Katalog

26 EKİM 2001 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ / ekonomi@ cumhuriyet.com.tr 13 Tfoksulluk sınıpı $06 milyon lira • ANKARA (ANKA) - Çağdaş yaşamın gereklı lcıldığı en az harcama taıtan olan yoks*ılluk suıın ekim ayın<da dört kişüik aile içın 306 rnilyon liraya yükseldi. Xürk-îş'in rıesaplamasına göre zonınlu gıda harcamasının karşılanması için gereken ve açlık sının olarak değerlendirilen miktar ıse 265 rnilyon liraya ulaştı. Kooperatifler zorda • NEVŞEHtR (Cumhuriyet) - Halk Bankası kanalıyla Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri'nce esnaf ve sanatkârlara verilen kredilerin ancak yüzde 25'i geri alınabiliyor. Nevşehir Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifı Başkanı Kemal Ay, kriz sonrasında hiçbir esnaf ve sanatkânn kooperatif kanahyla kredi kullanamadığını söyledi. bmit'te işçi eylemlepi • İZMİT (Cumhuriyet) - Lastik-Iş Sendikası'yla yapılan toplu iş sözleşmesine uymayarak 90 işçi çıkaran Brisa'da kendilerini fabrikaya kapatan işçilerin eylemi sürüyor. Izmit Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurulu Belde AŞ'den de 47 ışçinin çıkanlması üzerine 8 işçinin başlattığı açlık grevi dün onuncu gününü doldurdu. Kocaeli Sendikalar Birliği, bu uygulamalar üzerine 4 Kasım'da miting düzenleme karan aldı. Tarım arazisi kattiamı • ADANA(AA)- Türkiye'de "tanmın kalbinin attığı" yerlerden biri olan Adana'da, birinci suııf tarım alanlannda, özellikle son 20 yılda savurganlık yapıldığı bildırildi. Adana'da tanm alanlanrun üzerinde hipermarketler, konutlar ve iş merkezleri yükseliyor. Adana, tanm alanlannın amaç dışı kullanımında Istanbul, Ankara ve Izmir'den sonra dördüncü sırada yer alıyor. THY ilanla destek istedi • İSTANBUL(AA)- Geçen günlerde aldığı kriz tedbirlerini açıklayan Türk Hava Yollan, verdiği gazete ilanı ile de halktan destek istedi. "Bu ülkenin insanlan bu ülkenin havayoluyla uçar" başlıklı ilanda, "Yurtdışı seyahatlerinizde de Türk Hava Yollan'nı tercih edin. Bu desteğiniz, yaşadığımız zor dönemi atlatmada en büyük güvencemiz olacaktır" denildi. Kd toplantısı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Karadeniz Ekonomik Işbirlıği (KEÎ) örgütünün Dışişleri Bakanlan Konseyi toplantısı yarın Antalya'da başlıyor. Dışişleri Bakanı tsmail Cem'in ev sahipliğinde gerçekleştirilecek toplanhya yalnızca Ukrayna, Gürcistan ve Arnavutluk bakan düzeyinde katılıyor. Cem, bu toplantıda nisan ayından beri sürdürdüğü Dönem Başkanlığrnı Ukrayna Dışişleri Bakanı Anatoly Zlenko'ya devredecek. Bayındırlık ve İskân Bakanı Akcan'ın açıkladığı taslak, gelecek hafta Bakanlar Kurulu'nda görüşülecek İhaleyasasıkrizi sürüyorANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Bayındırlık ve tskân Bakanı Abdülkadir Akcan, hükümette yeni bir krize ne- den olan Kamu İhale Yasa Taslağı'nı açıkladı. Devlet Bakanı Kemal Der- viş'le yaşanan gerilimin ar- dından dün Maliye Bakanı Sümer Oral'la görüştükten sonra basın toplantısıyla Ka- mu îhale Yasa Taslağı'm açıklayan Bayındırlık Bakanı Akcan, taslağın gelecek haf- ta başında Bakanlar Kuru- lu 'na ve çarşamba günü TBMM'ye sunulacagını bil- dirdi. Akcan, "Gümrük Bir- Bğj'ndekigibiAB nornılanna uygunluk gösterecek diye im- za aüp sonra da ülkenin fark- h