Katalog

2 8 <ASM 2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA [email protected] 11 İranlı öğrenciler serbest • TAHRAN(AA)- tran'ın başkenti Tahran'da önceki gün tutuklanan 4 öğrenci lideri gece yansı serbest bırakıldı. En büyük öğrenci federasyonu reformcu Birliği Güçlendirme Bürosu'na (BGB) yakın kaynaklar, Devrim Mahkemesı'nin talimatı üzerine tutuklanan öğrenci liderierinin serbest bırakıldığını açıkladı. Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin kardeşi ve reformcu Islami Iran Katılım Cephesi(ttKC) Genel Sekreteri Muhammed Rıza Hatemi, "tran'da bir grubun olağanüstü hal ilan edilmesi için çabaladığf* uyansında bulundu. 60 kaçak göçmen kayboldu • CtBint (AA) -Yemen sahillerine ulaşmak amacıyla yola çıkan teknedeki Etiyopya ve Somalili 60 kaçak göçmenin Aden Körfezi'nde kaybolduğu bildirildi. Cibuti'deki Fransız askeri kaynaklan, aynı teknedeki 93 yolcunun önceki gün Aden Körfezi ve Hint Okyanusu'nda terörle mücadele amacıyla devriye gezen Ispanyol gemisince kurtanldığını, güvenlik görevlileri geldiğinde ölen 3 kişinin cesetlerinin hâlâ teknede bulunduğunu gördüklerini belirtti. Somali'nin en büyük kenti Bossaso'dan 150 kaçakla aynlan ve motoru anzalandıktan sonra 10 gün kadar açık denizde sürüklenen teknede 150'den fazla kişinin bulunduğu belirtiliyor. ABD'den destek istemi • VVASHENGTON (AA) -ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Irak'a yönelik olası harekât için ülkelerden katkı talebinin, "ülkelerin kararlılıklannı göstermek için tasarlandığını" söyledi. Rumsfeld, destek taleplerinin yaklaşık 50 ülkeye. başkentlerindeki ABD'li diplomatlar taranndan iletildiğini ifade etti. -'ABD'nin, destek istemesi, ülkelerin kararlılıklannı göstermek içm tasarlandı" diyen Rumsfeld, Rusyave Arap ülkelerine aynı talepte bulunup bulunmadıklan konusunda bilgi vermedi. Belapus-Rusya Tıütiinleşmesi' IMOSKOVA(AA)- Rasya Devlet Başkanı V.adimir Putin ve Belarus Devlet Başkanı Aeksandır Lukaşenko, ik ülkenin sürüncemede kîlan birleşme planlarını eiî almak üzere dün Moskova'da bir araya gtldi. Putin, görüşme öccesinde '"birleşme" \?rine "bütünleşme" ıtidesrni kullandı ve •3ütünleşmeyi görüşmek ıjn saatleri ayarlamanın enzamanı" dedi. ("Jcesınde muhalefete hskı yapmakla suçlanan Lıkaşenko yönetimi, bir cup Rus siyasetçiyi şçen ay, muhalefete para Etirdikleri gerekçesiyle saır dışı etmişti. Bu avranış Rusya'nın sert Kpkisine yol açmıştı. Türkiye '12 Aralık'a kadar imza yok' derken BM Temsilcisi 'Sonuçlanna katlanırsınız' uyansında bulundu Ankara'da Kıbns restleşmesiSERKAN DEMtKTAŞ ANKARA-KKTC Cumhurbaşkanı Ra- ufDenktaşın BM Genel Sekreteri Kofi An- nan'ın sunduğu çözüm belgesine sıcak yak- laşmayarak temkinli yanıt vermesi Birleş- miş Milletler'deki (BM) kaygıyı artırdı. Denktaş'ın bu yakJaşımının New York'ta- ki BM kulislerine sızması üzerine harake- te geçen Annan'ın Kıbns Temsilcisi Alva- roDeSoto, önceki gece Dışişleri Bakanı Ya- şar Yakışla Berlin'de gece yansı görüştük- ten sonra, dün de Ankara'ya gelerek Dışiş- leri Bakanlığfnda temaslarda bulundu. De Soto, belgenin kabul edilmemesi du- rumunda taraflann sonuçlanna katlanma- sı gerektiği uyansında bulundu. Türkiye ise bir sayfahk bu anlaşmanın imzalanma- sı durumunda paketin yaklaşık yüzde 80'lik kısmının kabul edilmiş