Katalog

-21 HAZİRAN 2001 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA H/JV\Jiı\_J1TJJ. / ekonomi@cumhuriyetcom.tr 13 Euromoney Iş Bankası dünya liginde Ekonomi Servisi Euromo- ney*in her y:l yaptığı "Özkay- nık Bö- yüklüğü Açısından Dünyanın En Büyük 250 Bankaa" sırala- masında Iş Bankası 113. sırada yer aldı. Banka, Türkiye stra- lamasinda "en büyük banka" olarak açık- landı. 113. sırada Uluslararası muha- sebe standartlanna göre hazırlanan kon- solide finansal veriler kapsamında yapılan degerlendirmeye göre Türkiye tş Bankası dünyadaki en büyük 250 banka arasında 113. sırada yer aldı. Iş Bankası'nı Türk ban- kalanndan Yapı Kredi bankası 158., Garanti Bankası ise 233. sıra- da izledi. Euromoney tarafmdan yapılan sı- ralamada, ış Bankası aynca aktif toplarnı, aktif büyümesi ve net kâr açısmdan da Türk bankalan arasında ilk sırada yer aldı. 31 Aralık2000tari- hi itibariyle özkaynak büyüklüğü 3 bin 989 milyon dolar olan Türkiye Iş Bankası, mayıs ayında da Fi- nancial Times tarafm- dan 2001 yıh «Dünya- nın ve Avrupa'nın En Büyük 500 ŞirketT sı- ralamasmdan "Avru- pa 500" listesine Tür- kiye'den giren şirket- 4er arasında ilk sırada yer almıştı. Banka yi- ne bu yıl, Global Fi- nance dergisi tarafin- dan Türkiye'deki ban- kalar arasında u en iyi banka" olarak değer- lendirilmişti. Koç Holdingin otomotiv atılımı • ANKARA(ANKA)- Koç Holding, Tofaş, Fiat, Ford Otosan ve Ford ürünlerinin satış ve satış sonrası hizmetlerini yürütmek amacıyla iki otomotiv şirketi kuruyor. Holdingin, 100'ermilyar lira sermayeyle kurulmakta olan Birleşik Motor Sanayi ve Ticaret (Birmot) ile Otokoç Ticaret ve Sanayi şirketlerine, yüzde 99 oranında 99 mılyar liralık sermaye taahhüdünde bulunarak kurucu ortak olacağı belirtildi. Tatilya satılıyor • İSTANBUL(AA)- Türkiye Iş Bankası. Bayındır Grubu'ndan aldîğı Tatilya'nın da aralannda bulunduğu bazı taşınmazlan, 103.9 trilyon lira bedelle mali iştiraki Iş Gayrimenkul Yatınm Ortaklığı'na satıyor. Banka Yönetim K.urulu, Tatilya Eğlence Merkezi'nin 59 trilyon 885 milyar lira bedelle satışını kararlaştırdı. Borç Iaturası kabandı • ANKARA(ANKA)- Yıhnilk dört ayında 5.5 katrilyon lira olan ic borç faiz cdemeleri, mayıs ayındî 5.3 katrilyon artank ilk beş ay ıtibaryle 10.8 katrilyona çıktı. Dış borçla birlikte beş a-lık faiz ödemesi 11.9 iatrilyona ulaştı. Yılıııkalan bölümünde ödenecek 29.4 katrilyon lira ik toplam iç ve dış borçr aiz ödemesi 41.3 katriVona ulaşacak. Tasfiye sürecindeki bankanın çalışanlan ve emeklilerini zor günler bekliyor Türkbaııldmııı çilesiYAVUZ BARLAS Türkbank'ın 1 Temmuz'da tasfiye edilmesi halinde Türkbank emekli ve çahşanını zor günler bekliyor. Türk Ticaret Bankası Emeklilik Sandığı Vakfı ve Türkbank Munzam Sosyal Güvenlik Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı'ndan aylık alan 7 bin emeklinin hakları, tasfiye halinde. Sosyal Sigortalar Kurumu