Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 MAYIS 2001 ÇARŞAMBA 8 HABERLER Derviş'in programı; zam yağmuru, ücretlerde gerileme, tanm desteklerine sınırlama, sağlık primlerine artış öngörüyor Ifoksulluk programıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Genişleti- len Tüıkiye'nin güçlü ekonomiye geçiş progra- mı, KİT ürünlerinin Türk Lirası'nın değer kay- bı ve enflasyon hedefine koşut olarak artnnlma- sını, özellikle elektrik fiyatlannda artışı, sağhk primlerinin arttınlmasını içeriyor. Tanmsal des- teklemeler, hedef enflasyonla sınırlanırken ya- bancı sermayenin önünü açmak için pek çok yasada değişikliğe gidilmek üzere hazırlık ça- hşmalan yapılması öngörülüyor. Programda, 2002 yılsonu TEFE yüzde 16.6. TÜFE yüzde 2 0 i 2 O 0 3 y ı l m d a ?a TEFE yûzde 12.4, TÜFE yüzde 15 olarak öngörüldü. Programda büyü- me tahminleri 2002'de yüzde 5, 2003'te yüzde 6 olarak ortaya konulurken program tam olarak uygulanırsa bu rakamlann yüzde 7'yi bulabile- ceği belirtildi. Programa göre cari ışlemler den- gesi2001 ydında 1 milyar dolar, 2002'de 1.7 mil- yar dolar. 2003 'te 1.2 milyar dolar açık verecek. Dışsatım hedefi de 2001 'de 34.1.2002'de 36.5, 2003'te 39.3 milyar dolar; dışalım hedefi ise 2001'de 47, 2002'de 49.9, 2003'te 53.6 milyar dolar olarak belirlendi. Brüt dışborç stokunun da 2001 yılında yüzde 66.2 düzeyinden 2003 'te yüzde 56.8'e indirilmesi öngörüldü. Kamuke- iMF'den programa onay 3.8 milyar dolar serbest VVASHEVGTON (Cumhuriyet)-Ulus- lararası Para Fonu (IMF) İcra Direk- törleri Kurulu. Türkiye'nin ekonomik programını ve finansal paketini onay- larken 3.8 milyar dolarhk krediyi ser- best bıraktı. Türkiye'ye. IMF ve Dün- ya Bankası'ndan toplam 14.8 milyar dolar dış kaynak aktanlacak. IMF İcra Direktörleri Kurulu'nun, Türkiye'nin yeni ekonomik programı ve fınans paketini ele aldığı toplantı, dün akşam Washington'daki IMF merke- zinde yapddı. Yaklaşık 5.5 saat süren top- lantının ardından Türkiye'nin ek niyet mektubu ve finans paketi onaylandı. IMF İcra Direktörleri Kurulu. ilk aşa- mada verilecek kredinin 3.8 milyar do- larhk bölümünün serbest bırakılması- na karar verdi. Türkiye'ye para akışı- nuı zamana yayıldığı toplantıda, 25 Ha- ziran ve 25 Temmuz'da da 1.5'er mil- yar dolar verilmesi benimsendi. 6 mil- yar dolarhk kaynak ise eylül ve kasım aylannda gelecek. Böylece IMF'den toplam 12.8 milyar dolar, Dünya Ban- kası'ndan ise yaklaşık 2 milyar dolar kre- di kullanılacak. Serdengecti: Rezervlere 2.4 milyar dolar ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Merkez Bankası Başkanı Süreyya Ser- dengecti, IMF ve Dünya Bankası'ndan gelecek net 2.4 milyar dolarhk kayna- ğın Merkez Bankası rezervlerini destek- lemek amacıyla kullanılacağını sÖyle- di. Bu olanağın, kamu ve fon bankala- n operasyonu ile iç borç stokunun sür- dürülebihrhği için Hazine'nin 5 aylık dönemde fonlanması için kullanılaca- ğını açıklayan