Katalog

25 ARALIK 2001 SALI CUMHURİYET SAYFA EJJvOIM OJ\11 / ekonomiC^cumhuriyet.com.tr 11 İŞÇtNtN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Trafik sigortası zamlanacak •İSTANBUL(AA)Trafik sigortası teminat limitleri ve primleri, 1 Ocak 2002'den geçerli olmak üzere arttınldı. Yeni uygulamaya göre, otomobiller için trafik sigortası prımi 40 milyon liradan 65 milyon liraya yükseldi. Yeni uygulamaya göre, maddi teminatlar araç başına 2 milyar lira ve kaza başına 4 milyar lira olarak tespit edildi. Gıda planı oluşturulacak, 1 milyon kişiye istihdam yaratılacak, bakan sayısı 10'dan 3'e indirilecek Ari antin' e sosyal paket W 2» Jf Ekonomi Servisi Arjantin'de meclisin 15 saatlik görüşmesinin ardından başkan seçilen muhalefetteki Peronistlerdcn Adolfo Rodriguez Saa, ekonomiyi kurtarma planını ana hatlanyla açıkladı. Seçimlerin hemen ardından yaptığı konuşmada, devalüasyon ya da dolarizasyona gidilmeyeceğini, ancak Arjantin'in dış borç ödemelerinin askıya alınacağını duyuran Saa, "Arjantin \leki en büyük problenı sosyal alandadır. 1 milyon kişiye istihdam sağlayacağız ve gıda yardınu planı oluşturacağız" dedi. Uluslararası kuruluşlarla bağlantılannı sürdüreceklerini de duyuran Saa, bu ba Kolayı Var TİSK Başkanı Refik Baydur, "iş güvencesi" olarak bilinen yasanın aslında yasa tasarısı olarak Bakanlar Kurulu'nda bekletilmekte olduğunu söyleyince hükümet rahatsız oldu. Başbakan Ecevit böyle bir şeyin söz konusu olmadığını, Çalışma Bakanı Yaşar Okuyan işveren korkusu ile bekletildiğinin doğru olmadığını, zaten üç aya kadar çıkarılacağını söylediler. Aslında işçi çıkarmaya engel oluşturmayacak, olsa olsa keyî i işten çıkarmalara göreceli yargı denetimi getirebilecek yasa tasarısı üzerinde, işveren cephesinin şiddetli karşı duruşu kimsenin sırrı değil. En ünlü işverenlerimizden işveren örgütlerimize, konu gündeme geldikçe yapılan ateşli karşı çıkışlar, tehditler sağır sultanın duyabileceği kadar yoğun, etkili olmuştu. Türkiye'de 12 Eylül sonrası anlamlı bir demokratikleşme, sendikal haklar umudunun taşındığı Demirel'li DYPCHP hükümetinde, "iş güvencesi" ile işe başlamak isteyen dönemin Çalışma Bakanı Moğoltay, işverenlerin hedef tahtası olmuş, ILO sözleşmeleri dışında anlamlı demokratikleşmelerin tümü ortada kalmıştı. İşverenlerin işçi çıkarmada sadece ekonomik, haklı nedenler göstermelerini öngörmeye çalışan, sınırsızlığı, keyfiliği, dünya standartlarına yakınlaştırmaya çabalayan yasaya karşı en çağdaş geçinen iş adamlarımız bile öylesine tepkililer ki, yıllar içinde söz konusu anlamda bir yasa tasarısı ne zaman gündeme gelse, büyük gürültü kopararak engellemelerini sürdürmektedirler. Oysa işçi hareketi bu yasanın çıkarılabilmesi uğruna, kazanılmış işçi haklarında geriye gitme anlamında pek çok değişikliğe boyun eğmiş konumda. En son Ecevit hükümeti döneminde Çalışma Bakanlığı, işveren ve işçi sendikaları konfederasyonları adına hukukçularından bir komisyon oluşturdu. örgütleri temsil eden iş