alanlarda mağduriyetine se- BAŞBAKAN ECEVİT'TEN BAKANLARA UYARI: Basnı önünde tarbştnayın ANKARA (CumhuriyetBürosu)-Başba- kan Bülent Ecevit, Kamu ihale Yasası'yla ilgili yaşanan kriz üzerine, bakanlan basın önünde tartışmamalan için uyardı. Devlet Bakanı Kemal Derviş'in ihale ya- sa tasarısuıın bir an önce çıkanlması için basın aracılığıyla baskı yapmasına, MHP'li Bayındırlık ve Iskân Bakanı Abdülkadir Akcan tepki gösterdi. Bu geüşmeler üzeri- ne Ecevit, grup toplantısında "Basm elbet- te eleştiri görevini yerine getirebihr. Ama lüt- fen her tarüşmaya kriz sıfaü yakışürümasın. Yoksa, ekonomi esentiğe çıkanlanıaz. Tabii savm bakanlanmız da tarbşmalanıu bast- nm önündeyapmazlarsa dahafyiolur" diye konuştu. bepolacakşeyferin önünegeç- mek için, AB'ye üye olmadan AB'ye üye olmuşuz gibi ka- nun çıkartarak >erli yatirun- cılanmızın mağduriyetine ne- den olunacaksa, AB'ye kesin üye olduktan sonra yürürlü- ğe girecek maddekrk ilgilige- çici bir madde tanunlandı. Birtikte çahştıgmıız üyelerce bu durunı kabul edildL An- cak konu değişik boyutlany- la Bakanlar Kurulu'nda ele ahnacak" dedi. Akcan, thale Kurulu üyesi- nin 7'den 9'a çıkanldığını, bu kurulun kamuda ihalelerin yüzde 25-30'unu yapan Ba- yındırlık yerine, Maliye Ba- kanlığı'yla ilişkilendirilmesi karannı aldıklannı bildirdi. Akcan, bugüne kadar hazırla- nan taslaklarda yasanın yürür- lüğe giriş tarihi 2 yıl sonrası olarak gösteribnesine karşın, şu sözleriyle krizin sürdüğünü ortaya koydu: "2004 tarihidiyebirşey yok. Derviş'in NTV'de Nuri Çola- koğlu'yla sohbeti sırasuıda 2004'e erteteme talepleri oldu- ğunu söyfcdi. 2004 diye bir şey yok. Sayın bakana soruyo- rum, 2004 talebi kimden ğet- di? Kanunla ilgili yönetmenk- ler ne kadarzaman içindeger- çekleşecekse o tarih konulur. Tarihi Bakanlar Kurulu'nda kararlaşüracağız. 12 yönetme- Bk çıkanlacak. Her biri bir hafta ahrsa 12 hafta gecikir. Her birine ayn bir komisyon kurarsuuz, 1 haftada çıkar." Aycell reklama başlıyor Türk Telekom Genel Müdürii tbrahim Hakkı Alptürk, Ayeell'in kısa bir sürc sonra piyasaya gireceğini. teknik olarak tüm çahşmalann tamamlandığuıı bildirdi. Alptürk, önümüzdeki hafta içinde GSM operatörü AyceO'in reklamlannm vavımlanmaya başlavacağuu söyledi. Aycell'in piyasaya yanm yamalak girmek istemediğini betirten Alptürk, şu anda baz istasyoıüarı aldıklannı, 7 ilde haarüklann tamamlandığını ve reklamlann 10 gün içinde başlayacağını dile getirdL Türldye'nin uydu konusunda kendisbıi kanıtiadığuu anlatan Alptürk, Türkiye'nin uydu işktmecüiğinde Avrupa'nın en iyflerinden birisi olduğunu kaydetti. Anayasa Mahkemesi'nin karan: Enerjide işletme hakkı devri 31 Ekim'e kadar yapılamayacak Elektrik Yasası'na yürütmeyi durdıırma • Anayasa Mahkemesi, elektrik üretim ve dağıtım tesislerinin işletme hakkı devirlerinin 31 Ekim'e kadar tamamlanmasını öngören yasal düzenlemenin yürürlüğünü durdurdu. Bakanlık ve Hazine söz konusu devir işlemlerini iptal etmişti. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Anayasa Mahkemesi, Elektrik Piyasası Yasası'nın, kamuya ait elektrik enerjisi üretim ve dağıtım tesislerinin işletme hakkı devirlerinin 31 Ekim'e kadar tamamlanmasını öngren geçici maddesi hakkında yürütmeyi durdıırma karan verdi. Maddenin iptaliyle ilgili istem ise daha sonra karara bağlanacak. Enerji Bakanlığı ve Hazine ise işletme hakkı devirlerini iptal etmiş ve bu tesislerin satışını kararlaştırmıştı. Yüksek Mahkeme, dün sabahki toplantısının ardından öğleden sonra da konuyu görüştü. Toplantı sonrasında kısa bir açıklama yapan Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Haşim Kıhç. Elektrik Piyasası Yasasf nda değişiklik yapan yasanın 1 'inci maddesinin iptali istemiyle DYP'nin açtığı davayı görüştüklerini ve söz konusu süreyi 31 Ekim 2001 tarihine kadar uzatan madde hakkında yürütmeyi durdurma karan verdiklerini bildirdi. Kılıç, yasanın kısmen iptaliyle ilgili başvuru hakkında esasa ilişkin karar verilinceye kadar maddenin yürürlüğünün durdurulduğunu açıkladı. Benzeri istemle kapatılan FP de bir dava açmıştı. Yüksek Mahkeme, işletme hakkı devirlerinin 30 Haziran'a kadar tamamlanmasını öngören söz konusu maddeyle ilgili olarak 30 Haziran'da yine yürütmeyi durdurma karan almıştı, ancak TBMM Genel Kurulu'ndan o gün geçirilen bir yasayla söz konusu devir tarihi bu kez 31 Ekim'e kadar uzatılmıştı. Yapılan son yasa değişikliği de DYP tarafindan Anayasa Mahkemesi gündemine getirihnişti. Her iki davada da söz konusu tarihi belirleyen geçici 4'üncü madde ile devam eden projelerin 2002 yılından önce tamamlanamaması durumunda bunlann Hazine garantisinin geçersiz kalacağını düzenleyen geçici 8'inci maddesinin iptali isteniyor. TüSÎAD: KARAR ÖNEMLT Yabancı yaünmcı mağdur edilmesin Ekonomi Servisi - Türk Sanayicüeri ve Işadamlan Derne- ği'nden (TÜSİAD) yapılan açıklamada, Hazine garantileriyle ilgili kararın gözden geçirilmesinin kritik bir öneme sahip oldu- ğu belirtildi. TÜStAD'ın,buko- nuda gerek Enerji Bakan- hğı yetkilile- rinin, gerekse Hazine tem- silcilerinin, yatınmcılann uluslararası tahkim yolu- na gitmelerine de yol açabilecek mağduri- yetlerini giderecekle- rine inandığı kayde- dildi. Dernekten yapılan açüdamada, Enerji ve Tabii Kaynaklar Ba- kanlığı ile Hazine arasında vanlan an- laşmaya göre, yap-iş- ^ 1 TUSİAD let-devret projelerine Hazine garantisi sağ- lanırken yıllardır ta- mamlanmaya çalışı- lan İşletme Hakkı Devri projelerinin bu garantiden, Danış- tay'm istişan görüşü- ne dayanılarak, yok- sun bırakılmasmın "taBhsizfik" olduğu bildırildi. Şimdiye dek yoğun emek ve pa- ra harcanmış olan bu pro- jelerin iptali- nin, ekono- minin hızla daraldığı bir dönem- de son derece önemli sonuçlar doğuraca- ğının vurgulandığı açıklamada, aynca Hazine'ye ödenecek 1 milyar dolann üze- rindeki işletme hakkı devir bedellerinden vazgeçileceğine işa- ret edildi. Cökalp: Ödeme planı çok güç Ziraat Bankası'ndan destek beklentisi A3VKARA(AA)-Ta- nm ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp, Ziraat Bankası 'nın açık- ladığı çiftçi borçlanna iüşkin ödeme planının, Türk çiftçisi açısından son derece zor olduğu- nu belirterek "Konunmı Tanmda Yeniden Yapı- landırma ve Destekleme Kurulu'nda görüşühne- sini istnoruz. Bugün ve- ya en geç pazartesi günü toplanacak kurulda, bi- zhn daha önce açıkladı- ğumz teklifi yeniden gundeme getireceğiz'' dedi. Bakan Gökalp, dü- zenlediği basın toplantı- sında, bankalann kendı kârlılık anlayışlan içeri- sinde hizmet vermeleri- nin nonnal olduğunu an- latırken