Katalog

3 KASJM 2001 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA A F G A N T S T A N ' D A SAVAŞ dishab(5cumhuriyet.com.tr 9 Biiyukelçi Erman Afganistan'a gidiyor • ANKARA (Cumhuriyet Bürosıı)-Dışişleri 3akanlığı Afganıstan Koordinatörü Müsteşar Yardımcısı Bü\aikelçi Aydemir Erman. yann Afganistan'a gıdecek. Kuzeylttifakı yetkılileriyle bir araya gelecek olan Erman'ın. Kuzey Ittifakı yetkiliJeriyle yapacağı görüşmede, Türkiye'nin asker gönderme karan, insani yaniun konulan, Taleban rauhalifı grup liderlennın Ankara toplantısıyla ilgıli gelişmeler ve bölgedeki son durumun ele alınması bekleniyor. Büyükelçilere bpifiıig • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dışişleri Bakanhğı'nda Islam Konferansı Örgütü'ne üye ülkelerin Ankara büyükelçilerine brifıng verildi. Brifinge katılan diplomatik kaynaklardan edınilen bılgıye göre, Türk askerlerinin bölgeye gelecek hafta gönderilmesi bekJeniyor. Brifıngde, Türk askerinin gıtme amacının eğitim ve insani yardım konulanru esas aldığı belirtilirken herhangi bir tehdit durumunda karşılık verilmesinin de söz konusu olduğu büyükelçilere iletildi. Avrupa gazetesine suç duyunısu • LEFKOŞA(AA)- KKTC'de Uhısal Halk Hareketi (UHH), A\Tupa gazetesinde çıkan bazı yazılann, "Devleti ortadan kaldırmak, egemenliğinde degişiklik yapmak, devletin yapısıru yasal olmayan yollardan de|iştirmeye teşebbüs için KKTC vatandaşlannı tahrik etmeyi, aynca Türkıye'ye "ışgalci", Türk ordusuna 'işgal ordusu' nitelemesi yaparak Türkiye ile olan ilişkileri bozmaya çalıştığı" gerekçesiyle başsavcılığa suç duyurusunda buJundu. UHH Genel Koordinatörü Taner Etkin, bu amaçla hazırlanan bir mektubu ve içerisinde Avrupa gazetesinin yayınlan bulunan iki dosyayı Başsavcı Akın Sait'e verdi. Şarbon yayAyor • Dtş Haberier Servisi- Almanya'nın Thünngen Eyaleti Sağlık Bakanhğı, ülkede ilk şarbon vakasımn tespit edıldiğini açıkladı. EyaJetin güneyinde bir kişiye gönderilen şüpheli zarfta bulunan toz üzerinde yapılan 2 testin de pozıtif sonuç verdiği belirtildi. Pakistan'da da şu ana dek iki şarbon vakası rapor edildi. Biribirgazete binasında, diğeri de bir bilgisayar imalathanesi ya da laboratuvannda tespit edilen vakalarda. şarbon bakterisi kapmış olabilecek kişilerin antibiyotik tedavısine başlandığı bildirildi. Hındistan'daJd bir hükümet bürosunda geçen hafta bir zarfin içinde buJunan toz üzennde yapılan şarbon testinin de pozitif çıktığı, ancak yeni testler uygulanacağı bildirildi. TrimMe seçflemedi • BELFAST (AA) - Kuzey Irlanda Meclisi'nde yapılan oylama sonucu David Trimble'ın yeniden başbakan olması reddedildi. Meclis'in Trimble'ın yeniden başbakan olmasını kabul etmemesi, Nisan 1998'dekıbanş anlaşmalannın sonucunda alınan kararlar uyannca oluşturulan kurumlarda yenı kriz anJamına geldiği belırtihrken Protestanlann başlıca partisi olan BirlikPartisi'nin lideri Trimble'ın, partisinden yeniden başbakan olması için gereken blok çoğunluk oyıınu alamadığı kaydedüdi. Sezer, Afganistan'a birlik gönderilmesiyle îlgîli önenıli mesajlar verdi Türk