hukukçusu profesörler, kendi taraflarını zorlayarak oradan buradan ödünle bir orta yol bulmaya çalıştılar. Sonuçta işveren tarafın çok istediği kıdem tazminatı fonu ile birlikte, sınırsız, keyfi çıkarmayı hiç değilse sorgulayacak bir yasa tasarısı ortak metninde uzlaşıldı. Çalışma Bakanı Yaşar Okuyan, kendi başarı hanesine yazılmak üzere bu uzlaşmayı kamuoyuna ilan etti. Derken büyük işverenlerimiz, TÜSİAD da dahil şiddetli eleştirilerle, tehditlerle uzlaşılmış metinlere karşı çıktılar. Ittifak edilmiş yasalar gündeme gelemedi. Koç'un, Sabancı'nın "Işyerlerine kilit vururuz" türünden karşı çıkışlarının ardından uzlaşılmış metin rafa kalktı. Bilmeyen, duymayan mı var? Refik Baydur'un TlSK'ın genel kurulundaki son çıkışı, olsa olsa kimi ünlü işverenlerimizden bu konuda kendisine yönelmiş özel eleştirilere savunma niteliği taşıyabilir. Ne de olsa uzlaşılmış metinde TİSK'İ temsil eden bilim insanları da vardı. TİSK'in daha sonra iş güvencesine şiddetli tepkiler kaynaklı karşı çıkışı yeterli görülmemiş olabilir. İş dünyasının büyüklerinin TİSK'in son genel kurulunda Baydur'a karşı aday olarak Tuğrul Kutatgobilig'i çıkarmaları bu gelişmelerin sonrasına düşüyordu. Doğal olarak Baydur yeniden seçildiği genel kurul konuşmasında, iş güvencesi yasa tasarısının çıkmaması üzerine etkili çalışmasının altını çizmek gereğini duymuş olabilir. Tabii bilinenin, hükümetin işverenlerin isteği dışında iş yapmaması, iş güvencesi yasa tasarısının hükümete işverenlerin karşı duruşu nedeniyle bekletilmesi gerçeğinin bir kez daha çok yalın bir dille ifade edilmesi, hükümet açısından galiba biraz fazla kulak tırmalayıcı oldu. Başbakan Ecevit, ilgili Bakan Okuyan yalanlama gereğini duydular. Ama gerçekten herkesin bildiği, sağır Sultan'ın duymuş olduğu gibi, pehlivan tefrıkasına dönmüş "iş güvencesi" yasa tasarısının Bakanlar Kurulu'nda bekliyor olması gerçeği ortada durdukça bu yalanlamalar hiçbir anlam, değer taşımıyor. Işin kolayı var. Hükümet işverenlerin talimatları dışında bir iş yapacak konumda ise IMFDünya Bankası'nın dikte ettirdikleri için hazır bu kadar kolay yasalar çıkarabiliyorken araya "iş güvencesini" de sıkıştırabilir. Ne yeni bir çaba ne de zaman gerektiriyor. Her şey hazır bekletiliyor. Üstelik sermayenin gürültüsü yasanın getirdıklerinden değil, sınırsız işçi çıkarma alışkanlığına, keyfiliğe kavramda olsun bir sınırlama gelmesinden. Kriz bahane edilerek 1.5 milyona yaklaşan işçi çıkarmış, yüzde elliyi aşan boyutta kayıt dışı işçi çalıştırma alışkanlığını edinmiş sermayemiz, sakın kriz koşullarını kalkan yapmaya kalkışmasın. Yasa haklı ve ekonomik güçlük nedeniyle işçi çıkarmaya sınır getirmiyor ki? Sadece keyfi çıkarmalara yargı denetimi yolunu açıyor. Evet, Ecevit hükümeti işverenlerin talimatları ile hareket etmediğini kanıtlamak istiyorsa kolayı var: "İş güvencesi" yasası bir günde çıkarılabilir, hükümet aklanabilir. • Önlem planında bürokrasinin harcamalarına da ciddi kısıtlamalar gctiriliyor. Meclis