Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 26 EKİM 2001 CUM>
OLAYLAR VE GORUŞLER olay.gorus(a cumhuriyet.com.tr
Performans Bütçe
Prof. Dr. Gülay COŞKUN YMG Teknik üm. (YTüj öğ. Cyest
2
002 Mali Yılı (MY) Bütçe
Tasansı, 17 Ekim 200Itie
anayasa hükmü gereği.
TBMM'ye sunulmuş bulu-
nuyor. Bu bütçe ile perfor-
mans bütçe tekniği \ e yenı
bır kodlamasisteminın getınldiği % e al-
tıpilotbakanhkta uygulanacağı belırtıl-
mektedır. "ProgramvePerformans Büt-
çe" çalışmalan Türkiye'de "icraat büt-
çesi", ~iş bütçesi", "performans bütçe"
gıbı adlarla ıfade edilerek 1969 yılında
başlamış. 1973 mali yılında da "program
bütçe sistemT olarak uygulanmaktadır.
Performans bütçenin kökü ABD'de
endüstnde gelişmış \e Du Pont. bu rür
bir bütçe sistemiru General Motors'a ya-
tınm yaptığı sırada ortaya atmıştır. Bir
hizmet biriminin faaliyeti sonucunda or-
taya çıkardığı performansı. Türkçe de-
yimiyle başanmı maliyetiyle ilişkilendi-
rilmekte ve o birimin maliyetı. maliyet
muhasebesi düzeni'yle hesaplanmakta-
dır.
Özel sektör kuruluşunda maliyet he-
sabneverimliliği(efficiency)yani.rnal
ya da hizmet cinsinden çıkü'sının bu üre-
timde kullanılan gırdilere oranı, kolav-
lıkla bulunabilir. Böyle birçalışmanın gi-
derek artan kamu harcamalannda tasar-
KÜLTÜR • SAMAT
ruftı sağlamak ve aynı zamanda verimli
hizmet yaratabilmek için kamu ekono-
mısinde kullanılması. bunun için de en
i\ ı aracın hızmetlere ekonomik kaynak
tahsis eden devlet bütçesiyle yapılması
çalışmalan başlamıştır. Ancak kamu eko-
nomisınde kamu hizmetlerinın maliye-
tinın \ e verimliliğınin para cinsinden he-
saplanması çoğu kez zor ya da olanak-
sızdır. Bu nedenle. kamu ekonomisinde.
hızmetı yapan kuruluşun ulaşması gere-
ken. planlanan hedef ile kuruluşun elde
ettıği çıktının (yararın çoğu kez sosyal
yarann) karşılaştınlması gerekır. Bu ise
etkınlık etkenlik (effectiveness) ile ifa-
de edilebılir ve ölçülebılir.
Her zaman parasal değerlendirilmesi
mümkün olmayan etkinlik ile maliyeti ara-
sında. hızmet-malıyet ilışkisı kurulup.
çıkan yaran değerlendirmek gerekır. Ka-
mu ekonomısinin ve kamu yönetiminin
bu özellıSı nedeniyle kamu hizmetleri-
nin işlev sel sınıflandınlması; bu hızmet-
lenn planlanıp belli süreler için hedefi-
nin gösterilmesi: bu hedeflere ulaşmak
için seçenek (alternatif) maliyet-yarar
analizleriyle o hizmetten en yüksek ya-
rann elde edilmesi sağlanabilir. Bu amaç-
la. kamu yönetiminde verimliliği-etkin-
liği sağlamak üzere kamu yönetıminin iş-
lev lenne (sağlık. eğıtim. güvenlik. bayın-
dırlık gibi) yönelik bir sıruflandırmarun
yapılması öngörülmektedır. lşlevi yeri-
ne getıren kuruluşun kendi yapısında
hizmet birimlerinı (faaliyet proje) sınıf-
landırarak bu birimlenn maliyetiyle plan-
lanan hedefi. analız tekniklenni kullanıp
gerçekieştırmesı beklenir (*).
