Katalog

g 3 AĞUSTOS 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA 17 Zekâ testi Antalya'dan öğretmenler anyor, faks çekiyor, tepkilerini dile getiriyor... Bir gazetede okudukları habere göre, Antalya Milli Eğitim Müdürü Süleyman Akyüz, öğretmenleri 'seviye tespit sınavı'na sokup 'zekâ testi'nden geçirecekmiş... Akyüz'ü arayip 'nedir' diye sorduk... Ortada bir 'zekâ testj' varsa önce haberi yazan muhabire uygulanması gerektiğini söyledi. Haksız da değil... Antalya, orta ve yükseköğrenim merkezi sınavlannda çrtayı yükseltmiş... Çıtayı hem yüksekte tutmak hem de toplam kaliteyi daha yükseltmek için ölçme değeriendirme merkezi öğrencileri her branştan seviye tespit sınavına alacakmış. Bunun sonunda öğretimle ne kadar verildiği ve öğrenciden ne kadannın geri alındığı görülecekmiş. Değertendirme öğrenciyi olduğu kadar veliyi, öğretmeni, okul rdaresini ve sonunda il müdürlüğünü kapsayacakmış. Başanlı ögrenci, öğretmenin de velinin de başansını yükseltecekmiş. Konu bu. Yani biraz zekâ işi! Elektronik posta: somoposta.cumhuriyetcom.tr Tel: 0.212.512 05 05 Faks: 0.212.512 44 97 - Ağca, demeç vermeyi tarifeye bağlamış... "Tetik tarifesini özlemistir!" itabın adı, Ölüm Satanlar... Ekonomist Meh- met Coral'ın silah ve silahlanma üzerine bir araştırması... Büke Yayınlan'ndan çıktı... "Silahlar, bugün dünyayüzündeki yaşamın tümünü yok edebilecek bir tahrip gücüne sahiptir" saptamasını doğrulayan ve her satınyla tüyler ürper- ten bir çalışma... Birkaç satırbaşı: 1997 rakamlan ile dünyada konvansiyonel silah ticaretinin ulaştığı hacim 23 milyar dolardır. ABD, tek başına bu rakamın yaklaşık yüzde 60'ını karşılar. Batı dünyasında ABD'den sonra gelen en büyük silah satıcısı 5 milyar dolarla Fransa'dır. Her ne kadar uzun yıllar Ingiltere ikinci büyük ola- rak kalmışsa da, Fransa, kural tanımayan diploma- sisi, saldırgan satış yöntemleri ile son yıllarda ABD'den sonra ikinci sırayı almıştır. ABD Savunma Bakanlığı'nın bütçesi yılda yakla- şık 100 milyar dolardır. Devlet bütçesinin yüzde 4O'ı olan bu rakam tüm bakanlıkJarın bütçesinden bü- yüktür. Pentagon (beşgen anlamına gelen ABD Sa- vunma Bakanlığı binası) bir labirent gibidir. Eski Mı- sır piramitleri gibi içine nüfuz edilmez bir yapıya sa- hiptir. Içinde, söylendiğine göre 27 bin kişi çalışır ve katı bir bürokrasi vardır. 2. Dünya Savaşı'nın sona erdiği günden bu yana geçen 56 yıl zarfında değişik süre ve büyüklükler- de 79 savaş oldu. Bunlardan Kore Savaşı'nda atı- lan bomba tonajı tüm 2. Dünya Savaşı boyunca müttefiklerin Pasifik'te attığı bomba tonajını geçti. Amerika'nın iki yılda Vietnam üzerine attığı bomba tonajı ise müttefiklerin tüm 2. Dünya Savaşı süre- since Avrupa üzerine attıklan bomba tonajından fazla. Tahminlere göre bugün dünyada 1 milyardan fazla askeri silah bulunmaktadır. Diğer bir deyişle, her yetişkin insan için bir silah... 