olacağını, dolayısıy- UENKTAŞSERTÇIKTI Hükümete üstü kapalı eleştiri ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -KKTC CumhurbaşkanıRaufDenk- taş, BM Genel Sekreteri Kofı An- nan'ın sunduğu çözüm belgesinin "tuzaklarla" dolu olduğunu yinele- yerek "Metnin çözüm zemini oluş- hırup ohışrurmadıgı birkaç gün için- de belli olacak* dedı. Cumhurbaş- kanı, Türk hükümennı de üstü ka- palı eleştirerek "Siyaset değişikliği yapıbyorsa, bumı bfleom ona göre ta- vu-alahm" dedi. Denktaş. NTV canlı yayınına ka- tılarak son gelişmelere ilişkin bilgi verdi. KKTC lideri, Annan'ın son mektubunun olumlu bir davet oldu- ğunu belirtirken belgenin müzake- re zemini olup olmadığının da ge- lecek günlerde netleşeceğini söyle- di. Rum kesiminin de kendilerinin de belgeyle ilgili sıkıntılan olduğu- nu anlatan Denktaş, "Müzakereden kaçmıyoruz. Görüşme}e devam ede- riz. Ama her iki tarafin da kabul et- medigi şeyleri kabul ettirmeye çahş- masuüar" dedi. 'Bu rezilliği kabul edemeyiz' Belgede toprak dağılımı olmak üzere kabul edilemeyecek birçok nokta olduğunun altını çizen Denk- taş, "Burada en önemlisi iki miBiyet- ten bir millet yaraolmaya çauşılma- adır ki bu da 1960 ternel anlaşma- larmaaykmdır'' diyekonuştu. "Pla- nın tuzaklarla dolu olduğunu" söy- lediğinin anımsatılması üzerine ise KKTC Cumhurbaşkanı, "Görevim, Türk milleti aduıa bu nıilli davanın unsurlannın korunmasıdır. \edir bu dava? İki de\iete dayanan bir or- taklık var mı, yok mu? Toprak ko- nusundaki rezilliği kimse kabul ede- me&Kıbre'ıbOmedenyapılanbudü- zenlemeler gerçekleri görmemek- tir" dedi.Ikı ulusal \arhğın teme- linde banş istediğini, 1960 temeli- nin korunmasım hedeflediğini be- lirten Denktaş, Türkiye'nin de ken- di haklannı koruyacağından emin ol- duğunu bildirdi. Denktaş, "Eğersi- yaset değişikliği yapıhyorsa bu her- kese söylenir, ona göre tavır beürle- nir" diyerek üstü kapalı olarak ye- ni hükümeti de eleştirdi. Denktaş dün hastaneden taburcu oldu. • BM Kıbns Temsilcisi De Soto dün Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanlığı'nda temaslarda bulundu. Ankara, 12 Aralık'a kadar Annan'ın Kıbns belgesindeki Kuruluş Anlaşması'nın imzalanmasmın beklenmemesi gerektiğini De Soto'ya iletti. la sıkıntılı maddelerüzerinde müzakere ya- pılmadan imza atılmasını beklemenin "ger- çekçi" olmayacağını De Soto'ya bildirdi. Kopenhag Zirvesi'ne az bir süre kala Kıbns konusundakı hareketlilik giderek ar- tıyor. Adanın bölünmüş haliyle Avrupa Bir- liği'ne girmemesini isteyen uluslararası çevre, Annan'ın sunduğu belgenin müza- kere edilmesini bekliyor. Denktaş ise bel- genin olduğu şekliyle tek başına müzake- re zemini yaratmayacağını ancak, görüşme- lerde kullanılabilir bir belge olduğunu dü- şünüyor. Denktaş'ın, belgeye ilişkin itirazlannı 30 Kasım öncesinde bir mektupla BM Genel Sekreterine ileteceği öğrenildi. De Soto'nun ilk ayağında Dışişleri Ba- kanı Yakış vardı. AKP lideri Recep Tajyip Erdoğanla Avrupa turunda olan Yakış'ı Berlin'de yakalayan De Soto, saatler gece yansını geçmesine karşın Dışişleri Bakam ile 2 saat süren bir görüşme gerçekleştirdi. De Soto, Yakış ile görüşmesinin ardından da Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyükelçi Uğur Ziyal'le masa- ya oturdu. De Soto temaslann ardından gazetecile- re yaptığı açıklamada, konunun