askeriiçinriskyokANKARA(CumhuriyetBün>su)- Cumhurbaskaru AhmetNecdetSezer, Türk askeri için Afganistan'da bir risk olmadığını söyledi. Sıcak çatış- ma riskinin en asgari düzeye indiriî- diğini belirten Sezer, dünya banşı- nın sağlanması için Afganıstan'ın hiçbir ülkenin "eüd mücadelesi aJa- nı" olmaması gerektiği uyansında bulundu. Sezer, dün gazetecilerin "Türk askeri için Afganistan'da bir risk var nu" sorusu üzerine "Hayır övie bir risk yok" dedi. Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü ve Dışişleri Başdanışmanı Tacan İldem. dün düzenlediği basın toplantısında. Sezer'in 7-8 Kasım'da Tacikistan'a, 8-9 Kasım'da da Gür- cistan'a resmi ziyaretlerde buluna- cağını bildirdi. tldem, Sezer'in Tacikistan ve Gür- cistan cumhurbaşkanlanyla son geliş- melerin özellikle A\Tasya'ya etkileri, diğer uluslararası ve bölgesel konular ile ikili ilişkileri ele alacağıru bildir- di. Üdem. Sezer'in dün Gürcistan Cum- hurbaşkanı Eduard Şevardnadze ile telefonda görüşerek, öncekı gün Gür- cistan'daki olaylar üzerine kendisinin hükümetin istifasını istemesıyle ilgi- li bilgi aldığını söyledi. Ildem, Sezer'in Afgarustan'a asker gönderilmesiyle ilgili görüşlerini özet- le şöyle aktardı: Sıcak çatışma kaygısi: Bakan- lar Kurulu toplantısmdan sonra alınan kararlar ışığında yapılmış olan bir açık- lama var. Açıklamada, "Kuzey Ittifa- Ks umhurbaşkam AhmetNecdet Sezer, sıcak çatışma tehlikesinin enah düzeye indirildiğini veTürk biHiklerinin tehdit altında olmadığını beUrttL kTnın eğitim ve hazuiıklannın getişti- rilmesine, Afgan halkının insani ihti- yaçlannın karşılanmasına, Afganis- tan'da tünı etnik gruplann katılacağı geniş tabanb bir yönetimin oluşturul- masına katkıda bulunularak bu ülke- yiistikrara kavusturmak veAfgan kar- deşlerimirin eserdigine hizmet etmek amaçlanmıstir" denilmiştir. Çizilen çerçeve sıcak çatışma riski- ni asganye indirecek bir çerçevedir. Şu anda bu rür spekülasyonlara yer olduğunu sanmıyorum. Sayın Başba- kan, "Böyle bir göreve gidiidiğinde el- bette amaç riskleri en aza üıdirebil- mektir.Ama her halükârda kosuflann istemedigimiz bir getişmeye bizi götür- meyeceğini ununaktayız" açıklaması- tSezer, gelecek hafta Gürcistan ve Tacikistan'a gidecek. Cumhurbaşkanı, temaslarında son gelişmelerin özellikleAvrasya bölgesine etkilerini ve diğer uluslararası gelişmeleri ele alacak. nı yapmıştır. Sayın Başbakanımız'ın işaret ettiği tamamen bir olasılıktır. ASker sayiSI: Açıklanan karar 90 kişiden oluşan bir birliğin gönderil- mesine ilişkindir. Bunun ötesinde bir şey yoktur. tlerisi için bir şey söylene- mez ama, bizim katkımız budur. Harekât ramazanda siirecetc Ramazan ayı Türk hallunın büyük bir çoğunluğunun Müslüman olması da dikkate ahndığında duyarlı olduğu- muz bir dönemdir. Ama, terorizm kut- saJ değerleri, bayramJan, ramazanla- n tammamaktadır. O açıdan terörle savaşım verilirken, terörün tanımadı- ğı değerleri ön plana çıkararak bu ara vermenin de gereğinin olmayacağını kabul etmek gerekir. Harekâtın o dö- nemde de devam edeceğini varsaymak yanlış