Katalog

24ARALIK2002SALJ CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 11 Denktaş: Aıman farkında değil • ANKARA (Cumhuriyet)-KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, BM Genel Sekreteri Kofı Annan'm planını kabul etmenin, Kıbns Türklerinin 5-10 yıl içinde sonunu getırmek anlamına geldığını, Annan'ın ıse bunun farkında olmadığını bildirdi. Ankara Üniversitesı Tıp Fakültesi tbni Sina Hastanesi'nde dün kontrolden geçen Denktaş, hastaneden aynhrken yaptığı açıklamada, BM'nin Kıbns çözüm planını inceledikçe tedirginliğinin arttığını söyledi. Irak, ABD uçağı duşurdu • VVASHINGTON (AA) - Irak'a ait bir savaş. uçağının ülkenin güneyinde, ABD'ye ait pilotsuz bir keşif uçağını düşürdüğü bildirildi. ABD Merkez Komutanhğı Sözcüsü Jim Wilkinson, uçağın, keşif uçuşu yaptığı sırada vurulduğunu belirterek olayı, "Irak rejiminin düşmanca hareketlerinin son göstergesi" olarak değerlendirdi. Başkan ikinci turda seçilecek • DtşHaberlerServisi- Litvanya'da pazar günü yapılan başkanlık seçimlerinde alınan ilk sonuçlara göre seçimler ikinci tura kaldı. Ilk sonuçlara göre oylann yaklaşık üçte birinı alan şu anki Devlet Başkanı Valdas Adamkus, ocak ayındaki ikinci tur seçimlen için eski Başbakan Roland Paksas'la yanşacak. Paksas, seçimlerde yüzde 22.2 oy aldı. Uzun süre ABD'de yaşayan Adamkus, 1990'larda bağımsızlığını kazandıktan sonra ülkeye geri döndü. Adamkus'un, NATO ve BM'ye katılım konulannda gösterdiği dış politika başanlannın, seçimlerdeki oy oranını olumlu etkileyeceğı düşûnülüyor. Karadağ seçimi iptal edHdi • PODGORİTSA (AA) - Sırbistan ile birlikte Yugosla\7a'yı oluşturan Karadağ'da. devlet başkanlığı seçimine katılım oranı yüzde 5O'nın altında kaldı. Seçimleri Denetleme Merkezi, yaklaşık 456 bin kayıtlı seçmenden yûzde 45.7'sinin oy kullandığını bildirirken, merkezi Belgrad'da bulunan Özgür Seçim ve Demokrasi Merkezi'nden Zoran Luciç, elektronik postayla gönderilen oylarla katılımın en fazla yüzde bir oranında artacağını söyledi. Karadağ'da kaülım oranı yüzde 50'nin altında kalırsa seçim geçersiz sayıhyor. Bu durumda, bir sonraki ay aynı adaylarla tekrar seçime gidiliyor. Bu da başansız olursa, tüm seçim süreci yeniden başlıyor. Mehmet Nuri Yılmaz Kâbil'de • KÂBtL(Ajanslar)- Afganistan'ın başkenti Kâbil'e giden Diyanet Işleri Başkam Mehmet Nuri Yılmaz. Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü (ISAF) Komutanı Tümgeneral Hilmi Akın Zorlu ile görüştü. ISAF Karargâhı'nda yaklaşık yanm saat süren görüşmeden sonra yapılan açıklamada, Diyanet Işleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz'ın ISAF Komutanı Tümgeneral Hilmi Akın Zorlu'ya nezaket ziyaretinde bulunduğu belirtildi. Afganistan'da, ISAF'a bağlı Alman helıkopterinin cumartesi günü başkent Kâbil'deki havaalanı yakınmda düşmesi sonucu ölen 7 Alman askeri için bayraklar yanya indirildi. îki aşamalı Irak zirvesi dün tamamlandı. Zirvenin sonuçlan Bakanlar Kurulu ve MGK'de de görüşülecek karann eşiğinde• Abdullah Gül'ün başkanlığında gerçekleştirilen zirvede nihai yetkinin TBMM'de olduğu görüşüne vanldı. Zirvede, henüz siyasi bir karar verilmesinin beklenmemesi gerektiği vurgulandı. ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Irak'a operasyon için asken planlama çalışmalannı sürdüren ABD'run bir an önce karar verme- si için bastırdığı Türkiye, ABD'ye verilecek yanıt ve izlenecek poli- tücalan dün akşam Başbakanlıkta yapılan zirvede masaya yatırdı. Başbakan Abdullah Gül başkanlı- ğında ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hflmi Özkök'ün katılı- mıyla yapılan zirvede, henüz siya- si bir karar verilmesinin beklen- memesi gerektiği belirtilirken ni- hai yetkinin TBMM'de olduğu anımsatıldı. Zirvede ABD'nin "Amerikan askerierinin Türk top- raklanndakonuşlanmalar^üsveli- * manlann kullanüması" gibi istemlenne "smırh evet" deme eğilimi gelişti. Zirve öncesinde Dışişleri ve Genelkurmay yet- kilileri bir araya gelerek izlenecek poli- tikayı ele aldılar. Türkiye, Irak operasyonuna katılun ve ABD'nin askeri istemlerine yamt ver- mek açısından son derece zor kararlar aşamasında. ABD Büyükelçisi Robert Pearson'ın cumartesi günü görüştüğü Başbakan Gül'e, "Bir an önce yamt ve- rin" uyansımn ardından Ankara, ilk zir- vesini dün Başbakanlık'ta gerçekleştirdı. Başbakanlık'ta zirve iki aşamalı yapıldı. Ilk aşamaya Başbakan Gül, Genelkur- may Başkanı Özkök, Dışişleri Bakanı Ya- şar Yakiş, Başbakanlık Müsteşan Fikret Üçcan, MÎT Müsteşan Şenkal Atasagun ve Dışişleri Müsteşan Büyükelçi UğurZi- yal katıldı. Dar katılımlı toplantının ardın- BD, Irak operasyonunıın hazıriüdannı y . Askerier, Körfez'de bulunan USS Consteilation uçakgemisİDdeki savaş uçaklannın iniş kalkışlannı denetfiyor. (Fotoğraf- AP) ABD, üsleri incelemeye başladı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-ABD, Türk hükümetinin onayı doğrultusunda, Irak'a operasyon sırasında kullanmayı planladığı üs ve limanlan incelemeye başladı. ABD'nin incelemeye aldığı üsler arasında Malatya, Muş ve Batman, limanlar arasuıda ise Antalya, Mersin ve tskenderun bulunuyor. ABD'nin; üslerdeki pistlerin, ağır kargo uçaklannın inişi için uygunluğunu, depolama ve bannma olanaklannın yeterliliğini incelediği kaydedildi. Aynı üslerdeki iletişim olanaklannı da inceleyen yetkililerin, onanlması veya modernize edilmesi gereken bölümleri raporlaşhrması bekleniyor. Limanlan inceleyen ABD yetkılilerinin ise limanlann derinliklerini ve uçak gemilerinin yanaşıp yanaşamayacaklan gibi aynnhlan ele aldıklan kaydediliyor. Bu limanlann, Irak'taki operasyon için gerekli lojistik malzemenin indirilip depolanması açısından yararlı olup olmayacaklan da ıncelenıyor. • ABD, Irak'a operasyon kapsa- mmda yapılacak hava bombardı- manı kampanyası için Türk hava sa- hasını kullanmak istiyor. Türki- ye'nin bu isteme olumlu yamt ver- mesi bekleniyor. • ABD'nin en önemli istemi ise sayılan "on binfcri" bulan Ameri- kan askerlerini, Türk topraklann- da konuşlandırmak ve Kuzey Irak'a Türkiye üzerinden geçmek. "Ku- zey cephesi" olarak adlandmlan planda Türkiye'ye kilit bir rol ve- riliyor. Bazı haberlere göre ABD, bu kapsamda 90 bin kadar askeri- ni Türkiye üzerinden operasyona katmak istiyor. Türkiye ıse bu mik- tarda bir ABD askeri gücünü top- raklannda konuşlandırmaya sıcak bakmıyor. ABD basınının haberle- rine göre Pentagon, Ankara'nın kaygısını gidermek için Türkiye 'yi *transitülke''yapacakbirplandaha hazırladı. Buna göre Türk limanlanna gelecek Amerikan askerleri, helikopterlerle doğrudan Kuzey Irak'a taşmacaklar. dan Başbakan Yardımcılan Ertuğrul Yal- çınbayır, Mehmet An" Şahin, Abdüllatif Şener, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gö- nüL tçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, Devlet Bakanlan Beşir Atalay ile Ali Ba- bacan ve Genelkurmay 2. Başkam Or- general Yaşar Büyükamt'ın yer aldığı ikinci bir toplantı gerçekleştirildi. Slyasl karar yok Toplantımn ardından bir açıklama ya- pan hükümet sözcüsü Şener, hiçbır sıya- si karar almmadığını belirterek yurtdışı- na asker gönderme veya yabancı asker- lerin konuşlandınlması için bir tezkere ha- zırlanmasının bu aşamada söz konusu ol- madığını açıkladı. Abdüllatif Şener, Irak'la ilgili olası gelişmeler ve senaryolar ışığında alın- ması gereken önlemleri değerlendırdik- lerini kaydederek ekonomik açıdan ya- şanabılecek sıkıntılar için gerekli ön- lemlerin almdığını bildirdi. Başbakanlık kaynaklan da toplantıyla ilgili olarak, "Bütün bölge ülkekri ve fi- gfli ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de kurumlarmnz arasında Irak ile flgili ge- Kşmeler ûzerindeldistişareve bügilendir- me süreci bir süredir devam etmektedir. Bugun (dün) akşamki toplanülarda bu çer- çevede düzenlenmiş olup bu aşamada her- hangi bir karar ahnması beklenmemeü- dir. Busüreçdevamedecektir.4Arahk2002 Başbakanhk açıklamasındaki ilkeler ge- çertiliğini korumaktadır" dedıler. Atıfta bulunulan 4 Aralık açıklamasın- da ise şu ilkelere yer verilmişri: 1. Uluslararası meşruiyet ve oydaşma temeli korunmalı. 2. Nihai karar mercii TBMM'dir. 3. Hükümet yükümlülük altına girme- miştır. ABD ile danışmalar sürecek. Türkiye'nln yaklasımı ABD'nin Türkiye'den istemleri ve An- kara'run bunlara yaklaşımı özetle şöyle: • ABD, olası bir operasyonda Türki- ye'nin Incirlik, Malatya, Batman ve Muş hava üsleri ile Akdeniz'deki Iskenderun, Mersin ve Antalya limanlannı kullanmak ıstediğini bildirdi. ABD, bu olanaklan "biktirimsiz" kullanmak amacmda. Bu üs ve limanlarda belirli sayıda Amerikan askerinın bulunması da bu istem kapsa- mında. Türkiye, ABD'nin lojistik ola- naklanm kullanmasma ses çıkarmayaca- ğmı "üs vetimanlardakeşifyapünıasına izin vererek" gösterdi. Bellrll sayıda asker • Buna karşm sayılan az da olsa belir- li sayıda Amerikan askerinin Türk toprak- lannı kullanacağı öngörülüyor. Bu asker- lerin, NATO operasyonu kapsamında it- tifak mevzuatmamı, yoksa Türk hukukuna mı bağlı olacağı tartışılıyor. ABD'nin "NATO düzenlemeleri kapsamına" alın- malan gerektiğini ilettiği, Türkiye'nin ise buna karşı çıktığı savlanıyor. • Başbakan Gül, "Türkiye'nin NATO karannıbekleneceğini*'açıldamıştı Ulus- lararası yasalhk kavramının geçerli sayılabilmesi içm BM Güvenlik Kon- seyi'nden karar çıkanlması gerektiğini savunan Türkiye, operasyon sırasında ABD ve Ingiltere ile birlikte yalnız kal- mamak için NATO'nun katılımını koşul sayıyor. Irak'la ilgili açıklamalar ve Venezüella'daki gelişmeler petrol fiyatlannı yükseltti Piyasalarda savaş tedirgiıiliği • Petrol fiyatlanndaki yükseliş sürüyor. Irak harekâtının yeni yılın ilk aylannda