Katalog

26 ARALIK 2001 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA IX. \ J | j | U K . kulturCa)cumhuriyet.com.tr 13 EVİN İLYASOĞLU ALLEGRO Müzik dünyası krize karşın renkliydi • Yaşanan ekonomik krize karşın 2001 yılının ilk yansında tstanbul zengin bir klasik müzik dünyasına sahip oldu. Öyle haftalar yaşandı ki, "Burası New York, Paris, Londra gibi bir merkez olmakta" diye övünmeye bile başladık. 2001, bütün dünya sahnelerinde Verdi yılı olarak görkemle kutlandı. Bu bağlamda Türkiye'deki her üç opera da Rigoletto'yu sergiledi. ramlan geçen yılki yoğunluğunda değildi. Araya hafif müzik, Türk sanathalk müziği, sinema, tiyatro ve çocuk oyunlan da serpiştirilmeye başlandı. Enka, son iki yıldır kendi yarattığı Sinfoniettası ile kendine özgü dinleyici kitlesine klasik müziği sevdirmiş, Ender Sakpınar'ın şefliği ve organizasyonuyla büyüklere olduğu kadar Enka okullarına da yapılan açıklamalı konserler ilgi toplamıştı. Ancak bu yılın ikinci yansında orkestra konserleri yerine tek tük resitaller, sinema ve tiyatro gibi başka dallann etkinlikleri öncelik kazandı. Şimdilik Enka Sinfonietta da tatile girmiş gözüküyor. Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nun programlannda da dünyaca ünlü klasik müzikçilerin sayısı eskisine oranla azalmış durumda. Hemen her akşamı bir etkinlikle dolu olan salonda Türk sanat müziğinden halk müziğine, mistik müzikten etnik müziğe dek geniş bir yelpaze çiziliyor. Yine de krize karşın orkestrasını koruyabilmekte; Deli Dolu operetini, piyano festivalini ve Boğaziçi Festivali'ni sürdürmekte. Şef Gürer Aykal yönetimindeki Borusan, konserlerini ayda bir Kadıköy Halk Eğitim Merkezi ve Lütfü Kırdar Salonu'nda sürdürmekte. tki yıldır seslendirdiği Beethoven dizisini Wienersingverein Korosu ile 9. Senfoni'yi çalarak görkemli bir şekilde tamamladı: Bu konserin Ankara Festivali'nin açılışını yapması ve Bilkent Konser Salonu'nda yer alması kurumlar arası işbirliğinin güzel bir örneğiydi. Borusan, giderek parlak bir düzeye ulaşan Filarmoni Orkestrası'nın yanı sıra geçen yıl kurduğu Oda Orkestrası'nın konserlerine şimdilik ara vermiş durumda. Cem Mansur yönetimindeki Akbank konserleri sonbahardan beri ayda bir Kadıköy Halk Eğitim Merkezi ve Cemal Reşit Rey Salonu'nda sürüyor. Şef Cem Mansur'un konser öncesi açıklamalan ilgi topluyor. AtNağmeler, Akbank'ın bu yılki mini festivali oldu. Boğaziçi Üniversitesi'nde Yapı Kredi Sigorta işbirliğiyle gerçekleşen Albert Long Hall Çarşamba Konserleri yıl boyunca sürekliliğini korudu. Pekineller, Fazıl Say, Roland Batik, Emre Elrvar, özgür Aydın, Cihat Aşkın vb. konserleri ilgi derledi. Avusturya Kültür Ofisi başta olmak üzere The British Council, Alman Konsolosluğu ve Fransız Konsolosluğu da tstanbul'un konser yaşamını zenginleştirdiler. Hüseyin Scrmet'in Liszt CD'si, Cihat Aşkın'ın, Necil Kazım Akses'in keman konçertosunu çaldığı CD, tdil Biret'in Brahms ve Rachnıaninof CD'leri dünya müzik dergilerinde yankılar uyandırdı. Toros Can L'roc Danderon Festivali'nde başanlı bir konser verdi; Ligeti CD sinin yankılan devam etti. Çellist Efe BaltacıgUCarnegie Hall'deki Isaac Stern'i anma konserinde ünlü isimlcrle birlikte çaldı. «SETLE • İSTANBUL Büyükşehir Belediyesi Şehir Tlyatrolan, yeni sezonu altı sahnede on beş oyunla sürdürüyor. Arahk sonunda sahne ahnaya başlayan ovunlar arasında Turgut Özakman'uı 'Sanpınar 1914'adh müzikali de yer ahyor. Krizin ülkemizde en çok sarstığı kurumlardan biri de kJasik müzik programlan düzenleyen sanat kuruluşlan oldu. Dünyadaki üst düzey klasik müzik sanatçılan kaşeleri yüksek kişiler. Uçaklarda birinci sınıf yolculuk, beş yıldızlı otel ağırlaması filan deyince, bir konser bütün yıla aynlan bütçenin yansını yiyecek hale gelebiliyor. Aynca kendi orkestralannı kuran özel kurumlar da kısıtlamalar yapmak zorunda kalıyorlar. Böylece hem özel kuruluşlar, hem festivaller hem de devlet kurumlan krizden darbe yemiş durumdalar. 2001 yılının ilk yansında lstanbul zengüı bir klasik müzik dünyasına sahip oldu. öyle haftalar yaşandı ki, "Burası New York, Paris, Londra gibi bir merkez olmakta" diye övünmeye bile başladık. örneğin Aksanat programında Lloyd \Vcbber, Borusan'da Alexandr Rudin, îş Sanat'ta Kim Kaşkaşyan, Boğaziçi Üniversitesi'nde özgür Aydın, IDSO'da Halida Dinova, Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda Cenevre Solistleri aynı haftaya, hatta bazılan aynı geceye rastladı. Ancak, her bir kurum giderek klasik müzik etkinliklerinin arasına başka dallar serpiştirmeye, yabanci şef ve solistleri ve konser sayisıni azaltmaya, hatta kendi kurduğu orkestralara tatil vermeye başladı. Son yıllarda çalkalanması bitmeyen tstanbul Devlet Opera ve Balesi, bu yılı da bir yönetim değisikliğiyle kapattı. Onceki yıl görevi Yekta Kara'dan devralan Sedat Öztoprak, en önemli prodüksiyon olarak Rigoletto'yu sahneledi. öztoprak'ın yerine aralık ayı başında atanan Mesut Dctu daha önce de aynı görevde bulunmuştu. (0212 2477636) • RESSAM Mubin Orhon'un kâğıt üzerine guvaş tekniği ile gerçekleştirdiği yapıtlanna yer verdiği kişisel resim sergisi 5 Ocak 2002 tarihine dek tstanbul Galeri Nev'de sanatseverlerle buluşuyor. (0 212 231 67 63) • AYDIN Engin'in "Tango'dan Taliban'a" adlı kitabı Can Yayınlan Gezi Yazılan dizisinden çıktı. • İZMİR Devlet Senfoni Orkestrası 27 Arahk tarihinde saat 20JO'da Kiiltürpark Amerikan Pavyonu'nda Yeııiyıl Konseri veriyor. Konser, halka açık gerçekleştiriHyor. • 'KOMİKLİK ZOR ZANAAT' adlı oyunun galası Nışantaşı Hadi Çaman Tiyatrosu'nda 24 Aralık Pazartesi akşamı yapıldı. Haluk Şahin'in yazdığı oyunu Hadi Çaman yönetirken Abdullah Şahin başrolde yer alıyor. • ERZURUM'abir kültür merkezi kazandırmak için çahşmalara başlandı. 2002 yıhnda inşaaüna başjanması planlanan kültür merkezi için arsa tahsisinin gerçekleşürildiği ve Kültür Bakanhgı'nın 500miryar II,iklenek ayırdıgı İKlirüldL • BİHRAT Mavitan'ın 'Bu Yılın Dökümü' başlıklı heykel sergisi 14 Ocak'a kadar Kızıltoprak Sanat Galerisi'nde. Sanatçı bu sergisinde yapılmasını düşlediği anıtlann küçük boyutta bronz heykellerini sergiliyor. (0 216 418 38 06) Say ve Pekineller'in başansı Pekineller'in Viyana konserleri basında ilgi uyandırdı. Fazıl Say, klasik müzikçilerimiz arası nda dünyada ve Türkiye'de adından en çok söz ettiren sanatçı olma unvanını korudu. Yıl sonunda ÇaykovsIdLiszt CD'si çıktı. Yıl başında çıkan Stravinski'nin Bahar Ayini'ni dört el çaldığı CD, büyük yankılar uyandırmış, ödüller derlemişti. Nazım adlı sahne kantatı Ankara ve tstanbul'da geniş çevrelerin ilgi odağı oldu. Kültür Bakanlığı 15 besteciye eser ısmarladı ve bunlan seslendirtmeye başladı. Fazıl Say'ın Nâzun'ından sonra Yalçın Tura'nın 4. Senfonisi de Bilkent'te seslendirildi.. 