Ziraat Banka- sı'nın artık dunımunu düzelttiğini söyledi. Bakan Gökalp, "Kre- di kuuandırmada diğer kesimlere uygulayacağı kolavtğı, bize de göster- mesini istijToruz" diye konuştu. Bu arada son iki yıldır Ziraat Bankası ve Tanm Kredi Koope- ratifleri'nin çiftçiye kre- di kuUandırmadığını be- lirten Gökalp, Ziraat Bankası'nın sunduğu ödeme planını ise çiftçi açısından imkânsız ve gerçekleştirüemeyecek bir durum olarak gör- düklerini bildirdi. Gökalp, çiftçi borçla- nnın taksitlendirilmesi- nin bir af değil, sıkıntı içinde bulunan çiftçinin üretime döndürülmesi meselesi olduğunu anımsatarak hükümet içindebakanlar arasında bir uyuşmazhk olmadı- ğını, kendisinin de ta- nmla ilgili alınan karar- lar konusunda, by-pass edilemeyeceğini bildir- di. Türkçiftçisinin, 1990 yılındanbu yanaborçla- nnı ödeyemez duruma geldiğıni anlattı. BRANDT MALÎ SIKINTIDA ArçeMk yabancı ıııarka peşinde Ekonomi Servisi - Koç Grubu'nun beyaz eşya markası Arçelik, Avrupa markası Brandt'ı almak üzere Fransız konkordato komiserliğine baş\ T ur- du. Mali sıkıntı içine giren ve konkordato ilan eden Moulüıex Brandt Grubu'nun beyaz eşya markası Brandt'a göz diken Arçe- lik, şirketi sa- tın alması du- rumunda bir ilke de imza atmış olacak. Böyle bir ortamda atılan adı- mın önemini "Bugü- ne kadar hep sıkıntiya düşen Türk şirketfcri haraç mezat yabancı şirkeüere satüıyordu. Şimdi tersi bir durum söz konusu" sözleriy- le açıklayan bir Arçe- lik yetkilisi, şirketi fi- nans açıdan incele- mek üzere başvurduk- lannı ve Fransızlar- dan olumlu bir tepki aldıklannı anlattı. Brandt'ın sıkmtıya düşmesini bir fırsat olarak gördüklerini ve uluslararası bir şirket ve marka olmak viz- yonuna uygun olduğu için şirkete talip ol- duklanru ifade eden yetkili, Brandt'uı sek- törde ciddi bir yeri olmasının da önemli bir etken olduğu- nu hatırlattı. Finansal inceleme- nin yaklaşık bir ay sü- receğini anlatan yetki- li, Koç yönetiminin bu konuda kendileri- ne tam yetki verdikle- rini, yapılan inceleme sonunda verilerin kendi lehlerine olma- sı durumunda şirketin satın alınacağını dile getirdi. 13.4 katrilyonluk borçlanma Bütçede8.1 milyar dolar dış kaynak BANUSALMAN ANKARA - Hükü- met, 2002 yılı bütçesi çerçevesinde, 26.9 kat- rih/on liralık bütçe açı- gını karşılayabilmek için 13 katrilyon 486 tril- yon lira iç borç, 13 kat- rilyon 467 trilyon lira da dış borç alınmasını Ön- gördü. Buna göre, 2002 yılında dünkü 1 milyon 645 bin liralık kur üze- rinden 8.2 milyar dolar dış kaynak sağlanması öngöriildü. IMF ve Dün- ya Bankası'ndan 2002'de mevcut gelecek 3.5 milyar dolardışanda bırakılsa bile 4.5 milyar dolan aşkın ek dış kay- nak beklendiği ortaya çı- kıyor. Ancak Türki- ye'nin bütçede görün- meyen dış borç ve iç borç anaparalannı da ödeyebümek için kayna- ğa gereksinimi olduğu dikkate alındığında, bu tutann 9-10 milyar do- lar düzeyinde olduğu be- lirtiliyor. Garantûerden 25 katrilyon yük Ekonomiyle ilgili ku- rumlar arasında bütçe çalışmalan sırasuıda ra- kamsal büyüklüklerin farkh çıkmasına ve tar- tışmaya neden olan Ha- zine garanrileri nedeniy- le devletin ödemek zo- runda kaldığı tutarlara ilişkin 2002 Bütçesi'yle ayn bir cetvel hazırlandı. 