giderek da- ha da acil hale geldiğini, taraflann bu aci- liyet duygusuna göre hareket etmeleri ge- rektiğini söyledi. Kıbns, Rum ve Türk ta- raflannın belgeye ilişkin görüşlerine göre bir takım düzenlemeler yapılabileceğini be- lirten De Soto, taraflardan belgeyi genel dengeler doğrultusunda değerlendirmele- rini istediklerini, kabul etmemeleri durumun- da ise alternatifin ne olacağını düşünmele- rini istediklerini bildirdi. De Soto'nun bu sözleri taraflara açık bir uyan olarak nite- lendirildi. BM, taraflara sunulan çözüm belgesinin bir an önce görüşülmeye başlanmasını ve 12 Aralık öncesinde de belgenin başında yer alan u Kuruluş Anlaşması-Foundation Ag- reemenf'ın imzalanmasını bekliyor. Türk Rum lider tavır değiştirdi Klerides de gönüllü değilLEFKOŞA (Cumhuriyet) - Güney Kıbns Rum Yönetimi Başkanı Glafkos Klerides, ağır baskılar karşısında tavır değiştirerek, BM Genel Sekreteri Kofi Annan taranndan sunulan belgeyi, görüşmelerde zemin olarak kabul etmeyeceğini söyledi. Rum basmına göre, Girne Göçmenler Derneği Başkanı Konstantines Roiogas ile görüşen Klerides, Annan belgesinin sert ifadelelerle eleştirilmesi sonrasmda, belgenin ne görüşmelere, ne de çözüme zemin oluşturmadığını ve bunu kabul etmeyeceklerini belirterek, herkesin bu konuda rahat olmasını istedi. Mahi gazetesi, Rum liderinin bu tavnnı "Klerides'in Yeni Tavnia Dönüsü" başhğıyla manşetten verdi ve Annan belgesinin müzakerelerde zemin olarak kabul edilmediğini söyleyen Rum liderinin tavır değiştirdiğine işaret etti. Gazeteye göre, Klerides'le görüştükten sonra basın mensuplanna açıklamada bulunan Girne Göçmenler Derneği Başkanı Roiogas "Başkan'uı turumu nettir. Bu plan ne müzakereye ne de çözüme temetdir" dedi. Rologas'm açıklamalan, Alithia gazetesinde "Önce Açıklama Sonra Yaıut", Simerini gazetesinde ise "Kim Kiminfc Dalga Geçiyor" başhğıyla yer aldı. tarafi ise Genel Sekreterin bu takviminin uygulanabilir olmadığını düşünüyor. Imzalamak kabul anlamına geliyor Kuruluş Anlaşması'nın ilk maddesinde taraflann bu anlaşmaya imza atarak anlaş- manın içeriğinde yer alan ekleri ve harita- lan da kabul ettiklerini belirtiyor. Bu kap- samda taslak eklerin 28 Şubat 2003'e ka- dar görüşülerek kesin anlaşmaya vanlma- sı da anlaşma metninde yer alıyor. Türkiye ise öncelikle bu anlaşmanın isminin Kuru- cular Anlaşması olarak tanımlanmasını is- tiyor. Böylece iki eşit tarafından imzalana- cak anlaşmadan 24 saat önce KKTC 'nin ta- nınması da aranan koşullardan biri olarak kaydediliyor. Bu arada, KKTC Cumhurbaşkanlığı Müs- teşan Ergün Olgun bugün Ankara'da te- maslarda bulunacak. A.IBRIS: Kuzey'de evet, Güney'de hayır REŞATAKAR LEFKOŞA - Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından hazırlanan ve Kıbns sorununun çözümünü amaçlayan kapsamlı belge, adanm her iki tarafında etraflıca tartışıhrken bir dizi eylemi de gündeme getirdi. Kuzey Kıbns'ta, Ticaret Odası'nın öncülüğünde harekete geçen 92 sivil toplum örgütü, dün Lefkoşa'da bir miting düzenleyerek Annan belgesine destek verdi. Yapılan konuşmalarda, görüşmelerin derhal başlatılması talep edildi. Güney Kıbns'taki çok sayıda göçmen demeği, hem Annan'ı hem de belgeyi protesto etti. Rum derneklerin Lefkoşa'nın sınır bölgesinde düzenledikleri eylemde "tüm göçmenlerin evlerine dönmesi" talep