Katalog

2 3 EKİM 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER ınçizgide60'ıncıyılı • Turhan Selçuk'un 'Çizgide 60. Yılı' 1 Istanbul Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda21 Ekim Pazartesi günü düzenlenen 'özel' bir etkinlikle kutlandı. SELCEN AKSEL AYÇATEZER Sanat, yazın ve düşünce dünyasının önemli isımleri Istanbul'daki o gecede, çok anlamlı bir kutlama için Turhan Selçuk'un yanındaydı. Gece, Güride Tütüncü (akerdeon), Buket Ökten (keman) ve Pmar Ertuğrul (keman) üçlüsünün sunduğu klasik müzik dınletisiyle başladı. tkinci kat fuayesinde, Selçuk'un yapıtlanndan bir seçki sergileniyordu. Özel olarak hazrrlanan 'Sergi Albümü'nü Selçuk'a 60'ıncı sanat yıhnda ımzalatarak günün anısını yaşatmak isteyenlerin sayısı ise hayli çoktu. Geceye günümüz karikatür dünyasının isimlerınin yanısıra, gazetemizin imtiyaz sahibi, Uhan Selçuk, Genel Yayın Yönetmenı tbrahim Yüdız, Yönetim Kurulu üyesi Alev Coşkun, gazetemiz çalışanlan, yazarlar Şükran Soner, Ayşe Emel Mesci, Selmi Andak, Server Tanilli. Cmit ZileK,Yaşar Kemal, Doğan Hızlan, Semih Bakıoğlu, Hmcal Uluç, thsan Doğramaçı, Müjdat Gezen, Istanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kemal Alemdaroğlu, Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörü Ayhan Alkış, emekli orgeneral Çevik Bir, Esenyurt Belediye Başkanı Gûrböz Çapan, Sebati Özdemir, Sezen Cumhur ÖnaL, Leman Sam, Murat Ertel ve daha pek çok yazar, sanatçı ve bilim adamı katıldı. Sunuculuğunu Kenan Işık'ın yaptığı gece, 'Çizgide 60 Yü' adlı multivizyon gösterisiyle başladı. Işık'ın açılış konuşmasının ardından, Server Tanilli söz aldı. Geceyi açmanın bır onur olduğunu belirten Tanilli, Selçuk'un sanatıyla, 'gözJer önüne gerilen duman perdesini yırtip insanlan aydınhğa kavTişturduğunu' vurgulayarak söze başladı. Demokratik değerlere sahip çıkışıyla evrensel bir sanat olan karikatürde, Selçuk'un ülkemizin ve dünyanın en yetkin sanatçılan arasında olduğunu behrtti Tanilli. Değerlerinden ödün vermeyen, oturmuş tarih anlayışıyla, '60 VıDık Bir Sanatsal Eylem'i kutladı Tanilli. Ardından, geceye müzikleriyle renk katacak topluluklardan ilki sahneye geldi, Emin tgûs ve arkadaşlan. Çocukluğundan beri karikatür sanatıyla ılgılenmiş, Turhan Seiçuk hayranı Rahmi Koç da, gecenin konuklan arasuıdaydı. Koç, karikatür sanatının en özgün sanatçılanndan olan Selçuk'un, 60. sanat yılını kutlarken kendı çizdığı bir de karikatür-portresıni sundu Selçuk'a. Uzun yıflar onunla aynı odalı payiaşan Haslet Soyöz, 'İnsan' Turhan Selçuk'u anlattı. 'Ben' sözcüğü yerine, 'Biz' diyerek konuşmayı seven, ayrıcalıktan hoşlanmayan, 'adam gibi adanı' Selçuk'u tanımanın mutluluğundan, onun yardımıyla sanat yaşamında ilerlediğinden söz ettı. Kurtalan Ekspres', etkinlığe klasıkler arasında yer alan parçalanyla katıldı, ardından söz alan Müjdat Gezen ise, geceye esprileriyle renk kattı. Erkan Oğur, tsmafl Hakkı Denıircioğlu ve Süren Asaguryan'ın sunduğu parçalann ardından, Yaşar Kemal davetlilere seslendi. Turhan Selçuk'un, karikatürü 'destan olanaklanna' ulaştırdığını vurgularken çok eskıden beri tarudığı Selçuk'un, her büyük sanatçı gıbi yerel bır yönü olduğunu, 'tüm hayaa böyunca Türkiye olduğunu, Türkrve'nin ve insanhgın macerasım, geçmiş ve gekceğini yaşadığuu' vurguladı. Dığerbir meslekdaşı Tan OraL Selçuk'un 40 yılına tanık olmuştu. Oral, Selçuk'un 60 yıllık sanat yaşamından aynntılan paylaştı davetlilerle. Sanatsal kankatürün siyasal söylemler içermesinin Selçuk'la oluştuğuna dikkat çeken Oral'a göre, sanatçuun sayısız ödülen