arabalan ve başkanlık uçağı satılacak, üst düzey memur maaşı yanya inecek, bürokratların tatilleri kaldırılacak. ğın yalnızca "sosyal adalet" çerçevesinde kurulacagını belirtti. Saa, "Arjantino" adıyla oluşturulacak üçüncü para kurunun toplam 10 milyar dolardeğerınde basılacağını ve ülke içerisındeki bonolarla değiştirilmek üzere kullanılacağını söyledi. Bakanlar kurulu lıstesini de belirleyen Saa'nın ana hatlanyla açıkladığı ve kamu harcamalarına ciddi kısıtlamalar getirecek olan "önlemler paketinin" maddeleri ise şöyle: • Bakanlık sayısı 10'dan 3'e indirilecek. Yalnızca Içişleri, Dışişleri ve Çalışma bakanlıkları kalacak. *^ Parlamento otomobıllen, haşkanlık uçağı satılacak. «/ Üst düzey devlet çalışanlannın maaşı yanya indirilerek 3 bin peso yapılacak. • Bürokratlann tüm tatilleri dondurulacak. • Gıda planı oluşturulacak. • Olaylarda zarar gören esnafa tazminat verilecek. • 132 milyar dolarlık kamu borcu ödenmeyerek 1 milyon kişiye istihdam yaratılacak. • Yeni para birimi 'Arjantino' oluştunılacak. Ekonomiyi kurtarma programı çerçevesinde satıhğa çıkanlan başkanlık uçağı, basında "Saünk Boeing 757: 3 bin 800 saat kullanılmış, 230 yolcıı kapasitell, 20 yıl üınürlü, baııyolu, çift kişilik yatak odata, yemek odau, berber koltuklu, üçüncü sahibindcn uygun fiyata..." söz leriyle anlatıldı. Bu arada, Arjantin krizinin Latin Amerika'da yarattığı huzursuzluğu engellemeye çahşan ve tüm bölgeye yayılmasından endişelenen Latin Amerika ülkelerinin, birbiri ardına destek mesajlan verdiği bildirildi. Bayındırbank için son gün • Ekonomi ServisiHisselennın tamamı Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) ait olan Bayındırbank AŞ ile ilgilenen yatınmcılann teklif verme süresi bugün doluyor. TMSF'nin, Bayındırbank'ın satışına ilişkin olarak belirlcdiği takvim uyannca, isteklilerin teklif mektuplannı, Bayındırbank AŞ'nin iştirakleri dahil ve hariç şeklinde hazırlayarak (hangi iştirakler olduğu açıkça belirtilecek) bugün mesai saati sonuna kadar fona vermeleri gerekiyor. Latin Amerika korkulu Brezılya'nın ukoşulsuz destek" vereceğini açıklamasının ardından Uruguay Başkanı JorgeBattie, yeni başkanı desteklemek üzere Buenos Aires'e ziyarette bulunacağını belirtti. Uruguay, Arjantin, Brezilya ve Paraguay' ın oluşturduğu serbest ticaret bölgesinin de başkanı olan Battle, Saa'nın aldığı önlemlerin hassas olduğunu belirtti. Şili ve Bolivya ise cuma günü Montevideo'da yapılan toplantıda, uluslararası topluluğa, Arjantin'e destek verilmesi önerisini götürdü. ARJANTÎN^DE BORÇ RRTELEME Keçeciler: Iran bizim için önemli • TAHRAN(AA)Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler, Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantıları için Tahran'da bulunurken Tehran Times gazetesinde bugün yayımlanan "TürkiyeIran llişkileri Bölgesel lstikrar İçin Hayati" başlıklı yorumda, Iran ve Türkiye arasında kurulan ortak iş konseyi üyelerinin, iki ülke ticaretinde Türkiye aleyhine olan ticaret dengesinin