edildi. Asker Genel Sekreter Annan'ın Kıbns planındaki güvenlik boyutuna ilişkin çekinceîerini hükümete sundu GeneJkıırmay'dan sosyal çabşma ııyansı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Genelkurmay Başkanlığı, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın sunduğu Kıbns planının güvenlik boyutuna ilişkin değerlendirmesini tamamladı. Genelkurmay'ın hükümete iletriği değerlendirmeye göre adadaki Türk asker sayısının 10 binin altına indirilmesi güvenlik sıkıntısı yaratacak. Kıbns Rumlan'nın kuzeye geri dönmelerinin ileride sosyal çatışmalara neden olabileceği uyansında bulunan Genelkurmay. istenilen topraklann verihnesi durumunda 1974 öncesi suıırlara çekibnenin kabul edilmiş olacağını kaydediyor. Genelkurmay'm 2 haftadır üzerinde çahştığı güvenlik değerlendirmesi tamamlanarak hükümete sunuldu. Cuma günü toplanacak MGK öncesinde tamamlanan çalışmaya göre güvenlikle ilgili sıkmhlar 5 ana başlıkta toplandı: 1. Annan'ın belgesine ekli haritalara göre istenilen topraklann verilmesi durumunda, Türk tarafımn smırlan 1974 öncesindeki duruma dönecektir. 2. Annan, adadaki Türk ve Yunan asker sayısının ileride netleştirilmesini ancak 4 rakamlı bir sayısının üzerinde olamayacağını kaydediyor. Buna göre adada bulundunılacak asker sayısı en fazla 9 bin 999 olabilir. Adadaki Türk askeri varlığının 10 binin altında tutulması Kıbns Türkleri'nın güvenlikleri açısından sakıncalar yaratabilir. 3. Haritalara göre istenilen topraklar adanın en stratejik bölgelerini kapsıyor. Karpaz Burnu, özellikle petrol boru hatlannın Ceyhan'a ulaşnnlmasımn ardından önemi artacak bir bölge. Güzelyurt, Türk halkının en önemli ihraç ürünleri arasında yer alan portakal üretimi ve adanm su kaynaklannı sağlaması açısından da önem taşıyor. Geçitkale ise Ercan Havalimanı dışında kullanılabilecek tek pist durumunda. fstenilen toprakiann verilmesi durumunda, Lefkoşa'dan Magosa'ya gitmek isteyen bir Türk, en az 4 kere Rum kontrol noktasmdan geçmek durumunda kalacak. 4. Belgeye göre. 20 yıllık bir süre içinde yaklaşık 60 bin Rum yurttaşı Kuzey'e yerleşebilecek. Bu dunım şimdi olmasa bile ileride taraflar arasında bazı sosyal sıkıntılann çıkmasma neden olabilir. Bu sıkıntılann, çatışmaya dönmesi adanın 1974 öncesine dönmesine neden olabilecek olaylan da haraketlendirebilir. 5. Belge, teknik olarak incelendiğinde, Türkiye'nin garantörlük haklannın sulandmldığı görülüyor. Bu durumunda ileride bazı önemli güvenlik sakıncalan yaratabilir. Öte yandan, MGK toplantısında da ağırlıkh olarak Kıbns konusu ele alınacak. Genelkurmay Başkanlığı ve Dışişleri Bakanlığı 'nın Kıbns'a ilişkin laınıl üyelerine bir sunuş yapacaklan öğrenildi. Dışişleri Bakanı Yaşar Yalaş'ın da KKTC lideri Rauf Denktaş ve diğer AB ziyaretlenne ilişkin kurul üyelerini bilgilendirmesi bekleniyor. CTP Genel Başkanı'na göre bazı sorunlu maddeler olmakla birlikte Annan belgesi KKTC'nin çıkarlannı gözetiyor Talat: Şikâyeti bırakıp masaya oturmak gerek OZGURULUSÖY Kıbns'ta taraflar Annan belgesini "müzakere edip" bu belgedeki Kuruluş Anlaşması'nı AB'nin Kopenhag Doruğu'nun başlayacağı 12 Aralık'a ka- dar imzalayabilecek mi? Bu sorunun yanıtı merak- la beklenirken, KKTC'deki Cumhuriyetçı Türk Partisi'nin Genel Başkanı Mehmet AH Talat, bu ta- rihe kadar müzakereleri tamamlayarak