Katalog

31 ARALIK 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur(« cumhuriyet.com.tr 13 2001'de beyazperde nitelikli, özgün yapımlar kazandı. îzleyicinin ilgisi festivallerde yoğunlaştı Sinemanın yüzü Doğu'ya dönüktü SINEMA ffi GAMZEAKDEMtR 2001 'de geleceğine ilişkin iyimser tahminlerin üst noktada olduğu yıllardan birini yaşayan Türk sinemasında, bu yılki filmlenn büyük bir bölümü çoksesliliğin, yenı arayışlara yönelişlcrin başanlı örneklen olarak değerlendirıldi. Türk sınemasının çoğulcu bir arayışı seçtığınin göstergesi olarak iyiye yorumlanan bu çeşitlilik gişede bir iki filtn dışında pek yüz güldüremese de nitelik açısından umut tazeleyen bir çizgideydi. Türk sinemasında yenl slnemacılar Bu yılki filmlerin çoğu; güçlü öyküleri, yetkin senaryolar, usta görsel zoom'lara dayanan gerçekçi insan portreleriyle ekrana taşıyan, yeni sinemacılann yapıtlan olmalanyla öne çıktı. Banş Pirhasan (O da Beni Seviyor), Zeki Demirkubuz (Yazgı), Handan tpekçi (Büyük Adam Küçük Aşk), Ydmaz Erdoğan önıer Faruk Sorak (Vizontele) ve Fotograf la, Kazım Öz'ün başı çektiği yönetmenler, sinemaseverlere şiir tadında öykünmeler içeren yapıtlannda dozunda duygusal pencereler açtılar. Filmlerde öne çıkan bir başka nokta da hem yerli hem yabancı arenada çoğunun yüzünün Doğu'ya dönük olmasıydı. Usta ellerde ayn iskeletlerde işlenen bu ortak tema, Doğu'dan çıkılan serüvenlere epik bir ağ örgüsünde davet etti izleyenleri. Doğu'da gelişmelere uzak bir kasabaya getirilen televizyonun yarattığı sosyal hareketlenme çerçevesinde geri bıraktınlmışlığın trajedisini komedi yoluyla duyumsatan Vizontele de yılın çok konuşulan filmlerindendi. Farklı kuşaklardan ınsanlann, tüm aynlıklanna karşın eski taştan bir ev ve bir avuç toprak çerçevesinde ortak bir sevgi paydasında buluşmalannın konu edildiği Herkes Kendi Evinde (Semih Kaplanoğhı) ise Erol Keskin'in performansıyla öne çıktı. Sıradışı yönetmen Ferzan özpetek'in, eşinin erkek sevgilisi olduğunu öğrenen bir kadının sonraki süreçte yaşamına giren ve gerçek sevgiyi bulmasına kılavuzluk eden sıradışı zümrelerin gerçeğini konu ettiği, Italya adına uluslararası arenada ödüle doymayan filmi Catail Periler'i de iyi film sıralamasında üstlerdeydi. Bu yıl vizyona giren diğer filmler başlıca Hemşo (Ömer Uğur), Dansöz (Savaş Ay), Manıf (Serdar Akar), ltiraf (Zcki Demirkubuz), Dava (Gani Rüzgâr Şavata) şeklinde sıralandı. Yerli festivallerde zengin program • 20. Uluslararası tstanbul Film FestivalL, 2001'de dolu bir programla start aldı.Evrenin MeIekIeri'yle(Thor Fridriksonn) başlayan festivalde Bertrand Tavernier'in Geceyansı'na Doğru, Şölen Başbyor, Kırda Bir Pazar; Amerikan bağımsız sinemasının ustalanndan Küçük Korku Dükkanı gibi yapıtlan ılgı topladı. Sunulan diğer filmler başlıca; Sıcak Çikolata (Claude