Bu sistemde, devlet bütçesiyle siste-
min gerektirdığı hizmet sınıflandırması
ve harcama kaîemleri denen hizmet ma-
Bj'etieri'nin (ödeneklerinin) sınıflandı-
nlması. bu teknığe uygun kodlama sis-
temi ile gerçekleştırilmektedir. Kodla-
ma sistemi harcama kaîemleri sınıflan-
dırmasında ve hizmet sınıflandırmasın-
da kuruluşun özelliği saklı kalarak stan-
dart yapıyı getirdiği için yöneticilere,
kamu yönetimi mali durumu hakkında
ya da çeşitli kuruluşlann mali durumla-
nnın karşılaştınlmasında gerçek verile-
rin elde edılmesini sağlayabilmektedir.
Yukarıda özetledığım bütçe sistemi
ülkemizde "'program bütçe" adıyla 1973
mali yılından ıtibaren uygulanmaktadır.
N'itekim, 2 Şubat 1970 tarihli Cumhun-
yet gazetesinde "Bütçe Sisteminde Re-
form" adlı yazımla, o dönemde üzerin-
de çalışılmakta olan bu bütçe hakkında
a>Tintılı bilgi verilmiştir. Ancak. yirmi
sekiz yıldır uygulandığı kabul edilen bu
bütçe. kamu yönetimi. kamu ekonomi-
si ve kamu maliyesine beklenen yaran
verememışrir. 23 Şubat 1981 tarihli Cum-
huriyet gazetesinde yayımlanan "Prog-
ram Bütçe" adı yazımda ise umulan bek-
lentilenn gerçekleşmeme nedenleri üze-
rinde durulmuştur. Program bütçe uygu-
lamasına zamanın hükümeti ve kamu üst
yönetimi kesimınce tam benımsenme-
den başlanması ve devam eden dönem-
de ekonomik ve siyasal istikrarsızlığın sü-
regelmesı başlıca nedenlerden biridir.
Plan stratejısi \ e yıllık programlarla büt-
çe arasındaki yakın ilişkide Idasik bütçe
alışkanlığı devam etmiş. Devlet Planla-
ma Teşkilatı ve Malıye Bakanlığı arasm-
da gerekli çok yakın işbirliği (koordi-'
nasyon) kurulamamıştır. Hatta gercekleş-
tirilemeyen yatınmlarla ilgili bir neden
aranırken program bütçe neden olarak
gösterilmıştir. Ulkenın sosyoekonomikge-
lişmesini izleyebilen \e ekonomik araç
olarak da kullanılması beklenen bu büt-
çe tekniği. çağdaş bilgi ve tekniklere ve
bunlan kullanacak çağdaş kafalara ge-
reksınme duvduğu halde eğitim eksikJi-
ği bunu karşılayamarnıştır. Program büt-
çe sadece şekil değişikliğini öngörmeyip.
yapısal değişikliğı de gerektiren bir büt-
çe sistemi olduğu halde hazırhk çalışma-
lannda öngörülen ve planlanan kamu
yönetiminde yeniden düzenleme. iletişim,
raporlama. merkezi bilgı-ışlem bankası.
maliyet muhasebesinin de yeraldığı dev -
let muhasebesi. yöneticı sorumluluğu.
etkinlik denetımi. hatta bütçe hazırlama
sürecı konulanndaki çalışmalara gere-
ken önem venlmemış. hatta bazılanna baş-
lanrnamıştır.
