Katalog

25 ARALIK 2001 SALI CUMHURİYET SAYFA HABERLER ÜNÜ ADAMI GUNUN \\M KARAK KARAKTERSİZLtK OLAN TURHAN SELÇUK Mİ6 ı/TANMA YoK MM TOpUj AKA ~ ıVlîyçR<=rAJîM DUZYAZI ORHAN BtRGlT ELıM DEM, ĞARS'öNlAKı N KÎMp>EM/, Savaş Baltaları Gömüldü mü? Hamid Karzai başkanlığındaki geçici Afgan hükümeti, 6 aylık bir deneme dönemi için önceki gün iktidarı devraldı. Taleban'ın devrilişinde görev yapan Afgan aşiretlerinin temsilcilerine seslenen Karzai, "erkek ve kız kardeşler olarak birlikte yeni birAfganistan 'a doğru /7erlemek"ten söz ediyor. Böyle birtümceyi, Batı'nın herhangi bir ülkesinde sorumluluk üstlenen bir başbakandan dinlemenin hiçbir yadırgatıcı yönü yoktur. Ama daha düne kadar, kadını salt bir eşya gibi algılayan ve henüz onların onda dokuzundan Taleban armağanı o garip giysileri çıkarmayı bile denemeye cesaret edemeyen Afganistan'da, "recm" denilen taşla suçlu öldürme bile resmen gündemdedir. Bu yüzden Başbakan Karzai'nin ilk söylevinde yeni bir Afganistan'a doğru erkek ve kız kardeşler ile birlikte ilerlemekten söz etmesi elbette çok önemlidir. Geçici hükümeti bekleyen, görünen sorun, Loya Cirga'nın yani aşiretler meclisinin toplanmasını sağlamak ve on sekiz ay içerisinde yeni anayasayı hazırlatarak seçimlere gitmek. Böyle bir sorunu, yine dünyanın bir başka ülkesinde çözüme ulaştırmanın çeşitli yöntemleri var. Ama söz konusu ülke, bir ulus devlet olma bilincinden nicediruzaklaştırılmıştır. Yıllardan beri etnik gruplar arasında süren soğuk savaş, zaman zaman silahlı çatışmalara dönüşmüş, Sovyet emperyalizmi bu çekişmelerden yararlanarak ülkeyi istilaya kalkışmıştır. Rejim değişiklikleri, çatışmalar nihayet Taleban iktidarını önce Afganistan'ın, daha sonra da uygarlığın başına bir karabasan gibi oturtmuştur. 11 Eylül saldırılarının mimarının Taleban iktidarının has konuğu olmasından yola çıkan ABD müdahalesi, ne Molla Ömer'i ne de Usame bin Ladin'i henüz yakalayamadı. Bu yüzden de sabırlı, ama belki de umutsuz bir operasyonu sürdürürken zaman zaman öteki aşiretlerin silahlı güçlerinin de saldırıya uğradığı haberleri, kamuoyu için fazla şaşırtıcı olmuyor. Peştunlar, Tacikler, Hazaralar.Türkmenleryadaözbeklerden oluşan kabilelerin silahlı güçleri, düne kadar Taleban karşısında birer Afgan müacahit kuvveti olarak resmen silahlıydılar. Peki ya şimdi... Yani yeni yönetimin resmen iktidarı devraldığı 22 Aralık'tan bu yana ne olacak? Miralay Ismet modeli... Tarihin ilginç bir rastlantısı olmalı. Bu iktidar devralışı, Ismet fnönü'nün ölümünün 28. yıldönümü ile de çakışıyor (25 Aralık 1973). Yaşayan kuşaklardan kaçı, Mustafa Kemal Paşa'nın yeni devleti kurarken Albay Ismet'i, çok uzun düşüncelerin ürünü olan bir özel planın gereği olarak Genelkurmay Başkanlığı'na getirdiğini bilir? Aslında bu ilk görev, olmayan bir orduyu oluşturmak gibi çok ağır bir sorumluluğu kaldıracağı düşüncesi ile Ismet Bey'e verildi. 25 Eylül 1923 günüTBMM kürsüsünden, ulusun temsilcilerine yaptığı konuşmada o sorumluluğun üstesinden başarı ile geleceğini kanıtladığını görürüz. Daha 19 Mayıs 1919'dan önce ülkenin çeşitli yerlerinde düşmana karşı oluşturulmuş direniş güçlerini muntazam bir ordunun içinde özümsetmek gibi bir büyük ve sihirli başarıyı elde edemeseydı, 2. Tnönü Zaferi de, Sakarya ve Büyük Taarruz da gerçekleşemezdi. Ismet Paşa'dan kim bilir kaç kez, o gayri muntazam direniş güçlerinin vergi salmalan, askertoplamaları, yargısız infazlan karşısında, Yunanlıları unutup bu çetelerle uğraştığının öykülerini