Katalog

Ek Sayfa 2 2001 BÖYLE GECTİ EKONOMİ Ekonomide neler oldu? Ocak Borsa yeni yıla 9.437, dolar 677 bin, mark da 322 bin liradan başladı. Yıllık enflasyon 2000 yılında TEFE'de 32.7, TÜFE'de ise yiizde39oldu. Tuncay Özilhan, TÜSİAD Başkanı oldu. Şubatlzmıt T\ıncay Ozilhan. Körfez Geçişi ihalesi iptal edildi. IMF 1.4 milyar doiarlık yeni kredi dilimini serbest bıraktı. 22 Şubat'ta Merkez Bankası dalgali kura geçişin ilk gününde dolann fiyatını 689 bin liradan 964 bin liraya çıkardı. Ulusal Bank'a el konuldu. Mart Derviş, ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı olarak kabineyegırdı.Başbakan Ecevit, Süreyya Serdengeçti'nin Merkez Bankası Başkanhğı'na KemalDerviş. atanacağını açıkladı. Merkez Bankası Başkanı GazlErçelcmekli oldu.BDDKBaşkanı Zekeriya Temizel istifa ctti. Emlakbank'ın özelleştirilmesi gündeme geldi. Iktisat Bankası'na el konuldu. Dolar 1 milyon sınırını aştı. Nisan Etibank davasında Dinç BUgin tutuklandı. TÜSİAD hükümette revizyon isterken TOBB istifa çağnsında bulundu. Halk Bankası Genel Müdürü Yenal Ansen görevden alındı. Emlakbank'ın kapatılacağı açıklandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhıır Ersümer istifa etti. Borsa fırladı, döviz düştü. Mayıs Türk Telekom'a soruşturma açıldı. Bankacılık Yasası Meclis'ten geçti. IMF'den 3.9 milyar dolar tutannda kredi dilimi geldi. özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanı Yiiksel Yalova istifa etti. Haziran lnterbank ve Esbank, Etibank çatısı altında birleşti. Rifat Hisarcıkboğlu TOBB Başkanlıgı'na seçildi. Tütün Yasası Meclis'ten geçti. IMF ile Telekom krizi yaşandı. Yurtdışına çıkışta 50 dolar karşılığı harç mecburiyeti getirildı. Temmuz BDDK; Bayındırbank, Sitebank, Kcntbank, EGS Bank ve Tarişbank'ı Fon'a aldı. IMF ve Dünya Bankası, 3.2 milyar doiarlık dilimi onayladı. Ağustos IMF, Türkiye'ye vereceği 1.5 milyar doiarlık kredi dilimini onayladı. lşadamı İJzeyirGarihöldürüldü. IMF 1. Başkan Yardımcısı Stanley Fischer görevınden aynldı. Eylttl Ecevit, zordaki şırketlerin ödeyemediği borçlannın taksite bağlanacağını açıkladı. Bankalarda vergi numarası uygulaması başladı. Bayındırlıkve tskân Bakanı KorayAydın istifa etti ABD'ye yönelik terörist saldırılar gerçekleşti. Koray Aydın. Ekim Garanti ile Osmanlı Bankası'nın birleşeceğı açıklandı. BDDK., Bankekspres unvanının Tekfenbank olarak değiştirilmesini onayladı. Demirbank, HSCB'ye devredıldı. Kasım 20 milyon liralık banknottedavülegirdi. Maliye Bakanlığı bazı ürünlerde yıl sonuna kadar KDV oranlarını yüzde 26'dan yüzde 18'e çekti. Dünya Bankası Türkiye'yi, yenıden üst ortalama gelirli ülkcler sınıfına çıkardı. IMF, Türkiye'ye 2002 yıhnda 10 milyar İJLHG doiarlık ek kaynak vereceğini duyurdu. Kamuda alınacak tasarruf önlemleri açıklandı. SEUE. tndirim günleri kampanyaları başlatıldı. Toprakbank Fon'a devredildi. Aralık Fon, EGS Bank ve Iktisat Bankası'nın mevduatını dıger bankalara devretti. tktisat Bankası'nın kapatılmasına karar verildi. Kentbank