2001, bütün dünya sahnelerinde Verdi yılı olarak görkemle kutlandı. Bu bağlamda Türkiye'deki her üç opera da Rigoletto'yu sergiledi. Festivallerie dolubiryıl Ankara'daki salonsuzluk sıkıntısı bu yıl doruğa ulaştı. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasrnın binasındaki onanm nedeniyle topluluk, mevsim başından beri her hafta konser verecek bir salon aradı. Salon bulamadığı haftalarda Anadolu'ya gidip ani turneler düzenledi, boş durmadı. Yeni yılla birlikte kendi salonuna kavuşacak. Yeni yılda Sevda Cenap And Vakfı'nın desteğiyle yapılmakta olan Milli Şura Salonu da tamamlanmış olacak. Ankara Festivali'ndeki en önemli etkinlik, Dimitriev yönetimindeki St. Petersburg Orkestrası'nın programıydı. Istanbul Devlet Senfoni Orkestrası Rahbari, Krimetz, Pijarovvski, Tabakov gibi şeflerle basanlı konserler verdi, Karadeniz turnesi yaptı. Açıhş konserini NaotoOtomo yönetimindeki Tokyo Senfoni Orkestrası'nın katılımıyla 9. Senfoni'yi çalarak gerçekleştirdi. Tokyo Senfoni Orkestrası, Boğaziçi Üniversitesi Vakfı ve çeşitli sponsorlann desteğiyle tstanbul, tzmir ve Antalya'da konserler verdi. îzmir Devlet Senfoni Orkestrası, şef Rengim Gökmen yönetiminde Alnıanya turnesi yaptı, Bremen Solistleri ve Korosuyla Brahms'ın 'Bir Alman Requiem'ini seslendirdi. lzmir Operası Müdürlüğü'ne tenor Hakan Aysev getirildi. Bursa Bölge Devlet Senfoni, Çukurova ve Antalya Senfoni orkestralan düzenli prograrnlannı sürdürdüler. Şef Gürer Aykal Antalya Devlet Senfoni'ye atandı. Aspendos, Efes gibi antik tiyatrolann konserlerde kullanunı, tartışmalara karşın sürdü. Berlin Filarmoni ilk kez Türkiye''de Aspendos Festivali, yine Opera Genel Müdürlüğü'nün organizasyonu olarak gerçekleşti. Antalya Operası Arykanda antik kentinde konserlere başladı. Kendi sahnesi olmayan bu kurum Antalya'daki Atatürk Kültür Merkezi'ni kiralayarak etkinliklerini sürdürüyor. Baş koreografı Mehmet Balkan'la özenli bale temsilleri sergiliyor. lstanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nda genel müdür değisikliğiyle MeUh Fereli'nin yerine Prof. Ersin Onay geldi. Melih Fereli de Bilkent Orkestrası'na (BASSO) danışman olarak atandı. 2002'de 30. yılını kutlayacak olan lstanbul Festivali geçen yıl iki büyük senfonik olayla başladı ve sona erdi: Berlin Filarmoni'nin ilk kez ülkemizde verdiği Aya trini konseri özellikle T V yayınlanyla büyük ses getirdi. RiccardoMuti yönetimindeki La Scala Filarmoni Orkestrası ile Ravenna Festivali'nin kapanış konseri tstanbul Festivali 'nin de kapanış konseri oldu. Aynca EliotGardiner yönetimindeki Ingiliz Barok solistleri, Joshua BeB ve Geringas'lann resitalleri bu yıldan kalan güzel yankılardı. Yapı Kredi'nin önceleri tüm yıla bölünen festivalinde bu kez Carmina Burana'dan başka etkinlik gözlenmedi. YARIŞMALARÖDÜLLER British Council ve Sevda Cenap And VakfVnın birlikte düzenlediği