Katalog

200L Dünyada neler oldu? 7Ocak: ABD Başkanlık seçimlerini GeorgeBush kazandı. 14Ocak: El Salvador'da deprem: 3 bin ölü. 26Ocak: Hindistan'da deprem: 2.15 bin ölü. 3 Şubat: tsrail'de Ariel Şaron, başbakanlık seçimlerini kazandı. 14 Şubat: El Salvador'da deprem: 237 ölü. 31 Mart: Yugoslavya'nın eski Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç, gözaltına alındı. 11 Nisan: Güney Afrika'da bir maçta çıkan arbedede 43 kişi öldü, 100 Slobodan Miloseviç kişı yaralandı. 28 Nisan: Cezayir'de Berberilerin yaşadığı Kabiliye bölgesinde patlak veren ayaklanmalar yaza kadar sürdü. Ayaklanmalarda 60 kadar kişi öldü, 2 binden fazla kişi yaralandı. 9 Mayıs: Gana'nın başkenti Akra'da futbol maçında yaşanan izdihamda 130 kişi öldü. 12 Mayıs: Makedonya'da Makedon ve Arnavut partileri, ulusal birlık hükümeti için anlaştı. 2 Haziran: Tel Aviv'de bir diskotekte düzenlenen intihar saldırısında 17 kişi öldü. Nepal Kralı ve Kraliçesi, prens oğullan tarafindan vurularak öldürüldü. Kraliyetailesinden 9 kişi de yaşamını yitirdi. 7 Haziran: tngiltere'de lşçi Partisi erken seçimi kazandı. 8 Haziran: tran'da cumhurbaşkanlığı seçimini Muhammed Hatemi kazandı. 11 Haziran: 1995'teABD'nin Muhamed Hatemi Oklahoma City kentinde 168 kişinin öldügü saldınyı düzenleyen Tinıothy McVeigh idam cdildi. 4 Temuz: Sibirya'da bir uçak düştü: 145 kişi öldü. 14 remmuz: Pekin, 2008 olimpiyat oyunlarının ev sahibi oldu. 21 Temmuz: ttalya'nın Cenova kentinde düzenlenen G8 zirvesini protesto eden küreselleşme karşıtı eylemde bir kişi öldürüldü. 200 bin kişinın düzenledigi gösteride 150 kişi yaralandı. 28 Haziran: Slobodan Miloşeviç, Kosova ve Bosna'da işlediği suçlardan dolayı yargılanmak üzere Lahey 'deki Eski Yugoslavya Için Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne teslim edildi. 11 Eylül: New York'taki Dünya Ticaret Merkezı'nin ikiz kulelerine ve Penta gon'a saldırılarda 3 bine yakın insan öidü. 16 Eylül: tsraıl ordusu; hava, kara ve denizden saldınya geçerek GazzcŞeridi'nde Filistin hedeflerini vurdu. 5 Eklnı: îsraıl'den kalkan Rus uçağı, Karadeniz üzerinde Ukrayna füzesiyle vurularak sulara gömüldü: 78 ölü. 8 Ekim: Italya'da Milano Havaalam'nda uçaklar yerde çarpıştı: 144 ölü. 12 Ekim: Nobel banş ve edebiyat ödülleri sahiplerini buldu. Edebiyat ödülü tngiliz Vıdiadhar Surajprasad Naipaul'e, banş ödülü BM ve Genel Sekreter Kofi Annan'a verildi. 25 Ekim: îsviçre'nin Gothard Tüneli'nde yangın çıktı: 11 ölü. 10 Kasım: Dünya Ticaret örgütü, Çin'i üye almayı kabul etti. 11 Kasım: Cezayir'deki sellerde 760 kişi öldü. 13 Kasım: New York'ta yolcu uçağı yere çakıldı, 266 kişi öldü. 13Araak:lsrail, Filistin lideri YaserArafat'la tüm ilişkileri kestiğini açıkladı. ABD, AntiBalistik Füze Anlaşması'ndan çekildi. Hindistan parlamentosuna saldın düzenlendi, 5'i saldırgan 12 kişi öldü. 19 Arabk: Arjantin'de ekonomik bunahm yüzünden patlak veren olaylarda en az 20 kişi öldü. 20 Arabk: Arjantin Devlet Başkanı Fernando de la Rua istifa etti. yayimlandl. Enflasyon ve işslzllğin bilançosu Bankacıların kâbus dolu Sayfa:2 Dış polltlkada yüzler Sayfa:3 Yolsuzluklar Türklye'nln her yerinde 11 Eylül tarihi değiştirdi leri defalarca izledi ve terorizm 21. yüzyılın en büyük tehdidi olarak ortaya