ve Etibank 28 Aralık tarihi itibarıyla kapandı. Yalnızca umut kaldı Türkiye yeni yıla, katrilyonlarca iç ve dış borç, milyonlarca işsiz ve enflasyonla merhaba diyecek Ekonomi Servisi 2001 yılını Cumhurıyet tarihınin en denn ekonomik kriziyle boğuşarakgeçiren Türkiye, yeni yıla, işsizlik, katrilyonlarca iç ve dış borç, kronikleşen bütçe açığı ve enflasyondan oluşan • Geçen yıla olumsuz ekonomik damgasını vuran, tabloyla "merhaba" binlerce İşyerinin diyecek. Türkiye, Şubat ayında Başbakan Ecevit ile Cumhurbaşkanı Sezer arasında yaşanan tartışmanın piyasalarda yarattığı sarsıntıyla "açığa çıkan" bunalımın ardından dövız dalgalanmaya bırakıldı. Bankacılık sektöründe tasfiyelerleanılacak2001 yılında, 1999 Aralık ayında IMF'yle uygulanmaya başlanan ekonomik istikrar programı çöktü. Dünya Bankası Başkan Yardımcılarından Kemal Derviş, ekonomıden sorumlu Devlet Bakanı olarak kabineye girdi. Merkez Bankası Başkanlığı'naSüreyyaScrdengeçti, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Başkanhğı'na Engin Akçakoca, Hazine Müsteşarlığı'na da Faik Öztrak getirildi. Yıllık enflasyonun TEFE'de yüzde 28.3, TÜFE'de yüzde 35.9'a kadar gerilediği şubat ayında dalgalı kura geçişle birlikte hâlâ süren yüksek oranlı zam yağmuru başladı. 21 Şubat'ta patlak veren krizde repo faizlerinde tırmanış yüzde 7 bin 500'ü bulurken borsa 3 günde yüzde 29.3 oranında değer yitirdi. Bankalaruı Merkez Bankasf ndan 3 milyar dolar satın aldığı iddiaları gazetelerde yeraldı. Merkez Bankası dalgalı kura geçişin ilk gününde doların fiyatını 689 bin liradan 964 bin liraya çıkardı. Faizler yüzde 5 ıla 200'leri gördü. Söz konusu günlerde IMF'den gelen "Dalgalı kura geçişi destekliyoruz" açıklamaları ve ardından başlayan temaslar, bugünlerde hazırlığı süren, bır anlamda yeni bir kemer sıkma programuıın, standby anlaşmasınm sınyallerini verdi. Kredi kartlannda aylık faizlerin yüzde 60'lara kadar tırmandığı şubat ayından itibaren sonu gelmeyen bankalar operasyonu başladı. Esnaf eylemleri, Telekom'un özelleştirilmesi tartışmaları, güçlü ekonomiye geçiş programı ile IMF'den gelecek ek kaynak miktarı, yılın ikınci çeyreğinde en önemli konulan oluşrurdu. Tahkım, bankacılık, Telekom, şeker ile doğalgazda devlet tekelıni kaldıran birçok kanun çıkarıldı. kalmasına neden olan ikincisine yine save hâlâ etkisini sürdüren dece "umut" devreyoksullaşma Oldu. kapanmasına ve milyonlarca insan.n işsiz krizin sonucu ise isslzllk Bankacılık, bilişim, medya, imalat sanayii başta olmak üzere lıemen hemen bütün sektörlerdeki istihdam daralması, sendıkalar ile meslek odalarının hesabına göre 1.5 milyon kışinin işsiz kalmasına neden olurken 2001 'de yine pek çok alanda ücrctlcr geriledi ya da yerınde saydı. Yüzde 130'a ulaşan devalüasyon ve yüzde 90'lan yakalayan enflasyon sonucunda tüketimin de düşmesı sorunları daha da içinden çıkılamaz hale getirdi. diyor. Geride kalan yıl içinde tarıhin küçülme rekorunu kıran Türkiye'de kriz herkesin gelırinden 1.083 dolar götürdü. Yıl