2002 Bütçesi'yle yerel yönenmlerden 998 tril- yon lira, KİT'lere 1 kat- rilyon 107 trilyon lira, fonlara 43 trilyon lira, yap-işlet-devret modeli kapsammda ise 432 tril- yon lira olmak üzere toplam 2 katrilyon 580 trilyon lira garanti yükü nedeniyle ödeme yapıl- mak zorunda kahnacak. 2002 yılı bütçe gerek- çesi ve Maliye Bakanı Sümer Oral'uı açıkla- malanndan ortayaçıkan kamu harcamalannda kısıtlayıcı önlemlerin bazılan şöyle: • Genel ve katma büt- çeli kuruluşlara açıktan memur atamasına sınır- lama. • Kamu kuruluşlann- da ihtiyaç fazlası perso- nelin dengeli dağılımı- nın sağlanması. 2002 yı- lında norm kadro çahş- malan başlatılacak. • Okul, hastane, ceza- e\i, adalet binası ve gü- venlik hizmetlerinin ge- rektirdiği binalar dışın- daki hizmet binalan ile lojman, memur evi, eği- tim ve dinlenme tesisle- ri yapımı yasaklanıyor. • Üniversitelerin ta- puda kendi adına kayıth taşınmaz mallan yalnız- ca yatınm harcamalann- da kullanılmak üzere sa- tılacak. • Kamu mali yöneti- tnindeki girdilerin kont- rol edilmesi şeklindeki anlayış terk edilerek so- nuçlann kontrol edildi- ği performans bütçele- me anlayışının yerleş- mesi konusunda yürü- tülmekte olan çalışma- lara de\am edilecek ve 6 kurumda pilot uygula- ma yapılacak. • Harcama reformu kapsamında konsolide bütçeye dahil 6 pilot ku- ruluşta uluslararası stan- dartlara uygun yeni büt- çe sınıflandırması uygu- lanacak. Bütçede tırpan ortaya çıktı Savunma bütçesi de daraldı • îdari ve fonksiyonel dağılım, 2001 yılı başlangıç ödeneklerine göre 2002'de bütçeye yapılan tırpanı ortaya koydu. ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Bütçede ödeneklerin idari ve fonksiyonel dağılımı tablosu, kamu hizmet- lerinde 2002 yüında ya- şanacak küçülmeyi or- taya koydu. En fazla düşüş 3.6 puanla genel hizmetlerde görülür- ken, faiz ödemelerinin payında, geçen yıla gö- re yüzde 9.1 oranında artış öngörülüyor. Büt- çede, savunmadan, eği- time, sağhğa kadar he- men her alanda başlan- gıç ödeneklerinin ge- çen yıla oranla önemli ölçüde gerilemesi de dikkat çekiyor. Maliye Bakanlığı'nın hazırladığı bütçe gerek- çesinde, 2001 yüınınek bütçeyle konulan öde- neklerinin yansıtılma- dığı ödeneklerin idari- fonksiyonel dağılım tablosuna göre, genel hizmetler, savunma, adalet-emniyet, eğitim, sağlık, su işleri, kara- yollan gibi altyapıyı il- gilendiren kalemler ol- mak üzere tüm ödenek- lerin bütçe içindeki paylan geçen yıhn baş- langıç ödeneklerine gö- re geriliyor. 2001 yüın- da çıkanlan 30.6 katril- yon liralık ek bütçenin, 24.6 katrilyon lirası fa- izlere, 2.6 katrilyon li- rası personel giderleri- ne, 550 trilyon lirası ca- ri harcamalara, 280 tril- yon lirası yatınma, 2.6 katrilyon lirası faiz dışı transfer kalemleri ola- rak adlandınlan sosyal güvenlik, vergi iadeleri ve KİT'lere yapılan transferlere aynldı. Ya- ni, bu ek ödeneklerle, 2001 yüında aslında fa- iz yükü, bütçenin yüzde 52.7'sine çıktı. Böylece 2001 yılında idari ve fonksiyon dağılımda faiz dışındaki savunma, eğitim, sağhk gibi tüm kalemlerin bütçe için- deki payı başlangıç ödeneğinde olduğu gibi yüzde 65.5'likdüzeyin- den gerçekleşmede yüzde 47.4'e düşmüş olacak. Ancak 2002 yı- lında başlangıç ödenek- leri bile 2001 yılı baş- langıç düzeyini yakala- yamıyor. Faiz dışındaki kalemlerin payı yüzde 56.6 olabiliyor.