Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
4 OCAK 2002 CUMA • • • • CUMHURİYET SAYFA
HABERLERÎN DEVAMI
TURKIYE
Isanbul
Edirne
Kocaeli
Ganakkale
Izmır
Manisa
A^dın
Denizli
K
K
K
K
K
K
PB
-3
1
2
5
3
4
4
K 1 Sinop
Samsun
Trabzon
Gıresun
Ankara
Eskişehır
Konya
Sıvas
K
K
K
K
B
B
K
1
5
4
-6
-4
-5
-5
Zenguldak K 1 Antalya PB 9 Kars
Adana
Mersin
Diyarbakır
Şanlıurfa
Mardin
Sıirt
Hakkâri
Van
Y
Y
K
K
K
K
K
K
/
6
4
7
6
5
1
2
K -2
Mamara, Karadenız Iç
Anadoıu'nun doğusu,
Doğu Akdenız, Doğu
ve Guneydoğu Anado-
lu bölgelen ıle kıyı Ege
yağışlı. dığeryerterçok
bulutlu geçecek Ya-
ğışlar Doğu Adenız ıle
kiyı Ege'de yağmur, dı-
ğer yerierde kada kan-
şık yağnur ve kar şek-
ınde olacak. Hava sı-
caklığı azaİTiaya de-
vam edecek.
DIS MERKfZLER
Oslo
Helsinki
Stockholm
Londra
Amsterdam
Bruksel
Paris
Bonn
PB-14
K
PB
PB
PB
PB
PB
PB
-13
-12
5
ü
1
4
1
Münih PB 1 Zürih
Beriin
Budapeşte
Madrid
Vıyana
Belgrad
Sofya
Roma
Atına
PB
PB
Y
PB
K
K
PB
Y
-2
-3
9
-2
0
1
15
6
PB 2 Şam
Moskova
Aşkabat
Astana
Taşkent
Bakû
Bişkek
Tiflis
Kahıre
B
PB
PB
PB
B
PB
Y
PB
-1b
15
-3
12
4
4
7
16
Y 12
f ^ \ Parçaiı bulutlu *\ Buıutlu > Çok bulutlu • Yagmurtu ulu kar . Gok guıultulü
G U N C E L CÜIVEYT AKCAYÜREK
• Baştarafı 1. Sayfada
""abii gözler iktidar sahiplerine çevrili.
Halkın parasıyla özel bankalar kurtarılacak mı kur-
tarlmayacak mı?
Tartışma bir çeşıt Shakespeare'in ünlü söylemi-
ne dönüştü, dönüşmek üzere:
To be or not to be... ve arkası rahmetli Şinasi Na-
hit Berker'in getirdıği gibı: Yok dibi!
Oysa Başbakanımıza sorun, alın kestirme yanıtı:
Koalisyon içindeki uyum o denli sağlamdır ki; kimi
konularda şiddetli tartışmalar yapılıyor ortaklar ara-
sında ve sonra uzlaşıyorlar!
Galiba yine öyle olacak. Zira Bay Derviş, bir ge-
ceyarısı aniden yasaya koydurduğu ek bir maddey-
le czel bankaların halkın parasıyla kurtarılacağını içe-
ren eleştirileri, "Nedenitirazediyorlar, anlamıyorum"
diye karşılıyor.
Karşı koymaları anlamamasının nedenini açıkla-
yan küçücük bir itirafı da cümlelerin arasına sıkıştı-
rıyor.
Anlattığına göre; IMF'ye verilecek olan yeni niyet
mektup taslağında bugün kamuoyunda derin tartış-
malara yol açan değişiklikler yer alıyormuş ve... ve
evet, bu içerikteki taslağı 20 Aralık 2001 'de üç lide-
re vermış.
Bay Derviş, harekete geçmeden önce liderleri bil-
gilendirdiğı için şimdi elbette karşı çıkmalardakı an-
lamı kavramakta güçlük çekıyor.
lyi ama Başbakan Ecevit, iyiniyet mektubu tasla-
ğını gören bir lider havasında değil. Bir başbakan gi-
bi değil, sorumluluğu olmayan, olayı izlemekle ye-
tinmek zorunda kalan halktan biri gibi konuşuyor.