1980'li yıllann sonuna doğru, dünyada satılan tüm savaş sistemleri ile dünya silah piyasasının iş hac- mi 1 trilyon doları buldu. Soğuk Savaş'ın bitiminden bu yana 10 yıl geçti- ği halde ülkelerin elinde hâlâ 36 bin nükleer silah var. ABD ve Rusya, olası bir savaşta nükleer silaha ilk önce kendilerinin başvuracağını açıkladı. Nükleersilahlann kalıntılan 250 bin yıl öldürücü ol- maya devam edecek. ABD'nin herhangi bir eyaletinde bahçe içinde bir eviniz varsa, piyasadan 8.75 dolara alacağınız plan ve şemalarfa, yine piyasadan alacağınız birkaç bin dolarlık malzemeleri kullanarak evinizin bodrum ka- tında 5 kilotonluk bir atom bombası yapabilirsiniz. Metroda patlattığınız takdirde New York'un ana yer- leşim bölgesini buharlaştırmaya yetecek bu bom- bayı, sapık bir diktatöre rahatlıkla bir milyar dolara satabilirsiniz. SESSİZ SEDASIZ (!) O NURÎKURTCEBE Yüksek Yerilim Hatö Erdinç UTKU Diyanet'e slogan: Ya döv ya terk et! Hükümetin başı Çankaya'da olursa Cumhurbaşkanlığı seçimi önce- si Anayasa Mahkemesi Başkanı sıfatıyla yaptığı 'tarihi' konuşma- da, cumhurbaşkanına verilen yet- kilejin parlamenter demokrasinin sı- nıriannı aştığını söyleyen ve demok- ratik devlet düzeninde, ulusal irade- yi temsil eden parlamento dışından sorumsuz bircumhurbaşkanının yö- netimi paylaşmasını ve tek başına önemli yetkiler kullanmasını kabul edilemez bulan Ahmet Necdet Se- zer, cumhurbaşkanı seçildikten son- ra memurlarla ilgili kanun hükmün- de kararnameyi hükümete ikinci kez geri gönderirken bambaşka bir açık- lama yaptı: "Anayasanın 8. maddesinde, yü- rütme 'yetkisi ve görevi'nin Cumhur- başkanı ve Bakanlar Kurulu tara- fından, anayasa ve yasalara uy- gun olarak kullanılacağı ve yeri- ne getirileceği belirtilmiştir. Bu hü- kümden anlaşılacağı gibi yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu'nca birlikte kullanı- lacaktır. Yürütmenin iki başından bi- rini 'görevli', diğerini 'yetkili' görmek olanaksızdır." Sezer, özetle "Hükümetin başı be- nim!" dedi. Cumhuriyet tarihindeki ilk hukuk- çu Cumhurbaşkanı'nın getirdiği bu yorum, kimi 'demokrat'lan pek sevin- dirdi... Umarız bu yorum, Sezer'in ardından Çankaya'ya çıkacak Özal'lar ve Demirel'ler tarafından kullanılmaz! Deprem ve Çelik Yapılar TEVFİK SENO ARDA * 1-Giriş Sözlerime, artık herkesin bildi- ği depremle ilgili bazı bilgilere de- ğinip vakit geçirmeden, doğrudan başlamak istiyorum. 1999 yılı için- de peş peşe yaşadığımız şiddet- li ve yaygın depremler, zihinler- de bu konuda gezen çeşitli dü- şüncelerin arasına, "hangi inşa- at malzemesinin depreme en uy- gun olduğu" sorusunu da kat- mıştır. Bu soruya cevap aramadan önce, hiçbir mühendısin aksini söyleyemeyeceği bir gerçeği vur- gulamak yerinde olacaktır. Ku- rallara ve kısıtlamalara uyarak, lyi projelendirilmiş hiçbir yapı, malzemesi ne olursa olsun dep- remde çökmez. Tersine olarak, kötü projelenmiş ve/veya kötü ınşa edilmiş bir yapı da, malze- mesi ne olursa olsun depremde yıkılmaya adaydır. Dolayısıyla, sorunun cevabı başka yönlerde aranmalıdır. 