çıktı. Washington, saldınlardan Usame bin Ladin ve El Kaide örgütünü sorumlu tuttu. Bin Ladin, saldırıları övse de ne açıkça eylemlerin arkasında oldugunu yalanladı ne de kabul etti. ABD'nin Bin Ladin'i barındıran Afganistan'a operasyon düzenlemesi köktendinci Taleban yönetiminm de sonunu getirdi ve ülkede yeni bir yönetim kuruldu. Çöken ıkız kulelerde ılk günler 5 binden fazla insanın öldüğü bildirilirken 26 Arahk'ta yapılan resmi açıklamada kulelerde 2 bin 940 kişinin öldüğü, Savunma Bakanlıgı (Pentagon) binasına yönelik saldında ve düşen uçaklarda ölenlerle bırlikte toplam ölü sayısının 3 bin 225 olduğu bildirildi. İkiz kulelere ve Pentagon 'a yapılan terörist saldın önce ABD 'yi ardından, tüm dünyayı etkiledi Dış Habcrler ABD'nin başkenti VVashington'a ve New York kentine 11 Eylül'de düzenlenen • Dünya tarihininen buyuk teror saldırısı, de Amerikalıları sarstı. 11 gımız2ooı Eylül günü ikiz kulelere yıhnadamart arda çarpan iki gasım uçağın ve kulelerin yıkılmasının görüntüleri televizyonlardan anında kulelerinin yıkılmasıyla Manhattan göklerini kaplayan kara bulutlar bütün dünyaya yayıldı. Milyarlarca insan bu görüntü Müslüman/Hırlstlyan gerglnllfll 11 Eylül saldınsıyla bütün dünyada Islam, terörün tanımı, savaş, uygarlıklar çatışması gibi hassas konular yeniden gündeme geldi. Büyüyen terör tehdidi, eski düşmanları dost yaptı, yeni askeri ittifaklar ortaya çıkardı. Saldırılar, ABD'de de günlük yaşamdan ekonomıye, insan haklarından basın özgürlüğüne, uluslararası ilişkilerden yasalara kadar köklü değışıkliklere yol açtı. ABD, dünya ile ilişkilerini, "Ya bizimlesiniz ya teröristlerle" sloganıyla belirlerken kendi topraklarında asla terörist saldın gerçekleşmeyeceğıne inanan Amerikan halkının yaşam biçiminde de değişiklikler oldu. ABD'de, milliyetçi ve ırkçı duygular ağırlık kazanırken Arap ve Müslümanlar üzerindekı baskı yoğunlaştı. 11 Eylül'ün ve ABD'nin savaşa gimıesinin turizm, sigorta, havacılık sektörlerine darbesi çok büyük oldu, binlerce kişi işsiz kaldı. 5 kişinin ölümüne yol açan şarbonlu mektup vakalan da biyolojık ve kimyasal terörist saldın korkulannı arttırdı. Başkan George Bush, teröristlerc savaş açtığını belırterek 7 Ekım'de tngiltere ıle bırlikte Afganistan'da saklanan Usame Bin Ladin, El Kaide ve Taleban'a karşı askeri operasyon başlattı. ABD'nin saldırıların ardından, dünya ülkelenne "Yerinizi belirleyin" çağrısı yapmasıyla görülmemiş çapta bir uluslararası koalisyon oluşturuldu. Koalisyona pek çok Arap ve Müslüman ülkesidekatıldı. NATO, bir üyesine yapılan saldınyı kendıne yapılmış kabul eden 5. maddeyi harekete geçirdi. Afganistan operasyonuyla birlikte Türkiye ve Özbekistan başta olmak üzere Orta Asya ülkeleri ve Afganistan üzerinde etkısi bilinen Pakistan'ın stratejik önemi arttı. Rusya, ABD'nin yanında yer aldı. 11 Eylül'den sonra konvansiyonel silahlar önemıni kaybederken yüksek teknolojı ürünü silahlar, uydu sistemleri, uzay silahlan projeleri, uzun menzilli füzeler, "sıfır ölüm" taktikleri ve istihbarat önem kazandı. Saldın, "Amerika'yı Amerika yapan değerler" sistemini de çökertti. Farklı etnik kökenlerın bir potada eridiği ABD'de halk, yeni bir tür ırkçılık sayılabilecek bir tuzağa itildi. Aralarında Türklerin de bulundugu çoğunlugu Müslüman