olmayacaktır. Cenlstabanlı hükümet: Af- ganistan'dakı tüm etnık gruplarla ya- kın temasımız bulunmaktadır. Türki- ye'nin öncelik verdiği husus. Afga- nistan'da tüm etnik gruplann temsi- line olanak sağlayacak geniş tabanlı bir hükümetin oluşması. Üzerinde odaklanılacak husus, Taleban'ın yö- netimde yer alıp almaması değil, tüm etnik gruplann temsil edileceği bir ya- pılanmarun oluşmasıdır. Taleban et- nik grup değil, yönetim biçimidir. Bu yönetim biçimi, Afganistan gerçek- leri ve Islami değerlere uymamakta- dır. Yeni bir yapılanma, etnik grup- lar içinde önemli sayıya varan Peştu- lan da içermelidir. Etkl mücadelesi alanı olma- mall: Yeni yapılanma sonucunda Af- ganistan'ın üımlı, çağdaş değerleri yü- celten, komşulanyla işbirliğini ger- çekleştirebilecek, onlarla iyi ilişki ku- rabilecek bir ülke konumunu kazanma- sı önemlidir. Yeni yapılanmanın Afgan halkının sosyal, etnik ve dini gerçeklerini deyan- sıtması gerekir. Afganistan'ın etki mü- cadelesi alanı halinde görülmemesi önemlidir. Bu, dünya banşı için gerek- li bir konudur. Uluslararası toplumun böyle bir sıyasi yapılanmada belli ko- şullan Afganistan'a dışandan empo- ze etmek yerıne kolaylaştıncı bir işlev vermesi gerekir. Dışardan dayatılacak çözümlerin kalıcı olmayacağına inanıyoruz. Rumsfeld, askerin nereye konuşlanacağım Türkiye'nin belirleyeceğini söyledi Kararı Ankara verecek ANKARA (Cum- huriyet Bürosu) - ABD Savunma Ba- kanı Donald Rums- feld, Afganistan'a gön- derilecek Türk askerlennin nerede konuş- _ landınlacağı- na Türk hükümetinin karar vereceğini söy- ledi. Bir öncü keşif timinin hafta sonuna kadar Özbekistan'a gideceği bildirildi. Hükümetin Afganistan'a asker gönderme karannın ar- dından; 90 kişılik Özel Kuvvetler birlığinin bölgeye ne zaman gideceği, nerede konuşlanacağı ve ek birlıkle- rin gönderilip gönderilmeyeceği gi- bi sorulara yarut aranıyor. Rumsfeld, Pentagon'da gazetecilerin sorula- nnı yanıtlarken "Tûrk askerleri- nin nasıl konuşlandınlacağma, Türk hükümeti karar vermeli" dedi. Ancak Ankara, askerlerin gön- derileceği yer ve zaman konusunda dün de sessizliğim korudu. Başbakan- lık çevreleri, hükümetin daha rahat hareket edebilmek için bağlayıcı açık- lamadan kaçındığına işaret ediyorlar. Hükümet, birden çok kararaame çı- karma yetkisini elınde bulunduruyor. Bu çerçevede hükümet, asker sayısı- nı arttırabıleceği gibi, farklı bölgele- re de asker gönderebilecek. Ulusal gü- venlık gerekçesiyle kararnamelerin içerigi "gizh'" turuluyor. Dışişleri Ba- kanı ısmail Cem de dün Afganistan a asker gönderme konusunda milletve- killerinin sorulannı yanıtladı. Asker- lerin görevlerinin ne olacağı sorusu- na yanıt vermekten kaçınan Cem, "Bu açddandL Bunlaraskeri tarumlar. Bun- lann çerçevesini ve görev tarifıni ben • 90 kişilik Özel Kuvvetler birliğinin ulaşımı ve konuşlanacağı yer için ön hazırlıkları yapmak üzere bir öncü keşif timi Özbekistan'a gidecek. .vapamam" dedi. Cem, Türk askenrun bir banş gücü olarak mı görev yapa- cağı sorusuna da şöyle yanıt verdi: "Banş gücü, banş geldikten sonra ohı- şan güç. Türkh e eh erişK bir ortam ve siyasal yapılanmaya katkısuu görürse böyle bir güçte yer alır. Ancak misafir sanatçı gibi bir durum olursa zanne- derim düşünmez." 