Kanu- nu'nun geçici 36'ncı maddesine göre SSK'ye aktarılacak. Ancak 1 Tem- muz'dan sonra söz konusu kazanılmış haklar SSK'ye geçene kadar emekli- ler. sadece Türkbank Munzam Sandı- ğı'ndan aldıklan aylıkla geçinecekler. Bankanın kapanmasıyla yenı para • Tasfiye halinde 7 bin emekli, haklan SSK'ye aktanlana kadar, yalnızca Türkbank Munzam Sandığı'ndan aldıklan aylıkla geçinecek. Ancak sandıktaki 50 trilyon TL'nin tükenmesiyle emekliler, 155 milyon TL aylıktan da olacaklar. kaynağı sağlayamayacak olan mun- zam sandığının, kasasında bulunan 50 trilyon TL'nin tükenmesiyle emekliler aldıklan 155 milyon TL olan aylıktan da olacaklar. Emekliye Idm hizmet verecek Emekli haklannın SSK'ye aktanl- masının aylarca sürebileceğine dikkat çeken Türkbank Munzam Vakfı San- dığı Başkan Yardımcısı AliRıza Adaş, "Bu süre içinde emekliye sağhk hiz- metini hangi kurum sağlayacak, kim güvence verecek?" diyor. Amme Alacaklan Tahsili Kanunu'na göre tasfiye aşamasında Tasarruf Mev- duatı Sigorta Fonu'nun alacaklan ön- celik taşıyacağma dikkat çekilirken bu nedenle bankanın emekliliği gelmemiş 4 bin çalışanının 15 milyar liraya varan emekli ikramiyelerinin ne olacağı ko- nusunda belirsizlik sürüyor. Fon Bankaları Ortak Yönetim Ku- rulu Başkanı Tevfik Altmok'un gaze- telerde yer alan "Türkbank'ın küçük hissedarian, bir şey kahrsa alacak" sözlerini anımsatan bankada örgütlü BANKSİSEN ve Türkbank Munzam Sandık yetkililerine göre, çalışanlann emekli ikramiyeleri ve 3-4 milyar li- ralık kıdem tazminatlannm ödenip ödenemeyeceği ise ayn bir tartışma konusu yaratıyor. Türkbank'ın tasfiyesine karşı mah- kemeye başvuracaklannı hatırlatan Türkbank Munzam Sandığı Başkan Yardımcısı Ali Rıza Adaş, "Çahşan ve emeklilerin sosyal haklanm kaybet- memeleri için ellimizden geleni yapa- cağjz" açıklamasında bulunuyor. ÎSO Başkanı Kavi kamu bankalannın kapatılmasıyla ilgili uygulamayı eleştirdi: Uretim kesimi kurutuluyor• Kavi, şubat krizinden sonra geçen 4 ayda, varlıklarının çok önemli bir kısmını kaybettiklerini, çalışanlann işlerini yitirdiğini, piyasalann döküldüğünü belirterek "Faizleri ödeyecek ne kaynak ne de iş potansiyeli kaldı" dedi. Ekonomi Servisi - Istanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Hüsamertin Kavi. kamu bankalannın ka- patılmasıyla ilgili uygulama- lan eleştirerek "Kamu ban- kalannın kapanlmasını bir an evvel sonuçlandırmaya kal- karsanız, 2002 yılında vergi toplayacağınız üretim kesimi- nikunıtmusolursunuz" dedi. Kavi, İSO Meslek Komite- leri Toplantısı'nın açılışında yaptığı konuşmada, şubat krrzinden sönra geçen 4 ay- da, varlıklannın çok önemli bir kısmını kaybettiklerini, çalışanlann işlerini yitirdiği- ni, piyasalann döküldüğünü belirterek "Faizleri ödeyecek ne kaynak ne de iş potansiye- li kaldı" dedi. Kavi yüriitülen uygulamayla 2002 yıhnda vergi toplanacak üretici kalmayacağını söyledL (AA) Hükümetin kamu