Katalog

f ANKARA 2001 BÖYLE GEÇTİ Ek Sayfa 3 Ankara'da neler oldu? 30 Ocak: TBMM'deki içtüzük görüşmeleri sırasında çıkan kavga sonucunda kuliste kalp krizi geçiren DYP Şanlıurfa Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu yaşamını yitirdi. 8 Şubat: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Esad Coşan ile damadı Ali YüccIUyarerin Siilcymaniye Camii bahçesine gömülmesine olanak tanıyan kararname taslağını imzalamayarak Başbakanlık'a geri gönderdi. 19 Şubat: MGK toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında sert bir tartışma yaşandı. »u j . , •n lMart:Baş1 bakan Ecevit ın Türkiye'ye davet ettiği Diinya Bankası Başkan Yardımcısı Kemal Derviş, devlet bakanlıgına atandı. 15 Mart: Erdallnönü, CHP'den istifa ettiğini açıkladı. 19 Mart: Türkiye'yi AB üyeliğinc taşıyacak Ulusal Program Bakanlar Kurulu'nda görüşülerek onaylandı. 18 Nisan: CavitÇağlar ABD'de tutuklandı. 29 Nisan: DSP'nin 5. olagan kurultayı yapıldı. 2 Mayıs: Ankara DGM Savcısı Nuh Mete Yüksel, Mavi Akım projesiyle ilgili soruşturma başlattı. 8 Mayıs: Cumhur Ersümer'in istifasıyla boşalan Enerji ve Tabii Kaynaİdar Bakanlığf na Zcki Çakan atandı. 31 Mayıs: Devlet Bakanı Yüksel Yalova görevinden istifa etti. 1 Haziran: Egebank'ın eski sahibi Yahya Murat Demirel'in de aralannda bulunduğu 36 sanık yargılanmaya başladı. 5 Haziran: îçişleri Bakanı Sadettin Tantan, Yalova'dan boşalan devlet bakanlığına getirildi. Içişleri Bakanlığı'na Rüştü Kâzım Yiicelen, devlet bakanlığına da Yılmaz Karakoyunlu atandı. 6 Haziran: Sadettin Tantan c . bakanhk g ö r e . Sadettin Tantan. vinden ve ANAP'tan istifa etti. 22 Haziran: Anayasa Mahkemesi, FP'nin temelli kapatılmasına karar verdi. 1 Temmuz: CHP'nin29. olağan kurultayında Deniz Baykal yeniden genel başkan seçıldi. 17 Temmuz: Ulaştırma Bakanı Enis Öksiiz görevinden istifa etti. 20 Temmuz: RecaiKutan liderliğinde Saadct Partisi kuruldu. 8 Ağustos: Devlet Bakanlığı'na Nejat Arseven, Turizm Bakanlığı'naiseMustafaTaşar atandı. 14 Ağustos: Adalet ve Kalkınma Partisi T • r J *. kuruldu. TayıpErdo&uı. , . R() $ E y f l | ray Aydın, Bayındırlık ve tskân Bakanlığı'ndan istifa etti. 19 Eyiil: Abdulkadir Akcan, Bayındırlık ve tskân Bakanlığı'na atandı. 10 Ekim: TBMM üenel Kurulıı, yıırtdışına asker gönderıne ve yurtdışından asker kabul etme konusunda hiikümete yetki verilmesini öngören tezkereyi kabul etti. 27 Kasım: MHP'lı Ahmet Çakar, diızenledıği basın toplantısıyla uSalkım Hanım'ın Taneleri" tartışmasını başlattı. 28 Kasım: Cumhurbaşkanı Sezer, DGM'lerin görev alanını daraltan yasayı TBMM'ye geri gönderdi. Kemal Dervis dönemi MGK'deki tartışmayla fitillenen ekonomik bunalım yılı: IMF'ye tam teslimiyet, bunahma devam TUREY KOSE ANKARACumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Başbakan Bülent Ecevit'e anayasa fırlattığı MGK'nin 19 Şubat 2001 tarihli topFazİlet PartİSİ'nİn lantısı ve bu tartışmaynırken SP ve AKP siyasal yaşama katıldı. TBMM'nin 2001 yılındaki en önemli yasama çalışmaları ıse 34 maddelik anayasa değışikliği ile 75 yıllık Medeni Yasa'nın değiştirilmesi oldu. 2001 yılının önemli gelişmeleri ana başlıklarıyla şöyle: Anayasa kitapçığını fırlatma tartışması: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'le tartışan Başbakan Bülent Ecevit, MGK'nin 19 Şubat tarihli toplantısını terk etti. Ecevit, "gündeme geçilmeden önce kaımı }>örevlilerinin önünde cumhurbaşkanınııı sö/. alarak son derece terbiye dışı bir üslupla kendisine ağu~ ithamlarda bulunduğunu" söyledı. Sezer'in, Ecevit'e anayasa fırlattığı ve Başbakan Y»rdımcısı llüsamettin Özkan'ın da kendisine "Nankör kedi" dıye bağırdığı haberleri kulislere yansıdı. Dolar ve gecelik faizler fırladı, borsa dibe vurdu. Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada, "MGK toplanü düzenine uynıadan Başbakan Ecevit'i aşarak araya giren l>ir bakanın saygı dışı nıüdahale, söz ve davranışlan üzerine Başbakan ve bakanlann toplanuyı terk ettikleri" bildirildi. Ekonoınide Dervişdönemi: MGK'deki tartışma üzerine tırmanan ekonomik bunahma çöziim aranırken Başbakan Bülent Ecevit'in Türkiye'ye davet ettiği Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Kemal Derviş, 3 Mart günü ekonomiden sorumlu devlet bakanhğına atandı. DSP'detokaÜıkongre: DSP 5. Olağan Kurultayı 29 Nisan'da yapıldı. Kurultayda Ecevit'ın karşısına aday olarak çıkan Aydın Milletvekili SemaPişkinsütkonuşturulmadı, oğlu tartaklandı. Pişkinsüt partiden istifa etti. Milliğörüş parçalandı: Anayasa Mahkemesi, 22 Haziran 2001 tarihinde "laik cumhuriyet ilkesineaykıneylemlerr nedeniyle FP'nin kapatılmasına karar verdi. Beyan ve eylemlenyle partinin kapatılmasına neden olduklan gerekçesiyle Nazlı Ilıcak ve Bekir Sobacı'nın milletvekillikJeri düşürüldü. Merve Kavakçı, Nazlı Ilıcak, Bekir Sobacı, Ramazan Yenidede ve Mehmet Sılay'a 5 yıl süreyle sıyasi yasak getirildi. Bu karar "Milli Görüş"ün bölünmesine yol açtı ve bu hareketten iki partı doğdıı Kabincdc değişiklikler: ANAP'ta Içişleri Bakanı Sadettin Tantan ile ANAP lideri ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmazarasındaki gerginlik Tantan'ın istifasıyla sonuçlandı. ANAP'lı Enerii Bakanı Cumhur Ersümer ye Devlet Bakanı Yüksel Yalova ile MHP'li Bayındırlık Bakanı KorayAydınve Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz bakanhk görevlerinden istifa etti. MHP'li Devlet Bakanı Abdülhaluk Çay da liderinin yardım etmeyi kabul etmediği Türk kurultayı için eski Cumhurbaşkanı Sülcyınaıı Dcmirerden yardım isteyince görevinden alındı. Genel kurulda olüm: tçtüzük değişikligi nedeniyle tartışmalı bir oturumun yaşandığı 30 Ocak günü DYP Şanlıurfa Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu kuliste kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi. Şıhanlıoğlu ile genel kurulda yumruklaşan MHP'li Mehmet Kundakçı ile CahitTekelioglu hakkında "kasbn aşdması suretiyle adam öldünne" suçlamasıyla dava açıldı. Anayasa değişikliğine nıaaj gölgesi: TBMM 'nin 2001 yaşama yılı etkinliklerine anayasa değişiklikleri damgasını vurdu. 37 maddelik anayasa değişikligi önerisi genel kurııla geldi. Dokunulmazlıklarıyla ilgili sınırlamalar getiren maddeye "hayır" diyeıı milletvekilleri, alelacele birönergeyle maaşlanna zam getiren bir düzenlemeyı öneriye eklediler. Uluslararası sözleşmelerin yasalardan üstün tutulması ve AKP lideri Erdoğan'a siyaset yolunu açabileceği belirtilen maddeler de reddedildi. Cumhurbaşkanı Sezer, milletvekili maaşlanyla ilgili maddcyı halkoyuna götüreceğinı açıklayınca ciddi bir bunalım yaşandı ve sonunda TBMM yeni bir düzenleme yaparak geri adım atmak zonında kaldı. 