Clkemizin ekonomik ve mali duru-
munu düzenleyebilmek. yenilemek ama-
cıyla 1973 > ılında başlayan \ e beklenen
basanyı verememış olan bütçe sistemi-
mızde zaman zaman yenilik yapma eği-
limleri görülmekledır. u
SıfirtemeUi büt-
çe (zero-base budgeting)", "performans
bütçe" gıbi teknikler güncelleştirilirken
her iki bütçe yapısını da kapsav an ve vü-
rürlükte olan fakat yozlaştınlmış bir büt-
çe teknığini. ondan beklenen kıt ekono-
mik kaynaklan en tasarruflu biçimde
kullanarak verimli. etkin hizmet sağla-
maya yönelik amacı gerçekleştırecek ya-
pıya ka\Tişrurma çalışmalannı yapmak
daha gerçekçı olabılir.
Ancak. hangi bütçe yönetimi, tekniği
olursa olsun. kamu yönetimini venmli kı-
lacak bir araçtır. Aracın kendisinden tan-
sıklar (mucizeler) beklenemez. Onu uy-
gulayan yine kişılerdir. Başan, bu kişi-
lenn ve ekiplerinin niyet. bilgi. çalışma
gücü. işbirliği çabaları ve siyasal endi-
şelerden uzak korkusuzca sorumluluk
ve yetki vüklenebilmelerine bağhdır.
(*) Fazla bilgi için bkz. Prof. Dr. Gü-
lay Coşkun. De\let Bütçesi-Türk Bütçe
Sistemi. Turhan Kitabevi, Ank. b:6.,
ss:121-163.
«mnM.pwMBm.fi.tr . www.*İMaMflİM.cmn - (O 213) 293 S9 7S
HER CUMA
GRÜP RONESANS
"35 yaş üstü yaşam hakkı"
Yemek ve Limitsiz Yerli İçki: 25.000.000 TL.
Limitsiz Yerli İçki: 15.000.000 TL.
Rezervasyon İçin: 0.212 259 89 11 / 259 19 42
İlanlarınız İçin
(0212)293 89 78
perareklam^perareklam com tr
pefareklam®superonl,ne com
dostlar tiyatrasu
I GÖREMEYENLER İÇİN SON OYUNLAR
Tankred Dorst
lOYUNCU
Can Yücel - Genco Erkaı
mzEHEr
LAHANA SARMA
Golge-Kukfo Oyunu, Bir Bölüm
Oynayanlar/Oynatanlar
Ayşe Selen-Şehsuvar Aktaş
vv^v^vlahanasarma com ı
Her Cumanesı Pazar 13 30
Btîctier Oyun Oûnu Maya'da
MAYA
Mihlal Cd. Holıp Ijhonı, No 140 Kot.2
T»l: (0112) 2S2 74 53
stüdyo
SONRATek perdelik oyun
Yazan ve Yöneten ONUR BAYRAKTAR
Sûpervcör AYLAALGAN
SanatDan^maro AHMETCEMAl
27BmCtmarte$ıSaat 1S.OCn210C'de
PRAMA
OPA MÜZIÖI
TOPtULüÖU
Mozart, Vivaldi, Haydn,
Schubert, Telemann, Granados
ORTAKÖY AFIFE JALE SAHNESI
Rnemsjon: 02I2-2Ü0 09 35
160-Oyun 9-10-11 Kasım
Nazım Hikmet - Genco Erkal
INSANLARIM
220.Oyun 16-17-18 Kasım
MUAMMER KARACATIYATROSU'nda
Cuma: 20.30 C.fesi: 18.00
Pazar: 15.00
TEL:(0212) 252 59 35
PUseni
EFES PUsen'in kültnr ve saıuta katkılan artuak sürecek.