bankala- n konusunda yanlışlar yapfr* ğına işaret eden Kavi şöyle konuştu: îîalk Bankası önemli "Türkiye'nin belli böigele- rinde Halk Bankası'ndan başkasını tanımayan küçük ve orta ölçekli sanayi kesimi var. Villaruu, bu hesaplannı bir kenara terk ederek, bunlann yarın kapanlmasını bekleye- mezsiniz. Arada batık olan kötü krediler var. Doğru, ayı- nn bunlan, seçin içlerinden ÇH kann, üstüne gidin. Nasıl gide- cekseniz gidin. Bütün gücü- nüzle gidin. Ama, siyasi baskı- lardan kaçmak adına eğer. bunlann üzerine gidemeyip "O yüzden hepsinin üzerine gideceğiz" diyorsanız,buyan- üşnr. Bu ekonomiyi tahrip et- mektir." Kavi, geçen hafta sonu ya- pılan takas operasyonunu ba- şanlı bir işlem olarak nitelen- direrek "Ama, borcumuzu yok etmedik, borcumuzu sa- dece erteledik. Borç olduğu yerde duruyor ve de yeni ma- liyet unsurlanyla beraber. Mesele, Türkrye'nin borçlan- ma ihtiyacını azaltmak ve mümkün olan en kısa sürede faiz dahil bütçede dengeyi sağ- iayabilmek" dedi. Programda bize yer yok "Bize kaynak lazun" diyen Kavi, programda reel sektör- den, satır arasında bir yerde bahsedildiğini ileri sürerek "thracata destek, Exim- bank'a kaynak, bürokraside işler hafiflemedi" diye ko- nuştu. İSO Meclis Başkanı Ömer Dinçkök, yılın ilk 3 ayında 200 bin kişinin işsiz kaldığı- nı bildirdi. Ömer Dinçkök, kriz yönetiminin şeffaf ol- madığı, kamu savurganlığı- nın devam ettiği ve popülist harcamalann bulunduğu so- nucunu ortaya çıkardığını ifade ederek "Sabadan fark- h bir yenilgiyle aynldık. Üst lige çıkalım derken küme düştük" dedi. Mağdur olan üreticiye alternatif ürünlere yönelmeleri durumunda destek sözü verildi Tütün üreticisine avutma projesi • "Alternatif ürün" için yönlendirme ve kaynak aktarmayı planlayan hükümetin listesinde, pamuktan kırmızı mercimeğe, fiğden "aromatik ve tıbbi bitkilere" kadar çeşitli öneriler yer alıyor. AYŞE SAVTN ANKARA-Hükümet. Tütün Yasası'nın "mağdur" edeceği tütün üreticisinin. bir dizi "destek" vaadiyle gönlünü almaya çalışacak. Gereksinim fazlası tütün üretimi yapan bölgelerde "alternatif ürünü teşvik" uygulamasını yaşama geçirmeyi planlayan hükümet, Dünya Bankası'ndan almayı planladıgı 600 milyon dolarlık proje kredisini göz önünde bulundurarak tütün üreticisine ilk ödemeyi yapmak için 2001 yılı bütçesine 500 trilyon liralık kaynak koydu. Hükümet, özellikle Doğu ve Güneydoğu'da, yem bitkileri ekimini özendirerek hayvancıhğı canlandırmayı hedefliyor. Hazine Müsteşarlığı KlT Genel Müdürlüğü Tanm Dairesi Başkanlığfnca hazırlanan ve mağdur olan tütün üreticisine "alternatif ürün" için yönlendirme ve kaynak aktarmayı planlayan hükümetin listesinde, pamuktan kırmızı "ÜçDenizinHMyest: Dünya Enerjisiyle Bütünleşme" konulu kooferansta konuşan Ehş Ekonomik tlişkiler Kurulu (DEtK) Yönetim Kuruiu Cyesi Nihat Gökyiğit, İRus petrolünün Boğazlar'dan geçerek dünyaya ulaşacak olmasının İstanbul açısmdan