2- Çeliğin bazı nitelikleri ye depremde davranışa etkileri: Çelik, diğer yapı malzemeleri- nin ya sahip olmadıklan ya da daha düşük düzeyde sahip otduk- ları bazı temel niteliklere sahip- tir: - Homogen ve izotrop bir mal- zeme olup üretimi sıkı ve sürek- li denetim aftında gerçekleştiğin- den güvenlidir. - Yüksek mukavemetli bir mal- zeme olup öz ağırlığının taşıdığı yüke oranı çok küçüktür; diğer bir deyişle hafiftir. - Çeliğin çekme mukavemeti basınç dayanımına eşittir. - Çeliğin elastiklik modülü di- ğer yapı malzernelerine kıyasla çok yüksektir. Örnek olarak be- tonarmeye göre yaklaşık yedi kat! - Çelik sünek (düktil) bir mal- zemedir. Büyük bir şekil değişti- rebilme sığası vardır (betonar- meye göre en az on sekiz kat fazla). - Çelik taşıyıcı elemanlar atöl- yede işlendiklerinden, şantiye- deki montaj, hava koşullanndan büyük ölçüde bağımsızdır, bu da yapım süresini kısaltır. - Çelik yapıda, uygun bir plan- lama ile az iskeleli inşaat müm- kündür. Yukarıda sıralanan üstün nite- liklerden, depremde özellikle aşa- ğıda belirtilenler etkilidirler: - Çeliğin büyük bir şekil değiş- tirebilme sığası olan, betonarme- ye göre en az on sekiz kat fazla sünek (düktil) bir malzeme olma- sı, depremde enerji yutması ve bazı biçim bozukluklanna uğra- sa bile yıkılmayabilme olanağını sağlar. Örnek olarak, yol kenann- daki çelik bir direk, araç çarptı- ğında şekil bozulsa da ayakta kalıp görevini sürdürürken diğer malzemeler tamamen parçala- nırlar. Olay depremde de farksız- dır. Sünekliğinin ne kadar artmış olduğu iddia edilirse edilsin, ör- neğin betonarme hiçbir eleman çeliğin sünekliğinin on sekizde birini aşamaz. - Çelik, ahşap ve alüminyum hariç diğer bütün yapı malzeme- lerinden hafif yapılara götürür. Örnek olarak, döşemesi gele- neksel biçimde betonarme plak- lı ve duvarları hafif kârgir de ol- sa, çelik iskeletli bir yapı betonar- me iskeletliye göre ancak yüzde elli ila elli beş ağırlıktadır. Deprem etkilerinin kütlelerle dolayısıyla ağırlıkla orantılı olrnası, çelik bir yapıda deprem yüklerinin nere- deyse yan yarıya azaldığını açık- ça ortaya koyar. Yapı yüksekliği arttıkça bu özellik daha da belir- ginleşir. - Sıkı ve sürekli denetimle üre- tilen çelikten mamul yapı ele- manları yerlerine monte edildik- ten sonra da, birleşimleri dahil, gözle bile kontrole açıktırlar. Bir aksakfığı saklamak, olanaksıza yakın ölçüde zordur. Betonarme- de ise, beton döküldüğü anda donatı saklanır ve aksaklıktann tespiti çok pahalı ve zor işlemler gerektirir. Beton kalitesinin pro- jeye uygun elde edilmesi de, he- le beton sarrtrallan dışından kar- şılanıyorsa, o kadar kolay değil- dir. 3- Çeliğin bazı diğer nitelik- leri üzerinde irdeleme: Çelikle ilgili olarak; korozyona uğradığı, yangın dayanımının az- lığı, pahalı olduğu gibi eleştiriler yapılabilmektedir. Bu niteliklere kı- saca değinmek yerinde olacak- tır. - Çelikte korozyon konusu doğ- rudur. Açıkta bulunan bir çelik eleman paslanır. Aslında pası iler- lemeyen yapısal çelik türleri mev- cutsa da fiyatları yüksek oldu- ğundan burada üzerlerinde du- rulmayacaktır. Ancak sıradan bir çelikte de açıktaki elemanlar gü- nümüzde çok gelişmiş uygun bo- yaiarla korozyondan en az on yıl korunabilecegi gibi, yeniden bo- yanmaları da her zaman müm- kündür. Kompozit kullanımda