dinlemişimdir. Bana kalırsa, Inönü'nün onu iyi anlayan bir öğrencisi olduğu içindir ki Başbakan Ecevit, sık sık yeni kurulmakta olan Afganistan'da Türkiye'nin çeşitli alanlarda sorumluluk almaktan çekinmeyeceğini söylerken asıl ve ağır görevin Türk Silahlı Kuvvetleri'nin bu ülkede yeni ve muntazam orduyu kurmak ve eğitmek olduğunun altını çiziyor. Dünyanın hiçbir ordusunun geçirmediği bir deneyimin sahibi olan TSK'nin bu ayrıcalığını, daha 1915'lerdeki Afgan yönetimi fark etmişti. Kral Emanullah Şah, 1920'lerde o yolu daha da pekiştirmeyi başardı. Ama Sovyetler'den, Osten Politikin sahibi Almanlara kadar kaç devlet, bizim gibi iyi niyetlerle değil, Ural eteklerine egemen olma amacı ile Afganistan'ı değerli bir üs olarak görmekten vazgeçmediği için Ankara ile Kâbil'in arasını açmada başarılı oldular. Karzai'nin de çok sıcak bakmadığı apaçık belli olan, Türkiye'nin sabırlı ve sessiz bir diplomasi uygulayarak Afgan ordusunun öğretmenliğinin yani sıra bu ülkede oynayacağı her rol, yeni Molla Omer'lerin boy atmasını önler. Yeter ki içinde bulunduğumuz ve atlatmaya çalıştığımız ekonomik krizi göz önüne alarak Birleşmiş Milletler ve ABD, Afganistan'a gidecek Türk Barış Gücü'nün parasal desteğini üstlenme akıllılığını göstermeyi bilsinler. Aksi halde, Afgan kabilelerinin savaş baltaları ya gömülmez ya da ikide bir gömüldükleri yerden çıkarılır. GÖZLÜKLU SAMİ'NÎN HARIKULADE KIVIRTMALARI Türkiye Iş Bankası, İstanbul Valiliği'nin Sokakta Yaşayan ve Çahştınlan Çocuklann Korunması Projesi'ne destek verdi Sokak çocuklanna yeni sponsor SELEN BAYCAN İstanbul Valiliği 11 Sosyal Hizmetler Müdürlüğü tarafından yürütülen "Sokakta Yaşayan ve Çalıştınlan Çocuklann Korunması Projesi" bundan sonraki çalışmalarına Türkiye tş Bankasrnın katkısıyla devam edecek. Projenin atnacı, sokakta çahştınlan ve yaşamak zorunda bırakılan çocuklann, "bu ortamdan kurtulmasına yardımcı olunarak sağlıklı bir ortanunın yaratılması, aynca ulaşılabilmesi halinde öz ailelerine döıımelerinin sağlanması" olarak belirlendi. Bu nedenlc projenin hedef kitlesini sokakta çahştınlan ve yaşamak zorunda kalan 18 yaş altı çocuklar ve ebeveynleri oluşturuyor. Proje kapsamında bu çocuklann yeniden topluma kazandınlması için yapılması gerekenler de şöyle sıralanıyor: Çocuğunu sokakta çalıştıran ebeveynlerin, bu durumun çocuklannın psikososyal ve eğitsel gelişimi açısından büyük riskler taşıdığuu ve aile üyeleri açısından cezası olân hukuksal bir durum olduğunu öğrenmelcrinin sağlanmasL Sokakta çalıştırılan çocuklardan ahşveriş yapılması yoluyla çocuğun ekonomik bir sömürü aracı olarak kullanılmasına istemeyerek de olsa katkıda bulunduklannı ve bunun cezai yaptırımları olduğunu öğrenmcleri. Sokakta yaşamak zorunda kalan çocuklann, yetenekleri doğrulrusunda eğitilebileceklcri rchabilitasyon merke/lerinde bannmalannuı sağlanması. Toplam 850 mllyarlık yatırım İstanbul Valiliği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı ile tstanbul Çocuklan Vakfı tarafından bugiine kadar sürdürülen çalışmalar kapsamında bu projeye 850 milyar civannda yatırım yapıldı. Proje kapsamında 1950"si sokakta çahştınlan ve 905'i sokakta yaşayan çocuk olmak üzere toplam 2 bin 855 çocuk korunma hizmetlerinden yararlandı. Aynca çalışmalar kapsamında oluşturulan çocuk ve gençlik merkezlerinde de çocuklara okuma yazma eğitimleri, çeşitli sosyal etkinlikler, genel sağlık taramalan, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri, okula gönderme, meslek edindirme gibi faaliyetlere yönlendirme (mum, galoş atölyeleri, hobi bahçeleri, kümes hayvanlan üretim çiftligi projesi vb.) ve aileye dönüş sürecine yönelik çalışmalar yapıhyor. GELİŞME GERİLİG1ÇOK FAZLA Çocuklar yetersiz besleniyor ANKARA(ANKA)'Malnütrisyon' bir ya da daha fazlabesin maddesinin viicut dengesini bozacak şekilde yetersiz veya fazla alırunası durumunda ortaya çıkan tablo olarak tanımlanırken Türkiye'de dört çocuktan birinin yetersiz beslendiği ortaya çıktı. Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı vc Hastalıkları Anabilim Dalı öğıetim Üyesi Doç. Dr. Songül Yalgn, Türkiye'de çocuk sağlığının kötü durumda olduğunu bildirdi. Yeterli ve dengeli beslenmenin, besin öğelerinin her birinin yeterli miktarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması olduğunu belirten Yalçın, "Herhangi bir besin öğesinin yeterli ve dengeli bir nıiktarda alınıııanıası durumunda, çocuklarda biiyüme duraklar, sağlık bozulur ve gelişme geriliği oluşur. Büyümesini tamanılamış erişkinlerin yetersiz beslenmesinde ise sağlık bozulur ve iş verinıi düşer" diye konuştu. Yetersiz ve dengesiz beslenme sonucunda, şişmanhk ve zayıflığın yanında çocuklarda raşitizm, kansızlık, kadınlarda kemik erimesi, guatr gibi birçok hastalığın ortaya çıkabileceğini söyleyen Yalçın, "Besleıune bozukluğunun sık görüldüğU toplumlarda çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği çok görülür, bebek ölüm hızlan da çok yükscktir" dedi. Songül Yalçın, "Malnütrisyonu olan çocuklarda enfcksiyon hastahkları daha ağır ve uzun sürmektedir. Hastalık sonrası ölüm oranı da artmaktadır" diyc konuştu. Aynı topraklarda ikifarklı dünya Özel Koç Lisesi öğretınen ve ögrencileri, Bitlis Ovakrçla llköğretim Okulu'yla ortak bir çalışma haşlattı. Çalısıııaya kalılaıı Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Suııa Kıraç'ın kı/j Ipek Kıraç, kiilliir şoku yaşadığını nelirterek "Orada farklı bir Türkiye var. Aynı topraklarda iki farklı dünya gibi" dedi. Koc Lisesfnde dü/enlenen "Uluslaıarası Bakalorya Programr kapsamında bu yıl başlatılan "Yarahcılık, Aksiyon ve Hi/met (CAS)" başlıklı proje kapsamında, toplam 13 öğrenci, Ovakışla llköğretim Okulu'nda iki yün boyunca öğrencilere yönelik genc.lik sorunları, ergenlik vc lıijycn konulu (oplaııtılar, bilgisayar dersleri dü/enlediler. Velilere yönelik de "kız öğrencilerin okula gönderilmesi" konulu atölye çalı^malan yapıldı. Aktivite Koordinatörü Sündüs Cebecioğlu amaçlannı, "çocuklann hayatlanna bir şey katahilmek" olarak açıkladı. Bu yıl ilk defa düzenlenen bu projenin geleneksel hale getirileceğini anlatan Cebecioğlu şunları söyledi:"Ögrencilerin tamamı bu projcde gönüllü olarak yer aldılar. Anıac., onlan hayata ha/ırlamak, çevrelerini tammalan ve insanlarla kültürel aıılamda ilclivm içinde bulunnıalarmı sağlanıaklı. Bundan sonraki hedefimiz farklı nkııllarla da projeler geliştirmek." Ö/.el Koç Lisesi ö^reııcisi lpek Kıraç, <>ğrencilere gençlik stıruıılaru ergenlik ve hijyen konulannda bilgiler verdi. Kıraç, okul ve bölgede karşılaştıklanndan şoke olduklannı anlatarak "Orada larklı bir Türkiye var. Aynı topraklarda iki farklı dünya gibi. Kı/ çocuklan her türlü eğitim ve bilgiden yoksun bırakılmı<jlar" dedi. Bölgede ö/dliklc kı/ çocuklannın, yaşadıklan /or ko^ullar altında oAİIdiğini belirten Kıraç yaptıklannı söyle anlattı: "Kski kafa dedigimi/.