daha dengeli olmasını istedikleri belirtildi. Türkiye de etkflenecek Ekonomi Servisi cak Türkiye'nin Arjantin'in borçlanru ABD'deki 11 Eylül salerteleme karannın ardınlarının ardından dedından, Türkiye gibi ğişen sjtratejik konuekonomik krizden çıkmunun borçlanma açımaya çabalayan ve busından pozitif etki ettinun için de dış borçlanğini anımsatan Yeldan, maya ihtiyacı olan ülkeTürkiye'nin kredibilitelerin durumu zorhışasınin daha çok uzun vacak. Uzmanlara göre dede kendi ekonomik önümüzdeki dönemde hedetlerini tutturmasıgelişmekte na bağlı ololan ülkeleduğunu bilrin borçlan• RahmiKoç: diriyor. ma maliyet Arjantin örneğini Öte yanleri artacak. dan 19. Vagöz önünde Yatınm kıflar Hafbulundurarak bankalantası nedenın geliş IMF'den gelecek nıyle dümekte olan 10 milyar doların zenlenen piyasalara dikkatli törende kobakışı daha nuşan Koç harcanması az risk alma Holding gerekiyor. istekleri Yönetim Kurulu Başkanı Rahmi doğrultusunda değişeKoç, Arjantin örneği cek. göz önünde bulunduruBilkent Üniversitesi Öğretim Üycsi Prof. Dr. larak IMF'den gelecek 10 milyar dolann dikErinç Yeldan, son gelişkatli harcanması çağnmelenn ardından gelişsı yaptı. Koç, yeni dilimekte olan ülkelerin yamin yeni şartlan olacanı sıra gerek Türk fiğını vurguladı. Siyasinans sektörünün gcreklerden dikkatli olmalase Hazine'nın daha nnı da isteyen Koç, yüksek maliyetle borç "Yoksa Arjantin de bübulma tehlikesiyle karyük bir ülkeydi" uyanşı karşıya kalabileceğisında bulundu. ne dikkat çckiyor. An Rumlar kalkınma bankasına talip • LEFKOŞA(AA)Kıbns Rum Yönetimi, Avnıpa Birliği Laeken Zirvesi'nde yer alan AvrupaAkdeniz Kalkınma Bankası kurulması karannın hayata geçirilmesi durumunda, bu bankaya ev sahipliği yapmak istiyor. Kıbns Rum Yönetimi Dışişleri Bakanı Yannakis Kasulides, "üüney Kıbns'ın Avrupa ile Ortadoğu arasında bir köprü olabileceğini" savundu. Yabancı, borç ertelemeye şaşırmadı Ekonomi Servisi Yabancı yatınmcı, Arjantin'in dış borç ödemelerini askıya almasına şaşırmazken yeni Devlet Başkanı Rodriguez Saa'nın ekonomik sorunlarla nasıl başa çıkabileceği merak konusu oldu. Yabancı yatınmcılann çoğu, Arjantin'in yüklü dış borç ödemelerıni askıya almasına pek şaşırmazken dikkatini yeni Devlet Başkanı Saa'nın şiddetli ekonomik durgunluğa nasıl son verebileceğine çevirdi. Uluslararası mali piyasalar, Arjantin'in dış borç ödemelerini askıya alması ihtimaline kcndisini aylardır hazırlayıp zaten böyle bir gelişmeyı beklıyordu. Arjantin'de alkışlanan ve geniş kesimleri rahatlatan dış borç ödemelerini askıya alma karanna bazı yabancı yatınmcılar isyan ederken kimileri sanayisinin tümü çöken ülkenin sallantıdaki sosyal ve sağlık programlan için ümitsizce nakde ihtiyacı olduğu gerçeğini teslim ediyor. üş ayaklı" bir öneri götürdüğünü söyledi. Arjantin'in bu öneriyi kendi programıymış gibi sahiplenip vergi politikasını değiştirdiğini ve faiz oranlannı düşürdüğünü belirten Hanke, "Ancak tam aksine, İMF önerileri ekonomiyi öldürdü" dedi. Hanke aynca, tek başına borç ödemenin yetmeyeceğini, yatırımcılara yönelik güvenin sağlanması için dolarizasyona gitmenin şart olduğunu belirtti. Yale Üniversitesi profesörlerinden David DeRosa da dolarizasyonun, mali kaosu ve hiperentlasyona dönüşü engelleyeceğinı kaydetti. 