Chabrol), Haürhyorum, Evet Haürhyorum'un da aralarında olduğu 14 filmiyle Marcello Mastroianni toplu gösterisi;Paramparça Aşklar veKöpekler (Alejandro G. Inarritu); Kadın Olduğum Gün (Marziyeh Meshkini);BernardoBertolucci'nin 1900 ve sansürsüz Paris'te Son Tango'su; Herkes Kendi Evinde (Semih Kaplanoglu); Garip (Memduh Ün) ve Wojaczek(Lech J. Majevvskı) şeklinde sıralandı. • Banş teması üzerine şekillenen 38. Antalya Film Festivali'nde bu yıl ilk kez Köyde Sinema Şenliği veBir Sinema Bir Ülke adı alhnda Italya'nın konuk olduğu ve Düş ve Gerçek Arasında, Gökyüzü Düşüyor, Moskova GüzeU gibi filmlerin sunulduğu iki yeni bölüm yer aldı. Festivalin Ulusal Uzun Metrajlı Film Yanşması bölümünde Vizontele (Yılmaz Erdoğan / ömer Faruk Sorak), Hemşo (ömer Uğur), Yazgı (Zeki Demirkubuz), Maruf (Serdar Akar), Fotograf (Kazım öz) gibi yapımların yer aldığı 16 film izleyiciyle buluştu. • Gazetemiz yazan Mahmut Tali öngören anısına düzenlenen 350 filmin gösterildiği 13. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde, Dünya Sineması bölümünün bu yılki aslan toplu fibn gösterimleri gerçekleştirilen Robert Bresson ve Andrej Wajda'ydı. Festivalde aynca Türk sinemasının ustalanndan Lütfü Ömer Akad'ın filmlerınden oluşan bir toplu gösterim de düzenlendi. • 4. Uluslararası Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festrvali'nın programında, bu yıl Türk sinemasına emeği geçmiş kadınlan anlatan belgesellerin yanı sıra Kate VVoods, Marta Mezaros, Ann VVheller gibi dünya sinemasına emeği geçen kadın yönetmenlerin filmlen de gösterıldi. Fransız sineması özel bölümünde ise Her Şey Bir Yana (Solveing Anstreing); tyi tş (Claire Denis) gibı yapıtlar sunulurken Ustaya Saygı bölümünün konuğu, Yaraüklar; Çaüsız, Kuralsız; Arükçılarve Ben; 5'ten 7'ye Cleo adlı filmleriyle Yeni Dalga Akımı'nın büyükannesi yönetmen Agnes Varda'ydı. • 7. Avrupa Filmleri Gezici Film Festivali'nin açılış gecesinde 50. sanat yılını kutlayan Atıf Yılmaz'a kendisi için hazırlanan Yönetmen: AbfYılmazadh kitap verildi. Zeki Demirkubuz: Aşk, Adı ve Merhamet Öyküleri 19942001 başiığı altında yönetmenin C Blok, Masumiyet, Uçüncü Sayfa, Yazgı, ltiraf adlı filmlennin gösterildiği bir toplu gösterim de yer aldı. Ridley Scott'm Roma tarihinden kesitler sunduğu 'Gladyatör' filmi beş Oscar aldı. YitirdiJderimiz v' Gazetemizin sinema yazarlanndan Turhan Cürkan, 26 Mart'ta 75 yaşında yaşama veda etti. 1965 yılından bu yana yaptığı aynntılı arşiv çalışmalanyla Agâh özgüç ile birlikte Yeşilçam'ın tarihine ışık tutan Gürkan'ın sinemaya ilişkin Dünya Basınında Yılnıaz Güney adlı bir kitabı da bulunuyordu. \/ Sinemanın dev aktörlerinden Anthony Quinn, 3 Haziran'da öldü. Viva Zapata ve Yaşama Iutkusu filmleriyle Oscar kazanan aktör ardında Zorba, Arzu Iramvayı, Sonsuz Sokaklar, Çağn gibi