ülkelerin ABD'de kaçak olarak bulunan vatandaşları gözaltına alındı. Etnik kökenlilere yönelik şüphelı bakışlar arttı. "Terorizmle mücadele" adı altında bazı yasalar ağırlaştırıldı ve "demokratik haklar rafa kalktı". ABD, basına yönelik yaklaşımındada "düzenlenıe" yaptı. Beyaz Saray basının hangi haberleri verip veremeyeceğine ilişkin bir rehber hazırladı. ABD'nin resmi söyleminin dışına taşarak farklı yorumlar yapan televizyoncular ve gazeteciler işlerinden atıldı. Taleban'ı deviren ABD şimdi bütün çabalannı Bin Ladın'i yakalamaya yöneltti. ABD'li yetkililer, Bin Ladin yakalansa bile, dünyadaki terör ağı çökertilmeden savaşın bitmeyeceğini vurguluyor. ABD'nin, Afganistan'dan sonra başta Irak olmak üzere Somali, Endonezya gibi ülkeleri de hedef alacağı yönünde yorumlar yapılıyor. TALEBAN SAHNEDEN ÇEKİLDİ İSRAİL'İN HEDEFİ YASER ARAFAT 2002 Afganistan'a Ortadoğu'da umut vermiyor barıs umutları bitti Dış Haberier Servisi Dünya Ticaret Merkezı ve Pentagon'a 11 Eylül'de düzenlenen saldırılar, Afganistan 'daki şeriatçı yönetimin de sonunu hazırladı. Orta Asya'daki dengelerin yeniden değiştıği 2001'in son aylarında, ABD yönetiminin "ölü ya da diri" istediği, başına 25 milyon dolar ödül koyduğu Usame bin Ladin'le El Kaide militanlarını barındıran ve Kâbü'de iktidan ele geçirdiği 1996'dan beri uygulamalarıyla nefret toplayan Taleban da Afganistan sahnesinden çekiliyordu. 2001 başladığında, ülkenin yüzde 9O'ı Taleban'ın, yüzde 10'u da Kuzey îttifakı'nın kontrolündeydi. 23 yıl süren savaş ve köktendinci yönetim yüzünden milyonlarca Afgan, sığınmacı konumuna düşmüştü, yanm milyon Afgan açlık sınınndaydı. Uluslararası kamuoyunda ise Afganistan'la ilgili gündemin baş sırasını Usame bin Ladin işgal ediyordu. Taleban lideri Molla Muhammed ömer (o dönemde, 1998 'de ABD elçiliklerine yönelik saldırılar yüzünden aranan) Bin Ladin'i teslim etmeyi reddedince BM yaptınmlan 20 Ocak'ta yürürlüğe girdi. Mart başında Bamyan'daki tarihi dev Buda heykelleri dahil ülkedeki bütün heykelleri yıkmaya başlayan Taleban, dünyanın tepkisini çekiyordu. 5 Ağustos'ta2 Amerikalı, 2 Avustralyalı, 4 Alman ve 16 Afgan Hıristiyanlık propagandası yaptıklan gerekçesiyle tutuklandı. ABD'deki saldınlardan 2 gün önce, 9 Eylül'de efsanevi Tacik komutan Ahmed Şah Mesud, gazetecı kılığındaki kişiler tarafından öldürüldü. ABD, 11 Eylül saldırılannın adresi olarak Bin Ladin ve El Kaide'yi göstermekte gecikmedi. Misilleme korkusuyla on binlerce Afgan ülkeden kaçmaya başladı. Ulke içindeki ve dışındaki sığınmacı sayısı kısa sürede 6 milyona çıktı. Taleban ise kanıt oimadan Bin Ladin'i vermeyi reddettı. Ulemanın Bin Ladin'e ülkeyı terk etmesi için 20 Eylül'de yaptığı çağrı da ABD'nin fıkrini değiştirmedi. 7 Ekim'de ABD savaş uçaklan büyük kentlerdeki hedefleri vurmaya başladı. 9 Kasım'da kuzeydeki Mezarı Şerif düştü. ABD'nin sık sık yanlış hedefleri vuran ve çok sayıda sivilin de ölmcsine yol açan hava bombardımanı desteğiyle Kuzey lttifakı ilerlemeye başladı. 