yılın Genç Müzisyeni yanşmasında fagotcu ömürKazd birinci oldu. ömür Kazıl, Japonya'daki Uluslararası 1. Fagot yanşmasında da birincilik aldı. Siemens'in opera dalında verilen Sanat ödülleri'nde birinciliği EUf Uçkan kazandı. Uluslararası Lions Çoğul Yönetim Çevresi'nin Türkiye birincisi kemancı Aysen Ulucan oldu. Polifonik Korolar Derneği bu yılki Hizmet Özel Ödülü'nü Yeşuo Aroyo'ya verdi. Piyanist Gülden Gökşen, Bulgaristan'm Razgrad kentinde düzenlenen 'Dimitar Nenov Piyano Yanşması'nda birinci oldu. Piyanist Özgür Aydın Cleavland Uluslararası Piyano yanşmasında üçüncülük elde etti ve 'En lyi Mozart Yorumcusu' seçildı. Kemancı Ervan Baran Münih Senfoni Orkestrasrnın okulunu; flütçü Esra Uçan Berlin Filarmoni Orkestrası'nın okuluna kabul edilerek bu orkcstralarda çalmaya hak kazandılar. Piyanist Emrecan Karayd, Berlin'de eşlikçilık ödülü aldı. Sevda Cenap And Vakfi bu yılki altın onur madalyasını piyano eğitimcisi Prof. Kanıuran Gündemir'e verdi. BUGÜN • BEKSAV'dasaat 16.00'da'Şölen'vesaat 19.00'da'KralYaşıyor' adlı filmler gösteriliyor. (0 216 349 91 55) • BABYLON'da saat 21.30'da 'CemKaraca ve Kurtalan Ekspres' konser veriyor. (0 212 292 73 68) • tŞ SANAT İSTANBUL SALONU'nda saat 20.30'da 'Viyana Vals OkestasıMörbisch1 'Viyana Halk Operası Dansçılan nin eşliğinde 'Yeniyıl Konseri' gerçekleştırıhyor. (0 216 454 15 55) • KADIKÖY HALK EĞÎTtM MERKEZt'nde saat 20.00'de Akbank Oda Orkestrası'nın vereceği 'Latin RüzgârT adlı Yeniyıl Konseri'ne flüt sanatçısı Elena Duran solist olarak katılıyor. (0 216 454 15 55) • NÂZIM KÜLTÜREVt'nde saat 16.00'da yönetmenliğini François IVuffaut'nun yaptığı' Jules ve Jim' adlı film gösteriliyor. (0 212 245 04 81) • EYLÜL BAR'da saat22.00'de 'CUJAS Project'in vereceği konserle BilgiCaz Geceleri devam ediyor. (0 212 216 22 22) • JAZZ CAFE'de saat 22.30'da Bttlent OrtaçgU'e Erkan Ogur, GürolAğubaş, Baki Duyarlar vc Cem Aksel eşlik ediyorlar. (0 212 245 05 16) YlTlRDİKLERlMtZ Orkestra şefi Sinopoli, kemancı Isaac Stern, opera sanatçısı Ceınalettin Kurugüllü, piyanist Vedat KosaL müzik eleştirmeni Faruk Yener, orkestra şefi Hflcmet Şimşek, kemancı Ergun Tekinson, tonmayster EnginAksan. 1 Riccardo Muti, 2 Halida Dinova, 3 Gürer Aykal, 4 YoYo Ma, 5 Hüseyin Sermet, 6 Cem Mansur, 7 Fazıl Say, 8 özgür Aydın. Bir dinleti gezîsinden izleııiıııler ÖNDER KİJTAHYALI tZDSO'nun 1996'dan Ekim 2001 'e dek gerçekleştirdiği etkinlikler, onun başan hanesine altın harflerle yazılacak niteliktedir. 1996 Güney Kore, 1998 Brüksel ve 2000 Japonya gezileri, sanatsal açıdan uluslararası düzeydedir. Orkestramızın geçen ekim ayında tzmir ile Bremen'in Kardeş Kent oluşunu vurgulamak üzere verdiği Bremen dinletileri ise önemlidir. 20 Ekim'de F.Tüzün'ün "Türk Kapriçyosu", NJC Akses'in "Orkestra Konçertosu", U.C. Erkin'in "Senfonik Bölüm"ü ve M.Sun'un "Izmir Rapsodisi", Bremen halkına sunulmuştur. "Bremen Katedral Korosu" ve soloculanyla birlikte seslendirilen J. Brahms'ın "Bir Alman Requiemi" ise daha da düşündürücüdür; çünkü dış görünümüyle Hıristiyanlığa, iç anlamı bakımından ise bütün insanlığa seslenen kocaman bir şiir ve müzik metni, büyük dinlerden ikisine bağlı topluluklarca dünyaya