Katalog

» C T L Ü L 2001 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur@cumhuriyet.com.tr 15 Ressam Mehmet Koyunoğlu son yapıtlannı geçen sanat mevsiminin başlannda Galeri Nev'de sergilemişti Birvizyoner sanatçının ölümü• 'Yâşamınm son döneminde, jizitnlerini yumuşak taşlar azerine aktaran Koyunoğlu, bu kimliğini malzeme bazında da dönüştürücü bir aşamaya vardırmayı başannıştı. KAYAÖZSEZGtN Birkaç gün önce ölüm ilanlannı ga- zetede gördügüm Mehmet Koyunoğ- lu'nun kendisiyle tanışma olanağım, bırtakım aksililder nedeıuyle olmadı. Kuşkusuz tanımış olmayı çok ister- dim, ama ne önemi var: Resimleriyle, yapıtlanyla özdeş bağlantılar kurarak görsel belleğimize, onlarla ılgilı silin- mez izler kazıdığunız sanatçılarla yüz yüze geldığımizde, onlann bedensel- fiziksel yapılan, insanlarla ılışkı kur- ma biçLrnleri, çoğu zaman bızi şaşır- ör, ellerinden çıkan ışlerle bu yapıla- nnı örtüştürmekte zorlanınz. Sanatçı- lann yaşamlannı konu alan anı kitap- lan, hep bilırız, bu türden çakışımsız izlenimlerle dolup taşar. Sanatçılann çoğu, ortalarda görünmekten, kendile- rini tanımak ısteyenlerle karşılaşmak- tan uzak durmayı yeğlemış olduklann- dan, bu gerçeğe çanak tutmak ıstemi- yorlardır sankı. Kaha olan yaprtm kendisidir Ürettikleri sanatsal imgenın arka- sında gızlenıyor olmak, günümüz medyasının, onlan görüntüleme gü- düsünü ön plana çıkarma yönündeki kışkırtıcı çabasına aykın gibi görüne- bilir. Medyatik olmanın dayanılmaz hafifliği, bu türden sanatçılara göre değildir yine de: Onlar, kendi görün- tülerinin yapıtlannı aşmasına pek de firsat vermezler. Ne de olsa. enınde sonunda kalıcı olma şansını elinde tu- tan, yapıtın kendisidir; sanatçının in- san olarak taşıdığı imaj ise, gençlikten yaşlılığa doğru, sürekli bir değişken- ligi ve evrilmeyi banndınr içınde. Ya- pıt değişmez mi, o da degişken degil midir? Kuşkusuz o da, ilk üretildiği aşamanın sınırlan içine kendisini hap- setmez, o da evrilmeyi amaçlar. Çün- kû, varbğının güvencesidir evrilme. Desenlerinin tipiközelliği, sanaün geleneksd doğasında yerini veoneminı her gûndemde tutmuşolan kurgusal yapısKhr. Doğrusunu söylemek gerekirse, Mehmet Koyunoğlu'nun üıceliklerle örülü resimleri -desenleri demek mi daha doğru olur?- sanatçısının dünya- sını o kadar kestirme bir yoldan ele veren çalışmalardır ki, bunlan oku- makta zorlanmayan biri, insan olarak sanatçısını tanımayı aklından geçirmi- yor da olabilir. Bu desenlerin tipik özelliği, sanatın geleneksel doğasında yerini ve öne- mira her zaman gûndemde tutmuş olan kurgusal yapısıdır. Yapıtlannı, Galeri Nev'in sergı programı içinde sergilemiş olan Mehmet Koyunoğlu, bu yönüyle bir keşif adamı (visionna- ire) kimlıği içinde görünmüştûr her zaman. Sıra dışı olmak, genel sınıflamanın dar kalıplannı kırmak, olağandışı bir dünyanrn izini sürmek, daha kestirme bir deyişle, izleyiciyi şaşırtarak uyar- mak, onun görsel belleğine yeni ve farklı bir imge haritası çizmek, vizyo- ner sanatçı olmanın da temel koşulu, olmazsa olmaz bileşenidir. Bir yazım- da, Mehmet Koyunoğlu'nun kendisi gibi bir keşif adamı olan Leonar- do'nun soyundan geldiğine değinmiş- tim. örnegin, Koyunoğlu'nun "MaH- ne insan" dizisini oluşturan