Milliyet'e yaptığı açıklamada; özel bankalara ser-
mayelerini güçlendirmeleri için devletin sağlayaca-
ğı kredi konusunda "kamuoyunda oluşan 'duyarlılı-
ğı' paylaştığını, çok tedirgin olduğunu" söylüyor ve
arkasından:
"özel bankalara devletin katkısının bir kurtarma ni-
teliğinde olmaması lazımdır" diyor.
Ya nezaketinden ya da halkla doğrudan iletişim
kuramadığı için halk gibi konuşma gereksiniminden
olacak, "bu konudaki duyarlılığını Bay Derviş'e ilet-
tiğini" de beyan buyuruyor.
Velakin Başbakan'ın önemsenecek birsorunu var:
Kulislerdeki fısıltılara göre; ABD'ye giderken banka-
ları devlet katkısıyla kurtarmanın önkoşulu olduğu
söylenen malum yasanın Meclis'ten geçmesi gere-
kiyor.
Bir 'yabancı'nın saptamaları
Ya geçmezse?... Elimiz ayağımız, hatta düşünce
odağımız IMF'ye VVashington'da nasıl hesap vere-
ceğiz?
Ya adamlar -daha önce örnekleri görüldü- bu ya-
sa şu tarihe kadar çıkmazsa 10 milyar dolar da bi-
zim cebimizden çıkmaz derlerse?
Bankalan kurtarma konusunda kamuoyunu ikna-
ya çalışmak yüzeysel bir gerekçe. Asıl sorun; IMF'nin
dayattığı bu ve benzeri yasalar çıkmazsa Dünya
Bankası'ndan gelecekleıie toplam 23-27 milyar do-
ların zora girme olasılığı.
Biz içerde Başbakan'ın -nedeni açıklanmayan-
son günlerde hafif şişmanlamasını, yeni bir ilaçla
periormansındaki düzelmeyi tartışırken, aramızda
1987'den beriyaşayan "b/ryabanc/n/n"saptamala-
rını hiç dikkate alır mıyız?
Üstelik "yabancı", pek itibarlı Wall Street Jour-
nal'in Türkiye muhabiri Hugh Pope. Pope'un "Al-
man Financial Tımes, G- 7 ülkelerinin Başbakan Ece-
vit'in istifa etmesi karşılığında kredi vermeyi kabul et-
tiklerini yazdı. Sizce bu iddia doğru mu? Yani kredi
almamız için Ecevit'in istifası gerekli mi?" sorusuna
verdiği yanıt, "Bence çok önce istifa etmeliydi" diye
başlıyor ve sürüyor;
"Iki hafta içinde parası yüzde 14 değer kaybeden
birülke.. Bir Başbakan, MGK toplantısından çıkarak
Cumhurbaşkanı ile kriz yaşandığını söylüyor. Bunu
söyledikten, 4 saat içinde tam 4 milyar dolar ülkeyi
terkediyor. Sadece Başbakan'ın 'kriz' demesiyüzün-
den. Ve o bunu anlamıyor, 2 gün sonra bu kez de par-
lamentoda 'Bu çok ciddi bir krizdir' diyor. Bu bir fa-
cia. Peki hükümetin bu dönemde yaptığı ilk iş ne
oluyor? Vergileri arttırmak. Bu hatayı bir bakkal bile
yapmazdı. Ecevit kötü bir insan değil. Ama politika
dünyasında bir üreme yok. Temel sorunlardan biri
bu."
Politika dünyasında üretme yokluğu ciddi bir şi-
kâyet.
Ecevit, zaten 2 aydır şiir yazamadığından yakını-
yor!
AB'nin ikinci terör listesi
• ANKARA (ANKA) - Avrupa Birliği'nin
ikinci terörist örgütler listesinin tamamlandığı
öğrenildi. Türkiye'nin PKK ve DHKP-C gibi
terör örgütlerine yer verilmesini istediği söz
konusu listenin polis ve güvenlik güçlerinin
kullanımına yönelik ve "gizli" olduğu, bu
nedenle açıklanmayacağı bildirildi.