Serdengecti, kamu ve fon bankalan için yapılacak borçlan- malarla iç borç stokunun ulusal gelire oranının yüzde 41 'den yüzde 61 'e çıka- cağmı bildirdi. Serdengecti, para tabanının da 2000 yıhndaki 5.8 katrilyon lıralık düzeyin- den 7.3 katrilyon liraya çıkacağını kay- detti. Kamu ve fon bankalannı Merkez Bankası'nın 19 katrilyon lira fonladığı- nı açıklayan Serdengecti, piyasa katı- hmcılannı aşın tepkileri konusunda uyardı. Serdengecti, dünkü basm top- lantısında, yeni politika çerçevesinde döviz piyasasına ancak kısa dönemde oluşacak aşın dalgalanmalan giderme yönünde müdahale edeceklerini, bu- nun için de döviz ihale yöntemini kul- lanacaklannı söyledi. hedefleri • 2002'de TEFE yüzde 16.6, 2003'te TEFE yüzde 12.4. • Büyüme; 2002'de yüzde 5, 2003'te yüzde 6 olacak. • Cari işlemler; 2001'de 1, 2002'de 1.7, 2003'te 1.2 milyar dolar açık verecek. • Dışsatım hedefi; 2001'de 34.1 milyar dolar, 2002'de 36.5 milyar dolar, 2003'te 39.3 milyar dolar. Ulusal gelir; 2001 yılında 182.4 katrilyon lira, 2002'de 245.8 katrilyon lira, 2003 yılında 303.6 katrilyon lira olacak. simi borçlanma gereğinin ulusal gelire oranı da 2001 yıhndaki yüzde 17.1 düzeyinden 2003'te yüzde 6.9'a düşürülecek. Kamu ve fon banka- lanna 15 Mayıs itibanyla 44 katrilyon liralık tahvil verildiği kaydedilen programda, 2001 ve 2002 yıllannda reel faiz oranlannın yüzde 36.4, yüzde 20 olması varsayıldı. Devlet Bakanı Kemal Derviş'in daha önce açıkladığı "Türkiye'nin güçlü ekonomiye geçiş programı'' 75 maddeden 140 maddeye çıkan- larak kitapçık haline getirildi. Programda, faiz dışındaki harcamalann kısılarak fazla verilme- si anlamına gelen faizdışı dengenin ulusal ge- lire oranının 2001 yılında yüzde 5.1, 2002 ve 2003 yılında yüzde 5.6 düzeyinde olması ön- görüldü. Bütçe açığının da 2001 yılında ulusal gelirin yüzde 15'i düzeyinden 2002'de yüzde 13.6'ya, 2003'de yüzde 10.5'e düşürülmesi he- deflendi. Kamu kesimi net borç stokunun ulu- sal gelire oranının 2001 yılında yüzde 78.5, 2002'de yüzde 70.4, 2003'te yüzde 64.9'a ın- dirilmesi, net dış borcun da ulusal gelire oranı- nın 2001'de yüzde 34.2. 2002'de yüzde 28.3, 2003'te yüzde 23.5 olması planlandı. Progra- ma göre, cari işlemler dengesi ulusal gelirin yüzde 0.6'sı düzeyinde açık verecek. Bu açık 2002'de yüzde 0.9, 2003'te yüzde 0.6 olacak. Ulusal gelir 2001 yılında 182.4 katrilyon lira. 2002'de 245.8 katrilyon lira. 2003 yılında 303.6 katrilyon lira olacak. Programda yeni olarak yer alan düzenlemeler şöyle: • KlT'lerin tarife ve ücretlerinde yeni enflas- yon hedefleri ve TL'nin değer kaybıyla artan maliyetlerine uygun artış yapılacak. tşletme ma- liyetleri, reel olarak azaltılacak. Tanmsal des- tekleme fıyatlan, öngörülen enflasyonu aşma- yacak. Şeker pancan kotalan 11.5 mılyon tona indirilecek. TEAŞ'ın elektrik satış fiyatı kilo- vatbaşına4.5 centte tutulacak ve satın alınan elekt- riğin maliyetinin karşılanması için ücret ve