ise, beton korozyonu büyük ölçüde önler. Kaldı ki betonarme yapı elemanlannın ana unsuru olan donatı çeliği de, korozyondan et- kilenir. Istanbul'da son deprem- den sonra incelenen betonarme binalarda, bodrum vezemin kat- lar kolonlannın en az yüzde art- mışında ileri seviyede korozyon- la karşılaşılmaktadır. - Çeliğin yangın dayanımı; kom- pozit yapılarda dayanım beto- narme yapılara eşdeğer düzeye yükselir, yalın çelik yapılarda ise en basiti alçı sıva olan çeşitli ya- lıtmlarla bu sorunu çözrnek müm- kündür. Bu arada, öngermeli be- tonun yangın dayanımının çelik- ten de az olduğu unutulmamalı- dır. - Çeliğin pahalı olması konu- su, bina türü ve katlann sayısına göre değişir. Örnek olarak, az katlı bir konutta, betonarme ta- şıyıcı sistem yerine çelik kulla- nılması, tüm maliyeti yüzde on ila on iki kadar arttınr ki, bu da can güvenliğinin bedelidir. On ila on iki kattan sonraki kıyaslamalarda ise, pahalılık tamamen yok ola- bilir. Bu arada, zamanın da bir değeri olduğu, hızlı bir inşaatia er- ken biten bir yapının, önemli bir gelir girdisi olduğu da herhalde unutulmamalıdır. 4- Sonuç: Yukanda çok özet olarak yapı- lan irdeleme, çelik yapılann dep- rem bölgelerine uygunluğunu ve getirdikleri güvenlik ve diğer avan- tajlan açıkça ortaya koymaktadır. Ekim 1995'te Dinar depremin- den sonraki bir duyururndan alın- tı yaparak, "Türkiye'nin en azın- dan birinci ve ikinci derece dep- rem bölgelerinde, hiç olmazsa bir depremden şantiye kaynağı yerine öngermeliyüksekmukave- metlibulonlarkullanmak ve karar- lılık bağlan düktil özellikle düzen- lenmek koşullanyla çelik iskelet- li inşa edilmelidir. Aksine değer- lendinveler, karan verenlere her- halde büyük sorumluluklar yük- lemektedir", sözleriyle bitirmek isterim. *htanbul Teknik Üniversitesi Se- nato Üyesı veAnabilimDahBaşkanı KlM KİME DUM DUMA BEHIÇAK behicak@turk.net ÇİZGÎLtK KÂMtL MASARACI HARBÎ SEMtHPOROY semihporoy@yahoo.com TARİHTE BUGÜN MÜMTAZARIKAN 23 Ağustos SOVYET-NAZI ANTLAŞMAS/f. t$39'M 8USÛN, NA2İALMANYA'Sl İLE SOVY£Tl£K gîGU6i A/ZAS/NPA BİR SALOIÜMA2LIK PAKT7 l'M- ZALANPt. SON SIRALAROA AÇIKÇA GÖ&ÜLEN AL- MAV 6EHİŞLBME POÜrİKAStNA KABŞI, İNGİLTE- ee ve F&WSA, sovYert£K sieudi fte &#. ANTIAÇMA y^PMAYA ÇAUÇtBK£N, UtTLBfZ KUÜ- NAZCA BİR GîfUŞlMLe STALİN'İ KANOtRMAYI BAŞARMIŞTI. SJALİN, /NGİL7£ZE VE F8ANSA 'YLA ANLAŞMAKTAN VAZ&EÇİP ALMANYA'NIN TEK- UFINE VAHAŞn. ALMANYA TEMSILCjSİ R.lB8£N_ TRDP(resimde,ayak*ctscMan üçürcii) İLE SOVYEf- LEA BılZUSI TSMSİLC/Sİ MOUOTOV (otur**,), SAL- OIRMAZLIK MADDELEJİJnE BİRUKTE, GİZLİ OIA~ KAK POUZNYA'NiN BÖLÛŞÜLMESİNİ t>B tÇEISSN AN71AÇMAYI MOStCDVA'OA İM2ALADILAZ.. SİNCAN ASLİYE HUKUK HÂKÎMLİĞl'NDEN Esas No: 2000/236 Mahkememizin 2000/236 Esas, 2000/422 karar ve 25.5.2000 tarihli karan ile Ordu ili Akkuş ilçesi Çalde- re köyü ciJt: 5, kütük: 33'te nüfiısa kayıth Ahmet oğlu Meryem'den olma 8.1.1958 dogumlu Zekeriye Güre- bal'uı nüftısta Zekeriye olan adı ZEKERİYA olarak dü- zeltiimjştir. llanolunur. 