Katalog

EKİI/12002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA SOYLEŞI İNSANIN SERÜVENİ TURHAN SELÇUK DÜfJÜST TA3ÎASLI İS?AN'3üL E?SNDİSİ ' ABDİÎICANSAZ 1 EAHlKLTADS MAOSRAİAEI HtZİMEft <W6ı' TSKMIII BÎJOEN GIANFRANCO FEM Başbakan Yardımcısu "Ulusal BiHik Partisi" liderl Avrupa Konvansiyonu temsücisu ttafyan sağının iki numaralı adamu Müstakbel Başbakan adayu 1952 doğumlu. EvlL Bir çocuk babasu EskigazetecL 1987'de-35 yaşında- o dönemde "SosyalHareketPardst" olarak anûan İtatyan faşisûerinin lideri oldu. Partiadım "UlusalBitük" olarak değiştiren Fini "merkezsağa" kayanformasyonunu "sivO topluma açık, batı demokrasiteri değerleriyle uyumlu, ideolojik ve nostaljik olmayan bir parti" olarak tammhyor. Geçmişle hesaplaşmayı başaran Fini, eski Hıristiyan demokratlar ve muhafazakâr burjuvalann oylan ile biriiktepost-komünist süreçte hayal kmkhğına uğrayan proletarya oyunu da altyor. En son 2. DiınyaSavaşı'ndayaşananlar . yüzünden "Yahudilerden öziirdileyen" Gianfranco Fini, dün u Uk resmi ûyareti" için Israil'e davet edildl İtalya'nın Başbakan Yardımcısı ve Italyan Hükümeti'nin Avrupa Konvansiyonu Temsilcisi Gianfranco Fini anlatıyor: Türkiye'ninAB üyeliğikaçınıknaz U N U "Mümfain olsa uçağa atlarya- rın dönerim!" diyor. Öylesine memnun kalmış... Son onyılda üç kez Türkiye 'yegelen Fini, bu yaz tatılini de A ntalya'dageçir- miş. EşdostKiriş Worlddekal- mışlar. "Tatil köyü de Antalya da harikaydı " diye anlatıyor: "Tekne tuttuk Daldık. Ben dal- maya meraklıyım. Müthiş bir sualtı müzesi var sizde!" Fini "genç ellilikler "den. Spo- ra, dalmaya, dansa,futbola me- raklı. Her gün değiştirdiği şık "kravatlarıyla " tanınıyor. Berlusconi'nin baş ortağı "Ulusal Birlik Partisi "ni büvük demokratik bir dönüşümden ge- çiren ve yüzde 5 lerde bulduğu partiyi yüzde 14 'lük oy potan- siyelineıdaştıranFini, Çizmede merkez sağın ikinci adresi. Ber- lusconi 'nin ardmdan gelebıle- cek en güçlü başbakan adayı. Faşistbirpartinin adını, prog- ramını ve Mussolini dahil tüm kültürel referanslarını "lideriik yeteneği "ileson onyılda değiş- tirmeyi başaran Fini, merkez sağ- da artık bir "denge ve uzlaşma unsuru" olarakgörülmesine kar- şın, hâlâ üzerinden "Ordu, po- lis, devlet, jandarma ve Vati- kan 'ın adamı" damgasını atmış değil. Berlusconi den çok daha ciddibir "kunmüar"ve "devlet" anlayışına sahip olan Fini'nin bundan sonraki hedefi "ttal- ya 'nin Chirac ı "nadönüşmek... Gianfranco Fini, Türkiye'yi "Tırnak içinde Avrupah bir ül- ke " olarak tanımlıvor. Buna ve "Avrupa 'nin Hıristiyan kimli- ği" üzerindeki ısranna rağmen, kendisine özgü "pragmatizmiy- le " Türkiye nin er geç Avru- pa 'nınparçası olacağım da sa- vunuyor. "Rota bu " diyor baş- bakanyardımcısı: "Kaçımlmaz bir rota bu'.'' ) "Avrupa kimliğinin îslami kimliği kapsadığı söylenemez. Avrupa'mn kültürel geleneği Judeo- Hıristiyan'dır. Arkasında 2000 yılı aşkın tarih var." \ "Tarih ve ortak bir kimlik bulmak zorundayız. Bana göre bu din. Avrupa halkının birleştirici kimliği katedrallerdir." I "Ortak para' mucize. Ortak dış politikamız, ortak güvenlik politikalanmız yok. Ortak bir Avrupa devleti de yok. Böyle bir devlet hiçbir zaman da olmayacak." 