ılii/tııin orada hâlâ sürdüğüııü gördük. Resınen kültür şoku yaşadım. Ciderken ııe beklediğimi bilnıiyordıım. Orada gördüğüm koşııllardan sonra artık ögrendim ki, l>i/im burada ^ikâyet etmeyi kesmemiz gcrckiyor. Yardını etmek amacıyla elimizden geleni yaphk. I m a n m bizim yaptığımız çalışmalann devamı gelir." obirgit(« ekolay.net Faks: 0212 677 07 62 mehmet(« cumhuriyet.com.tr ENTERNET /MEHMETSUCU Bilgisayar yazılımları genellikle çok pahalı ürünler. Kimi programlar için, kullanılacak bilgisayarın fiyatından bile daha çok para ödemek zorundasınız. Çünkü bu yazılımlar büyük şirketler tarafından geliştiriliyor ve pazarlanıyor. Dünyanın en zenginleri sıralamasının başında iki tane yazılım şirketi sahibi var. Bu kişilerin dünyanın en zenginleri arasında yer alması, bu adamların bilimsel zekâsından değil, piyasanın boşluklarını değerlendirmek konusundaki kurnazlıklarından kaynaklanıyor... Yazılım, insan emeği ile inşa ediliyor ve yazılım patronları insan emeği sömürüsü üzerinden baronluklarını sürdürüyor(*). Tüm bu yazılım şirketleri son derece donanımlı ve büyük hukuk organizasyonları tarafından korunuyor ve kollanıyor. Siz aldığınız bilgisayar programını iki ayrı bilgisayarda kullandığınız anda suçlu duruma düşüyorsunuz. Aldığınız programı ancak onu yazan şirketin izin verdiği ölçüde değiştirebiliyor ve geliştirebiliyorsunuz. Aldığınız programın kaynak kodlarına erişemiyorsunuz. Internet bu denli ticari kullanılmaya başlamadan önce bilginin serbestçe paylaşıldığı bir medya olarak nitelendiriliyordu. Bu zamanlardan başlayan ve içinde kapitalist üretim ilişkilerini geliştiren yazılımlara alternatif olma iddiasını bulunduran bir çalışma başlatıldı. Uzun uzun anlatmaya belki gerek yok. Bu çahşmaya serbest yazılım dendi. Serbest yazılımlar arasında kendisinden en çok söz ettireni Linus Torwald'ın tohumlarını attığı Linux, geçen zaman içinde ciddi bir alternatif olabilecek duruma geldi. Bu program hemen hepimizin bilgisayarlarında kullandığı Bill Gates'in Windows'unun yaptığı hemen herşeyi gerçekleştirebiliyor. Linux, kaynak kodu açık bir işletim sistemidir. Kaynak kod (source code), bir yazılımın içine girebilmek için gerekli olan Serbest Yazılımlar şifredir. Yazılımın içine girebilen programcı, o yazılımda istediği değişikliği yapabilir. Böylece yazılımı geliştirebileceği gibi, çalışmaz hale getirebilir veya yanlış şekilde çalışmasını sağlayabilir. örneğin Windows işletim sistemi de nihayetinde bir yazılımdır ve bunun da kaynak kodu vardır (Windows kodları, bazı hacker sitelerinde yayımlanmaktadır). Linux işletim sisteminin kodu ise herkese açıktır ve her kullanıcıya, sistemi istediği yönde geliştirme imkânı sunulmaktadır. Yazılım şirketleri ve eticaret kurumları, birlikte yepyeni bir modeli dayatıyor. Hemen her yerde devletlerin yerini çokuluslu şirketlerin aldığından söz ediyoruz. Kısacası yeni çağın yaşam biçi mi yeniden belirleniyor. Zenginler hızla daha zengin, yoksullar da hızla daha yoksul olma yolunda ilerliyor. Küresel dünyada bu ayrım artık çok belirgin coğrafi ayrımlar gerektirmiyor. Dünyayı sarıp sarmalayan ve hayatımızı biçimlemeye başlayan sanal ağ sayesinde aynı şehirde oturan insanlar arasında da bu ekonomik farklar ortaya çıkıyor. Tekrar başa dönelim; yazılım tekelleri ekonomik yapıyı belirlemeye çalışıyor. Zengin ile yoksul arasındaki sı nırın yapısı değişirken yepyeni bir sistem karşımıza çıkıyor. Yaygın bir inanışa göre (doğruluğu tartışılır) internette attığımız her adım, Bill Gates tarafından izleniyor. Internet üzerinde serbestçe dolaşan ve herkesin kullanımına açık olan serbest yazılımlar, dünyadaki bilgisayarların