90 kişilik birliğin bölgeye gidişine ilışkin çalışmalar başladı. Bir öncü ke- şif timi, gelecek hafta sonuna kadar. Incirlik'ten kalkacak uçaklarla Özbe- kistan'a gidecek. Kuzey îrtifakı yetki- lileriyle görüşecek olan öncü ekip, bölge koşullan, gereksinim ve zorluk- lara ilişkin rapor hazırlayacak. 'Bütün sonuçlan değeriendirdik' ANAP Genel Başkaru ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz. gazeteci- lerin sorufannı yanıtladı. Yılmaz, bir gazetecinin Taleban'ın, "ABD'ninva- nında yer alan herkes bizim düşmaıu- meınr'' açıklamasını anımsatması üze- rine. "Biz, bu karan ahrken bütün so- nuçlanru değeriendirdik. Türkiye'nin hayruıa olduğu için bu karan aJdık Aldıgınuz karann, sonuna kadar ar- kasuıdaMZ*" dedi. TÜRKIYE'YE TEPKİ Afganistan velran kınadı Dış Haberier Servisâ - Afganistan'ın başkentı Kâbil'deki camilerde imamlar dün cuma hutbesinde Türkiye ve Pakistan'ı sert biçimde eleştirırken Iranlı din adamJan da Türkiye'nin Afganistan'a asker göndermesini ağır bir biçimde eleştirdiler. Kâbil 'deki Şad-i Şamsera Camii imamı, "İnsanlanmız künin gerçek Müstüman, künin olmadığını bilmeli. Çünkü bir kişi sadece Müslüman kinıliğe sahip olduğu için ve Türkiye gibi Müslüman bir ülkenin pasaportunu taşryor diye kanma\ın. Böyîe birinin Müslüman olduğunu sö>1eyemezsiniz" dedi.lranın önde gelen din adamlanndan Ahmed Cenneti de Tahran'daki cuma hutbesinde "Türldye ya da Pakistan'uı ne düşündüğünü bilmiyorum. Askeri destek verij'orsunuz, ABD'yi memnun etmek için Müslüman çocuklanm kardeşlerini öldürmeye gönderijorsunuz" diye konuştu. Cenneti, Türkiye ve Pakistan'ı eleştirerek bu ülkelerin ta\Tirun arkasındaki temel nedenin ödemek zorunda olduklan yüksek borçlan olduğunu vurguladı. ABD'ninyanında savaşagiren Türkiye, uluslararası arenada ağırlığım artarmayı umuyor Washington'la ilişkilerde yeni boyut AYHAN ŞtMŞEK ANKAR4-ABD'nin Afganistan ope- rasyonuna tam destek veren Türkiye, A\Tupa Gü\enlik ve Savunma Kımli- ği'ndeki (AGSP) koşullanndan bazıla- nnı AB'ye kabul ettirdı. ABD'nin giri- şimiyle, AB ve Türkiye arasında yapı- lan görüşmelerde, Türkiye'nin askeri yeteneklerinin kullanılacağı operasyon- larda kararmekanizmalanna kahlım ko- nusunda ilerleme sağlandığı öğrenıldi. Ankara. AB üyeliği, Kıbns sorunu gibi diğer dış politika önceliklerinde de Washıngton'dan destek bekliyor. Dip- lomatik kaynaklar, Türkiye ile ABD arasında 1999'da oluşturulan stratejik or- taklığının Afganistan operasyonuna "aktif kanlım'' ile derinlik kazandığı- nı, bunun Türkiye'nin Avrupa ve AvTas- ya'daki ağırlığım arttıracağını kaydet- tiler. Üst düzey bir diplomat, ABD ve Türkiye'nin Avrupa, Kafkaslar, Orta fikkazannuşnr'' değerlendirmesıni yap- h. Türkiye'nin dış politika öncelıkleri- ni "AvTasjTa'nınmerkeziüIkesiolmakve AB'yeüyeBk" olarak belirlediğinı anım- satan yetkili, 11 Eylül'ün arduıdan Av- rasya'da