ta- nfeler arttınlacak. KlT'lerde, Telekom'da, ka- mu bankalannda emekli olacak personelin aza- mi yüzde 15 'i oranında eleman istihdam edile- cek. • Artık, piyasadan kaynaklanan riskler için enerji projelerine Hazine garantisi verilmeyecek. • Sağlık primleri ve katkı paylan sosyal gü- venlik reformunun parçası olarak arttınlacak. • Bütçe dışı fonlar, mali olmayan KİT'ler, iş- sizlik fonu ve yerel yönetimleri içerecek şekil- de tanımlanan toplam kamu kesimi faiz dışı faz- lasının, ulusal gelire oranırun 2000 yılında yüz- de 2.8,2001 'de yüzde 5.5,2002'de yüzde 6.5'e yükseltilmesi hedeflenmektedir. 2001 yılında faiz dışı fazla, en az 9.3 katrilyon lira olacak. • Faiz dışı harcamalarda ilk programda yüz- de 9 öngörülen reel azalma miktan, yüzde 8 olarak kesinleştirildi. Cari yatınm ve bazı trans- fer harcamalannda da ulusal gelirin yüzde 1.5'i oranında tasarruf öngörülüyor. • Sayısı 2 bin 650'yi bulan döner sermayele- rin en az yansı. 2001 'de kapatılacak. • Harcamacı kuruluşlann özel hesaplanna aktanlan bütün gelirler bütçeye aktanlacak. Yolsuzlukla mûcadele komitesi • Kamu sektöründe yönetimin iyileştirilme- si için Hazine, Başbakanhk Teftiş Kurulu, MA- SAK ve îçişleri Bakanlığı yetkililerinin katıla- cağı bir komite oluşturuldu. Hükümet ve sivil toplumun, yolsuzlukla mûcadele etmesine ola- nak sağlayacak bu komite, eylül ayı sonuna ka- dar kamu yönetimini iyileştirecek plan hazırla- yacak. • Doğrudan yatınmın önündeki idari ve bü- rokratik engelleri ortadan kaldrracak bir eylem planı çahşması başlatıldı, kısa sürede tamamlan- ması hedeflenmekte. Yabancı sermaye yatın- mını özendirmek amacıyla Ticaret Kanunu, lmar Kanunu ve yatınmı doğrudan etkileyecek diğer kanunlar kısa sürede incelenerek gerekli deği- şiklikler yapılacak. Makroekonomik istikrar, özelleştirmenin hızlanması ve yapısal reform- lar paralelinde yabancı sermaye yatınmlan ül- kemize daha fazla yönelecek. Bakan, daha uygun koşullarda dış kaynak bulunamayacağını savundu Dervîş pembe tablo çizdi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-Eko- nomiden sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş, yönetım anlayışına ilişkin açıkla- malanyla. çıkanlan yasalann uygulama aşamasıyla ilgili siyasilere uyanlarda bu- lunurken iç banş havası gerektiğini belir- terek de yumuşak bir görüntü çızmeye ça- lışo. Derviş, ekonomiye ilişkin de özellik- le yaz aylanndan itibaren pembe bir tablo ortaya koyarken tüm üst kurullarda önü- müzdeki günlerde değişikliğe gidileceği- niaçıkladı. Derviş, IMF'den sağlanan kay- nağın vade ve faizine ilişkin açıklama yap- mazken dahauygun koşullarda kaynak bu- lunamayacağını söyledi. Kemal Derviş, dün IMF îcra Kurulu'ndan çıkacakkredı onaymın beklendiği saatler- deAnkara'da gazetecilere ekonomik prog- ram ve ek niyet mektubuyla ilgili açıkla- malardabulundu. Malıye veparapolitıka- lanyla desteklenecek istikrar ile yapısal reformlan programın iki