Kutan'ın istemine ret
• ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Anayasa Mahkemesi, SP Genel Başkanı Recaı
Kutan'ın, kapatılan FP'nin Genel Başkanı
sıfatıyla "'FP'nin kapatılmasına ilişkin karann
kaldınlması"' istemini reddetti. Kutan,
anayasarun 69. maddesinde yapılan değişikliği
gerekçe göstererek Türk Ceza Yasası'nın 2 ve
Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nuı (CMUK)
402'nci maddelerine göre FP'nin kapatılması
karannın kaldmlması istemiyle Anayasa
Mahkemesi'ne başvurmuşru.
Kısa... Kısa... Kısa...
• Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kuru-
mu'ndan (YURTKUR) öğrenim ve katkı ker-
disi almaya hak kazanan öğrencilerin bugün
mesai bitimine kadar belgelerini teslim et-
meleri gerektiği bildirildi.
• TBMM Plan ve Bütçe Komsiyonu'nda boş
bulunan bağımsız üyeliğe Istanbul Milletvekili
Bülent Ersin Gök seçildi.
• Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişik-
liği doğrultusunda adam öldürme suçuna i-
dam cezası verilmesini öngören Türk Ceza
Yasası'nın (TCY) 450. maddesindeki ilgili
hükmün iptal istemini esastan görüşecek.
Sorumlu biz değiliz• Baştarafı 1. Sayfada
lediye yapmamıştır, zam BO-
TAŞ tarafından yapılmıştır"
dedi. Istanbul Büyükşehir Bele-
diye Başkanı Ali Müfit Gürtu-
na da "Bizim fiyat artışında
aktif hiçbir rolümüz yok" diye
konuştu.
Doğalgaz fiyatlannın aşın
yükselmesine yönelik tepkilerin
artması üzerine Enerji Bakanı
Çakan, dün basın toplantısı dü-
zenledi. Çakan, doğalgaz fiyat-
lannın çok yüksek olduğu eleş-
tirilerine katıldığını, ancak bu-
nun nedeninin BOTAŞ'tan kay-
naklanmadığını söyledi. Çakan,
BOTAŞ'ın 1997 yıluıdan bugü-
ne kadar bin metreküp doğalga-
zın satış fiyatında sadece 9 do-
larlık bir artış yapmasuıa karşın
EGO'nun yaptığı artışın 57.22
dolan buldugunu açıkladı. Ça-
kan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"BOTAŞ, gaz dağıtımı yaptığı
Bursa ve Eskişehir'de daha ön-
ce yüzde 10 indirim yaptı. Sa-
nayi kesiminde ise yüzde 3.8
indirim uygulandı. BOTAŞ,
aralık ve ocak ayında belediye-
lere verdiği gaza zam yapma-
yacağım da açıkladı." Çakan,
doğalgaz fiyatlannda indirime
gidilebilmesine yönelik olarak
belediye başkanlannı pazartesi
günü toplantıya çağırdığını be-
lirtti.
Gökçek'ten yanıt
Çakan' ın açıklamalan üzerine
bir basın toplantısı düzenleyen
Ankara Büyükşehir Belediye
Başkanı Gökçek, bakanın vatan-
daşlan yanlış bilgilendirip bele-
diyeleri töhmet altında bıraktı-
ğını ileri sürdü. "Kesinlikle bu
zamlan belediye yapmamıştır,
zam BOTAŞ tarafından yapıl-
mıştır" diye konuşan Gökçek,
BOTAŞ'ın 7.3 sente aldığı do-
ğalgazı, belediyelere 18.7 sent-
ten sattığını ifade ederek BO-
TAŞ'ın gaz sahşından yüzde 129
kar elde ettiğini belirtti.
Gökçek, belediyenin abonele-
rinden aldığı sabit fiyatın kaldı-
nlması için de BOTAŞ'ın bele-
diyeye uyguladığı sabit fiyatı
kaldırması gerektiğini savundu.
Çakan'uı açıklamalanna Is-
tanbul Büyükşehir Belediye
Başkanı Gürtuna da tepki göster-
di. Gürtuna, "Suçu başkasının
BOTAŞ: Belediyeler suçlu
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - BOTAŞ
Genel Müdürü Gökhan Bildacı BOTAŞ ın do-
ğalgaz dağıtımı yapılan 5 kente, 24 Aralık 2001
tarihi itibanyla doğalgazın metreküpünü 243
bin 522 liradan sattığını, EGO'nun bu fıyat üze-
nnden yüzde 45, IGDAŞ'ın yüzde 39, IZ-
DAŞ'ın ise yüzde 35 kâr payı koyarak halka sat-
tığını söyledi.