12 Kasım gecesi Taleban'ın başkenti terk etmesiyle Kâbil de, herhangi bir çabaya gerek kalmadan el değiştiriyordu. Taleban'uı gitmesiyle toplumsal yaşamda Afganistan için önemli değişiklikler yaşanmaya başladı, kız çocuklan yeniden okula, kadınlar iş yaşamına döndüler, burka gıyme zorunluluğu kalktı... Sinemalar açıldı, erkekler sakallannı kestirmek için berberlere akın etti. Yeni yönetimin Adalet Bakanı'nın aralık sonunda verdiği mesaj ise netti: Afganistan'da şeriat devam edecek ama sağduyulu olunacak. Taleban'ın kalesi Kandahar 7 Arahk'ta düştü, Molla Ömer kaçmayı başardı. Afgan militanlar, ABD'nin Bin Ladin "avında" daha sonra dikkatlerini çevirdiği Tora Bora'da 16 Arahk'ta zafer ilan ertiler. Bin Ladin ise hâlâ kayıp. BM destekli Bonn konferansında Afgan gruplar, 5 Arahk'ta Hamid Karzai başkanlığında bir geçici yönetimde anlaştılar. Dünyanın büyük güçleri Afganistan'ı kendi kaderine terk etmeme sözü verseler de, Karzai'nin 22 Aralık'taki yemin törenine katılmadılar. Taleban gıtti... Ancak 2002 Afganistan'a ne kalıcı bir banş ne savaş baronlannın, açhğın, mayınlann, şeriatın olmadığı çağdaş bir yönetim vaat ediyor. Dış Haberier Servisi Avrupa Bırlıgı Ortak Savunma ve Dış Politıka Yüksek Temsilcisi Javier Soiana Ortadoğu banş sürecinin içinde bulunduğu durumu şu sözlerle anlatıyordu: "Barışın olmadığı kesin ancak ortada bir sttreç olduğundan da kuşkuluyum." Ortadoğu 2001 'de banş umutlarının tümden yitip gıtmesine neden olan gelışmelere sahne oldu. Yıl boyunca devam eden "El Aksa tntifada"sı Israil'in aldığı sert askeri önlemlerin etkisiyle bir halk ayaklanmasından silahlı çatışmaya dönüştü. Filistinli sivillerin gündelik hale gelen ölümleriyle Israilli sivillere yönelik kanlı intihar saldınlan belleklere kazuıdı. Ariel Şaron 'un, ocak sonunda başbakan oLmasının ardından yoğunlaşan şiddet politikası sonucunda, îsrail toplumu hızla sağa kaydı ve daha da sert önlemler alınmasını destekledi. Bu önlemler, yeni terör eylemlerini beraberinde getirdi. Ortadoğu kısa sürede şiddet döngüsüne girdi. 11 Eylül öncesinde, Israil'in "suikast politikasf 'nın bir sonucu olarak Filistin Halk Kuıtuluş Cephesi (FHKC) lideri Mustafa Cibril'in katledılmesı ve ardından örgütün gerçekleştirdiği misilleme sonucunda aşırı sağcı Turizm Bakanı Rehavam Zeevi'nin öldürülmesi, gerilimi doruğa Filistin yönetimindeki topraklara yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı. Yeni bir "işgal" dönemi olarak nitelenen bu adımlar ABD desteğini alamadı. Bu dönemde, Afganistan'a yönelik bir operasyona hazırlanan ABD, Araplar başta olmak üzere uluslararası koalisyonıın Israıl'in "aşırı" politikalan nedeniyle zarar görmesini istemediği için Şaron'u "dizginlemeyi" tercih etti. Hatta ABD'nin bir "Filistin devletpplanı olduğu, bu dönemde çeşıtli kereler dillendırildi. Afganistan operasyonunun sonucunun az çok ortaya çıktığı bir tarih olan aralık ayı başında gerçekleştinlen intihar saldırılannın ardından ise ABD'nin Ortadoğu politikasında belirgin bir farklılaşma oldu ve VVashington Israil'e koşulsuz destek verdi. Şaron'un Filistin lideri Yaser Arafat'ı "devirme" planını devreyc soktuğu bu süreçte gerilim büyük ölçüde yükseldı ve banş olasılığı giderek ortadan kalktı. taşıyan olaylar oldu. 11 Eylül'den sonra yaşanan süreçte ise ABD'nin Ortadoğu sorununa yaklaşımı bakımından iki farklı dönem gözleniyor. tkiz kuleler ve Pentagon'a yönelik saldırıların ardından Ariel Şaron yönetimi, Filistin sorununu "halletme" fırsatım ele geçırdiğinı düşünerek