSTMODERNİZM Türlü karmaşalar Miras kalır Tek tannlı zamanlardan "Akıl kân" dönemlere. Sana değil de kime kusacağız öfkemizi Ey "Akıl kân" yıllann Modern! karmaşası. KİM 'Kedi'me. Apartmanlardan Taze balık kokulan Yayılırdı, Karşıdakj parka. Bizlere kokulan ceplere doldurmak düşerdi Yorgun gündüzlerin sonlanna doğru. doyduğunu hatrlamaz küçük midem, Çünkü Benimkiydi hep en küçük cep Ve benim suçum değildi Meretin küçüktüğü, Dalgın bir veterinerin Çok biimiş marifetidir En fazla... E. UMUTCAN EVRENSEL KÜLTÜR, E, ÎNSANCIL, YABA EDEBÎYAT, ADAM SANAT Evrensel KüMr'ün yeni sayısında Nâzmı Hikmetın yapıtlannı RnthChristie ile bır- likte Ingılizceye çeviren RkhardMcCane'le Arif Bektaş'ın yaptığı bir söyleşiye yer verilmiş. Evrense! 'de yer alan yazılardan bi- ri de Burhan GüneJın Leyla ErbiTın yeni romanı Cüceüzerine değerlendirmesi. Nâ- zım Hikmet'i yayımlamaya başlayan YKY'nin editörü Güven Turan la Uğur Aktaş'ın yaptığı söyleşiyi de E dergisinin sayfalannda bulabılırsiniz. E'deki söyleşi- lerden bıri de Sesaz OKim'ün yönetmeni Hfiseyio Karabey'le yapıimış. Insancd dergisinde Cengiz Gündoğdu "Diriliş'in Kınmı' adlı yazısında, yayıncı tarafindan uygulanan sansürü konu edini- yor. Tolstoy'un Diriliş'inin iki ayn yayıne- vinden çıkan baskılannı karşılaştıran Gün- doğdu, eksik çevirinin bir "edebieserkm- mı' olduğunu belirtiyor. Dergide Omer Na- tiSoykan'ın 'Özgürhlk ve Sürekli Banş \îv lunda Anarşizm' başhklı bir yazısına yer verilmiş. Bu ay anarşizm üzerine bir yazı da YabaEdebiyat'ta yayımlanan DerryNo- vak'ın 'Siyasal Düşünce Tarihinde Anar- şizmin Yeri' makalesı. Adam Sanat'ta bu yıl 200. doğum günü kutlanan VîctorHugo'yla ilgili ServerTa- niffi'nin bir yazısı var: 'Devrimci Fran- sa'dan Devrim Geçirmiş Fransa'ya'. Ta- nilli'nin 'Vîctor Hugo, Efsane ve Gerçek' adını taşıyan kitabı da yakında Adam Ya- yınlan'ndan çıkacak. Dergide ayrıcaDemirOzlü'nün 'Kurtu- luş Yolu Klasik Kültürdedir', Semih G8- möş'ün 'Eleştin Anlayışf. Mehmet Ser- dar'ın 'Sezgi' ve MehmetErgün'ün "Düz- yazıdan Şiire: Şeyh Bedrettin Destanj" ya- zılan yer aüyor. ŞUSAT 200C SAYt 183 1 750 000 URAIKDV car-0 ÖcaHj'ŞuSat 1002 \— Dtk d*tT#* f*ntlK yaraMmn gOnt Ortİ'tn hazası 4 tor nda kınyı «ur*nır peafc, TAİ*«Ç »UpıfK «0 meffn e*ngfe i E Saıp • 10 <tXIUMkBİlfi İKİ AYLIK YENİ BİR YAZIN DERGlSl Üçnokta... Toplumsal Araştırmalar Kültür ve Sanat için Vakıf, iki aylüc bir yazın dergisi çıkar- mayabaşladı. Derginin adı Üç nokta. "Üç nokta yazdıklan- nı yaşayanlanndu"" slogaruy- la çıkan derginin ocak-şubat sayısında ağırlıklı olarak 'acı'nın yazınsal yapıtlarda ve özellikle şiirdeki yerine iüşkin yazılara yer verilmiş. Konu üzerine yazılan Veysel Dikmen, Ayten Muthı, Sunay Akm, Gülenay C, Erol Tufan ve GüngörGençaykaleme al- mış. Konu ıki ayn açıdan ele alınıyor: Yaratım sürecındeki kişinin doğrudan bu sürecin bir sonu- cu olarak çektiği acı ve acının sanatta dışavurumu. Dergi, Şükrü Erbaş'la yapılmış bir söyleşiye, Nâznn HikmetArif Damar,SaitMaden,SaKh Bo- lat, Tekin Gönenç vd'nin şiir- lerine yer veriyor. Erhan Ka- macı'dan 'Köpeğin Mutsuz- luğu' ve Aydm Doğan"dan 'Ku- cağmda Saat Vardı' bu sayı- da yer alan öyküler. ANADOLU'DA EDEBİYAT DERGİCİLİG1 Mersin'denIslık Mersin'de çıkan Isük dergi- si ocak-şubat sayısında A. Lee, Metin Cengiz, Aziz Kemal Hı- oroğlu.YaşarBedıi FikretDe- mirağ, \Iesut Aşkın, Mehmet