BOTAŞ Genel Müdürü Bildacı BOTAŞ'ın
belediyelere göre yıllar itibanyla doğalgaz sa-
tış fiyatını çok az arttırdığını söyledi. Bildacı,
BOTAŞ'ın 1997 yıh ocak ayuıda EGO'ya satış
fîyatının, o dönemin kurlan ile 1000 metreküp
başına 153 dolar iken EGO'nun tüketicilere
yüzde 181 dolara sattığını belirti.
1999 yıh ocak ayında BOTAŞ'ın sattığı do-
ğalgaz fiyatının düşmeye devam ettiğini belir-
ten Bildacı, bu dönemde 137.40 dolara gaz sa-
tarken EGO'nun satış fiyatının 190 dolar oldu-
ğunu, 2000 Ocak ayında BOTAŞ 145 dolar,
EGO 207 dolar, aradaki farkın yüzde 43.99 ol-
duğunu söyledi. 2001 Ocak döneminde BO-
TAŞ'ın 152 dolara gaz satarken EGO'nun 224
dolara gaz verdiğini söyleyen Bildacı, aradaki
farkın yüzde46.8l'e çıktığına dikkat çekti.
2001 Arahk döneminde BOTAŞ 162 dolara
gaz satarken EGO'nun 238.39 dolara gaz sattı-
ğını, aradaki farkın yüzde 46.85 olduğunu anım-
satan Bildacı, 1997- 2001 Aralık dönemine ba-
kıldığında BOTAŞ sadece satış fiyatını 9 dolar
arttınrken, EGO'nun 57.22 dolar yükselttiğini
vurguladı. Bildacı'nın verdiği bilgilere göreben-
zer durum ÎGDAŞ'ta da görülüyor:
"1997 Ocak ayında BOf AŞ 158 dolara İG-
DAŞ'a gaz satarken, İGDAŞ sadece yüzde 6.26
koyarak 168 dolara tüketicilere ulaştırdı. 1998
Ocak ayında BOTAŞ 4 dolar fiyat düşürür-
ken, tGDAŞ 191 dolara çıkararak aradaki
marjı yüzde 24 yaptı. 1999 Ocak ayında BO-
TAŞ 141 dolara indirirken, İGDAŞ 189 dola-
ra çıkardı. Aradaki fark yüzde 33.87 arttı.
2000 Ocak BOTAŞ 146 dolar, tGDAŞ 203 do-
lar.. aradaki marj yüzde 39.11... 2001 Ocak
BOTAŞ 105 dolar, İGDAŞ 214 dolar aradaki
fark yüzde 104. (2001 Ocak ayındaki krizden
kaynaklanan dolann artmasından dolayı uç
bir nokta.) 2001 Aralık BOTAŞ 162 dolar, İG-
DAŞ 228 dolar. Aradaki fark yüzde 40.29."
üstüne yıkarak işin izahını
yapma gayreti içinde olmaya-
cağız. Sorunun çözümü için
doğruları ortaya koyacağız.
Bizim fiyat artışında aktif hiç-
bir rolümüz yok" dedi. Doğal-
gaz fiyatlannın geçen sene tartı-
şılmadığnı belirten Gürtuna.
"Çünkü, BOTAŞ, İGDAŞ'a bi-
rim fiyatı 102 binden satıyor-
du. Şimdi fark neredeyse yüz-
de 250" diye konuştu."
Gürtuna, şunlan söyledi:
"BOTAŞ, reel fiyatını düşür-
sün. KDV kalksın. Akaryakıt
Tüketim Vergisi (ATV1 uygu-
lamasına geçilmesin. İGDAŞ
da belü bir süre yatırımlar-
dan vazgeçsin. Bunlar yapı-
lırsa yüzde 40'a varan bir in-
dirim sağlar."
'Çöp vergisi'nden
kaçmakzoriaşıyor
ANKARA (ANKA) - TBMM
Içişleri Komisyonu'nda
çalışmalan süren Yerel
Yönetimler Yasa Tasansı,
abonelerin yüzde 65'inin
ödemediği çöp vergisinden
kaçışı imkânsız hale getiriyor.