75 yılbk Medeni Yasa değişti: Medeni Yasa'da 2 yıllık bir çahşmanın sonucunda köklü değişiklikler yapıldı. Cinsiyet aynmına son verilirken "Koca,ailenin reisidir" hükmü kaldırıldı. Kadın ve erkeğe evlilikle eşıt söz hakkı tanınırken evlilik yaşı 17'ye yükseltildi. Resmi nikâh olmadan imanı nikâhı yapılamayacağı hükme bağlanırken evlat edinme yaşı 35'ten 30'a indirildi. "Onur kıncı davranış" boşanma nedenlen arasına alınırken erkeğe de nafaka isteme hakkı tanındı. Eski mal rejimi terk edilerek evlilik sırasında edinilen malların eşler arasında eşıt paylaşımını öngören "edinilmiş mallara katılma rcjinıi" yasal mal rejimi olarak benimsendi. Ancak, eski evlilere yeni mal rejimi için sözleşme yapnialan koşulıı getirildi. Köşkhükümet aüşnıaları: 2001 yılı boyunca Çankaya ile hükümet arasındaki gerginliklercksik olmadı. Anayasa değişikligi sürecinde gerginlik iyıce tırmanırken Sezer bir yıl içinde 4 yasayı veto etti. RTÜK, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yargılanması, tütün ve çete suçlannı DGM kapsamından çıkaran yasaları TBMM'ye geri gönderdi. CHP'den kopmalar ve yeni arayışlar: Seçimlerde partisinin barajın altında kalması üzerine CHP genel başkanlığından çekilen Deniz Baykal, 29. olağan kongrede yeniden genel başkanhğa seçıldi. Bunun üzerine, Erdallnönü, Murat karayalçın, Ercan Karakaş gibi isimlerin de aralarında bulunduğu çok sayıda CHP'li partisindenaynldı. FlkriSaglar da ıhraç edıldi. lnönü, bir süre yeni bir partinin kuruluş çalışmalannı yürüttü. Ancak daha sonra çekildiğinı açıkladı. Bu karar solda yeni bir partı kurma çalışmalannı sürdürenleri zor duruma sokarken arayışlar çok parçalı olarak sürdüriilmeye başlandı. • kapat,lmas,ylaMİIIİ Goruş parçalandı. SP ve AKP siyasal yaşama katlldl. TBMM'nİn en Önemlİ j ^ yllma 2001 vurdu. Liderlerindeğiştirmemektedirendiği Bakan yasama çalışmaları ise34maddelik a n a y a s a değişikllğl ile 7 5 yilllk Medenİ Yasa'nin değİŞtİrilmeSİ 0 | c | u ! ar Kur " ! ^ lu ^ ^ a X mazlıklar nedeniyle bazı bakanların istifa ya da görevden uzaklaştınlmasıyla bir ölçüde yenilendı. 2001 yılı, TBMM aritmetiği ve milletvekili rozetlerinin de sık sık değiştiği bir yıl oldu. Fazilet Partisi'nin kapatılmasıyla "miüi göriiş" parçala politikada yüzler gülüyor SERKAIN DEIVIİRTAŞ ANKARA Tarihinin en büyük ekonomik bunalımıyla birlikte siyasi ve toplumsal sorunlar geçiren Tiirkiye'nin yüzü, 200l'de dış politikada özellikle Avrupa Birliği (AB) ile ilişkiler ve Kıbns'ta yeniden görüşmelerin başlaması nedeniyle güldü. 11 Eylül olaylannın ardından yılın son dört ayında • 2001 yılının en hızlı bir diploması trafığı yaönemli dış politik şayan Türkiye'nin, Afganisgelişmeleri kuşkusuz tan'da konuşlu Usanıc bin Ladin ve Taleban'a yönelik "Son11 Eylül saldırılarının suzözgürlük" operasyonuna ardından yaşandı. katılımının gündeme gelmesi Türkiye de ABD'nin heyecan yarattı. stratejik ortağı ve 11 Eylül ve Afganistan: 2001 NATO'da müttefiki yılının en önemli dış politik olayları, 11 Eylül saldınlanolarak 'Sonsuz özgürlük' harekâtına nın ardından yaşandı. Saldınnın dışandan yapıldığı gereketkin katılım gösteren çesiyle NATO'nun 5. maddeülkeler arasında yer sinin yaşama gcçirilmesi, Türaldı. Afganistan ile de kiye'yi de gelişmelerın mertarihi ilişkileri bulunan kezine yerleştirdi. Dışişleri Bakanı IsmailCem'ın Kâbil'e Türkiye, ülkenin giderek yeni yönetimle temasyeniden ta bulunması, gelecekte oluşyapılandırılması turulması hedeflenen işbırlığı sürecinde de aktif rol açısından başanlı oldu. oynama ABD Ue iliskiler: 11 Eylül olaylan, TürkıyeABD ilişkiarayışlarında. lerinin geleceği açısından da büyük önem kazandı. Türkiye'nin iyi birNATO müttefiki ve stratejik ortak olarak ABD'ye desteği VVashington'da memnuniyetle karşılandı. Ancak Türkiye, ABD'nin terörle mücadeleyi bahane ederek Körfez Savaşı'ndan kalma Saddam Hüseyin hesabını tamamlama