İlanlarınız İçin
(0212)293 89 78
pera'ek!am@perareklarn com tr
perareklam@superonlıne com
ISIANBUIı BOVİİK3EHİR BEIıEDlVESİ
GEMAIı RE5İIREY
KONSER SAIıONU
w\ww.crrks.org
EKİM 2001
CUMHURİYETİN 78. KURULUŞ
YILDÖNÜMÜ KONSERLERİ
(27-30/10 2001)
WMM V.GRC5 Werte' 5ILF~1X
G*lı«ri I3jk.«o-f} BIL£TÎX ı^t
MMMMİÖKtf Cridebosîifi, SJLTİX &t
MMMMİ6KO5 Soyak (&önepe), 8İLTTOC pşe
BILTTutrfe
TUiim,
VUKDRAMA
•2U 351 ( İ
TEŞEKKÜR
Insanlan sağlığına kaNOişturmak adma olağanüstü çaba sarf eden Florance Nightingale
Hastanesi'nin personelinden yöneticisine kadar her birini ayn ayn kutlar, 08.10.2001 tarihinde
umuduma umut, canıma can katan, altın elleriyle by-pass yaparak
beni hayata döndüren insanlann başlannda bulunan
Sayın Op. Dr. BIXENT ROL4T a Sayın Op. Dr. ALÎ RIZA KARACI'ya
Saym Op. Dr. ALİ KORTOIAZ a Sayın Op. Dr. KLBİLAY KORKUT'a
Sayın Anestezi Lzmanı FUSU1V BULLlTÇU'ya
sonsuz şükran ve minnet duygulanmı iletirken, başanlannın devamını diler, saygılar sunanm.
ETHEM MUZAFFER YILMAZ
E. EMNÎYET MÜDÜRÜ POLEM VAKFIBAŞKANI
Tarih Boyunca Türk-Yahudi İlişkileri-3
Y
azımızın son bölümünü
Türk-Yahudı ılişkilenne
ayırdık. Çünkü bu ılışkı-
ler başlı başına özel bır
konum arz etmektedır.
Türk-Yahudi Ihşkilen 15. asnn orta-
lannda başlar.
Bu ilişkilenn en ilginç yanı, başlan-
gıcından bu yana hiç kesilmeden aynı
dostluk ilışkilen içinde devam etmesı-
dir.
15. asır sonlanna dogru Ispanya'yı
ele geçiren Hıristiyanlar bu ülkedeki
Arap Emevi halıfelerinin saltanatına
son vermjşler ve bu arada lspanya ça-
pında gerçekleştirdikJeri "Engjas^on"
mahkemeleri kanalı ile Müslümanlan ve
Hınstiyanlığı kabui etmeyen Yahudile-
ri tasfiyeye başlarruşlardı.
Bu tasfiye sonucu ülkede ağır baskı-
lar altında yaşayan Yahudiler çareyi Is-
panya'yı terkte bulmuşlar, bunlann bir
kısmı çeşitli Avrupa ülkelerine göç eder-
ken bir kısmı da Osmanlı Imparatorlu-
ğu'na başvurarak Türkıye'ye sığınma
hakkı istemişlerdir.
Yahudilerin bu başvurusu o dönemin
en adaletli, en hoşgörülü ve en kültür-
lü toplumu olan Osmanlı yöneticilerin-
ce olumlu karşılanmış ve istem sahıbi
Yahudilere imparatorluğun diledikleri
yerlerinde yaşama izni verilmiştir.
Böylelikle Yahudiler gemilerle Istan-
bul'a gelmişlerpadışaha hizmet arz et-
mişlerdir.
OsmanlıDevieti kuruluşundaki temel
ilkeler uyannca Yahudilere hiçbir dini
baskı >apmadıgı gibi istedikleri işlerde
çalışma ve istedikleri yerlerde oturma
hakkını da eksiksiz vermiş,ülkedeTürk-
leretanınan hakve hukukun tamamı Ya-
hudilere de tanınmışOr.
Yahudiler zamanla de\iet yönetimin-
de de yer almışlar, özellikle gümrük
emirlikleri ve mali işlerde devletin en
büyük yardımcısı olmuşlardır. Bu ara-
da bazı Osmanlı hükümetlerinde de ba-
kanlık görevleri aknışlardır.