Sadık Kınmh, tsmigül, Şener Özmen, Serkan Işnı ve Ata- man Avdan"ın şiirleri var. Dergide Ahmet Ada'nın 'Ga- zel Yazmak' yazısı da yer alı- yor. Islık dergisi, Gümüşlük Akademisi 'nde başlaülan 'Ana- dolu'da Edebiyat Dergiciliği Tarihi ve Sorunlan' konulu bir projeyle ilgili olarak kendileri- ne gelen Latife Tekin imzalı mektubu yayunladı. Mektup- tan, projenin Anadolu'da ya- yımlanan edebiyat dergilenn- deki "görünmez büyük emeğın günyüzüne çıkmasmı sağla- mak" amacını taşıdığmı ve ça- hşmannı ilk aşamasmın bir ıle- tişim ağı kurmak olduğunu öğ- reniyoruz. Anadolu'da çıkan tüm edebiyat dergilerine ulaş- mayı hedefleyen proje haklon- da daha aynntıîı bilgi için: (yvww.gumuslukakademısi.org /tel: 0252 394 3178) 'Genel Kültürden Kenar Kültüre : 101 Fanzin' sergisi Kargart'ta Fanzinlerin gizil gücü m /, i \ Sergi 27 Şubat'a dek sürecek. Kültür Servisi - Anadolu yakasının alternatıf sergi mekânlanndan Kargart'ın yeni sergisi, 'GeneJ Kültürden Kenar Kültüre: 101 Fanzin' adınj taşıyor. 21 Şubat'a kadar sürecek sergide bugüne dek yayımlanmış fanzinlerden seçmeler yer alıyor. Yapı Kredi Yayınlan'nın hazırladığı '101 Derş Serisi'nin ardından açılan, farklı kültürel kimliklerin \arhgini, sesini duyuran bir sergi olması özelliğiyle dikkat çekiyor. Sergiyi hazırlayan Altay Öktem fanzinler üzerine şunlan söylüyor: "Fanzin için fanatik'le "magazın'in birteşmesinden oiuşan bir sözcük diyebüınz; ama hiçbir anlamı oimaz bunun. Sistemin dayatüğı çıkış yoUarma giremeyen \a da özeffikleginnek isteme>enJerin kendi çabalanyia ürettiği bireyseJ bir başkaldın nesneskJir fanzin. Söyleyecek sözü, çizecek deseni, yapacak resmi, edecek küfrii olanlann, canian nasıl istediyse öyle yapaklan bir başkaldni nesnesi Altkülturiin, üst kültürte: yani o bfldjğüniz asıkyüzlü, keyîfsiz, can alocı küJtürte çakıştığı noktada ortaya çıiayor fanzinler. Kimin hazîriadığL, kaç tane çoğalbJdığı, nereiere ulaşoğı beffi bfle değil çoğu kez. Hatta birçok fanzinin hangi yıl yapıldığuu, kaç sayı hazıriandığını anlamanız bfle olanaksız» Yeralünda bir nehirakıyor, bizinı hırpalariıgımı/ kaldınmlardan duvııbnırvor sesi, ama güriil gürül akı>or_ Birüeri durmadan yazr>'or, çiziyor, hiç durmadan kesiyor, yapışoTiyor ve fotokopi makineleri hanl hanl çatapyor. Bize de sergüenen; yani dondurulan, hareketsizleştirUen, bir aniamda işlevsizieşdrilen fanzinlerin karşısma geçip bakmak, siyah-bejaz bir dünyanın nasıl bu kadar renkli olabfldiğini anla>anıamak ve hayretler içinde kaünak düşüyor. BeOd de kendimize yeniden, ama en yararh yerimizden başlamak için birfirsatorbu sergi, kim bifir_" DEFNE GÖLGESİ TL RGAY FİŞEKÇİ Sevgililer Günü Yarın 14 Şubat. Sevgililer Günü Batı kültüründe bu günün özel bir yeri var: Ik bin yıl kadar önce Roma Imparatorluğu zama- nında askerlerin evlenmeleri yasakken St. Va- lentine adlı bir rahip, sevenlerin gizlice nikâh- lannı kıyarmış. Oradan geliyor 14 Şubat St. Va- lentıne ya da Sevgililer Günü. Bizde on yıl öncesine dek adı bile geçmez- di. Ne olduysa şimdi fırtınalar kopuyor. Mağa- zalar rengârenk, 14 Şubat armağanlan vitrinler- de. Lokantalar, oteller bu özel gün için hazırla- nıyor, gazeteler özel sayfalar hazırlıyor. Bu denli yaygın bir ilgiyle karşılandığına gö- re, demek insanlarımızın gereksinimi varmış böyle bir güne. Nasıl olmasın? Insanların çıkar duvarları arasına hapsedildi- ği