arayışlanndan büyük kaygı duyuyor. AGSP'de uzlaşma: Yaklaşık 2 yıldır yoğun pazarlıklara neden olan Avrupa Güvenlik ve Savunma Polıktıkası ile ilgili olarak yılın son aylarında Türkiye, ABD ve Ingiltere heyetleri bir sonuca ulaşmak için büyük çaba harcadılar. Sonunda Türkiye, AGSP'nin ıki NATO müttefiki arasında olası çatışmalara ve Kıbns'taki anlaşmazlıklara müdahale etmeyeceği yönünde garanti aldı ve AB'ninotonomoperasyonlarında karar alma süreçlerine katılma yönündeki ısrarından vazgeçmis. oldu. Ancak Yunanistan'ın hcnüz bu uzlaşmaya onay vermemesi, konunun 2002'ye sarkmasına neden oldu. başkanhğı, sonuç bildirgesine, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerine geçilmesi yönünde ıfadelen sokturmayı başardı. AB ile terör sıkıntısı TürkiyeAB ilişkilerindeki sorunlu alan ise AB'nin 11 Eylül sonrasında terörle mücadele kapsamında hazırladığı terör listesıne PKK ve DHKPC gibi örgütleri almama eğilimiyle oluştu. Ankara, bu örgütlerin AB ülkelerindeki mali kaynaklannı Türkiye'deki elemanlanna aktararak can kaybına da neden olan terör eylemlerini gerçekleştirdiklerini belirterek bu örgütlerin listeye alınmalannı ve mali bağlantılarının araştınlarakçökertilmesini istedi. AB ise terörün tanımına ilişkin çalışmalarda "eylem" unsurunu ön plana çıkararak Türkiye'nin tezlerini öncmsemedı. Rusya, Kafkasya ve Orta Asya: 1 ürkıye ile Rusya arasındaki ilişkiler 2001 yılında da gelişti. İki ülke dışişleri bakanlannın "TürkiyeRusya Avrasya'dalşbirliği İçin Eylem Planı" anlaşmasını imzaladılar. Rusya ile Türkiye arasındaki en önemli sorunlardan biri, Moskova yönetiminin Gürcistan üzerındeki baskısını giderek arttırması oldu. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Tiflis'e yaptığı gezi sırasında ülkeye yerleştirilmesi öngörülen uluslararası gücün Türk askerlerinden oluşturulması fikrinın büyümesi Rusya'da büyük rahatsızlık yarattı. Iran Ue ilişkiler: IranTürkiye ılışkılerinde son yıllara oranla bir normalleşme yaşanıyor. Dışişleri Bakanı Ismail Cem'in tran'a yaptığı gezi sırasında iki ülke arasındaki sıkıntılann çözümü ve yeni işbirliğı olanaklannın sağlanması açısından ilerlemeler sağlandı. Suriye'ninsusıkıntısıveHatay:PKK'ye yönelik desteğini bırakmasının ardından gelişmeye başlayan ıkili ilişkiler kapsamında imzalanması öngörülen ışbirliği anlaşması tamamlanamıyor. Kıbrıs Kıbrıs'ta 4 yıl sonra yeniden: Kıbns'ta, 4 Arahk'ta Rauf Denklaş vc Glafkos Klerides'ın 4 yıl aradan sonra yeniden yüz yüze görüşmelere geçmesi 2001 yılının en önemli gehşmelennden biri oldu. Bu görüşmenın sağlanması, Kıbns Rum Kesimi'nin tek taraflı AB üyeliğinin gerçekleşmesi öncesinde adada bir çözümün sağlanması olasılığını doğurdu. Denktaş ile Klerides'in birbirlerinı akşam yemeğıne davet etmeleri ve gayri resmi bir havada çözüm öncesi sıcak bir havanın yaratılmasma neden olmaları da adada çözüm umutlarını aı ttırdı. Ege'de yakınlaş.ma sürüyor: Türkiye ile Yunanistan arasında iki ülke dışişleri bakanlannın geçen yıllarda başlattıklan yakınlaşma süreci de ilerhyor. Haziranda SısamKuşadası buluşmasını gerçekleştiren bakanlar, basın önünde samimi pozlar verdiler ve sirtaki oynadılar. Ccm'in, daha sonra Atina'ya yaptığı ziyaretle iki ülke arasında daha önce imzalanan anlaşmalann geliştirilmesı konusunda görüş birliğine vanldı. Laeken Sürprizi: Laeken Zirvesi Türkiye açısından önemli bir gelişmeye sahne oldu. Belçika dönem 1 Aralık: EmekPlatformu,ekonomik politikaları protesto için yurt çapında eylemler yaptı.