temel boyutu ola- rak ortaya koyan Derviş, programın çok önemli boyutunun, borcun ulusal gelire oranınm yüzde 70lerden aşağı düşûrmek olduğunu anlatö. Reformlan başkalan is- tediği için değil, Türkiye'nin yaranna ol- duğu için istediklerini ve Türk kadrolar tarafından hazırlandığını söyleyen Derviş, IMF'yle yapılan görüşmelerde de politi- ka, dış işleri ve savunmayla ilgili hiçbir ko- nunun olmadığını belirtti. Derviş, dış kuruluşlann yönetim anla- yışıyla UgUenmelerinin son derece doğal olduğunu ileri sürdü. Derviş, hükümete de bir yasanm çıkmasının ancak başlangıç olduğunu, programın başansı için yönetim anlayışmda programa destefc veren ve ay- nntılanyla uygulanmasıru isteyen yöneti- ciler olması gerektiğini söyledi. IMF ve Dünya Bankası'ndan ilk etapta 4 milyar dolara yakm, 2001 yılı içinde de yaklaşık 15 milyar dolarlık kaynağın hibe değil borç olduğunu vurgulayarak vade ve maliyetinin uygun olduğunu, Türkiye'nin daha iyi koşullarda kaynak bulamayacağı- nı söyleyen Derviş, bu dış kaynağın etki- sininhemen faizlerde görülecegini savun- du. Derviş, devlet giderlerinin arttınlmama- sı gerektiğini vurgularken "îşçierdeprog- ranu zedeleyecek bir artış abp sonra enf- lasyonla keB<Mierinin de kaybedeceklerini bffiyorlardırsanm»rum''dedi. Derviş, ya- salann hızla çıkanlmasıyla yeterli tarnş- ma yapılamadığıni kabul ederken ekono- miyi yangından kurtarmak için bunun ge- rekli olduğunu savundu. Derviş, Bankalar Yasası'yla fona Hazi- ne'den aktanlan kaynaklann tasfiyesinin yeni bir görev zaran oluşturduğunu kabul etmezken bunun gerekçesini fondaki ban- kalann özellikle yurtdışı yükümlülükleri için getirilen devlet güvencesiyle açıkla- maya çalıştı. Bununönceden bilinerek eko- nominin sağhğı için yapüdığıra, ama mik- tannı tam olarak bilemediklerini söyleyen Derviş, Telekom'la ilgili bir soru üzerine, özelleştirmeye taraf olduklannı, ancakana hedeflerinin yönetim anlayışı olduğunu açıkladı. "Bugünkü tetekom pryasasında olumsuzdunım yüzünden özeheşmesüçin 2 yıl daha bekiememiz yaraıiı olabifir" diyen Derviş, BDDK Başkanı dışmda üyelerinin 1 yıl bile dotmadan görevden alınmalannı "Bankacılık reformunu ve denedemegörevini yapan insanlann fark- hdeneyünteriolsaniteNrtakmohınrnası gerekh-or ve başkana da destek vermea gerekiyor" diye açıkladı. Derviş, yakıız BDDK'de, Telekomünikasyon Kurulu da dahil diğer tüm kurullarda değişiklik olabileceğini kaydetti. Memııra 2. yarı yıl zamım yüzde 5ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - IMF'nin onayladığı ve bugün 01.15'te açıklanan niyet mektubunda, memura ikinci yan yıl için tem- muz ayında yapılacak zammın yüzde 5 olaca- ğı, enflasyon bu rakamı geçerse ayarlamanın 2001 yılsonundan önce yapılacağı açıklandı. Türkiye, IMF heyeti tarafından mayıs, hazi- ran, temmuz aylannda heray denetlenecek. Da- ha sonra eylül ve kasım aylannda, gelecek yıl- dan itibaren de 3'er aylık dönemlerde dene- tim