desenleri- ni, Leonardo'nun teknik tasanmlarını içeren çizimleriyle yan yana koyup baktığınızda, bu akrabalığı hemen gö- rebilirsiniz. Vasari, Floransaü ustayı anlatırken onun yaşamöyküsüne şöy- le bir sözle gırer: "Tann, zaman za- man, yalnızca insan olmayan, aynı za- manda usu ve yyfrftiniı üstnnlüğüyle bizi kendisine ulaşuran tannsal birini gönderirf (A. Koyre, K. Dinçer çevi- risi). Nominalist ortaçağ düşünürleri- nin bir uzantısı gibi görünen Leonar- do için. çağdaşının bu yorumu, bugûn bize hiç de abartılı görûnmüyor. La Joconde'un "anlamh" tebessümüne gelip dayanmış olan yorumlann ışı- ğında degil, bu tasanmsal desenlerin derin perspektifınden bakıldığında gö- rebiliriz Leonardo'nun bu vizyoner kimliğini. Mehmet Koyunoğlu'nun bu tasa- nmsal desenlerden etkilenmiş olabile- ceğini düşünüyorum. Yalnız ondan mı? Kökeninde, insanı ve evreni tanı- ma içgüdüsünü barındıran bütün Rö- nesans sanatçılan, ortaçağın karanlığı- nı delmeye çalışmış olan düşünürleri, fıkir ûretenlen de Koyunoğlu'nun us- talandır bir bakıma. Bunlara, Doğu dünyasının isimsiz ulemasıru da rahat- lıkla katabiliriz. Bûtünbalyineandakakiı Çağdaş sanatçılanmız arasında, Ko- yunoğhTna en yakın bulacağımız ki- şi, Ergin Inan olabilir. Sanat eğitimle- ri aynı kaynaktan gehyor olmasa bile, -biri Akademi. öteki Tatbiki kökenli- dir- ikisinı birleştiren, onlann bu viz- yoner kımliklendir kanımca. Yaşamırun son döneminde, çizim- lerini yumuşak taşlar üzerine aktaran Koyunoğlu, bu kimliğini malzeme bazında da dönüştürücü bir aşamaya vardırmayı başarmıştı. Bu türden iş- lerin, üç boyutlu tasanmlar olarak, kendi türlennin özgün ömekleri ara- sında, ön sıralarda yer alacağına ina- nıyorum. Çok genç bir yaşta (dogumu 1956), kısa süren bir hastalıktan sonra yitir- diğimız Mehmet Koyunoğlu'nun son çalışmalan, geçen sanat mevsiminin başlannda Galeri Nev'de sergilenmiş- ti. Çok değil, ilk kişisel sergisini 1983'te Paris'te açtığı düşünülürse, yirmi yılı bile bulmayan bir sanat ya- şamının beklenmedik bir ölümle nok- talanması, bütün balın yine anda kal- mış olduğunu, bir kez daha belgelemiş olmuyor mu? Sanatçılar bu sergide buluşuyor 'Yeni Metropolis' sergisi açılıyor Kültür Servisi- Bonısan Sanat Galerisi, 22 Eylül-10 Kasım tarihleri arasında 'Yeni Metropolis' adh sergiyle sanatseverlerin karşısında.Küratörlüğünü Elga VVunmer'in yapöğı sergi, çoğunluğu New York'tan gelen gmç çağdaş sanatçılann modern teknolojiyi ve onun etkilerini malzeme olarak kullandıklan yapıtlardan oluşuyor. Istanbul Kültür ve Sanat Vakfi tarafından düzenlenen '7. İstanbul KenaM' kapsamında gerçekleştirilecek olan serginin amacı farklı uiuslardan sanatçı, iüratör ve eleşrirmenler arasmda uluslararası hr kültür ağınm kurulmasına olanak sağlamak ve farklı kültürdeki sanatçılan izleyicüerle bağdaştrrmak.'Yeni Metropolis' sergisine; Jerenrv Blake (New York-Feigen Contemporary Galerisi), Oladele Bamgboye (New York-fhomas Erben Galerisi), Slater Bradley (New York-Team Galeri), Ebru Özscçen (New York-Henry Urbach \rchitecture), Jonathan Horowitz (New York Oreene -Naftali Inc), Pipüotti Rist (New York- Luhring Augustine Galeri), Juna Scher (New York- Andrea Rosen), Paul Pfeiffer