gerçekleştirilebileceğine dönük resmi açıklamalar, piyasalardaki tedirgin havanın dağılmasını engelliyor. suz hava da petrol fîyat- lanmn geçen hafta 31.25 dolar olan seviyesinde tu- tunmasına sebep olarak gösteriliyor. Ekonomi Servisi- ABD ve Ingiltere'nin Irak'a yö- nelik operasyon hazırlık- larını hızlandırmaları, petrol fiyatlannı dün son üç ayın en yüksek sevi- yelenne tırmandırdı. Dünya piyasalanna yön veren gelişmelerin Asya borsalanna etkisi ise za- yıf oldu. Japonya'da bor- salar tatil yüzünden iş- lem yapmazken; dolar, yen karşısındaki bir ay- lık düşük seviyesinin üs- tüneçıktı. Londra ve Washing- ton'un Saddam Hüse- yin'i devirme plamrun 2003'ün ilk aylannda devTeye sokulacağı ihtimalininyüksel- diği yönündeki açıklamalan sonrasında, petrol fiyatlannda yak- laşık yüzde 2 'lik bir yük- şelme yaşandı. ABD'de gelecek aya dönük vade- li alım-satım miktan 55 sent artarak varil başuıa 30.85 dolar olarak ger- çekleşti. Dünyanın 5. büyük pet- rol ihracatçısı konumun- daki Venezüella'da de- vam eden genel grevin piyasada yarattığı olum- Almanya uyanyor Irak'a yönelik harekât olasılığının yükselmesi ve yetkili ağizlardan ya- pılan açıklamalara Al- manya'dan sert tepki gel- di. Ahnanya Maliye Ba- kanı HansEkheL, Irak'a karşı açılacak bir sa- vaşta ülkesinin hiçbir şekılde mali destek sağlamayacağım açık- ladı. Savaşın Alman hükümetine yüksek güvenlik maliyetleri çıkaracağını ifade eden Eichel, özel- likle petrol fiyatlarmın artması halinde ekono- mik büyümenin de olumsuz etkıleneceğini dile getirdi. Irak'taki bir savaşm za- ten kötü bir gidişat izle- yen global ekonomi açı- smdan doğuracağı sonuç- lan kimsenin kestireme- yeceğini söyleyen Eic- hel, "Bu her koşulda bü- yük bir risk olur" uyan- smda bulundu NKARA MUHALİFLERLE TEMASTA Gül: Savaş çıkmasın diye uğraşıyoruz BENZİN ÎSTASYONU ASKERE E^L\NET - Venezüella Devlet Başkam Hugo Chavez, petrol sana- \ii yapüanma.'anın yeniden başlamasını engeDeyen kişilerin tutuklanacağını açıkladL (REUTERS) Ardestan yakınlannda düşen uçakta bulunan 46 kişiden kurtulan olmadığı belirtildi Ukrayna uçağı Iran'da düştüTAHRAN/TRABZON(AA)-Ye- ni bir uçağı test etmek üzere Ukray- na'dan İran'a gitmekte olan ve Uİc- rayna uçak sanayii görevlilerini ta- şıdığı belirtilen Antonov tipi uçak fran'm orta kesimindeki Isfahan eyaletinin Ardestan kenti yakınla- nnda henüz belirlenemeyen bir ne- denle düştü. Uçakta mürettebatla birlikte 46 kişiden kurtulan olmaz- ken uçağa Trabzon Havaalam'nda yakıt ikmalı yapıldığı ancak Türk yolcunun binmediğı ve yolcu ındi- rilmediği belirtildi. Ukraynalı ve Rus bilim adamla- nm taşıdığı belirtilen Ukrayna'ya ait Antonov tipi uçak, ıçındeki 46 kişiyle birlikte dün akşam yerel sa- atle 19.30 sulannda Iran'ın Ardes- tan kenti yakınındaki Bagırabad köyü civannda düştü. Trabzon Havaalam'nda yakıt ik- mali yapıldıktan sonra Isfahan ken- tıne doğru havalanan uçaktaki bi- lim adamlarının, iran'a, yeni bir uçağı test etmek üzere geldıkleri belirtildi. Dışişleri Bakanlığı Söz- cüsü Hanıid Rıza Asefi, Ukraynalı ve Rus yetkililere başsağlığı mesa- jı gönderirken Ulaştırma Bakanlı- ğı yetkililen uçaktaki yolculann Ukrayna uçak sanayii ya da şirketi görevlıleri