dengelerin değiştıği süreçte ^4BD'nin girişimiyle yapılan AGSP görüşmelerinde Türkiye'nin bazı koşullannı AB'ye kabul ettirdiği öğrenildi. Asya ve Ortadoğu'ya kadar uzanan böl- gede büyük ölçüde örtüşen çıkarlara sahip olduğunu \-urgularken "Türki- ve'ninaskergömlennekaranyla,çok bo- yuthı işbirliğimizi vansıtan stratejik or- takhğunız daha da sağlamlaşmış, derin- ABD'nin daha da öne çıkacağına dik- kat çekti. Yetkili, ABD ile birlikte Tür- kiye'nin de bölgede ağırlığının artaca- ğını söyledi. Ankara"da Türkiye'nin dış poütikasın- da aşması gereken önemli sorunlarda ABD'nin tutumunun belirleyici olaca- ğı yorumu öne çıkıyor. Başta AGSP ol- mak üzere, AB üyeliği, Kıbns, Bakû- Ceyhan gıbı konularda ABD'den daha güçlü destek beldentisi dile getiriliyor. AB, AGSP konusunda Türkiye'ye baskısını arttınrken ABD ve İngilte- re'nin girişimiyle yapılan görüşmeler- de Washington'ın "yakuı anlayışı" ile ilerleme sağlanması da bu görüşü güç- lendiriyor. Geçen haftaki görüşmeler- de, Türkiye'nin askeri yeteneklerinin kullanılacağı operasyonlarda karar me- kanizmalanna katüunında ilerleme sağ- landı. 7 Kasun'da Londra'da yapılacak görüşmelerde somut ilerleme kaydedil- mesi hedefleniyor. SAYDAM YALÇIN DOĞAN Asker Sayısı 9O'ı Aşarsa Masraflar1 Sam Amca'danL Gizli kararname, "miktan, yöntemi, sınırları hü- kümetçe belirlenmek üzere " diye başlıyor ve Af- ganıstan'a asker gönderilmesini içeriyor. Herkes bu karara can-ı gönülden katılıyor. Hele de medya Allah Allah nidalan arasında ve Arş yi- ğrtler Amerika imdadına marşı eşliğinde alkış tut- makta birbıriyle yarışıyor. Ancak burada temel soru eksik: Ne karşılığın- da?.. Bu soru hiçbir yerde yok. En fazla olması ge- reken yerde, Bakanlar Kurulu'nda bile yok!.. Peki, ne var?.. Göndermenin gerekçeleri Önce. şu var: Çare yok, asker gidecek!.. Eli ko- lu bu kadar bağlı iken, bunun ötesinde, hatta ken- dine göre gerekçeleri varken Ankara'nın başka ça- resi yok. Ama asker gönderirken önünü, arkasını, kendi içinde sormak yok mu?.. Konu karara bağlanırken dile getirilen bırkaç nok- ta var: 1 - Apo'yu bıze Amerika teslim ediyor. 2- AB ilişkilerınde bize Amerika arka çıkıyor. 3- IMF ile ilişkilerde, her ne kadar bizim ekono- mık programa uymamız gerektiği sürekli vurgula- nıyorsa da Amerika, bu ışlere de göz kulak oluyor. 4- Bizim gibi, Amerika da en çok terör ve beyaz zehırden yakınıyor. Dünyada beyaz zehrin üretildi- ği en önemli iki yerden bırı Kolombiya, ikincisi Af- ganistan. 5- Dışişleri. Genelkurmayve MGKzatenbuyön- deki eğilımi belli ediyor, o zaman asker göndermek- ten başka çare yok.'.. Karar sürecınde konuşulanlar, özetle bunlar. Askıdaki sorular Aynı süreçte. bir de konuşulmayanlar var. 1- Amerika, Pakistan'ın 20 milyar dolarlık bor- cunu sıliyor ve aynca ek kaynak sağlıyor. Bize ne yapıyor?.. 