Oluşturulan alt komisyonun
halen üzerinde çalıştığı
tasanda, "çöp vergisi" olarak
bilinen Çevre ve Temizlik
Vergisi kaldmlarak, bunun
yerine "Katı Atık Toplama
Ücreti" tahsil edümesi
öngörülüyor. Katı Atık Toplama
Ücreti'nin, çöp vergisinden
daha fazla olması ve belediyeler
tarafından su faturalanna
eklenmesi planlanıyor. Böylece
aboneler, su faturalannı
öderken, bunun içinde yer alan
katı atık vergisini de ödemek
zorunda kalacak.
'Resmi' soygun yapılıyor
• Baştarafı 1. Sayfada
nın giderek yoksullaşan halkın
üzerine yıkılmasının vicdansızca
bir yaklaşım olduğuna dikkat çe-
kildi. Tüketiciler, zamlann geri
alınması için Başbakan Bülent
Ecevit'e. Enerji ve Tabii Kay-
naklar Bakanı Zeki Çakan'a ve
Maliye Bakanı Sümer Orala
mektup ve faks göndermeye çağ-
nldı.
TÜKODER Genel Başkanı
Mehmet Sevim, Kadıköy'deki
merkezlerınde, doğalgaza yapı-
lan zamlarla ilgili düzenlediği ba-
sın toplantısında zamlarla ilgili
olarak savcılığa suç duyurusunda
bulunacaklannı, yürütmenin dur-
durulması için idari mahkemeye
davaaçacaklannı söyledi. Se\im,
BOTAŞ'ın ve İGDAŞ'ın kâr pay-
lannda yan yanya indirim yap-
masını, Maliye Bakanlığı'nın da
yüzde 8'e çıkan KDV oranını
yüzde l'e indirmesini istedi.
Sürekli ve fahiş oranda yapı-
lan zamlar ve arttınlan vergilerle
doğalgazın. kamusal hizmetten
çıkıp "a>ıph hizmete" dönüştü-
ğünü anİatan Sevim, "'Hükümet
ve belediyeler dondurucu kış
soğuğunda, doğalgaz faturala-
nnı el yakar hale getirdiler" de-
di. Sevim, BOTAŞ'ın metrekü-
pünü 105 bin liraya aldığı doğal-
gazı, belediyelere yüzde 131 kâr
ekleyerek 243 bin liraya. beledi-
yelerin de bu fiyata yüzde 40 kâr
ekleyerek abonelenne 338 bin
500 liraya sattığına dikkat çekti.
Maliye Bakanlığı'nın doğalgaza,
"en adaletsiz tüketim vergisi"
olan Akaryakıt Tüketim Vergi-
si'ni (ATV) yüzde 5 oranında ek-
leyerek dolaylı zam yaptığını be-
lirten Sevim, bu vergiden vazge-
çılmesinı istedi. TMMOB Maki-
na Mühendısleri Odası Istanbul
Şube Başkanı Üzeyir Uludağ,
Doğalgaz Piyasa Yasası'na bağlı
olarak 3 yıl içinde dağıtım yapan
şirketlerın özelleştirilecek olma-
sı nedeniyle önümüzdeki yıllar-
da doğalgaz fiyatının daha da ar-
tacağına dikkat çekti.
Uludağ, konutlarda ısı yalıtımı
yapılmaması nedeniyle kullanı-
lan yakıtın yüzde 40'ının boşa
gittiğine de dikkat çekerek "Hem
trilyonlarca liralık yakıt boşu
boşuna dışan atüıyor hem de
atmosfer kirletiliyor" dedi.
Üzeyir Uludağ, BOTAŞ'ın do-
ğalgaz alış fiyatını şeffaf bir şe-
kilde açıklamadığuıı belirterek
"Şu bir gerçek ki BOTAŞ do-
ğalgaz alış fiyatını kamuoyuna
açıklamak zorundadır. Şirket
aldığı doğalgazı belki de fahiş
fiyatlarla belediyelere satıyor"
diye konuştu.