bir dünyada sevgiye, aşka yer açabilmek ko- lay değil. Aşk, çıkarsız sevgi anlamına gelir her şeyden önce. Nerede bulacaksın çıkarsız insa- nı? Insanlar adım atarken bile hesap yapar du- ruma geldiler. Birinsan neden bir başkasını sever? Onda baş- kalarında göremediği farklı bir öz bulduğun- dan. Kendisini coşturan, sıradanlıktan çıkaran, olağandışı duygu ve düşüncelere sürükleyen özellikler nedeniyle. Aşk, insanı degıştirebiliyorsa, kışiyı geliştire- biliyorsa, ıçini yeni şeyler yapabilme gücüyte dol- duruyorsa aşktır. Dahası kişiyi bencil özellikle- rinden arıtabilıyorsa, aşkın gücünü sevilenın yanında toplama, ınsanlığa yayabilme yetene- ği de yüklüyorsa aşk duygusu gerçektir. Fer- hat'a dağlan deldiren aşk duygusu, günümüz insanını da biraz yerinden kıpırdatabılmelidir. Yalnızca bir kişiyi sevip, onu sahıplenme duy- gusuna aşk denemez. tkı kişinin yalnızca bir- birlerinı sevip kapılannı dünyaya kapamalan da aşk değildir. Olsa olsa iki kişilik bir bencilliktir. Aşk, insanın sevgiyle daha da insanlaşması, çevresine mutluluk yayabilmesidir. Yeryüzünde yaşanmış büyük aşkların ardın- da, çevresmde hep toplumla ılışkılerinı gorürüz. llhan Selçuk'un geçen pazar günü, bam- başka bir bağlamda yazdığı şu satırlan Sevgi- liler Günü için de okuyabilirsıniz: "YerUürenin en uzak coğrafyasındakizeytin gözlü aç çocuk sı- nırlan aşıp gece insanın niyasına girerse, in- san olan nasıl uyuyabilır?.." Aşk halı de böyledir, insanı duyarlı kılar. Aç ço- cuk gözlerı uyutmaz sizi. 14 Şubat'ı kutlarken aşkını toplumsal kılma- yı başarabılmiş Karacaoğlan'ı, Nâzım Hik- met'i unutmayın. Aşk güzel bırşeyse, böylesi aşklardır onu güzel kılan. Tahir olmak da ayıp değil, Zühre olmak da hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil bütün iş Tahir'le Zühre olabilmekte yaniyürekte. Günümüzün bireyci toplumunda yaşayan in- sanlar için aşk gibi verici yani ağır basan, insa- nın aldıkça değil verdikçe zenginleştiği, olgun- laştığı bir duyguyu yaşayabilmek hiç de kolay değil. Bu yanıyla aşk, belki de günümüz insanının kendini sınayabileceğı bir alana da dönüşebi- lir. Dünyayı alışveriş düzeninden kurtarmadık- ça, sevginin de alışveriş düzeninin bir parçası olmasını önleyebilir misiniz? ADSO'dan Brahms ve Beethoven • Kültür Servisi - Antalya Devlet Senfoni Orkestrası, 15 Şubat Cuma günü saat 20.30'da Antalya Kültür Merkezi'nde şef Luciano Bellini'nin yöneteceği, ünlü keman sanatçısı Vaclav Hudacek'ın solist olarak katılacağı bir konser verecek. Konserde, Brahms'm Keman Konçertosu ve Beethoven'ın 7. Senfonisi seslendirilecek. (0 242 238 53 08) Trabzon'da karikatiir yapışınası • Kültür Servisi - 'Bu Ülke için Seve Seve' konulu Trabzon Belediyesi 6. Ulusal Karikatür Yanşması'nın başvurulan başladı. Amatör ve profesyonel bütün çizerlere açık olan yanşmaya katılmak isteyenlerin, daha önce ödül almamış, orijinal, 25 x 35 cm. boyutlanndaki karikatürlerini en geç 10 Mart tarihine kadar Trabzon Belediyesi Kültür Turizm Tanıtma ve Spor Müdürlüğü (6. Ulusal Karikatür Yanşması) Uzun Sokak No: 51 Trabzon adresine göndermeleri gerekiyor. Sanatçılar, yanşmaya en fazla 3 eser ile katılabilirler. Yanşmanın seçicı kurul üyeleri Adnan Aç, Gürol Ustaömeroğlu, Hakan Sümer, Nizamettin Mollasalihoğlu, Tamer Küçük ve Atila Bayındır. (0 462 322 22 21) K Ü L T Ü R » Ç İ Z İ K K Â M İ L M A S A R A C I