15.8.2000. Basın: 46824 - ••"'• YANAN ORMANLARIN YUREK ACISINI FÎDAN PİKEJREK UMUDA DONDURELİM Fidan Dikim Hattı 283 7816/185 tema@tema.org.tr TEMA GÖRÜŞ Ege Bölgesi Özel Okullar Derneği Genel Sekreteri HerKhıtÜzerineAluursa... Ege Bölgesi Özel Okullar Derneği olarak üye özel okullarımızın öğretmen ihtiyacının karşılanabilmesi için "personel bilgi merkezi" kurduk. Personel bilgi merkezimize yüzlerce öğretmen adayı başvurdu. Bu çalışmalanmız sırasında Sayın Serdar Turgut'un bahsini ettiği "Öteki Türkiye"y\ gördük. Şöyle ki: 1- Üniversite mezunlarının sayısı Bir örnekle başlamak isterim. Türkiye'de halen 76 bölüm biyoloji öğretmeni, 105 bölüm kimya öğretmeni ve 86 bölüm ise fizik öğretmeni yetiştirmektedir. Ayrıca toplam 74 bölüm ise fen bilgisi öğretmeni yetiştirmektedir. Insanın aklına şöyle bir soru geliyor. "Acaba Türkiye'de fizik, kimya, biyoloji ve fen bilgisi dersleri için ne kadar öğretmene ihtiyaç vardır?" Ben Gazi Eğitim Enstitüsü Beden Eğitimi Bölümü mezunuyum. Son sınıfta öğretmenlerimiz şöyle demişlerdi: "Heryıl 30 yeni okul açılır, 30 kişi oralara gidecektir. 20 kişi de emekliolan öğretmenlerin yerine göreve başlayacaktır. Zaten bölümümüzde 50 ögrenci vardır ve tamamına iş bulunmaktadır." Üniversitelerin bir görevi de araştırma yapmak olduğuna göre acaba ihtiyaç ne kadardır ve mezun olan öğrencı sayısı nedir? Yoksa bölümlerin açık kalabilmesi için işsizlerordusuna katkılarda mı bulunul- maktadır? 2- Öğretmenlık formasyonu konusu Eğitim fakültesı çıkışlılardan öğretmenlik formcisyonu istenmemektedir. Ancak diğer bölüm mezunları öğretmenlik formasyonu almak zorundadırlar. Öğretmenlik formasyonu eğitimi YÖK yetkisindedir. YOK ise bu yetkiyi bazı üniversitelere vermiştir. Maalesef bu üniversiteler istedikleri zaman istedikleri branşta eğitim vermektedirler. Eğitim için talep edilen miktar ise neredeyse 1 milyara yaklaşmaktadır. Sorrnak istediğim şudur: Acaba öğretmenlik yapma yetkisi verilen bir felsefe bölümü öğrencisine eğitirrr fakültelerinde olduğu gibi öğretmenlikle ilgili dersler dört yıl boyunca verilemez miydi? Felsefe bir örnek olarak verilmiştir. Kimya, fizik ve biyoloji bölümlerini de ilave edebiliriz. Sosyoloji başta olmak üzere örnekleri çoğaltabiliriz. 3- Stajyerlik (aday öğretmenlik) işlemleri Eğitim fakültesi mezunlan dahil öğretmenlik yapmak isteyenlerin tamamı görevlerine stajyer öğretmen (aday öğretmen) olarak atanıriar. Yönergeye göre stajyerfikte üç ana eğitim bölümü vardır. A- Temel eğitim (en azından 50 saat), B- Hazıriayıcı eğitim (en azından 110 saat), C- Temel ve hazırlayıcı eğitimleri başaranlar ise uygulamalı eğitime yani derslere girmeye başlarlar. Özellikle eğitim fakültesi çıkışlılar öğretmenlik yapmayı amaçlamaktadıriar, Bu öğretmenler de bu eğitimden geçmek zorundadırlar. Bu konuda sormak istediğim şudur: Temel ve hazırlayıcı eğitimin gerekleri dört yıllık süre içinde verilerek, bu öğretmenlerin doğrudan doğruya sınıflara girmesi temin edilemez miydi? Şu anda DMS sonunda atanacak stajyer öğretmenler en azından iki ay sürecek temel ve hazırlayıcı eğitim almak zorundalar. Ama bu eğitimler üniversite sırasında verilebilmiş olsaydı doğrudan