tehükeli olduğunu söyledi Boğadardan petrolgeçişiherkesin sorunu Ekonomi Servisi-Doğu- Batı Enerji Ko- ridoru'nun 2 önemli projesinden bir tane- sinin "Bakü-Tiflis-Ceyhan'' olduğuna işa- ret eden Enerji Bakam Zeki Çakan. bu ko- nuda Türkiye için titizlikle değerlendiril- rflesi gereken konunun boğazlardan geçiş konusu olduğuna işaret etti. "Üç Denizin Hikâyesi: Dünya Enerjisiy- le Bütünkşme" konulu konferansta konu- şan Çakan, "Boğazlardan miryonlarca ton petrol nasıl geçecekrir. Hazar'ın kirtiiiğin- den bahsedilirken boğaziann içine girdiği tehlikeierden bahsetmek mecburiyeti var- dff. Üsdeniteceksorumlulukhepimizindir" dîye konuştu. Bu arada. toplantıya ilişkin gazetecile- rin sorulannı yanıtlayan KEİ tş Konseyi ve DElK Yönetim Kurulu üyesi Nifaat Gök- yiğit de, artık bu enerji konferansının her sene Istanbul'da yapılmasına karar verildi- ğini, bunun çok önemli bir gelişme oldu- ğunu söyledi. Gökyiğit. Rus petrolünün Boğazlar'dan geçerek dünyaya ulaşacak olmasının Istanbul açısından tehükeli ol- duğunu söyledi. Deniz aln hattı yıl sonuna bitiyor Mavi Akım projesinin Karadeniz'deki boru hattınm döşenmesini üstlenen. hal- ka açık dünyanın 6. büyük petrol ve gaz şirketi Italyan Vlttorio Mincato, Türki- ye'nin ana ulaşım koridorlanndan birine ev sahipliği yapmaya doğal bir aday ol- duğu düşüncesini dıle getirerek bu yılın sonuna kadar Mavi Akım boru hattının deniz altı döşemesini bitireceklerini kay- detti. Mincato, ENI'nin Bakû-Ceyhan petrol boru hattının detayh mühendıslik çalışmalanna katılmaya istekli olduğunu açıkladı. BOTAŞ Genel Müdürü Gökhan Yar- dnn ise sanayi kuruluşlanna doğalgaz verme işini bir senede halledeceklerini söyledi. Yardım, Malatya-Kahramanma- raş, Kahramanmaraş-Adana, Adana- Mersin, Konya-Isparta, Isparta-Nazilli, Nazilli-Niğde boru hattı çahşmalannın sonuna geldiklerini söyledi. Öte yandan BP Grubu Başkanı Sir Jofan Brornıe, Baku-Tiflis-Ceyhan boru hattınm Boğazlar'm yükünü azaltacağmı ve Şah Deniz Gazı projesinin Türkiye ve Avrupa ülkelerinin enerji ihtiyacını kar- şılayacağını söyledi. mercimeğe, fiğden "aromatik ve nbbi bitkilere" kadar çeşitli öneriler yer alıyor. Hükümetin "Tütün Yasası ile birlikte tütün destekkme sisteminin değiştirilmesinin üreticiler üzerindetd etkisinin karşüanmasuıa yönefik" geliştirilen projeleri özetle şöyle: • Ülke çapında, "doğrudan geiir desteği" sisteminin uygulamasına geçilecek. • Reforaıun gerçekleştirilmesi için Dünya Bankası'ndan 600 milyon dolar tutannda proje kredisi sağlanacak. • Alternatif ürün projesi, gereksinim fazlası üretim yapılan Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde; Adıyaman, Bingöl, Batman. Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Malatya, Mardin, Muş, Siirt ve Van illerinde uygulanacak. • Hayvancılık projeleri desteklenecek. Bu konuya ilişkin bütceden 48 trilyon liralık kaynak aynldı. Özellikle Doğu ve Güneydoğu illerinde tütün üreticileri hayvancılığa yönlendirilecek. • Yem bitkileri üretim projeleriyle, yatınm giderlerinin yüzde 30'u, işletme giderlerinin yüzde 20'si doğrudan üreticiye ödenecek. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER limsah Gözyaşları Kalp krizı geçiren 32 yıllık öğretmen Aliye Düzel'i üç hastane geri çevirince Milliyet manşetinden "Affet bizi öğretmenim" diye başlık atmış. Sağlık bakanın- dan başlayan, hastane yönetimlerine, doktorlara uza- nan bir halkada öncelikle sağlıkçılar suçlanıyor. Ucu- zundan popülizm yapılıyor, işin can daman atlanıyor. Aliye Düzel öğretmenin durumu, başına gelenler, bizim sağlık, sosyal güverılik sistemlerimizde yaptığı- mız seçimlerin doğal, kaçınılmaz sonucu. Ortada özel birolayın bulunması gerekli suçlulan yok. Genel birdu- rumun, büyük çoğunluk için geçeıii olan sonucu var. Bu ülkede alınan bütün ekonomik, sıyasal, sosyal ka- rarlar, sağlık hızmetlenne ilişkin öncelikler, sadece ve sadece çok parası olanlann yeterli sağlık hizmeti gö- rebilecekleri bir düzenı geçerli kılıyor. On binlerce, yüz binlerce, milyonlarca çahşan insan, ışçi ve memur, or- ta ve dar gelırli, insana yaraşır tedavi olma haklanna sahip değil. Aliye Düzel öğretmenin başına gelenlere karşı olmak için öncelikle ve özellikle doğrudan sağlık para ilişki- sinin kopanldığı bir sağlık sistemini savunmak gerek. Türk Tabipler Birliği, sağlıkçılar, insan yaşamını teh- dit eden bu kötü gidişı durdurmak, bızı uyarmak için çok çırpındılar. Son birkaç ayın ıçindekı çok anlamlı ey- lemleri, direnışleri dahil, onlardan gelen seslere kulak tıkamaktayız. Hem sosyal güvenlik sistemlerini kara delik olarak görecek, sağlıkta özelleştırmeleri, doktor- lann kamu geliri dışında özel gelirlerle yaşamlarını kur- tarmalannı savunacaksınız, hem de insanca sağlık hizmeti ısteyeceksiniz. Çökertilmeleri için her şeyin yapıldığı SSK, Emekli Sandığı, Bağ-Kur'un üniversite, kamu hastanelerine ödenmemış tedavi borçları dağ gibi büyüyecek, ilaç borçlan nedeniyle eczaneler kapanacak, doktorlar maaşlan ile değil muayenehane, özel hastane gelirle- ri ile yaşamlarını topaıiamak zorunda kalacaklar.. ama Aliye Düzel öğretmen insana yaraşır tedavi hakların- dan yararlanacak. Olabilir mi? Istersecıiz Eskışehır-Bılecık Tabip Odası'ndan gel- miş son verılere dayalı bir broşürden "Nasıl bir sağlık ortamında" olduğumuza, sağlıkçılann görev yapmak- ta olduklanna bir kez daha bir göz atalım.. Sağlık Bakanlığı bütçelerine ayrılan paylar, ABD'de yüzde 19, Almanya'da yüzde 17, Portekız'de yüzde 9, Macaristan'da yüzde 7, Türkiye'de yüzde 3. Kişi başına sağlık harcaması, ABD'de 3708 dolar, Almanya'da 3036, Portekiz'de 873, Macaristan'da 306, Türkiye'de 108 dolar. Yıllara göre Sağlık Bakanlığı bütçemizin genel büt- çe içinde 1960'ta 5.7 olan pay 1998'de yüzde 2.65'e kadar düşmüş. Yıllar içinde vergi ödemeleri, sigorta primleri