gerçekleştirilecek. Niyet mektubundaki taahhüt ve politikala- nn yeterli olacağına inandıklannı, ancak ge- rekli görüldüğü takdirde fonla düzenli görüş ahşverişiyle ek tedbir almaya hazır bulundu- ğunu bildiren Devlet Bakanı Kemal Derviş ve Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeç- ti, bu niyet mektubuyla önceki programın 6. ve 7. gözden geçirmel.erinin tamamlanması- nı talep ederek eski programa yeni şekliyle de- vam edileceğini ortaya koydu. Niyet mektu- bunda TÜFE hedefi, yüzde 52.5 yerine yüz- de 52 olarak öngörülürken kamu bankalannın gecelik borçlanma ihtiyaçlannın azaltıbnası ve kaldınlması 6. ve 7. ile 8. gözden geçirmenin ön koşulu olarak yer aldı. Mektupfâ, TEAŞ veTEDAŞ'ın çoğunlukhıs- selerinin özelleştirilmesine yönelik çalışma- lara yer verilirken TEKEL. 2002 sonuna ka- dar özelleştirilecek. Telekom'un yönetimine özel sektör deneyimi olan kişilerin atanacağı taahhüt edilen niyet mektubunda. Ulaştırma Bakanlığı'nın karşı çıkmasına karşın IMF'ye taahhüt edildiğı için geçirildiği ortaya çıkan şu cümleler de yer aldı: "Hazine'ye Türk Te- lekom'un anasözleşmesinde Ulaşûrma Bakan- lığı'run onayını gerektirmeksizin dcgişiklikkr yapma, Türk Telekom'un yönetim kurulunu ve yÖHetimini atama yetkisini verme. Teleko- münikasyon hizmetkrine \c ah>apısma ilişkin tümlisansverme\etkilerini Tekkomünikasyon Düzenleme Kurulu'na devreden düzcnlcme (6. ve 7. gözden geçirmenin ön koşulu).'' Devlet arazüerinin satış planının Mayıs 2001'de şekillendirileceği kaydedilen mek- tupta, harcamalann ulusal gelirdeki artışın al- tında arttınlacağı taahhütüne de yer verildi. Mekrupta. faiz oranlan prograrrun varsayım- lan doğrultusunda düşmezse, ek mali önlem- lenn \oirürlüğe ko\ulacağı belirtilirken "Söz konusupolitikalannsüalaştmlmasma faizoran- lan üzerindeki baskının hafıfletilmesinin yanı sıra ortavaddi mali uyum sürecinin desteklen- mesinde ihtiyaç duyulacaknr" denildi. Mektupta, ATV' nın her ay en az TEFE enf- lasyonu kadar arttınlacağı belirtildi. YAPILACAK DÜZENLEMELER Programın eylem takvimi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)-TBMM iradesini yok sayan program, hangi yasanın hangi tarihte kabul edileceğini düzenleyen bir eylem takvimi içeriyor. "Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı r> ndaki 27 mad- delik takvimde yapılanlar dışmda gelecek dönemde gerçekleştirilecek düzenle- meler şöyle: • TMSF ve kamu ban- kalannın gecelik yüküm- lülüklen 16 Mart 2001 ta- rihindeki (21.7 katrilyon li- ra) en az 3'te 2 oranında aşağı çekilecek (Mayıs). • TMSF ve kamu banka- lannın kalan gecelik borç- lanma gerekleri kalduıla- cak (Haziran). • TMSF ve kamu banka- larının, Merkez Banka- sı'ndaki repo stoklan 7 kat- rilyon lirayla sımrlanacak (Mayıs sonu). • Emlak Bankası kapatı- larak yükümlülükleri Zira- at Bankasrna devredüecek. (Mayıs sonu) • 6 bankanın birleştirü- diği Sümerbank'a ek kay- nak aktanlacak (Mayıs). • TMSF'de