Yahudiler, Türkhe'\idainıa ikinci \ a-
tan olarak görnıüşJerdir. İsrailin Türk
sanaündan, müziğinden, sos\al hayatm-
dan, küJtûründen etkilendiği ve hatta
bu erkiJeşinıin bazı konularda karşıhk-
h olduğu kesindir.
20. asırda dünyanın çeşitli yörelerin-
den milyonlarca Yahudi arz^ mev'ut'a
yani kutsal topraklara, îsraıl'e katılır-
ken çok ilginçtir bu göç Türkiye'yi pek
etkilememiş sadece yüz bin kadar Ya-
hudi -o da Türkiye'deki iüşkilerini kes-
memek ve mal varlıklanndan aynlma-
mak şartı ile- Israü'e gitmiş, Yahudi top-
lumunun çok önemli bir bölümü Türki-
ye'den aynlmamayı tercih ermiştir.
YahucÛerin TürkKurtuluş Sai'aşı'nda-
ki olumlu katkı ve hizmetleri de unu-
tuhnaması gereken bir olgudur. Kurru-
luş Savaşı'na katılan çok sayıda Yahu-
di şehit ohnuş, çok sayıda Yahudıde İs-
tiklal Madalyası ile onurlandınlmıştır.
Bu arada büyük önder M. Kemal Ata-
tûrk'ün 1927 yılında îzmirIktisat Kong-
resi'nde yaptığı konuşmada Türkiye'de
yaşayan Yahudileri ö\-mesi ve "Muse-
vfler millete ve vatana sadakaüannı is-
pat etmişlerdir. Bundan böyle de bu ül-
kede refah ve saadet içinde yaşayacak-
lardır" demeside son derece dikkat çe-
kıcidir.
1930"lu yıllarda büyük önder Ata-
türk'ün Ahiıanya'da Hitler'in ve Nazı-
lenn gazabına uğrayan sayısız bilim
adamuu kurtanp Türkiye'ye getirtme-
si xe onlara ünıversitelerle bilim organ-
lannda görevler vermesi de Yahudile-
rin olumlu vatandaşlık hızmetlerinin bir
çeşit ödüllendırilmesıdir. Ankara'nın
İmarplanını yapan Prof. Jansen ve Hu-
kuk Fakültesi'nde bir ekol yaratan üs-
tat Prof. Hirş ülkeye hizmet veren unu-
tulmayacak Yahudi \atandaşlarımız-
dandır.
İsraıl'ın 1948"de kuruluşundan son-
ra da ıkilı ılişkiler 15. asırdaki sıcaklık-
la aynen devam ermış, iki ülke her ko-
nuda birbırinden aynlmaz bir konum
arz etmişlerdir. Arap ülkeleri tüm gay-
retlerine rağmen bu ilişldleri bozama-
mışlardır.
Burada vurgulamamız gereken çok
önemli bir konuda Türk Yahudilerinin
ülkedeki durumlannın bu ülkede yaşa-
yan Rum ve Ermeni azuılıklanndan çok
farklı olduğudur. Türkiye'de yaşayan
Yahudıler, Rum ve Ermenilerin aksine
ülke aleyhindekı faaliyet ve komplola-
ra hiçbir zaman katılmamışlar. daima
Türk millerinin ve devletinin yanında ol-
muşlardır. Yahudiler, son PKK tedhiş
olaylannda da ezeli Türk dostu işlevle-
rini bırakmamışlardır. Türk Yahudileri-
nin ve hatta dünya Yahudilerinin bu tu-
tumlannın her rürlü takdirin üsfünde
olduğu açıktır.
Türk toplumunun Filistinlilere destek
olmavı arzu ettiği tartışma kabul etmez
bır olgudur Ancak Türk halkı I. Dün-
ya Savaşı'nda binlerce Mehmetçiğin
Arap çöllerinde dindaşlan tarafından
hunharca katledildiğınin, Araplann PKK
haınlerine kucak açıp destek verdiği-
nın, GAP barajlannı sabote havası için-
de olduğunun ve Kıbns dahil olmak
üzere hiçbir uluslararası konuda Türki-
ye'yi desteklemediğinin bilincindedir.