arasında özel yeri olanlan, 1957'de aldığı ilk uluslararası ödül ve 1971 'de Türkiye Sanatçılar Birliği'nden mütevazı bir törenle aldığı ödülün ardından gelen üçüncüsü, yani 'okurun ilgi ve sevgisi' idi. Cahit Berkay'ın sahne almasının ardından, Charles Aznavour'un 'La Boheme' adlı parçasının eşliğinde Arzum Gültekin bir dans gösterisi sundu. Bülent Ortaçgil ve Yeni Türkü de geceye sevilen şarkılanyla katıldı. Kenan Işık son olarak sahneye Turhan Selçuk'u davet etti. Sözlerine. irticalen konuşmanın ustası olmadığını' belırterek başlayan Seiçuk, "Küçüklükten beri çizgi- romanda yaşıyorum. Abdükanbaz'ın balon yazdan olmasa belki yazmayı da unuturuz. Zeynep Oral yazısında bu gece benim çok az konuşup daha çok yann çizeceğim karikatürü düşüneceğim yonununu yapmış. Şinıdi konuştuğuma göre düşünihorum, acaba ben de mi değiştim? Ben Atatürk'ün Türkryesi'nde yetiştim. Bu salon, bu ortam, benim için düzenlenen bu gece çok güzeL Son derece değerii kişikr burada. Hepsine teşekkür ediyorum. Muthı bir gece oldu. Bu muthüuğu yanniara da taşryacağun" dedi. Seiçuk, son sözünü mızahta olduğu üzere siyasal dersle noktaladı. Ağaçlann yaşken eğıldığı atasözünü anımsatarak özel gecesini, kırkından sonra değiştim diyenlere inanılmaması gerektıği uyansı ile kapatmak istediğini söyledi. Turhan Selçuk'un 'Çizgide 60. Yıh' gecesine katılan konuşmacı ve sanatçılara bırer Abdülcanbaz heykelciğı armağan edildi. TURHAN SELÇUK'UN GURUR GECESİNDEN îlhan Selçuk'tan duygulu konuşma: Kardeşimi kutluyorumGazetemiz imtiyaz Sahibi tihan Seiçuk Turhan Selçuk'un ülkemiz düşün ve sanat dünyası içinde- ki yerinden ve öneminden önce, ağabeyi olarak öneminden söz ederek başladı. îlhan Seiçuk şöy- le konuştu: "Bir insan bir ailenin içinde yetişiyor. O zaman, bu insanı yetiştiren, büyüten afleye bakûğı- ımız zaman o insanm nereye getebüeceğmi düşûne- bttiyoruz. Turhan'la ben şansbydık. Subay olan bt- bamın görevi nedeniyle bulunduğumuz Sıvas'm Yüdızeli ilçesini anımsıyorum. Çok soğuk vardL Birbirinden uzak köyler, yoksuDuk içinde.-*' "Annem, okuduğu Idtaplann içinde çiçek knru- turdu. Ondan kalan Idtaplann arasından hala sol- gun çiçekkr çıkar. Turhan'm duvannda bir Arap hançeri vardır. Bir kıbc vanh, ohıklannda kan izi olan. Bu, bizi etkfleyen temel çelişkivdi belki de~.* diyen llhan Seiçuk, abısının çocukluğunda, inat- çı, iddıacı bın olduğunu da belirtti. "O, benim ay- nı zamanda, arkadaşnn, dostumdu. Eve ahnan ço- cukdergflerinde, çizgi-roınanlarda farkh bir dün- ya vanfa. Babamıntancı,annemin çiçekleri, dergi- lerdeid yıknzlar, bizim dümwmzı yaratb. Hep ryi- hlderi savunan insanlar okiuğumuzu hayal eder- dik. Turhan, böviece çizgileıie kendi dünyasmı ya- ratü. O, karikatür dünyasmı yaratü. Çizgüerie, kendini çahşmaya \crerek". Cumhunyetın aydınlanma bilinciyle yetiştiril- diklerini vurgulayan Seiçuk,"Yeryüzünde Türid- ye Cumhuriyeti gibi bir başkası daha yok. Hepi- mizin bunun binncine erişmemiz gereldyor. Bak- maym siz bu umutsuzluldar ygf"»»...Cnmhnri- yet aydmlanmadır, karikatür ise, aydmlanmanın ürünüdür. Akü, zevk, dohıdizgnı, poil pml zeka- dan doğar. Belki atomun parçalanması kadar önembdir*' diye konuştu. Seiçuk, sözlenne şöyle devametti: "Türkh^karuVarürdedünyanmenile- ri ülkelerinden biridir. Bir ülke, sadece dağJanyla, ağaçlanyla, denizteriyle, toprağrvia w olamaz. Tüm dünyaya posta koyacak sanatçuar çıkıyorsa, o ülkede avdmlanma ohır. Atatürk'ün Türkiye si dünyada tektir. Alaya ahnak isteyen çok dalgah ve geniş bir aknn vardır. Yabuu_ Aydmlanma döne- mi, Baü'nm tek erdemkür. tnsan hakian BSdiri- si'ne uzun sürelerde ulasdnuşar. Ayduıhk ise, sa- natçuarryia. bilim adamlanyia, ressamlanyla, bes- tecikrrvie varoiacakür. Kardeşim Turhan Seiçuk, ashnda hu gırypl iiKanlarrlan hiri nhnayy yghpnalt- tadır. Baü kendi aydmbnmasmı göklere çıkarbyor da Türldye'deki devrim neden azımsanryor?