4MPnineksikliğr ~ Eskı devlet başkanlanndan Carlos Menem'ın danışmanlanndan Amerikalı ekonomist Steve Hanke, IMF'nin Arjantin'e "yan Rnansbank Almanya'da • AMSTERDAM (AA) Finansbank Grubu'nun Hollanda'daki bankası Finansbank (Holland) NV, Almanya'daki şube sayısını 4'e yükseltmenin ardından operasyon merkezini de Alnıanya'ya taşımaya hazırlanıyor. Finansbank NV'nin Genel Müdürü Turhan Beriker, 2.4 milyar Euro büyüklüğündeki aktife, 190 milyon Euro'luk sermaye tabanına ve 14 milyon Euro'yu aşan kârlılığa ulaştıklannı söyledi. Yılbaşından itibaren geçerli olacak ücret, DlE tarafından hesaplanarak Ecevit'e iletildi Asgari ücret brüt 251 milyon lira oluyor ANKARA (ANKA) Devlet Istatistik Enstitüsü'nün (DlE) yılbaşından itibaren geçerli olacak asgari ücreti brüt 251 milyon lira olarak hesaplayarak Başbakan Bülent Ecevit'e ilettiği belirtiliyor. Rakam bu şekilde kesinleşirse, böylece asgari ücret brüt olarak yüzde 50 zamlanmış olacak. Kesintilerin ardından asgari ücretlinin cebine net 183 milyon lira girmesi bekleniyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun lira olması öneriliyor. Bu rakamın çarşamba günü yapılacak Asgari Ucret Tespit Komisyonu'nun altıncı toplantısının ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan tarafından açıklanması bekleniyor. Komisyonun daha önce SEL FÎYATLARI ARTTIRDI yarın toplanacagı açıklanmıştı ancak Okuyan, rakamı bakanlar ve başbakanla tartışmak ve kendisinin açıklamak istediğıni iletmesi üzerine toplantı çarşamba gününe alındı. tşçiler de daha önceki beyanatlannda Ekonomi Servisi Hava7.5 milyon lira arasında, paücretin en az 250 lann soğuk ve karlı geçmelamutun çifti de 6 milyon si, pek çok tüketim madde500 bin liraya satıldı. milyon lira olmasını sinin fıyatlannın artamasına öte yandan, yılbaşı geceistediklerinı yol açtı. Dün Istanbul'daki sınin çeşnisi çerez de enfkaydetmişlerdi. hallerde domates 250 bin1 lasyonla yanşıyor. Çerez fı2001 yıh Ocakmilyon lira fiyat aralığında yatlannın geçen yıla göre Haziran aylan arasında işlem gördü. Elnıa 300 binyüzde 33.3 ile yüzde 185.7 asgari ücret brüt 139 850 bin lira, portakal 250oranlannda arttığı dikkat milyon lira olarak 700 bin lira arasında satıldı. çekti. hesaplanmış, temmuz Istanbul Su Ürürderi HaDeğişik çerez çeşitlerinayında bu rakam 146 li'nde hamsinin kasa fiyatı den 1 OO'er gram almayı dümilyon liraya 813 milyon lira, istavritin şünenlerin en az 5 milyon liyükselmişti. Ekonomik kasa fiyatı 1518 milyon lirayı gözden çıkarması gekrizin ardından bu radan işlem gördü. Balık ha rektiğine dikkat çekilirken, rakamın yetersiz olduğu linde çipuranın kilosu 5 mil kavrulmuş antepfıstığının düşünülerek temmuz yon liraya kadar çıkarken