Eski Istanbul Büyükşehir Bele-
diye Başkanı Prof. Dr. Nurettin
Sözen de doğalgaza ilişkin çalış-
malann ve yaygınlaştınlan dağı-
tım ağının parasal yükünü yurt-
taşlara yüklemenin adaletsiz, vic-
dansız, kolaycı bir yaklaşım ol-
duğunu vurguladı. Sözen, "Bu
konuda belediyeler yeni kay-
nak bulmalı, devlet katkısını,
uygun koşullu kredileri ya da
yap-işlet modelini gündemleri-
ne almahdırlar" dedi.
GUNDEM MUSTAFA BALBAY
I Baştarafı 1. Sayfada
leri yerine getirmiş gibi görünmeye yöneJik olduğu
dikkati çekiyor.
Ihalenin sahibi, yani devlet çarkı sağlıklı olmadıkça
dünyanın en mükemmel yasası dahi birkaç ihalede
paçavraya döner.
Once Türkiye'deki müteahhitlik yapısını ve ihale
sistemini masaya yatıralım. Türkiye'de 200 bini aşkın
karneli müteahhit var. Bir kişi, diyelim ki Bayındırlık
Bakanlığı'nda iki yıl müsteşar ya da müsteşar yardım-
cılığı yaptı, müteahhit karnesi alabiliyor. Emekli olun-
ca da bunu kiraya veriyor. Karneyi kiralayan kişi iste-
diği ihaleye girebiliyor.
Bu durum şuna benziyor; iyi bir cerrah diploması-
nı bir inşaat mühendisine kiralıyor. Inşaat mühendisi
de "her türlü beyin ameliyatı itina ile yapılır" tabelası-
nı asıp işe başlıyor!
Sistemi oturmuş ülkelerde böyfe bir uygulama yok.
Bu ve benzeri olumsuzluklara karşın Türk müteahhit-
lik şirketleri dünyanın her ülkesinde iş alabilecek ye-
tenekte. Hız. kalite ve fiyatta her ülkeyle yanşıp önem-
li ihaleler alabiliyorlar.
Bu saptamadan sonra soralım:
- Dünyanın her ülkesinde işini zamanında, kaliteli
ve sorunsuz bitiren Türk müteahhidi Türkiye'de ne-
den zaaf gösteriyor?
Bu soruya kamudaki sorumlu kişiler ve müteahhit-
ler kendi cephelerinden değişik yanıtlar verecektir.
Ancak dışandan görünüm şu:
- Devlet işi sıkı tutar, çarkı sağlam döndürürse mü-
teahhit de buna uymak durumunda kalır.
72 katrilyonluk yanm iş
Son ihale yasasında işin zamanında tamamlanma-
sını sağlayacak maddeler var. Ancak iki temel nokta
dikkatimizi çekti:
1 - İhale bedelinin yüzde 50'si kadar ek ödeme ya-
pılması doğal sayılacak.
2- İhale bedelinin yüzde 10'u başlangıçta mutlaka
aynlmış olacak.
Birinci şık, mevcut yasada yüzde 30 idi. Ancak,
"temelden gelen farklarbunun dışındadır" uygulama-
sıyla, ihale bedelinin 3-5 katına varan artışlar kolay-
lıkla yapılabiliyordu.
Bunu yüzde 50'ye çıkarmanın Türkçesi şu:
İhale bedeli saptanırken yüzde 50 hata yapılmış
olabilir!
Bu kadar büyük oranda "hata" yapan kişiyi başka
ülkelerde ne yapariar bilemem, ama bizde sanırım
ihale komisyonu başkanı yapariar!
Bir ihalede birinci yıl yüzde 10 kaynak koydunuz.
İkinci yıl yüzde 1 konursa ne olacak? Eğer o ihale bir
önceki iktidar tarafından yapılmışsa yeni iktidar bu yo-
lu seçecek, kendi döneminde yapılacak başka bir
ihaleye en az yüzde 10'luk kaynak ayıracaktır!
Türkiye'de halen "kamu ihalesi" çerçevesinde mü-
teahhitlere verilmiş ve tamamlanmamış 6 bin yatınm
var. Bunların toplam tutan 72 katrilyon lira. Moda yön-
temle dolara vurulursa kabaca 50 milyar dolan geçi-
yor. Bu yatınmlara her yıl ödenek aynlıyor. Müteahhit,
gecikmeden doğan zarannı karşılamak için, Türk ak-
lının bütün inceliklerini kullanıyor! Bu yapıdan devlet
içinde de beslenenler olduğu için sistem dişlileri bir-
birini tamamlamış oluyor!