duyurulmuştur. Özetlediğimiz başanlar, orkestrayı ilginç tasanmlara yöneltmiştir. Sanat etkinliklerini, böylece de ülkemizi dünyaya tanıtmak elbette yararlıdır; ancak tzmir çevresindeki köyleri, ilçeleri ve illeri sanattan yoksun bırakmak haksızlık olur. Geçenlerde bu görüşün ilk uygulamasını yaşadık ve Orkestramız, 14 Aralık Cuma akşamı verdiği dinletiyi bir gün önce Urla'ya bağlı Bademler köyünde de sundu. Benim yazık ki katılamadığım bu geziyle ilgili olarak orkestrarun müdürü Sayın Kenan Gökkaya'dan dinlediğim ve kaydedilmiş TV yayînlanndan edindiğim izlenimleri kısaca aktarmak istiyorum: Bademler, aydın bir köy; 150 kişilik tiyatro salonu var. Halk, sanatın yabancısı değil. Bu nedenle orkestrayı ve TV ekiplerini getiren otobüslerbayraklarla karşılandı. Çevre köylerden de gelenler çoktu. tlk dinleti çocuklar içindi. Orkestramızın sanatçılan onlara çalgılan tanıttılar. Ardından konuklara ikramda bulunuldu ve sema gösterisi yapıldı. Viyolonselci lvanMonighetri'nin solocu olarak katıldığı ve orkestrayı yönettiği dinletide salon ağzına dek doluydu. Kapıya yığılanlar ve geri dönenler vardı. Bir sanatçı, "Eğer salon, tsmet tnönü Sanat Merkezi kadar olsaydı yine dolardı" diyor. Dinletide, T. Albinoni'nin yaylı çalgılar ve org için Adagio'su, J. Haydn'ın do majör 1. Konçertosu (Solocu Monighetti), A. Vivaldi'nin R.V. 531 sol minör tkili Konçerto'su ve yine Haydn'ın Re majör 86. Senfonisi seslendirildi. Bu izlencenin, işlevine kıyasla ağır olduğu düşünülebilir; fakatSayuıGökkaya: "Bademler halkını sanattan anlamayan bir topluluk olarak düşünmck istemedik ve İzmir için nazırladıgınıız izlenceden indirgeme yapmadıkn diyor. Gerçekten de izlenimler son derece olumludur. Bir dağ köyünden gelen imam "Bu senfoni" diyor "güzel bir şeymiş; biz çokgeç kalmışız." Yaşlı bir adam, dinletiyi "TerbiyeH ve vakurlu" sözleriyle nitelendiriyor. Çocuklann duygulan da mutluluğu yansıtıyor. Bademler Muhtan'nnı anlattığına göre öğrenci dinletisinden sonra bir çocuk, arkadaşuıa "Ne anladın" diye sorar. Yanıt şudur. "Ders çahşmadığını zaman babanı beni döver. Annem de avutmak için saçunı okşar. Dinlediğim müzikte onun sevecenliği vartİL" Orkestramızın sanatçılan ise evrensel müzikle belki ilk kez karşılaşan, fakat kendilerini ilgiyle izleyen aydın bir topluluk önünde müzik yapmanın coşkusunu duygulu rümcelerle aktardılar. Sanata, özellikle de müziğin yüceltıcı telkinlerine büyük gereksinme duyuyoruz. Bademler gezisi bu savın haklılığını kanıtlamıştır. Orkestramız, yakın gelecekte müziği çevresine ulaştırma misyonunu özenle yerine getirecek, böylece ülkemizin yorgun, karamsar ama sağduyulu insanlanna umut ve ışık saçacaktu*. istanbuPda yıldızlar geçidi tş Sanat, 20002001 mevsimiyle birçok ünlü dünya sanatçısını ayağımıza getirerek büyük bir atılım gösterdi. Jş Bankası kulelerindeki konser salonu yeni bir müzik merkezi oldu. Geçen kış mevsimi süresinde adeta başlı başına bir kış festivali halinde klasik müzik dinleyicileri zevkli saatler yaşadılar. Soprano Barbara Bonney, çellist Yo YoMa, flütçü EmmanuelPahud, piyanist Lars Vogt gibi üst düzey müzikçiler lstanbul izleyicisiyle tanıştılar. Ancak 2001 yılının sonbahanndaki klasik müzik prog