dev yapıtlar bıraktı. • Garsoniyer, Bazılan Sıcak Sever, îki Tkşrab, Garip Bir Çift, Sokak Kızı trma, Missing, İki Hınzır Adam gibı unutulmaz yapıtlann sevimli yüzü Jack Lenunon 29 Haziran'da yaşama veda etti. ^ Acı Aşk filmiyle tanınan Italyan yönetmen Mauro Bolognini, 14 Mayıs'ta 78 yaşında öldü. • Chitty Chitty Bang Bang adlı çocuk filmiyle tanınan senaryo yazan ve yönetmen Ken Hughes, 3 Mayıs'ta 779 yaşında öldü. Hughes, TheTrials of Oscar Wilde (1960) ve Cromwell (1980) gibi yapıtlanyla tanınıyordu. • Görüntü yönetmeni Henri Alekan, 15 Haziran'da yaşamını yitirdi. Alekan'ın başlıca yapıtlan arasında Güzel ile Çirkin ve Topkapı bulunuyordu. CANNES'DA MOULIN ROUGE RÜZGÂRI 54. Uluslararası Cannes Film FestrvalTnin açıhşı bohem havalı, renkü görüntüleri ve kostümkriyle vizyona girdiği her ülkede gündeme oturan, Nicole Kidman ve Ewan McGregor'hı Moulin Rouge'la (Kırmızı Değirmen) yapıldL 1899'un Parisi'nde sıradışı gece klübü Moulin Rouge'da gelişen kınk bir aşk öyküsünün anlaüldığı romans, yıhn beklenen filmiydL Altuı Palmiye'yi ise Oğlunıun Odası (Nanni Moretti) kazandı. Oscar'da sürpriz yoktu Sarhoş AtJar Zamanı (Bahman Ghobadi), AmeUe(JeanPıerre Jeunet), Paramparça Aşklar veKöpekler (Alejandro G. Inarritu), Pfyanist (Michael Haneke), Aşk Zamanı (WongKar Wai), Gladyatör (Rıdley Scott), Trafik (Steven Soderbergh), Kaplan ve Ejderha (Ang Lee), Yüzüklerin Efendisi(Peter Jackson), YapayZekâ (Steven Spielberg), Çikolata (Lassa Hallström), Kandahar (Mahsen Makhmalbaf), Moulin Rouge (Baz Luhrmann) hem konulan hem de festivallerdeki başanlanyla sinema gündemini uzun süre meşgul etti. 73. Oscar ödülleri'nde gelenek yine bozulmadı. Tören tüm dünyada sinema sektörünü bu yıl da ele geçiren her konudan cilalı filmlerin kıyasıya rekabet ettiği bir star piyasası niteliğindeydi. Ridley Scott'ın entrika, iktidar, cesaret üçgenınde Roma tarihinden kesitler sunan Russell Crovve'lu Gladyatör'ü, 5 Oscarla törene damgasını vurdu. 4 Oscar alan Trafik (Steven Soderbergh) ise Benicio Del Toro'yu yıldızlaştırdı. Oscarlı bir diğer Soderbergh filmi de Tatfı Bela'ydı. Erin Brockovich adlı bir kadını canlandıran Juüa Roberts'ın ödül getiren performansı çıtayı iyice yükselttiğinin işaretiydi. Lasse Hallström'ün 'taÜY filmi Çikolata da izleyenleri çikolata tadında bir Juliette Binoche ve Johnny Deep'le buluşturdu. Sinemanın yüzünü Doğu'ya döndüğünün yabancı arenadaki ispatı, Ang Lee'nın bol ödüllü 18. yüzyılın Çini'nde yaşanan iktidar mücadelelerini etkileyici doğa görüntüleri ve usta dövüş sahneleri eşliğınde aktardığı epik dövüş sanatlan draması Kaplan ve Ejderha'ydı. Venedlk'te düflün vardı Açıhşı Toz (Milcho Manchevsld) ile yapılan 58. Venedik Film Festivali'nde Altuı Aslan'ı Muson Düğünü( Mıra Nair) kazandı.Toplam 140 filmin gösteriLriği festivalde 41 film yanştı. 