2- örneğin, özellikle bizim tekstıl kotalarımızı ge- nişletiyor mu?.. 3- Askeri satışlardan (FMS) doğan kredi borçla- rımızı sıliyor mu?.. 4- Bizim dış borçlanmızın ertelenmesıne yardım- c\ oluyor mu?.. 5- IMF yoluyla, bızım ekonomik programa uyma- mız koşuluyla, uluslararası kredi musluklannın açıl- masına katkıda bulunuyor mu?.. 6- Bizim göndereceğimız askerin masraflarını karşılıyormu?.. Bu sorular açık. Bakanlar Kurulu dahil, hiçbir yerde sorulmuyor. Dun sohbet ettiğım bir bakanın deyışıyle, "hiçböylehesaplaryapılmadı". Oysa, bu hesapların yapılması gerekmez mi?.. Türkiye kazançlı çıkabilir, ama... Bununia birlikte, yıne Bakanlar Kurulu'nda FMS borçlannın silinmesi \\e IMF'den gelecek kolay- lıktan söz edılıyor. Ama asıl bir başka önemli konu var: Şimdilik 90 subay ve astsubay. Eğer sonra- dan daha fazla asker göndermek gerekirse, onun masraflannı Amerika karşılamaya söz ve- riyor. Böyle bir söz vermenin anlamı açık. Bu ış 90 su- bay ve astsubayla kalmaz!.. Asker göndermekle, Türkiye zaten savaşa fiılen gırmiş oluyor. Eğitim, de- netım, gozetim derken bir süre sonra asker sayısı artınca, fiılen savaş!.. ABD ve Ingiltere birlikte, savaştakı üçüncü ül- ke Türkiye. Kaçınılmaz bir biçimde. Sırat köprü- sü gibi, oyunu iyi oynarsa Türkiye bundan ka- zançlı çıkabilir. YoksaL Orasını düşünmek bile is- temiyor ınsan. E-mail: ydogana cumhuriyet.com.tr Faks:0212 513 90 98 Türkiye dünya basınında. Asker bir avuç dolar için gidiyor Dış Haberier Servisi- Ankara'nın Afganis- tan'a birlik gönderme karan dünya basınında geniş yankı buldu. Yunan basıni: Eief terosripos gazetesi, Tür- kiye'nin Afganistan'a asker gönderen ilk Müs- lüman ülke olduğunu vurgulayarak "Türkiye bir avuçdolariçin asker gönderiyor" dedi. Ta Nea. Taleban'ın bu ge- lişmeyi "düşmanca bir hareket" olarak nitelen- dirdiğini yazdı. Etnos gazetesi, " Hükümetin karan Türidje'de iççal- kanblara yol açabilir" yorumunu yaptı. ABD basini: The New York Times, Türk askerlerin sıcak çatış- maya girebileceğini be- lirriyor. Haberde, Batı- lı diplomatlann bu ge- lişmeyi. Afganistan ha- rekâtınuı îslam'a karşı değil terorizme karşı ol- duğunun önemli bir gös- tergesi saydığı ifade edi- liyor. Washington Post haberi, "Türkiye kara biıüği gönderen 3. X4- TO ülkesi oluyor" şek- linde verdi. ingillz basını.- The Daily Telegraph gaze- tesi, Türk askennin. ha- rekâta kanlacak ilk Müs- lüman birlik olduğunu yazdı. The Guardian da Türkiye'nin gönderece- ği birliğin harekâta ve- rilen ilk Müslüman des- teği oluşturduğunu ha- tırlattı. The Indepen- dent, Türkiye'nin ABD'nin bölgedeki en büyük müttefiki oldu- ğuna dikkat çekti. Alman basını: Frankfurter Rundschau gazetesindeki yazıda Türkiye Afganistan'a asker göndermekle ABD'nin isteğini yap- mış oluyor. Istanbul'da- ki maü çevreler ise An- kara'nm bu isteği yeri- ne getirirken ülkenin içinde bulunduğuekono- mik krizden kurrulma yolunda daha fazla eko- nomik yardımı güven- ce altına almak Lstediği görüşündeler" tümce- lerine yer veriliyor. Die Welt gazetesinde- ki yorumda da "asker gönderen Türkiye'nin bundan eli boş çıkma- yacağı, EVIF'nin Türid- ye'ye yeni yardımlarda bulunmasıiçinABD'nin girişimde bulunacağı ya da Türkiye'nin AB'ye dahasıla bagJanmastyö- nünde VVashington'dan AB'ye yeni uyanlar ya- pılacağı" büduildi.