içinde gayri safi milli hasıla (GSMH) yaklaşık 76 milyar dolar azaldı. J2 IMFye tam teslimiyet Türkiye 'ye verdiği destek için birtakım yasaları şart koşan IMF, krizden çıkış adı altında tütün, şeker gibi kısa vadede etkisı görülemeyecek düzenlemeleri Türkiye 'ye dayattı. ANKARA (Cumhuriyet Bttrosu) Türkiye'yi bır kurullar cennetıne dönüştüren IMF yasalarının ortak özelliği ise sosyal devlet özelliğini ortadan kaldırmaya yönelik düzenlemelen ıçermesi oldu. Yıl içerısınde çıkanlan ve koalisyon içindekı dengeleri de etkileyen ekonomi yasalarının başlıcaları şöyle: Elektrik Piyasası Yasası: Elektrik pıyasasını tamaımyla özelleştiren yasa tasarısı 20 Şubat 2001 tarihinde kabul edildi. Bireysel Emeklilik Yasası: Sosyal güvenlik sıstcmınin özelleştınlmesınde bır adım olarak göriilen yasal düzenleme, 28 Mart 2001 tarihinde kabul edildi. Şeker Yasası: Şcker pancan üretımının kısıtlanmasını ve şeker fabnkalannın ozelleştirilmesini öngören düzenleme, 4 Nisan 2001 tarihinde kabul edildi. Ekonomik ve Sosyal Konsey Yasası: Güçlü Ekonomiye Geçiş Programının öngördüğü yasalardan biri olan ve II Nisan 2001 tarihinde kabul edilen düzenlemeyle, ESK'ye yasal bır kimlık kazandırıldı. Doğalgaz Yasası: Devlet Bakanı Kcmal Derviş'in ivedi kabul ettıği düzenlemeyle, doğalgaz piyasası yerli ve yabancı firmalara açıldı.. Srv il Havacıhk Yasası'nda değişiklik: Havayolu ücret tarifelennin belırlenmesi konusunda bakanlığı devre dışı bırakan ve Derviş yasalan arasında bulunan düzenleme, 19 Nisan 2001 tarihinde kabul edildi. Kamulaştırnıa Yasası: 24 Nisan 2001 tarihinde kabul edilen düzenlemeyle, kamulaştırma yapmak ıçin, yeterli mülkiyet koşulu getirildi. Merkez Bankası Yasası: IMF'nın yeni programa destek koşulu olarak ıstedıği 15 yasa içerisinde yer alan Merkez Bankası'nın bağımsızlaştınlması ve Para Politikası Kurulu'nun oluşturulmasını içeren düzenleme 25 Nisan 2001 tarihinde TBMM'den geçti. Bankalar Yasası'nda değişiklikler: Derviş Yasalan olarak bılinen düzcnlemelerden biri olan yasa, 12 Mayıs 2001 tarihinde TBMM'den geçti. Iasanda son anda değişiklik yapan ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş, BDDK'yi yeniden oluşturmak ıçın Bakanlar Kurulu'ndan yetkı aldı. Telekom Yasası: Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Kemal Derviş'lc, MHP arasında uzun dönem gergınlığe neden olan Telekom Yasası, 12 Mayıs 2001 tarihinde kabul edildi. Kanıu Bankalarının Birleştirilmesi Yasası: Kanıu bankalarının tek bir çatı altında toplanmasını ve 15 fonun tasfiye edılmesine ilışkin yasa tasansı, 19 Haziran 2001 tarihinde kabul edildi. Tahkim Yasası: 21 Haziran 2001 tarihinde yasalaşan düzenlemeyle, yabancı sermaye unsuru taşıyan her firmanın, uluslararası tahkime gıtme yolu açıldı. Hazine Ara/ilerinin Satışı Yasası: Kamunun gelır kaynağı olarak gördüğü hazine arazilerinin satışını düzenleyen yasa, 29 Haziran 2001 tanhınde çıkarıldı. Bankacıların kâbus yılı 20 banka tarih oldu, 40 bin bankacı işsiz kaldı; sektördeki