New York-The Projecet), Steven Pippin (New York-Gavin Brown's Enterprise Corp.,), Franck Scurti (Paris-Anne de Villepoix) ve Ricardo Zulueta (New York-Elga Wimmer) kaöhyor. Sanatçılar, 'Yeni Metropolis' sergisinde video, fılm ve fotoğraflarla televizyon (Slater Bradley) kompüter teknolojisi,(Ricardo Zulueta) animasyon, aıedya iletişimi ve çeşitli formlardaki modern teknolojiye göndermeler yapıyorlar.Kısaca, >ugünkü teknolojinin günlük hayatlanmızdaki artı ve eksilerini keşfe çıkıyorlar ve hatta doğadan kaçışı suni olarak tasarlıyorlar. Örneğin, Paul Pfeiffer'ın video yapıtmda, güneşin ve ayın okyanusa batışını eriyorlarmışçasına dijital olarak gerçekleştirmesi gjbi... Kitap-bk bu sayıda ^eleştiri'yi ele aldı Kültür Servisi - Kitap-lık dergisinin Eylül-Ekim sayısı çıktı. Dergi yeni sayısının 'Oturum' bölümünü yazar ve eleştirmen Füsun Akath'ya ayırdı. Akatlı'yla dünü ve bugünüyle Türk edebiyatında eleştiri mekanizmasının işleyişi tartışıhyor. Aynca eleştirinin ne olduğu. 'dört başı mamur' bir eleştiriden ne anlaşıldığı, eleştiri, inceleme ve kitap tanıtımı arasında ne gibi farklann olduğu, eleştiriden nelerin beklendıği gıbı sorulara da yanıt aranıyor. Vesika-lıkbölümü ünlü Frtnsız yazar Honore De Balzac'a aynldı. Bu bölümde Tahsin Yüce! 'Söylen ve Yüz', Uğur Kökden 'Tours Papazı'nın Merceğinden', Oğuz Demiralp 'Sınemaskop Roman', Orçun Tûrkay 'Aşkta Gizlenme ve Tahribat Sanarı', Peride Celal 'Balzac İçin Notlar', Stefan Zweig 'Balzac'uı Insanlan', Mkhel Butor 'Balzac'm îkiDünyası', Michel Tournier 'Goriot Baba - Hayvanbilimsel Roman', Esra Özdoğanm 'Balzac Kılavuzu' adlı makaleleri bulunuyor. Aym dosyada Çağdaşlann Kaleminden bölümünde Leon Daudet. Ednıond - Jules Goncourt, George Sand, Sainte- Beuve, Teophile Gautier, Marcel Proust, Paul Bourçet, J. W. von Goethe ile H. von Hofmannsthal'ın yazılan yer alıyor. Babil Kulesi bölümünde Ayfer Tunç'un 'GerçektenÜzgünüm', Merin Ceİal'in 'Bir Romanı Eleştirmek!...', Mehmet H. Doğan' ın 'Antoloji Cephesinde V iizyü Savaşlan mı, Haçh Seferkri mi?', Steven Connor'm 'Kasvetli Ev'in Yayalan', Orhan Pamuk'un 'Binbir Gece Masallan'nı Okusak da Okumasak da'. Daniel Beaumont'un 'Elf Leyle ve Leyle Ya da Binbir Gece\ John Berger'm 'Ezop İçin Bir Öykü' yazılanrun yanı sıra Eser Gürsoy'un 'Dede Korkut Oğuznameleri Dolayında', Mustafa Şerif Onaran ve Seîahattin Ozpalabıyıklar'm yazılan yer alıyor. Rüzgâr Gülü başlığı altında Güven Turan'm 'James Joyce Ulysses'i Nasıl Yazmıştı ?, Hulki Aktunç'un 'Elkıtabf , Orhan Seüm,Samih Rifat, Murat Yalçm, Orçun Türka>, Jerome Garcin ve Nuri Sağjamın yazılan bulunuyor. Aynca tsveçli yazar Phüippe Jaccottet'ın La Nouvel Observateur'de yer alan söyleşisi ile Fuentes, Amado ve Auster gibi ünlü yazarlann kitaplannı dilimize kazandıran Seçkin Selvi yer alıyor. 