imza atma- nın Türk tarafinm çıkanna olduğunu söylüyor. Planm özünün 12 Aralık'a kadar imzalanmasmın BM belgesinde öngörüldüğünü ve "bunun bir türlü tam olarak anlaşılanıadığınr \Tirgulayan Talat, "Tûrk yetkttikrin hâlâ zaman kısıtlı' şikâyetlerini terk et- mesi gerek. Zaman kisıtnysa bir an önce müzakare- lere başlanması gerek" diyor. KKTC'deki son yerel seçimlerde büyük başan gösteren muhalefetteki CTP'nin Genel Başkanı Meh- met Ali Talat, birtakım çekinceleri olmakla birlikte belgenin özünde Türk tarafımn çıkarlannı gözetti- ği görüşünde. Belgenin tngilizcesini önce KKTC'ye ulaşmadığı için Rumlardan aldığını söyleyen Talat, planı KKTC'de "köy köy dolaşarak anlattıktan" belgesindeki sorunlann giderilmesi için bir an önce müzakerelere başlanması gerektiğini savunan Cumhuriyetçi Türk Partisi lideri Mehmet Ali Talat, 12 Aralık tarihinin belgede var olduğunu, bunun da Türk tarafi için büyük bir firsat olduğunu söylüyor. sonra geçen günlerde de îstanbul'a gelerek görüş- lerini gazetecilere aktardı. Cumhuriyet'in sorulan- nı da yanıtlayan Talat özetle şunu söylüyor: u Annan belgesinde planm temeünin imzalanması için 12 Aralık tarihi veriliyor. Bu, statükoyu değiştir- mek için bfiyük bir firsat Aksi takdirde Güney Kıb- ns AB desteğini aldıktan sonra, bazı haklan almak çok zorlaşacak. 12 Aralık bu yüzden kritik bir tarih. Kıbns sorununun, hayati çıkarlarm korunarak çö- zülmesi için zorunluluk." Planın, iddialann aksine Türkiye'nin garantisini güçlendirdiğini savunan Ta- lat, belgeye hârita eklenmesinin çok normal olduğu- nu düşünüyor. Talat'm sorunlu olarak gördüğü nok- talar ise "Haritalar ve yerierinden edilecek kişikrin re- habilitas\onu; Türkrve'den gelenlerin vatandaşhk du- rumlan; Kuzeye yeıieşecek Rumlarm oranı ve hakla- n; ve iade edilecek maDarm oram." 'Rumlann siyasal hakkıraetindençıkarüsın' iki haritaya göre de en az 42 bin kişinin yerierin- den edileceğini kaydeden Talat, bu kişilerin rehabi- litasyonu konusuna açıklık getirilmesi gerektiği gö- rüşünde. Talat, topraklannı kaybedecek olmalanna karşm Güzelyurtlulann bile çözüm istediğini söy- lüyor. Talat, Karpaz' ın Rumlara bırakıldığı B hari- tasının kabul ediknesi durumunda, daha az insanın yerinden edileceği görüşünde. Talat, "Kuzeye yıl- da \iizde 1 Rum gelecek. 20 >ıkla Rumlann ora- nı yüzde 20 olacak, bu da sorunlara yol açacak" şeklindekı endişeleri gidermek için belgede bir de- ğişiklik yapıünasmı ve Rumlann siyasal hakkı- nın metinden çıkanlmasmı öneriyor. Böylece Rumlann oy kullanmalannın önlene- ceğini belirten Talat, yerel yönetimlerde ise her- kesin oy kullanması gerektiğini düşünüyor. Talat, vatandaşlık konusundakı sorunu da şu ör- nekle anlatıyor: "ADesKie beraber 2 yaşında KKTC'ye gelmiş, 27 yıl KKTC'de yaşanuş bir kişi, bu plana gö- re vatandaş degiL Ama Kıbns'ta doğup 18 yaşına ge- lenvatandaş. Bence doğmak kadar yaşamak da vatan- daşhk." Su kaynaklannın dağılmıınm sorun olduğu- nu kabul etmekle birlikte bunun çözülebileceğini dü- şünen Talat, Güzelyurt'tla birlikte en verimli toprak- lann Rumlara bırakılacağı açıklamalanna, Güzel- yurt'ta ağaçlann yüzde 70'inin kuruduğu sözleriyle yamt veriyor. CTP Genel Başkanı, var olan bütün so- runlan giderebilmek için bir an önce müzakere ma- sasma oturulması gerektiğini savunuyor.