paylan dolar karşılığı nerede ise aynı kalıyor, cepten ödemeler payı 5 yıl içinde iki katı bir artış gös- teriyor. Pekı ya genel bütçe payının yıllar içinde düzen- li olarak oransal azalması, döner sermaye oranlannın artması bilinçli bir sağlık politikası tercihı değil mi? Sağlık Bakanlığı harcamalannda bu çarpıklık daha da göze batıyor, sağlık harcamalannın kaynağının bütçe olmayıp döner sermaye yolu ile hastanın karşılaması olduğunu ortaya çıkanyor. Yatınm harcamalarına parası bulunmayan SSK'nin anlaşmalı hekim ve müessese harcamalannın yüzde 35'lere, hariçte ilaç harcamalanmn yüzde 47'lere var- ması nasıl açıklanır? Sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi yasasının yü- rürlüğe girmesinin kırkıncı yılındayız. Grafikler son 15 yılda yapılan tedavi kurumlarının özel ağırlıklı olduğu- nu ortaya koyuyor. Buna karşın yatak doluluk oranla- n Sağlık Bakanlığı yüzde 55.8, SSK yüzde 69.7, üni- versite yüzde 70.9, özel yüzde 25.5. Ozel sağlık birim- lennin ne kadar verimli(!) olduklannı ortaya koyuyor. Sağlık çalışanlarının tümünün dolar karşılığı gelirie- rinin sürekli düştüğü ise hiç bilinmeyen değil. Sonuç olarak yalnızca kamuda çalışan doktorlann oranı yüz- de 28'de kalırken yarı sürelı, özelleıie birlikte ikinci üçüncü işte çalışarak yaşamaya mahkûm edilen dok- tor oranı yüzde 58. Türkiye dünya karşılaştırmalannda aynı gelir gru- bundaki ülkelerden bile sağlık göstergelerinde geriler- de kalıyor (kişi başına hekim sayısı, kişiye düşen ya- tak sayısı, dogumdayaşam beklentisi.. gibi). Ve son söz: "Yeni bir kriz ortamında sizlerle bu broşürü paylaşmadaki amaç, onlarca yıldır (kriz ve tasarruf) kelimelerinın sağlık alanında ne anla- ma geldiğini tartışmaya açmaktı. Kamu kaynakla- n, dolayısıyla sağlık hizmetlerini azaltmak, krizden çıkışta başka hiçbir politika üretmeden, dayat- mak... Görüldüğü gibi sağlıktan tasarruf hepimizi yıkıma, felakete sürüklemektedir." Evet, "Parası olana değil, herkese ulaşabilir, ni- telikli, eşit ve ücretsiz bir sağlık hizmeti için gere- ken çabayı göstermek" sadece tabipler birlikleri- nin savundukları, haber değeri olmayan görüşler olmamalı değil mi? sukransoner(a yahoo.com Zap derdinden kurtaran televizyon Ekonomi Servisi - Profilo Telra Elektro- nik San. ve Ticaret AŞ, Saba, Telefunken ve Siemens markalan ile "aküh" televizyonlan piyasaya sundu. Profilo'nun Çerkez- köy'de bulunan fabri- kasını basın mensupla- nna gezdiren Genel Müdür Göksen Körez- lioğlu. yeni teknoloji televizyonlan sayesin- de izlenmekte olunan programın başlangıç ve bitiş saati ile bir sonraki programın ne olduğunun ve türüne göre konusunun uzak- tan kumandanın tek tu- şuyla öğrenilebildiğini bildirdi. Körezlioğlu. "İzleyi- ciler, sürekli zaping yap- ma derdinden de kur- tulacaklar" dedi. Kö- rezlioğlu, reklam vere- nin seçmiş olduğu rek- lam bilgisinin ekranda otomatik olarak belirdi- ğini söyledi.