60.YIL Yasar Kemal Attila lihan İlhan Selcuk Server Tanilli Metin Ahpınar Müjdat Gezen Tan Oral Haslet Soyöz Leman Sam Cahit Berkay Erkan Ojjun İsmail H. Demircioğlu Emin İgüs Bülent Ortaçgil Yeni Tunkü Kurtalan Ekspnes Arzum Gultekin Sunan: Kenan Işık BILET SAII$ MOKIAUR ı 1 1 i n ' i f t j , K . 6 M 5 1 , 5 5 5 BıMıU Oniın> H I biMiıxonı. Tarih: 21 Ekim 2002 Saat: 20:30 Yer: Cemil Reşit Rey Konser Salonu NtLGÜN CERRAHOĞLU - Türkive, Kopenhag kriterlerine büyük ölçüde cevap verdi. Bu Kopenhag Zirve- si'nde müzakere tarihi verümesine yetecek mi? FINI - Temennim müzakere tarihinin bir an önce saptanması. Türkiye bu konuda bü- yük gayret sarf ediyor. Müzakerelerin açıl- ması için kendisinden istenilenlerin hepsi- ni yerine getirdi belki de. Yeryüzünün en sı- cak yerlerinden birindeki satranç tahtasın- da Türkiye'nin sahip olduğu rol yalnız as- keri değildir. Dolayısıyla bu, yalnız Türki- ye değil Avrupa'mn da çıkanna. Globalle- şen ekonomik, siyasi düzende Batı ve Do- ğu arasında gerçek köprü Türkiye. Türki- ye'nin Avrupa ile yapıcı ilişki talebine Av- rupa'mn sırt çevirmesi, açılıma cevap ver- memesi büyük hata olur. - Italyan hükümetinin pozisyonu ne? " Ta- rih verilmesi" için destek verecek mi? - Italyan hükümeti tarih verilmesi ve mü- zakerelerin başlamasına karşı değil. Şu an tarih konusunda kesin konuşmak güç. Avrupafclmllfllndeislam vok - Avnıpa'da güçlü tslami varhk sizi kor- kuturmu? Çok kühürtü, çok etkffi Avrupa'\a inamyor musunuz? - Dini azınlıklarla yan yana ve karşılıklı saygı anlayışı içinde yaşa- maya tabii karşı değilim. Ancak Avrupa kimliğinin îslami kimliği kapsadığı söylenemez. Avrupa'mn külrürel geleneği Judeo- Hıristiyan'dır. Kimlik bu- gün doğmuyor. Arkasında 2000 yılı aşkın tarih var... - Endülüs, Sicilya'daki tslami geçmiş, Osmanhla- nn Avrupa'daki tarihi, \\- rupa kimliğinin parçaade- - Milyonlarca Müslüman Avrupalı var, AB adayı bir Türkiye var. Gelecekte Bosna da AB'ye katümak isteyebilir. u A\Tupa'mn Hıristiyan kimliği''' kâğıt üzerine geçerse, Avrupa tslami için u ret" anlanuna gelmez mi? İlerde deölsebllir... - Niyet bu değil. Kımhğin fotoğrafını çek- mek bir "üstünlük ifadesi" ya da "aynmcı- hk" değildi. Bugünün kimliği zaman için- de değişebilir. Ancak bugün bir gerçeği tes- cil etmek durumundayız. "Ebediyen bu böy- le olacak" demeden ve duvarlan yükseltme- den. - Uluslann modern anayasalannda "dini kimlik'' tanınu yok. Ne ttajyan, ne Türk ana- yasasmda yok böyle bir tanım. Avrupa Ana- yasası'nda niye olsun? - Ulusal anayasalarda yok. Ama arada fark var. Avrupa Anayasası bildiğimiz tür- den bir anayasa değil, (Avrupa) anlaşmala- nndan çıkan bir anayasal değerler manzu- mesi olacağım düşünüyorum. Ama varsa- yalım bir anayasa yazdık. Ulus devletten farklı bir durum var: Bir Avrupa devleti yok... Ortak dil yok, devlet yetkilerini kul- lanan bir güç, bir birlik yok... Bir "Avrupa