yüzde 10'unda kullanılıyor. Zaman ilerledikçe ve yazılımlar geliştikçe yazılım tekelleri böyle yaralar alacak. (*) Demet Bağ, Sol dergisi, Sayı: 163. Internette sörf yaparken bazı Türkçe web srtelerinin ilginç adresleri dikkati çekiyor. Internette 'keriz.com', 'interillet.com', 'rahmeteylesin.com', 'karalahana.org' ve 'raki.8k.com' gibi çok sayıda Türkçe içerikli ilginç site var. Eğer yıllardır anlatamadığınız ve itiraf etmek istediğiniz bir şeyleriniz var ise http://www.itiraf.com/ adresine gitmeniz yeterli. Sitede her türlü itiraflannıza yer veriyor ve birçok insanın itiraflarını okuyabiliyorsunuz. http://www.hayir.com/ adresinde çeşitli konular ve olumsuzluklar için hayır demeniz ve anketlere katılmanız mümkün. Günlük falınızı, burçları, karakter tahlillerini öğrenmek veya rüyalarınızın yorumlanmasını istiyorsanız http://www.muneccim.com/ adresine ulaşmanız yeterli. Burada karakteristik özelliklerinizi öğrenebiliyorsunuz. http://www.keriz.com/ adresinde ise cep telefonlanyla ilgili pek çok ayrıntı yer alıyor. Türkçe arama motorları arasında ilginç isimler de var. http://www.kurcala.com/ve http://www.interillet.com/ bu tür bir arama motoru işlevini görüyor. http://www.hamsi.com/ adresinde bulabilirsiniz. Biraz eğlenmek ve gülmek için birçok sitenin bulunduğu internette http://www.komikvizyon.com/, Arkadaş arayanlar veya evlenmek için kendilerine http://www.komikaze.net/ ve http://www.sluygun eş bulmaya çalışanlar için de intemette birçok nek.com/ dikkat çeken siteler. web sitesi bulunuyor. Bunlardan bazıları Çocuk bakımı, gelişimi, hamilelik konulannda bilhttp://www.bekar.com/ ve http://www.siberagi edinmek istiyorsanız http://www.bebek.com/, lem.com/. Evlilik, nüfus planlaması gibi konular http://www.afacancocuk.com/gibi birçok site buhttp://www.disikus.com/ adresinde yer alıyor. lunmakta. Ekonomik bilgiler için http://www.kotonRakı ve şarap hakkında bilgi edinmek isteyenler için line.com/'da ilginç bilgiler bulabilirsiniz. de internet hizmetinizde. http://www.hayyam.com/ http://www.gizliyuzler.roots.gen.tr/ adresinde feladresiyle şarap hakkında birçok bilgiye ulaşabiliyorsefe, siyaset bilimi konuları yeralırken http://www.sucsunuz. Şarap çeşitleri, nasıl üretildiği, nasıl korunma dosyasi.gen.tr/'de dikkat çeken hukuk siteleri arası gerektiğine ilişkin bilgilerin yer aldığı bu sitede ünsında yer alıyor. lü şair Ömer Hayyam'la ilgili bilgiler de bulunmakta. İlginç diğer web adreslerinden bazıları şöyle: http://www.raki.8k.com/ adresiyle de milli içkimiz http://herseyy.cjb.net, www.hoppala.com, rakının tüm özelliklerini öğrenebiliyorsunuz. Bu site . www.haylaz.org, www.ineksaban.com, www.koyde rakının tüm özellikleri anlatılırken nasıl içilmesi ve lu.com, www.nitrojen.cjb.net, www.yasalmeze çeşitleri hakkında bilgiler yer alıyor. com.cjb.net, www.samicik.com, www.delibeKaradeniz yöresiyle ilgili kültürel, ekonomik ve sos la.cjb.com, www.kalan.com, www.misket.com.tr, yal bilgileri ise http://www.karalahana.com/ veya www.karpuz.com. Türkçe Siteler hafif.org amacını şöyle anlatıyor: Birincil amaç, Türkçe konuşan insanlara, ziyaret edilmesi enteresan 'siteler bulmak. Paylaşılası, tartışılası şeyleri paylaşmak ve tartışmak. Ikinci amaç, söyleyecek şeyi olup da söyleyecek yer bulamayanlara, istedikleri şeyi söyleyebilecekleri bir ortam oluşturmak. Tabii hafif.org'un bir yayın olduğunu unutmayıp bu söylenecek şeylerin aynı zamanda okunacak şeyler olmasına dikkat etmeniz gerekiyor. hafif.org