Bozuk yapıyı düzeltmek için bu dişlilerden daha
dişli bir yapı gerekiyor. Mevcut yasa ne yazık ki bunu
sağlayacak donanımda değil.
Her şeyden önce yatınmların, fiyatının, süresinin ve
kalitesinin belli bir standartta olmasını sağlayacak
mekanizma gerekiyor. Bizde denetim mekanizması
yanlış anlaşılıyor. Sadece yolsuzluğu ortaya çıkarmak
olarak yorumlanıyor. Oysa sözünü ettiğimiz standart-
lar da denetim kapsamına girer. Bu tartışmalara dev-
letin küçültülmesi yada büyültülmesi diye değil, güç-
lendirilmesi ve işlemesi diye yaklaşmak gerekiyor.
Konuya bu pencerelerden bakılmadığı sürece İha-
le Yasası'nda yapılacak değişiklikler, kirli suyu elek-
ten geçirmekten başka bir şey olmayacak!
ankcum@ttnet.net.tr
Ülker ve Hakan Uzun çiftinin oğullan oldu.
Minik Tahir'e uzun ömürler dileriz.
Aralık 2001
Cumhuriyet Çalışanları
Hortumlama faturalara yansıyor
BARIŞ DOSTER
Eski CHP Istanbul II Başkanı
Mehmet Bölük, Istanbul'da do-
ğalgazm pahalı olmasının bir ne-
deninin de İGDAŞ "taki hortumla-
malar olduğunu öne sürdü. TM-
MOB Makina Mühendislerj Oda-
sı îstanbul Şube Başkanı Üzeyir
Uludağ da, doğalgazdaki fiyat ar-
tışının nedeninin "İGDAŞ'taki
siyasi kadrolaşma" olduğunu
belirterek "İGDAŞ'ın işten attı-
ğı onlarca işçinin açtığı davalar
sonucu kazandıkları tazminat-
lar, vatandaşın sırtından ödeni-
yor" dedi. tstanbul Büyükşehir
Belediyesi'ndeki yolsuzluklan
"Fazilet'in İstanbulAsalakian:
BİT'ler" adıyla kitaplaştıran
Mehmet Bölük'. İGDAŞ'ın, bele-
diye yönetimiyle aynı siyasal an-
layıştaki kişi ve kuruluşlan des-
teklemek, yandaşlanna rant ak-
tarmak için, piyasa bedellerinin
2-3 katı paralar vererek iş yaphr-
dığını, bunun da halkın ödediği
faturalara yansıdığmı belirtti.
Mehmet Bölük, "İGDAŞ'ın,
bahçesine 1.5 trilyon liraya yap-
tırdığı havuzun parasını da, fa-
hiş fiyatlarla bastırdığı broşür-
lerin parasını da, yandaşlanna
peşkeş çektiği ihalelerin parası-
nı da, gaz faturası adı altında
vatandaş ödüyor" dedi ve İG-
DAŞ'taki hortumlamanın kor-
kunç boyutlarda olduğuna dikkat
çekti.
Mehmet Bölük, "Bu kadar fa-
hiş fivatla gaz satmalanna kar-
şın, ıGDAŞ batmış durumda.
Büyükşehir Belediyesi'ne 600
trilyon lira borcu var. Belediye-
nin güvence vermesiyle, yurtdı-
şından kredi alan İGDAŞ, aldı-
ğı krediyi geri ödeyemiyor. Bu
parayı da belediye ödüyor. Bu
para, belediyenin Hazine'den
alacağı paradan kesiliyor" diye
konuştu.
Güç bedeli ödemesinde kargaşa
Ekonomi Servisi - Elektrik tü-
ketim faturalannda herhangi bir
hizmetin karşılığı olmaksızın alı-
nan ve Danıştay 10. Daire Baş-
kanlığı'nm 2000'e 4718 numara-
lı karanyla iptal ettiği "güç bede-
li uygulaması"nda kargaşa yaşa-
nıyor.