^Tur- han Selçuk'u kardeşim olarak kuüuyorum-." U N L Ü ÎSIMLERİN 'ÇlZGtDE 60. YIL' ALBÜMÜNDE YER ALAN DÜŞÜNCELERİ "TURHAN Seiçuk karikatürlerde bir aşamadır. Türk karikatür sanatında yeni bir dönemin öncülüğünü ya- pan ve Türk halkının yüce mizah gücünü Nasreddin Hoca'dan sonra bir kez daha dünyaya tanıtan sanatçı- lannızdandu-. Çizgide de, sözde de özlülüğü sınınna vardırrmşhr." Bülent Ecevit-29.12.1974 "NASTLbüyük, nasıl güzel bilmiyorum. Dağ nasıl bü- yükse öyle büyük, deniz nasıl büyükse öyle büyük ve güzel nasıl güzelse öyle güzel işte... Mühim olan bu Turhan Zannederim ki Turhan şöhretini çoktanhak etmiş tek beynelmilel krymetimizdir." Çetin Altan - Mil- liyet, 17.8.1954 "TURHAN Selçuk'un yarathğı evren hiçbir zaman güme gitmeyecektir. Onun için bilim adamlan kitap- lar yazacak, sinemacılar fümler çekeceklerdir. Onun resim, karikatür e\Tenine bütün insanlık sahip çıkacak- hr. Şimdiden birçok insan bu değerine gerçeğine var- mış bile. Hem ülkemizde, hem de dünyada." Yaşar Ke- mal "TURHAN Selçuk'un karikatürünün gizlisi saklı yok- tur: Gerçekliği, yerele saplarup kalmadan, e\Tensel bo- yutlanyla yakalar, izleyicisinin önüne kor ve bir anda ilişki kurar onunla. Tüm insanlığı kollannın cendere- si altında sıkan ahtapot, pek tuttuğu bir imgedir; savaş- lar. açlık ve yoksulluk onun esendir. karanlık üreten dinci ve siyasal güçlere, onlann ortaklığına dikkatleri çeker. Siyasal çürümenin üstünde durur. insan hakla- nnı, banşı, bilimsel değerleri savunur. Bütün bunlar- la, "daha insanca bir dünya"nın özlemini çeken "bü- yük insankğın'' duygu ve düşüncelerine yanıt verir. Dur- muş oturmuş bir tarih felsefesine sahiptir: Ahtapot, karanlık, gerici güçler vara, "de\Tİm" de vardır. "Şer kuv\ r etleri"ne karşı, devrimci güçler de ayaktadır. Tek tek karikatürlerinin yanı sıra, ünlü çizgi romanı, Ab- dülcanbaz'ın bunca yıldır insanlan kendisine bağlama- TURHAN SELÇUK 4 ( Zgıcle 6 0. y 11 sının nedeni budur. Rezalet ayyuka çıkarabdir ama, so- nunda Abdülcanbaz'ın "Osmanlı tokatı" patlar ve ye- ni bir süreç başlar." Server Tanilli ".. .ÎSTANBUL'un başka bir köşesinde dünyanın sayı- lı, büyük karikatüristlerinden biri olan Turhan Seiçuk oturuyor. O, konuşkan bir insan değil. Ama onun ko- nuşmaya, sözcüklere gereksinimi yoktur. Anlatmak istediklerini ve çoğunluğun duygulannı bir iki çizgiy- le dile getirebilmektedir." (Sovyetskaya Rossiya, Mos- kova, 1966) "TURHAN'uı modern humoristik desen ekolünûn li- deri ve çağımızın en büyük karikatüristlerinden biri ola- rak görüyorum." Alexandre Alexandre - 1977 "BUGÜNE kadar yarattığı tipler, kendinden önce ve sonra gelmiş pek çok karikatüristi etkilemiş, ama mev- cut karikatürcülerimizden hiçbirisi henüz Turhan'ın düzeyine ulaşamamışnr." Ühami Soysal -Akis, 1.6.1965 "KARtKATÜRÎST çizgiyle düşünen sanatçıdır" di- yen Turhan'ın stili çok modern ve güçlüdür. Kişiliği olan bir çizgidir. Turhan Selçuk'un bir Doğulu oldu- ğunu düşününce, bu özelliği daha da önem kazanı- yor." Romano Maccario - Gorriere della Riviera, San Remo, 8.1.1960 "CEM ekolünden, Ramiz ekolünden, Çemal ekolün- den sonra Türk karikatürcülüğünde yeni çığınn adı, hiç şüphe yok bütün özellikleriyle, Turhan Seiçuk ekolü olacaktır." Yusuf Ziya Ortaç -1962