olduğunu bildirdi. Yol- culann, Iran-Ukrayna ortak yapımı "YAK-140" uçağını test etmek için tran'a geldıği sanılıyor. ANKARA (CumhuriyetBü- rosu) - Türkiye, ABD'nin Irak'a operasyon hazırlıklan- na koşut siyasi çabalannı art- tırarak sürdürüyor. Olası ope- rasyona aktif katılması günde- me gelen Türkiye, Saddam Hüseyin yönetiminin devril- mesi olasüığına karşı Irak mu- halefetıyle ilişkilerinı gelişri- riyor. Irak Ulusal Kongresi li- deri (INC) Ahmet Çetebi ve Irak Türkmen Cephesi Genel Başkam Sanan Ağa Kasap'ın ardından Kürt gruplaruun li- derlen Mesnd Barzani ve Ce- lal Talabani'nin de çarşamba günü temaslarda bulunmala- n bekleniyor. Mesud Barzani ve Celal Talabani'nin Başbakan düzeyinde kabul görecekleri de öğrenildi. Başbakan Abdullah GüL u Sava- şm çıkmaması için çpk gayret edivoruz'' der- ken Ağa Kasap. "Eğer uluslararasıgüçlerge- lecekse Türk askerle- ri de oison" dedi. Irak'ın Birleşmiş Milletler(BM)karar- lanna uyarak kıtle im- ha silahlanndan anndınlma- sında ABD ile ilk aşamada "caydıncıhk" rolü oynayan Türkiye, bu kapsamda tem- kinh yaklaştığı Irak muhale- fetiyle ilişki kuruyor. Lond- ra'da aralık ayımn başlannda gerçekleştirilen Irak muhale- feti konferansına katılan grup- lann temsilcileri, sırayla An- kara'ya geliyorlar. INC lideri Çelebi ile başlayan süreç Türk- men Cephesi Başkanı Sanan Ahmet Ağa ile sürdü. Ahmet Ağa dün Gül ile bir araya geldi. Gül, burada yap- tığı konuşmada, Türkmenle- rin Irak toplumunun asli un- surlanndan biri olduğunu, Irak devletinin kuruluşunda da yer aldıklannı kaydetti. Türkmen varlığının, Türkiye ve Irak ara- smdaki ilişkiler açısından bü- yük önem taşıdığına işaret ABD saldınsı yaklaşırken Ankara muhaliflerle Saddam sonrasını konuşuyor. eden Başbakan Gül, savaş çık- maması için çok gayret gös- terdiklerinı söyledi. frak Türk- men Cephesi Başkanı Sanan Ağa Kasap da görüşmenin ar- dmdan yaptığı açıklamada, Irak'ta bir savaş çıkması ve uluslararası güçlerin gehnesi halinde, Türk askerinin de on- larla birlikte olmasını arzula- dıklanm bildirdi. Barzani ve Talabani ABD'den cesaret alan Bar- zani ve Talabani, 2002 başla- nndan itibaren ileride federal bir devlet kurmalanna olanak verecek bir anayasa üzerinde uzlaşmışlardı. Ankara'nın iti- razlannı dikkate al- - mayanve"Tnricas- keri girerse Kuzey Irak onlara mezar olur" açıklaması yapan Barzani. 18 ay aradan sonra ilk kez Türkiye'ye gel- miş olacak. Barza- ni, ABD'nin uyan- lan üzerine açıkla- malannm yanlış an- laşıldığını belirtmek zorunda kalmış, an- cak sonra yine benzer ifadele- rini sürdürmüştü. Barzani ve Talabani'nin kabul ettiği ana- yasa taslağında Kerkük, Kürt- lerin başkenti olarak benim- seniyor. Türkmenlere sembolik bir temsil hakkı tanıyan anayasa, ileride bağımsız bir devietin temellerini de atıyor. Ankara'daki temaslar sıra- smda Barzani ve Talabani ile son gelişmelerin değerlendi- rihnesi ve bu kapsamda Tür- kiye'nin kırmızı çizgilerinin anımsatılması bekleniyor. ABD'nin operasyon plan- lanna göre kuzeyden açılma- sı beklenen cephe, Türkiye ve Kürt gruplaruun yakın ilişki kurmasını gerektiriyor. ABD her iki tarafi da uyararak "tek tarafh, sürpriz" bir müdaha- le istemediğini iletmişti.