Devleti" olsa, söylediğiniz geçerli. Avrupa devlet olsa, "Avrupa Anayasası'' da zorun- lu olurdu. Biz farklı bir şey yapıyoruz. "Ulus Cumhuriyet BanvrT MAVıISHB - Avnıpa'da Müslüman kültürün, Müslüman kim- liğin parçalan, izleri oldu- ğu bir gerçek. Tarihte bu kültürel etkinin yoğun ol- duğu anlar oldu. Bunlar kültürel anlamda Avru- pa'yı yeryüzünün en zen- gin kıtası yapan öğeler. Bu- gün Avrupa'da "Müslü- man Avrupahlar" da var. Ama onlar azınlık. Bunlar kimlik tanımına yetmez. - Avrupa demokrasileri azmhktankapsamıyor mu? - Siyasi anlamda kapsıyor tabii, evet. 'Yurttaslık' kavramı -Avrupa Anayasası'na "Avrupa'nın kim- liği Hnistiyandîr" şekünde bir dini aynm- cıhk koymaya ne gerek var o zaman? Siz çünkü "Avrupa'nm ruhu Hnistiyandîr" di- yor, bunun Avrupa AnayasasTnın girişinde yer abnası gerektiğini söylüyorsunuz, 2000'in "Avrupa kimliği'' niye "yurttaşhk" değiL "dini kimlik"le tanımlansın? - "Yurttaşhk" 20. yüzyıla ait modern bir kavram. Derin ve tarihi bir kimlik tanımına yetmiyor. Avrupa yüzyıllık yaralar açan sa- vaşlar, iç savaşlardan geçmiş. Banşçı, demok- ratik, birleşmiş, bütünleşmiş bir Avrupa ya- ratmak istiyoruz. Bunu yalnız "yurttaşhk" ka\Tamıyla yapamayız. "Yurttaşhk" kavra- mı geçerli. Ama çok modern. Tarih boyu ça- tışan Avrupa halklannı birleştirecek bir harç bulmalıyız. Soğuk Savaş'ta iki bloka bölün- düğümüzü unutmayın. Ortak bir Avrupa di- li yok. Bir Avrupa halkı yok. Yakın geçmi- şe dayanan bir Avrupa kimliği yok... - Kazrya kazıya bir tek din mi buluyorsu- nuz? - Tarihi ve ortak bir kimlik bulmak zorun- dayız. Bana göre bu din. Bunu bir üstünlük konsepti ile söylemiyorum. Bir kimliğin di- ğerine üstün olduğunu iddia etmiyorum. Ama herkes kendi öz tarihinin evladı... Fini: Temennim müzakere tarihinin bir an önce saptanması. Türkiye bu konuda büyük gayret sarf ediyor. Kendisinden istenilenlerin hepsini yerine getirdi» devlet", kimlikleri, anayasalan, yasalany- la ayakta duruyor... Avrupa'nın ortak çıkar- lannı korumak amacıyla güvenlik, göç, çev- re gibi alanlarda bazı yetkiler ulus devlet- ten "Avrupa Devletler Federasyonu"na ge- çiyor. Avrupa"yı yaratan çekirdek ülkelerin yanı sıra bu federasyonda Türkiye, Bosna gibi kimlikleri derin anlamda farklı ülkeler de bannabilir ilerde. Bu fena, tehlikeli bir şey değil. Benim "Uhıs Devletler Federas- yonu" olarak adlandırdığım yapıda Hıristi- yan kimlik ve Müslüman kimlikten gelen ülkeler yan yana yaşayabilir. Bir mozayik inşa etmek istiyoruz. Tarihi ters vüz edlyoruz... - "Kimlik tanımı" dayatması ile moza- ik olur mu? Tanım gerekli mi? - Gerekli, çünkü artık hızla yol ahyoruz. Yüzyıllann yarattığı bir tarihi değiştiriyor, ters yüz ediyoruz. Tek para yarattık. Ortak yetkilerimiz olacak. Ulus devletler kalacak ama birçok karar artık Roma ya da ilerde Ankara"dan değil, Brüksel'den alınacak. Bu Avrupa ülkelerinde güçlü milliyetçilikler, ye- rel egoizmleryaratabilir: "HayatımıilgOen- diren karar niye Brüksel'den ahmyor?" di- ye düşünebilir insanlar. Büyük değişımler; belirsizlik ve güvensizlikleri