Buna karşılık Türk ulusu; Yahudi kar-
deşlerinin güven ve sevgisini bildiği ka-
dar, Israil'in Ortadoğu'nun küçük Ame-
rikası olduğunun da bilincindedir. Türk
toplumunun Kıbns'a döşenecek deni-
zaltı su hattının yalnızca Yahudi tekni-
ği tarafindan gerçekleştirileceğuıi düşün-
düğü de unurulmamahdır.
Hıç kuşku yok Şaron'u uyaran Baş-
bakan Ecevft bu belirttiğimiz gerçekle-
rin bilincindedir. Ancak Filistin konu-
sunda taraf tutmamanın önemi de orta-
dadır. lsrail'in Kıbns konusundakı des-
teği Türkiye için çok önemlidir. ABD'nin
tam desteğini taşıyan bir lsrail'in dün-
ya ülkelerinde en az AB kadar etkin ol-
duğu gerçeğini unutmamamız gerekir.
Sayın Ecevit, Türkij'e'nin kendisini
gönülden desteklev enJereayak bağıolan-
iardan dahaçokihthacıoJduğunuanım-
samalıdır.
Türkiye elbetteki aşın ve yersiz sert-
liğe karşıdır. İnsan haklannın çiğnenme-
sinı. çocuklann öldürülmesini, insanla-
nn aç ve sefil olmalanna elbetteki razı
olamaz. Sorununçözümyollannınaran-
ması elbetteki Türkiye'nin görevidir.
Ancak bunu yaparken her iki tarafa-
da eşit davranılmalı, duygusal düşünül-
memeh son bomba olaylannda rolü olan
Arafat'ıngenç generallen "tntifada"cı-
lann bu da\Tanışlan kahramanlık sa-
yılmamalı hoş görüyle karşılanmama-
lıdır. Ve elbette ki Arap gencinin taşla
elini kıran Israil askeri göre\ini yapıyor
sayılmamalı teröristle eşdeğer rutulma-
lıdır. Bu arada, Filistin Kurtuluş Örgü-
tü'nün bağımsızlık için terörist metot-
lara başvurmasını da onaylamamalıyız.
Unurubnamabdır ki Türkiye,Ortado-
ğu'nun ağabeyidir.
Dindaşlan kadar gönüldaşlanna da
hakta olduğu konularda aynı değer yar-
gılan içinde davranmalı ve sorunun çö-
zümü için en fazla ga\ret sarf eden ülke
olmalıdır.
Bu arada, her iki ülkenin yönericile-
n sadece 1948-1973 arasında cereyan
eden ve on binlerce cana mal olan dört
büyük savaşın sorunu çözmedığini bi-
lakıs daha içinden çıkılmaz hale getir-
diğini anlamalı, Israil, Araplann Filis-
tin ve özellikle Kudüs'teki çıkar ve hak-
lannı kabullenmeli, Araplar ise artık
Filistin'dekökleşen birlsrail'i buradan
söküp aunamn mümkün olamayacağı-
nı bılmelidirler.
PENCERE
Beyaz Saray'a
Çeşnicibaşı mı?..
Bizim gazetede dün birtelaş yaşandı, doğru ya-
lan, bilemem; ama, fiskos kısa sürede yayıldı; ga-
zeteye gelen mektuplardan biri açılmış, içinden
kuşkulu bir toz çıkmış..
Eyvah!..
Ne yapmalı?.. Polise mi haber vermeli, mektup
sakın şarbonlu olmasın?..
HayAllah!..
Sonunda haber fos çıktı, Allah'a şükür şarbon
marbonyok...
Olsa da bize vız gelir!..
•
Benım aklıma hemen işin püf noktasını kurcala-
yan bir soru düştü:
- Peki, bundan böyle mektupları kim açacak?..