44 yıldan bu yana çevirmenlik yapan Selvi bu işe olan tutkusunu yaptığı röportajda şu sözlerle ifade ediyor: "Gözûm gördüğü sürece çevireceğiın.'' Seçkin Selvi'nin I 1 L f Türkçe'ye I I J C çevirdiği kitaplar ' arasında Marquez'in 'Yüzyılbk Yalnızhk'ı da bulunuyor. Bu sayıda Yümaz Gruda'run *3.Kent. Dış.Gündüz', Bügin Adah'nın 'Güz Vurgunu', ' Yannsız' ,Levent Yümaz'ın 'Kaside'den Parçalar...'j:Bf Sofya'mn 'Bozkır', 'Uzaklar', Lı-Po'nun 'Çang - Kan Baladı' ve 'Dağlarda' şiirleri bulunuyor. Aynca Levent Şentürk'ün 'Uzun Mektuplar Yılı'na Giriş'.Giorgjo Manganelli'nin 'Yazar Diye Bir Şey Yok' ve 'Çalışma Mekânı' isimli iki denemesi yer alıyor. Sandık'tan bölümü bu sayı da Damat Mahmut CelalettinPaşanın 'tntihar Kasidesi'ne yer verdi. Kitap-lık'ta Güven Turan'ın 'Frenhofer'in Gecesi', Faruk Utlay'ın 'Ağır Hava Koşullan Altuıda', Ömer Ayhan'ın 'Renee Vivien' ve James Thurber'in 'Hayaletin Geldiği Gece' başlıklı makaleleri yer alıyor. Neyzen Montenegro'da Tiyatrokare'yle yeniden Kültür Seniâ-Tiyatrokare, bu sezon 10. yıhnı dolduruyor. Yeni sezonda dört farklı türde oyur«la izleyici karşısmda olacak tiyatronun repertuvannda sezonun ilk oyunu 'Poüsin Mü^erileri' olacak.RaymoDd Castands'ın kaleme aldığı, Işd Türiişen'in Türkçeye kazandrrdığı, BurakSergen'in yöneteceği oyun, hayali bir memlekette polis teşkilannın kapatüması durumunda yaşanabilecekleri anlatan bir komedi. Avşe Kökçd, Kerem Atabeyopı,DenizOralHakan Akın ve Nedhn Saban'm rol aldığı oyun, ekim ayından itibaren perşembe ve cuma saat 21.00'de, cumartesi günleri saat 18.00 ve 21.00'de, pazar günleri ise saat 15.00'te sahnelenecek. Tiyatrokare'nin yeni oyun ise, Marie Jones'un 'Cebinde Taşlar' adh komedisi olacak. 'Ofivier' ödüllü oyun, Amerikan sinemasının kültürler üzerindeki etkileri ve ulusal kimlik sorununu ele alıyor Fffiz Ofluogiunun çevirdiği komediyi, Nedim Saban sahneye koyuyor. Tiyatro, geçen sezon sahnekdiği 'Neyzen' adlı oyunu 19,20,21 Ekim'de Ankara Ekin Tiyatrosu'nda oynadıktan sonra, 4 Kasım'dan itibaren her pazar saat 19.30'da kendi sahnesinde oynayacak. "nmcer Cücenoğjunun kaleme aldığı. Işü Kasapoğhı'nun yönettiği ve Burak Sergen'in oynadığı 'Neyzen', bu yıl Türkiye'yi temsil etmek üzere Montenegro Festivali'ne seçildi. Londra, Berlin ve Gümüşlük Akademisi'ne de davet edilen oyun, Neyzen Tevfîkin insan haklan ve laiklik yönündeki savaşını anlatıyor.Oyun. 2001 Ismet Küntay En tyi Oyuncu Ödülü, Kültür Bakanlığı Oyun Yazma Yanşması Ödülü ve Arel Koleji Yıkn Oyunu Ödüllerine sahip.Tiyatrokare, geçen yıl gösterime giren ve krizden bunalan bir tiyatro patronunun arayışlannı anlatan 'Uayaomın Oyunu' adlı komediyî bu yıl da sahnelemeye devam edecek. Burak Akkul ve Murat Dişli'nin yazdıklan, Hüha Karakaş'ın yönettiği oyunda, Nedkn Saban ve Ramazan Kanur rol alıyor. Özpetek 'Avrupa Oscan'na aday • ROMA(AA)-Türk yönetmen Ferzan Özpetek'in son fikni 'Cahil Periler', AvTupa'nın Oscar'ı olarak adlandınlan 'European Film Avvards'a 3 dalda aday gösterildi. Avrupa'nın en iyi filminin seçıleceği 'European Fılm Awards"ta 'Cahil Periler' en ıyi film. en ıyi erkek (Stefano Accorsi) ve en iyi kadın (Margherita Buy) dahnda aday oldu. 1 Aralık tarihinde belli olacak Avrupa'nın en iyileri için toplam 41 film yanşıyor. Ozpetek'in ltalya'da. ttalyan filmleri arasında gışe rekorlan kıran filmi, 28 Eylül tanhınde Türkiye'de de gösterime girecek. Çutsay'dan kartpostal albüm • KüMr Servisi - Toplumsal gerçekçı resmin genç ressamlanndan Tuğrul Çutsay, suluboya resimlerinden oluşan bir kartpostal albümü çıkardı. Karıyerine 1983'te grup sergilerıne katılarak başlayan Çutsay. 