de beraberin- de getiriyor. Birleştirici öğe, bir harca ihti- yaç duyuluyor bu durumda: A\-rupa halkı- nın birleştirici kimliği katedrallerdir. - Italyan hükümetinin pozisyonu bu. Av- rupa Konvansiyonu'nun Başkan Yardımcı- sı Giuliano Amato da bu çizgide. Diğer üye- lerin tavn ne? - Konvansiyonda bu konuyu henüz tartış- madık. - ttalya'da çok tartişıhyor oysa. - Çok tartişıhyor ve Italyan toplumu sağ- da solda aşağı yukan aynı çizgide buluşu- yor. Amato'dan söz ettiniz. Amato sosyalist ve laik biridir. Bu da benimsediğimiz po- zisyonun köktenci bir pozisyon olmadığı- nı gösteriyor. Kültürel bir vizyon bu. - Basında vizyona çok tepki de geldL. - Tabii onlar da var. Canlı bir tartışma ya- pılıyor. AB genelinde farklı duyarhlıklar var. Geleneksel ve kültürel olarak laikliği vurgulayan bir Fransa var mesela. Devrim ve aydınlanmanın ülkesi Fransa. Avrupa Anayasası... - Kuzey Avrupa ülkeleri de bu tanıma karşı— - Evet başka nedenlerden karşılar. Ama kültürel bir tartışma yaşanacak bu konuda. - tlla yazıh bir anayasa çıkma>acağuu söy- lediniz- - Neden bir Avrupa Anayasası 'na varama- yacağımızı düşünüyorum biliyor musunuz? İngiltere'nin mesela yazılı anayasası yok. Fransız hukuk sistemi ve bizden çok farklı bir hukuk sistemi var Ingil- tere'de. Böyle bir ülke na- sıl bir Avrupa Anayasası kabul etsin? Dolayısıyla buna anayasa demeyelim de anlaşmalardan derlenen ortak değerler diyelim... Konvanslyon yetkl bellrleyecek - O zaman konvansiyon ne işe yarayacak? - Yetki tanımı açısından yararh. Avrupa'nın kural- lan 6'h bir Avrupa'ya gö- re saptanmış. Geldiğimiz yer 25 ülkeli Avrupa. Üç Avrupa kurumuna sahibiz: A\Tupa Parlamentosu, Ko- misyon, Avrupa Konsey- leri (devlet/hükümet baş- kanlan zirveleri). Konsey, Komisyon ve Parlamento. Konvansiyon 25'li Avru- pa'nın bu üç direkle nasıl uyum sağlayacağım tartı- şıyor. Kararlar oybirliği ile alınıyor. 25'li AB'de bu mümkün mü? Felce uğrayabiliriz. Avrupa Pevletl hlç olmayacak - "Çoğunluk" sistemine geçilebilecekmi? - "Çifteçoğunluğa" geçilecek bence. Ya- ni hem üye hem halk çoğunluğuna dayanan bir sistem. Büyük devlet var. Küçük devlet var. îlkesel düzeyde hepsi eşit. Öyle de ol- ması gerek. Almanya, Fransa var. Yann Kıb- ns ve Malta da olacak. Sayısal çoğunluk (ya da devlet sayısı çoğunluğu), halklar (nüfus) düzeyinde bir azınlığı temsil edebilir mi? O halde "çifte çoğunluk" gerekiyor. îstisnai ba- zı konularda geniş çoğunluk ya da oybirli- ği korunabilir. - Ortak dış poh'tika, ortak savunma ve gü- venlik-. - Bunlar zorunluluk. Bu en önemli konu. Biz bir mucize, ortak para biriminı gerçek- leştirdik. Ama henüz bir Avrupa devleti yok. Hiçbir zaman da olmayacak. Ortak bir dış polirika ve ortak bir savunma da yok. Ta- rihi tersyüz ettik. Siyasi birliğe gidiliyor, sonra para basılıyordu eskiden. Şimdi para var ama siyasi birlik yok. Ekonomik dev bir Avrupa var. Bu yüzden Türkiye'ye gitti- ğimde "euro" ile "dolar"a eşit değer biçi- liyor. Ama dış politikamız yok. Yarın: 'Kıbrıs sorununu anlamakta güçlük çeklyoruz'