kilosunun 5 milyon, iç kavaymda yeni bir artış kofananın tanesi 10 milyon, rulmuş fındığın 8 milyon, yapılmış ve ağustos levreğin kilosu 8 milyon, lü ceviz içinin 10 milyon liraayından itibaren asgari ferin tanesi 4.5 milyon ile dan satıldığı belirtildi. ücret 167 milyon lira olarak belirlenmişti. yaptığı beş toplantının ardından yapılan istek üzerine DlE enflasyon artışına göre yaptığı hesaplan Başbakan Bülent Ecevit'e gönderdi. Buna göre asgari ücretin 2002 yılı Ocak ayından itibaren 251 milyon Başbakan'ın ABD gezisi TÜPkAfgan İş Konseyi kuruldu İSTANBUL(AA)Dış Ekonomik tlişkiler Kurulu'na (DEİK) bünyesinde faaliyet gösteren Türk Avrasya İş Konseyieri çatısı altında I urkAfgan Iş Konseyi kuruldu. TürkAvrasya İş Konseyleri Başkanı Tuğrul Erkın, bilgi verirken, DEİK üyelerini yeni kurulan 1 urkAfgan İş Konseyi üyeliğine davet ettiklerini belirterek, "Üyelerimizi tespit ettikten sonra karşı taraftan da bazı üyeler bulmaya çalışacağız" dedi. Sebzemeyve el yakıyor Bülent Ecevit 'in gündemi ekonomi Haber Merkezi Başbakan Bülent Ecevit'ın HOcak'tabaşlayacak ABD gezisinde, Amerikan yönetiminin Irak'a yapılacak olası askeri operasyonu gündeme taşıması beklenirken Ecevit, görüşmelerde ekonomik ilişkileri ön plana çıkarmayı amaçlıyor. Başbakan Ecevit'in ABD ziyaretine Devlet Bakanı Kemal Derviş ile Enerj i ve Tabii Kaynaklar Bakanı Zeld Çakan'ın yanı sıra üst düzey ekonomi bürokratlannuı da katılacağı bildirildi. Ecevit'in ABD'de yapacağı görüşmeler kapsamında Dünya Bankası Başkanı James VV'olfenson ve Uluslararası Para Fonu (İMF) Başkanı Horst Köhler ile bir araya gelmesi planlanıyor. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, dün Ankara Ticaret Odası heyetini kabulünde yaptığı açıklamada, Başbakan Bülent Ecevit'in ABD ziyaretinde Türkiye'ye dönük özellikle tekstil sektöründeki kısıtlamalann kaldınlmasını isteyeceğini yinelerken "ABD'den stratejik olarak net talebimiz, ABD'nin AB'ye sagladığı ticari kolaylıkları, aynen Türkiye'ye sağlamasıdır" dedi. Türk otomotivinde bir sayfa kapandı Ford Otomoüv, ilk Türk otomobili Anadol'ıı üreten Kadıköv habrikası'nda taşıt araçları iiretiıniııi durdurdu. 41 yılda 540 bin aracın üretildigi fabrikada kapanma nedeniyle 143 kişinin işine son verildi. Şirketin Gölcük'te kurduğu yeni fabrikada yeni lip h'ord transit hafif ticari araçlar ürttimine başlanması öngörülüyor. Ford'dan yapılan açıklamada, Kadıköv Fabrikasfnda eski tip transit üretinıinin durdunüduğu kaydedilerek, fabrikada takım, kahp, prototip ürerimleri ile pazarlama, sabş, genel yönetim ve ürün geliştirme faaliyetlerinin bir kısmının 2002 yıluıda da devam edeceği vurgulandı. Kadıköy Fabrikası'nda 1960 yıluıda nıotorlu taşıt üretimine başlannuştL Bugüne kadar fabrikada 321 bin 665 hafif ticari araç, 156 bin 300 binek otomobil, 61 bin 200 kanıyon ve 1100 otobüs olmak üzere toplam 540 bin 300 adct araç üreü'ldigi bildirildi. Fabrikada, ilk Türk otomobili olan Anadol'un da ürctimi gerçekleştirilniıiştL