1986'da Bılım Sanat Galerısf nde ilk kişisel sergisini. 1988'de Hobi Sanat Galerısf nde ıkınci kişisel sergismı, 2000'de Bebek Akbank Sanat Galerisi'nde üçüncü kişisel sergısını açtı. 1985'te tzmir Resim Heykel Muzesı'nın Turgut Pura anısına düzenledıği resım yanşmasında mansiyon alan Tuğrul Çûtsay'ın 'Çeşıtlemeler' adlı kankatür albümü, 'Ipuçlan' adlı desen kitabı. tez çalışması olarak yayımladığı 'Cumhuriyet'ten 1940'lara kadar Türk Resmi' adlı üç kitabı bulunuyor Ümit Gezgin, Çûtsay'ın resmini 'düşünce üreten resim' olarak adlandırırken Çûtsay'ın sadece estetiğın değil. düşüncenin \e toplumsallıktan çıkıp gıderek bıreyselleşen dramlann ressamı olarak sıvrıldığını dıle getıriyor. Day - Levvîs Kuptarma ekMıde • Kültür Servisi - Oscar'lı aktör Daniel Day-Lewis, New York'taki kurtarma çalışmalanna destek vermek için yardım gönüllülerine katıldı. Yardım gönüllülerinin organızasyonunu üstlenen kuruluşlar sanatçıya, bağışlanan kanlann bozulmaması için hazırlanan buz kurulannın hastaneye taşınması görevini verdi. Saldın olduğu sırada New York'ta bulunan Irlanda asıllı sanatçı, hemen acil yardım ekiplerine koşarak yardım önerdt. Kan vermek için hastaneye giden Day-Levvis, ku>ruğun çok uzun olması üzenne gen döndü. Çalışmalara destek vermek isteyen ünlü aktör, bunun üzerine yardım gönüllülenne katılmaya karar \erdi. Side'de lestival heyecam • ANTALYA(AA)- Antalya'nın Mana\gat ilçesine bağlı turizm beldesı Side'de ılkı düzenlenen 'Side Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali", 15 Eylül tarihinde Kültür Bakanı Istemihan Talay'ın da katılımıyla başladı. 30 Eylül'e kadar sürecek olan ve Side'nin tanhı ve kültürel özelhkleriyle. turizmdekı yennı tanıtmayı amaçlayan festıval. Portiklı Yol'da kortej yürüyüşüyle başladı ve Apollon Tapınağı'nda son buldu. Kültür Bakanı îstemihan Talay'm Apollon Tapınağı'nda açıhş konuşmasmı yaptığı festivalin ilk gününde, şef Rengim Gökmen yönetiminde Antalya De\ let Senfoni Orkestrası ve gıtar sanatçısı Dale Kavanagh'ın konsen yer aldı. Ressam Salih Acar öldü • İSTANBIIL(AA)- Kuş resimleriyle tamnan ressam Salih Acar, Beşiktaş'taki evinde ölü bulundu. Beşiktaş Mısırlıbahçe Sokak Mısırh Apartmanı"ndaki dairesinde tek başma oturan Salih Acar'ı, apartman kapıcısı ölü olarak buldu. Kalp rahatsızlığı nedenıyle hayatını kaybettiği belirlenen ressam Acar'ın cenazesi. Zıncirlikuyu Mezarlığı gasılhanesıne kaldmldı. Bulgaristan'da 1927 yılında doğan Salih Acar, 23 yaşında Sofya Sanat Akademisf nden mezun oldu. Daha sonra Türkiye'ye gelerek 1955 yılında Istanbul Güzel Sanatlar Akademisi'ni bitiren Acar. sanat hayatı boyunca Isviçre, îstanbul ve Ankara'da çok sayıda sergi açtı. Çeşith ödülleri bulunan ve Ressamlar Derneği üyesı de olan Acar'ın eserlerinın çok büyük bölümü kuşlar üzerineydi. BUGÜN • SEYMENLER PARKI KÜLTl'R \ T SANAT GÜNLERİ'nde saat 21.00'de Pasaporte Latino-Alpay'ın konseri dınlenebilir.fö 312 428 85 05) • İŞ SANAT'ta 'Macera- Gerilinı Başyapırlan' başlığı altında Luc Besson'un yönettiği 'Leon' adh film ızlenebılır.(y272 316 15 77) • GENDAŞ KÜLTUR'de saat 18.00-20.00 arasmda Osman Cava'nın imza günü yer alacak/O 212 527 10 20)