Danıştay karanyla, Elektrik Ta-
rifeler Yönetmelıği'nde değişik-
lik yapılarak 1. ve 2. maddeler ip-
tal edilmiş, bu iptalden ötürü de
tüketicilerin söz konusu bedelle-
ri talep etme hakkı doğmuştu. An-
cak hükütmetin 2001 bütçesinin
görüşüldüğü günlerde, ani bir ref-
leksle bütçeye ek bir madde ko-
yarak uygulamayı 2001 için yasal
hale getirmesi ve bu durumun tü-
keticiye yeterince duyuruhnamış
olması kargaşa yarattı. Söz konu-
su uygulama 2000 yılının ağustos
ayında başlamış ve her aboneden
1 milyon lira olarak alınmıştı.
Faiziyle iade edilsin
Hukukun Egemenliği Derneği
Genel Başkam Erdem Akyüz,
elektrikte güç bedelinin faizi ile
birlikte iade ediknesini istedi.
Akyüz, Danıştay" ın elektrikte
güç bedeli uygulamasına yönelik
olarak aldığı yürütmeyi durdur-
ma karannın üzerinden 1 yıldan
fazla zaman geçtiğıni hatırlata-
rak. alınan paralann faiziyle bir-
likte iade edilmesini istedi.
Yurttaşlara, yasadışı şekilde
alınan "güç bedelleri" geri iade
edilmezken Meclis bu kez de çöp
vergisini tüm Türkiye'ye yayma-
ya çalışıyor.
'Su Çalıştayı' sonuc bildirgesi yayımlandı
Uluslararası su sorunu
ışbırlığı ıle çozulur
İstanbul Haber Servisi - Türki-
ye'de su kaynaklan üzerinde söz sa-
hibi olan 22 kuruluş bulunmasına
karşın bu kuruluşlar arasında koor-
dinasyon olmadığı belirlendi. Uz-
manlar, su kaynaklannın şahıslara
değil kuruluşlara bağlı olması gerek-
tiğini vurgulayarak "Su Kaynakla-
n Bakanhğı"nm kurulması, 2002
yıhnnı "Su Yıh" ilan edihnesini is-
tediler.
İnşaat Mühendisleri Odası (ÎMO)
Genel Merkezi'nin 13-14 Arahk ta-
rihlerinde düzenlediği "Su Çahşta-
yı"nın sonuç bildirgesi yayımlandı.
DSİ yetkilisi Cuma Çakmak, ulus-
lararası su sorununun Türkiye, Irak
ve Suriye'nin işbûiiği ile çözülebi-
leceğinin altını çizerek "Havzalar
birlikte ele ahnarak su sorunu çö-
zülebilir. Teknolojik dönüşümü
havza bazında yaparsak Avru-
pa'ya uyum sağlayabiüriz. Bunu
AB için değil Türkiye için yapma-
mız gerekiyor'' dedi. Çakmak, su
kaynaklanyla ilgili eksikliklerin ku-
rumsal yapılanmadan ya da kanun-
lardan değil teknolojiden kaynaklan-
dığını belirtti. Tanmdan tasarruf edi-
lecek suyun içme suyunda, sanayide
kullanılabileceğıni ifade eden Çak-
mak, havzalar arası su transferi ya-
pdmasını, baraj projelerinde geri dö-
nüşümün dikkate alınmasını istedi.
Iller Bankası Makine Sondaj Da-
ire Başkan Yarduncısı Kemal Akpı-
nar, Türkiye'de en çok su kaçağının
yüzde 50'lik oranla îzmir'de yaşan-
dığını belirterek "Yüzey sulannı
kirlettik. şimdi yeraltı sularını kir-
letiyonız. Kirlenme antma ile ön-
lenemez. Bu işle ilgili ibrisas mah-
kemeleri kurulmah" diye konuştu.
Prof. Dr. Ünal Öziş de Türkiye'de
180-185 milyar metreküp su oldu-
ğunu ve kişi başına 3 bin metreküp
su düştüğünü söyledi. Türkiye'nin
su kaynaklannı etkin kullanması ge-
rektiğini belirten Öziş, "Baraj yap-
madan su kavnaklarını geliştire-
meyiz. Suyu biriktirmemiz şart.
Anrma tesisleri yaparak çağdâş su
kullanımının zararlarından ko-
runmahyız" dedi. Öziş, tarnmn en
büyük su tüketicisi olduğunu anım-
satarak valiliklerin, üstlerine düşen
görevleri yerine getirmeleri gerekti-
ğini ifade etti.