uygulamalı eğitimleri başlayabilirdi, 4- Yabancı dil bilgisayar öğretiminin yapılmaması Hepimizin bildiği gibi günümüzde yabancı dil (özellikle Ingilizce) ve bilgisayar bilinmesi birçok kapıyı açmaktadır. Ancak üzülerek gördük ki üniversiteyi bitirenler bu bilgiden mahrumdurlar. Hatta üniver- sitelerin bazı bölümlerinde bu dersler bulunma- maktadır. Üniversitelerin yetkili kurullanna sormak istediğim şudur: Acaba 2000'li yıllarda Ingilizce veya bir başka dili iyi öğrenemeyene ve de bilgisayarı yeterli derecede kullanamayana iş imkânı var mıdır? Acaba sayın üniversite yetkilileri Almanya'nın vatandaşlık vermek şartıyla 300.000 bilgisayar programcısı aradığını bilmekte midirler? Yahut en azından Ingilizce veya diğer bir yabancı dilin iyi seviyede bilinmesinin yaranna inanmakta mıdırlar? Izmir Özel Saint Joseph Fransız Lisesi'nde Türk müdür olarak görev yaptığım dönemlerde öğrenim lisanımız Fransızca idi. İkinci lisan olarak Ingilizce verilmekteydi. Ders geçme ve kredi sisteminde öğrencilerimize üçüncü lisan olarak Italyanca verdik ve şimdi bu öğrencilerimizden birçoğu üçüncü lisan olan Italyancayı da öğrenmişlerdir. Ama günümüzde hem de üniversitede halen bir yabancı dilin bile yeterince verilmemesinin değeriendirmesini sizlere tMrakınm. Bana kalsa üniversite öğrencilerine mümkün olduğunca çok Ingilizce (veya başka bir dil) ve bilgisayar derslerini zorunlu olarak verirdim. Sayın Serdar Turgut'un "öteki Türkiye"s\ni başka yerlerde aramaya gerek yok diye düşünüyorum. Sadece maddi imkânlarda aramaya da gerek yok. Zira karşımızda üniversite bitirmiş ve "VOK"lar içinde boğuşan bir üniversite mezunları hem de işsizler ordusu bulunmaktadır. Her kim üzerine alınırsa... B U L M A C A SEDAT YAŞAYAN SOLDANSAĞA: 1/ Osmanlılar- 1 da, zamanın olaylanru sap- 2 tamakla görev- 3 li devlet tarih- çisi. 2/ Akde- 4 niz Bölge- 5 si'nde bir ır- g mak... Tannta- nımaz. 3/ 1827'de Os- manlı donan- masının yenil- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 7 8 9 I I I I U I'I I I • -- m rLJn LMmI I I I I J 1 2 3 4 5 6 7 8gisiyle sonuçlanan de- nizsavaşı. 4/ Satranç- 1 ta bir taş... Akım şid- 2 deti birimi kiloampe- 3 rin kısa yazılışı. 5/ Halk edebiyatında 5 uyağaverilenad...Es- kiden devlet daireleri- ne gelen mektuplann üzerine konan kayıt işareti. 61 Adın durum eklerinden biri... Ava alıştınlmayan bir tûr doğan. II Birelçiliğebağlıuzman... Kent. 8/ Birşeyiya- pabilme gücü; meleke... Atletin yanş sırasında at- tığı adımlardan her biri. 9/ Bir şeyin gerçekleşe-' ceğine pek inanmamak. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Anton Çehov'un tanınmış bir oyunu. II Ka- nşık renkli... Gereksinmeyi karşılayacak kadar olan. 3/ Çekişme ya da dövüş... Soyundan gelinen kim- se. 4/ Biretkinliğingeçici olarak durdurulduğu sü- re... Nöbet,sıra. 5/ ÇanakkaleBoğazı'nda,pekçok deniz kazasının meydana geldiği bir burun... Tav- lada üç sayısı. 6/ Azarlama... Birnota. 7/ Birili- miz... Uğıırsuz. 8/ " Kuyruğu": AzizNesin'in öykükitabı... Hindistan'ın bireyaleti. 9/ EgeDe- nizi'nde Yunanistan'a ait bir ada.