kalan diğer 7 bankanın sermaye yapısı- nın güçlendirilmesi sağla- nacak. (Mayıs). • Teklifte bulunulmamış 4 banka, ikinci bir geçiş bankasına ahnacak veya li- kidite sağlanacak. (Mayıs sonu). • Geriye kalan fon ban- kalan sahlacak, likidite sağ- lanacak veya tasfıye edil- ecek. (2001 sonu). • Bağlı kredilerin düzen- lemesi kabul edilecek (Ha- ziran). • Bankalann muhasebe standartları uluslararası standartlara uyumlaştınla- cak (2002 yıh başından iti- baren). • Kalan 15 bütçe içi fon (Destekleme Fiyat İstikrar Fonu hariç) ve 2 bütçe dışı fonun kapatıhnası (Hazi- ran sonu). • Döner sermaye işlet- meleri en az yanya indiri- lecek (2001 sonu). • Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Yasası çı- kanlacak (Haziran sonu). • 2002 bütçe tasansına bütçe dışı fonlar, sosyal gü- venlik kuruluşlan, döner sermayeler, Hazine'nin ger- çekleşmesi olası yükümlü- lükleri, bütün KİT'ler ve yerel yönetimler ile ilgili hesaplar ve mali dunımla- n eklenecek. • Kamu İhale Yasası çıkanlacak (15 Ekim). • Telekom için yeni pro- fesyonel kurul ve yönetim ekibi atanacak (Mayıs). • Tütün Yasası'nın ka- bulü (Mayıs). • Tahkimle ilgili deği- şikliği tam olarak uygula- yacak bir yasanın Mec- lis'ten geçirihnesi (Yaz ta- tiline girmeden önce). • Ek bütçenin kabulü (Haziran). • Vergi düzenlemesinin çıkanlması (Mayıs sonu). • 2000 yılı sonunda ulu- sal gelirin yüzde 2'si düze- yindeki özel sektörün bi- rikmiş vergi borçlan stoku- nun azaltüması (2001 sonu). Bankacılığa yeni yüz EkonomiServisi-Banka- cılık Düzenleme ve Denet- leme Kurumu (BDDK) u Bankacılık Sektörü Veni- den Yapuandırma Progra- mı"nı açıkladı. Programa göre Emlak Bankası tasfı- ye edilirken Ziraat ve Halk bankalan da 3 yıl içinde özelleştirilecek. Programın temel amaç- lan, "Kamubankalannıis- rikrarsızhkunsuruolmak- tan çıkarmak. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) büny«sindeki ban- kalann sorunlannı çözü- me kavuşturmak ve özel bankalann sağhkh bir ya- pıya kavuşmalaruu sağla- mak" olarak sıralandı. Programa göre, bankalarda yapılacak önemli düzenle- meler şöyle: . Merkez Bankası ile ya- pılanlardışında gecelikyü- kürnlüiüklerinortadankal- dırüması. Merkez Banka- s'na olan gecelikyükümlü- tükkrin suuriandmtanasL . Bu yükümlülüklerin ge- ri ödenerek kamu banka- lannın bilançolannın kü- çültülmesi. . Görev zararlannm ta- mamen tasfîye edümesL . Kamu bankalannnı or- tak yönetilmesi. . Emlak Bankası'nın tas- fiye edilerek Ziraat Ban- kası'na devredilmesi. . Vakıflar Bankası'nın özeUeştirilmesL . Verimsiz şubelerin ka- patılması, personel azaltı- nu, emeküliğin teşvik edil- mesi. Ziraat ve Halk banka- iannın 3 yü içinde özefleş- tinlmesL . Fon bankalanrun bir- leştirilmesi. . Merkez Bankas'ylay*- pılanlardışında gecelikyn- kümlüKiklerinortadan ka(- dınlmasL . Bilanço yapısuun dû- zeltilmesi ve sermayeleri- nin güçlendirilmesi. . 2001 sonuna kadar fon bankalannın saüş veya tas- fiyesi.