kriz Türkiye ekonomisine damgasını vurdu Ekonomi Servisi Krıze damgasını vuran bankacılık sektörü 2001 yılında 40 bin bankacının işsiz kaldığı, 20 bankanın ise tarıh olduğu bir yıla sahne oldu. Yıl içinde kapatılan • Batan bankaların ve banka sayısı, birleşen birleşmelerin faturası veya devredilen bançalışanlara çıktı. kalarla birlikte 20'ye Türkiye ekonomisi de ulaştı. Sistemin toplam aktiflerinde yüzsektörün içinde de 30'lukhızlı bir kübulunduğu çülme yaşandı. 2001 zafiyetinden ağır yılında 10 bankanın darbe aldı. kapısına kilıt vunılurken BDDK sisteme çekidiizen vermek ıçın bir dizi operasyon gerçekleştirdi. Bankalar Kanunu'na ise yeni düzenlemeler getirildi. Yılın ikinci yansında ise sıstemde batık kredi sorunu patladı. özellikle reel sektörün kredi borçlarını ödeyememesı nedeniyle sektörün takipteki alacakları 9 katrilyon liraya ulaştı. Kamu bankalarında devlet personellenne yeni sözleşmeler imzalatılarak istihdam daraltmaya ortam hazırlandı. Birçok bankacı emekli edilmek içın "sürgün" niteliğinde tayinlerle karşı karşıya kaldı. Yıl içinde biri kamu bankası toplam altı banka başka bankalarla birleştirilirken ya da devredılirken dört yatırım bankasının faaliyet iznı kaldınldı. Böylece, kapanan toplam banka sayısı 20'ye kadar yükseldı. Mali bünyeleri bozulduğu için Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na alınan Yurtbank, Egebank, Yaşarbank, Bank Kapital ve Ulusal Bank, Sümerbank çatısı altında birleştirilerekkapatıldı. lnterbank ve Esbank'ın Etibank çatısı altında birleştirilmesine karar veren BDDK, daha sonra bu çatı bankasının da kapatılmasını kararlaştırdı. Ayrıca, Kentbank ve tktisat Bankası'nın kapısına da kilit vuruldu. izin verildi. HSCB ise Demirbank ile birleşti. Son olarak fon bünyesındekı EGS Bank'ın Bayındırbank çatısı altına alınmasına karar verildi. Bankacılık sektörü açısından "sancılı bir yıl ctlan" 2001 yılında, dört yatınm bankasının faaliyet ıznı kaldınldı. Böylelikle kapatılan söz konusu dört bankayı Okan Yatırım Bankası, Atlas Yatırım Bankası, Park Yatırım Bankası ve Kıbrıs Kredi Bankası oluşturdu. Krızin ardından bankacılık sektöründe gerçekleştınlen operasyonların etkisiyle Tasarruf Mevduatı Sıgorta Fonu'ndaki bankaların sayısı 19'a çıkmıştı. Daha sonra yapılan tasfiye, devir ve birleşmelerle birlikte fondaki banka sayısı 5'e ındi. Son olarak fonda Toprakbank, Tarişbank, Sitebank, Bayındırbank ve Türk Tıcaret Bankası kaldı. mı için Osmanlı ve Kdrfez. Carantl'de BDDK, yıl içinde, altı bankanın başka bankalarla birleştirilmesine veya devrıne ızin verdi. Doğuş Grubu'nun bankalarından Körfezbank, Osmanlı Bankası'ylabırleştinldi. Daha sonra da Osmanlı Bankası'nın, grubun diğer bankası olan Garanti Bankası'yla birleştirilmesine izin verildi. Kamu bankalarından Emlak Bankası tasfiye edilerek şubeleri dığer kamu bankası olan Ziraat Bankası'na devredildi. Bank Expres, Tekfenbank'a devredilirken The Chase Manhattan Bank ile Morgan Guaranty Trust Company'nin bırleşmesine