Beyaz Saray'a gelen mektuplan ABD Başkanı
George W. Bush açacak değil ya!..
Eskiden sultan veya kraf sofraya oturdu mu,
çeşnicibaşı da yerini alır, masanın yanı başında
ayakta dikilirdi.
Çeşnici başı kim?..
Krallar ve sultanların yemeklerine zehir katılma-
sı korkusu saraylarda böyle bir görevlinin bulun-
durulmasına yol açmıştı.
Yemek altın ya da gümüş tepsı içinde sofraya
gelecek, çeşnicibaşı hertabaktan tadacak...
Çeşnicibaşı nallan havaya dıkerse, yemeğe ze-
hir katıldığı anlaşılacak..
Sultanların ve krallann güvencesi saraydaki çeş-
nicibaşıydı...
Peki, Beyaz Saray'a gelen mektuplan açacak olan
görevli kim?..
•
Ortaçağ şatolannın çevresini kuşatan su dolu hen-
dekler vardı.
Şatonun büyük kapısı sürekli kapalı durur, açıl-
dığı zaman bır asma köprüyle su dolu hendek aşı-
larak toprak kolesi koylülerin yaşadıkları sefil yer-
leşim birımlerine doğru yola çıkılırdı.
Derebeyi yüksek duvarlann arkasında cafcaflı,
köylü şatonun eteklerinde sefil bir hayat yaşardı...
Küreselleşme sürecinde 21 'inci yüzyıla girerken
bır soru da gündeme giriyor:
- Dünya Ortaçağ'a mı dönüşecek?..
•
Avrupa'dakı zengin ülkeler büyük çoğunluğu fa-
kır ve aç dünyamızda bırleşiyorlar; ama, sanki yok-
sul köylülerden şatolannın yüksek duvarlanyla ken-
dilerinı ayıran varsıl derebeylerine benziyorlar...
Amerika Küreselleşme'nin efendısı, ama kendi-
sini tüm dünyadan ayırıyor, korku içinde yaşıyor,
başkaldıran toprak kölelerini bastırmak için şato-
sundan askerlerıyle çıkıp yoksul köylülerine saldı-
ran derebeylerinden pek bir farkı yok...
Yenı Dünya Düzeni'nde sınırian kaldırmak yeri-
ne hendeklen dennleştirmek ve duvarları yükselt-
mek mı gerekecek?..
Gezegenimızdekı zenginlikleri hakça birdüzen-
de paylaşmaya yanaşmayanların egemenliğinde-
ki Küreselleşme, ancak korkunun egemenliğini
oluşturur.
•
Başkan Bush bir buçuk aydır şarbon korkusu-
na karşı 'cipro' içıyormuş...
Küreselleşme buna denir!..
Kralların ve sultanların yemeklerini çeşnicibaşı
tadardı...
2001 yılında zarfları açmak için saraylara mek-
tupçubaşı mı gerekli?..
VEFAT ve BAŞSAĞLIĞI
Cemiyetimiz üyesi, Basın Şeref Kartı
ve 2001 Burhan Felek Basın Hizmet
Ödülü sahibi değerli arkadaşımız
CAHİTÜZEN
24 Ekim 2001 Çarşamba günü
vefat etmiştir.
Cahit Üzen'in cenazesi 25 Ekim 2001
Perşembe günü ikindi namazının ardmdan
Karacaahmet Mescit Camii'nden alınarak
Büyük Bakkalköy Mezarlığı'nda toprağa
verilmiştir.
Cahit Üzen'e Tann'dan rahmet,
kederli ailesine ve üyelerimize
başsağlığı dileriz.
GAZETECİLER CEMİITTİ
Ekim Cumartesi (Yarm)
Saat: 17.00-19.00
Istiklal Cad. (Fransız Konsolosluğu Yanı) TAKSİM Tel.: 252 38 81 - 82