51. Berlin Film Festivali'nin açıhşı Stalingrad Savaşı'na gerçekdışı bir yaklaşım getirmekle eleştirilen Kapıdald Düşman (JeanJacques Annaud)'la yapıldı. Cınsellığın ışlendığı yılın en sıradışı filmi Mahremiyet'in (Patrice Cherau) en iyi film seçilmesiyse tutucu çevrelerin tepkisini çektı. LoneScherfig'ın yeni bir dogmaörneği olarak ıııtelenen dokuz monoton yaşama ayna tuttuğu Yeni Başlayanlar İçin ttalyanca'sı da kayda değer yapımlardandı. 20. Uluslararası Istanbul Film Festlvall En iyi Türk filmi: Dar Alanda Kısa Paslaşmalar (Serdar Akar); Herkes Kendi Evinde (Semih Kaplanoglu). En iyi Türk yönetmeni: Serdar Akar. En iyi kadın oyuncu: Sanem Çelik (Filler ve Çimen). En iyi erkek oyuncu: Erol Keskin (Herkes Kendi Evinde); Savaş Dinçel (Dar Alanda Kısa Paslaşmalar). Onur ödülü: Bertrand Tivernier, Roger Corman, lurgut Ören, Fatma Girik Ulusal Yanşma FIPRESCI Ödülü: Filler ve Çimen. 2001 'in en iyileri Demirkubuz (Yazgı). En iyi kadın oyuncu: DemetAkbağ (Vizontele); YeşimSalkını (Şarkıcı). En iyi erkek oyuncu: Altan Erkekli (Vizontele). Onur ödülü: Ediz Hun, Bülent Oran, Sırn Gültekin, Ömer Kavur. Yıldınm Onel Am ödülü: Kerim Afşar. oyuncu: Isabella Huppert (The Piano Teacher). En iyi erkek oyuncu: BenoitMagimel (The Piano Teacher). ödülü: Lütfü ömer Akad. 73. Oscar ödüllerl En iyi film: Gladyatör. En iyi yönetmen: Steven Soderbergh (Trafik). En iyi kadın oyuncu: Julia Roberts (Tatlı Bela). En iyi erkek oyuncu: Russell Crowe (Gladyatör). En iyi yabancı film. Kaplan ve Ejderha (Ang Lee). 58. Venedik Fllm Festlvall En iyi film: Muson Düğünü (Mira Nair). En iyi yânetmen: Babak Peyami (Gizli Oylar). En iyi kadın oyuncu: Sandra Ccccarelli (Bu Dünyanın Dışında). En iyi erkek oyuncu: Luigi Lo Cascio (Gözümün Feri). Onur ödülü: EricRohmer 13. Uluslararası Ankara Fllm Festlvall En iyi film: Herkes Kendi Evinde (Semih Kaplanoglu). En iyi yönetmen: Zeki Demirkubuz (ltiraf). En iyi kadın oyuncu: ZeynepTokuş (Yazgı). En iyi erkek oyuncu: Şükran Güngör (Büyük Adam Küçük Aşk). Aziz Nesin Emek 51. Berlin Fllm Festlvall En iyi film: Mahrenüyet (Patrice Chereau). En iyi yönetmen: LingChengSheng (Fındık Güzeli). En iyi kadın oyuncu: Kerry Fox (Mahremıyet). En iyi erkek oyuncu: Benicio Del Toro (Trafik). En iyi Avrupa filmi: Mahremiyet DOĞU'NUN MlSTİK YÜZÜ Ang Lee'nin 18. yüzyılın Çini'nde yaşanan iktidar mücadelelerini konu alan, etkileyici doğa görüntülerinin yer aldığı epik dövüş sanatlan draması 'Kaplan vı* Ejderha en iyi yabancı film Oscar'ını aldı. 38. Antalya Altın portakal Film Festlvall En iyi film: Büyük Adam Küçük Aşk (Handan tpekçi). En iyi yönetmen: Zeki 54. cannes Fllm Festlvall En iyi film: Oğlumun Odaa (Nanni Moretti). En iyi yönetmen: Joel Coen (The Man Who Wasn't There) ve David Lynch (Mulholland Drive). En iyi kadın