Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 NİSAN 2000 PAZA 10 i A Z A R Y A Z D L A R l dishab@cumhuriyet.com.tr Fransız komünistleri ikinci bahan anyor-Nisan ayında çiçek açan kestane ağaçlanyla" şarkılara konu olan Pans, anlaşılan sıyasi umutJan yeşertmek içın artık yetersiz kaJıyor. Bu tespit en azmdan yakın zamanlara kadar "aydınhk yannlara yalaJan ezgUerin jevkiyle coşup koşan" Fransız komünistlen içın geçerli olsa gerek! Partilerin "tarihi" olduğu ıleri sürûlen 30. kongresini Akdeniz yöresınin Martigues (Martig okunur) kentinden yapmalanmn baska nedeni olabıJir mi acaba? Batı Avrupa'nın, "her derde deva" işçi sınıfi (ideolojik) merkezli fakat kaçınılmaz olarak aydın ağırlıklı, "Avrupa komünizmrnın yıllarca (bir yanda en korkulan öte yanda) en ciddı seçeneği, en güçlü - örgütlülük temelınde- komûnist partısı Fransız Komünıst Partısi - Fransa değıl Fransız- FKP de 20. yüzyılm ikinci yansındaki tt çöküş"ten nasibmi aldı. Vitnnıne bır zamanlar Aragon, Robert Desnos, Pkasso, Fernand, Leger, Irene ve Frederic Joliot- Curie, Gerard Philippe, Yves Moatand gıbı ağır toplan, ardına da CGT gıbi dünya sendikacılıgının İcilit isımlerinden, "demokratik Idtie ve sınıf sendikacıhğuun" patenhni, "SosyaJ Mücadeteter 1irihi"ne kayderfirmış, 2.5 milyon üyeli (şımdılerde 400.000 civannda olduğu tahmın ediliyor) bır konfederasyonu koyabilen FKP, tüm yaşananlara karşm hâlâ ayakta, hatta ıktidar da. Ama nasıl? 1936 Halk Cephesi'ne dışardan destek veren komünıstler, daha sonra üç kez iktidar paylaşacakJan (1945-46, 1981-83 vel 997'denberi sürüyor) Tours kongresiyle 1920 yılında ebediyyen koptuklannı ilen sürdüklen sosyalist yoldaslanndan gerçekte bir türlü aynlamadı. Halbuki 1921 y^hnda Marsılya'dayaptıklan 1. kongrelerinde, kapıtalist dünyada sosyalizmin "flkbahar''ının geldiğıne olan ınançlannı heyecanla haykınyorlardı. FKP 1945'ten sonra yûzde 26'nın üstünde oy oranıyla ülkenin birinci sıyasi partisi olurken, 30 PARIS UĞUR * HÜKÜM yıl boyunca esamisi pek okunmayan Fransız Sosyalist Partısi 'ni (FSP), 1981/de "Solun Ortak ProgramTyla iktidara taşıyordu. Fazla değil 9-10 yıl sonra "Demirperde", Berlin'in "Utâaç Duvmn" onun da üzerine yıkılıyordu. Yalnızca başkalanrun günahlannı mı ödüyordu? Doğaldır ki hayır! Partı yönetimınin yalruzca "aaio, dönek" dıye nıteleyıp attığı, "demokratik(!) merkerivetcUik" adına susturduğu, "proletarva enternasvonalizmi" hatınna küstürdüğû, "sosvatizmuı çıkan" adına hazmettiklennden bile söz etsek alçakgönüllü ve efendı davranmış oluruz. FKP 1999'da yapılan Avnıpa Birliği Parlamento seçimlerinde, 68 Mayıs'ında "Yahudi-Almaıı Burjuva PrçT diye aşağıladıklan DankJCohn-Bendit öncülüğündeki Yeşillerin (yûzde 9) ardmdan ancak yûzde 6 oranında oy alıyorlardı. Kameralann önûnde "krvırtnMsııu" çok iyi bilen u Kaû Dâay"nin listesi, fabnkalarda, daırelerde, tarlalarda, sokaklarda, okuilarda, vb.. sabırla ve özveriyle hak, adalet, insanlık onuru için mücadele vermiş, hayat harcamış yûz binJerce taban militanırun idealini bozuk para gıbı harcamış bır "parti"yi yûzde 50 oranında sollamıştı. "Odnd BaJur" gerekti bu partiye. Zira on binlerce neferi halen "komfinizm M e inanıyordu. Sadece onlar mı? CSA kamuoyu araştırma kurulusunun gerçekleştirdığı bir araştırmanın sonuçlanna göre, Fransızlann yûzde 54'ü bazı "Oketeruıi gözden geçnrmek" kaydıyla "komöniznrin geleceği olan bir fikir, "Meal" olduğunu belirtiyor. Yüzde 51 'i çevrelerinde tanıdıklan milıtanlara "güven* duyduklannı söylerken, partiye "guyen" oranı yûzde 43'e dûşüyor. "Parti''ye kötü gözle bakanlann yüzdesı daha da vahim; yûzde 49. "Peki, komÛBİstierin çeşitii sosyal hareketlüikkr içindeki aktif konumJannı nasıl buluyorsunuz" sorusunu ıse Fransızlann yûzde 59'u olumlu, yûzde 38'i de olumsuz şeklinde cevaplandınyor. Kendi rakamlanna göre 206 bin üyesiyle halen Fransız toplumunun en örgütlü sıyasi hareketi olarak göze çarpan FKP'nin üyelerinin yûzde 70'i 40 yasının ûstünde. 900 delegeyle toplanan 30. kongre sonunda yeniden ulusal sekreter seçilen Robert Hue ve arkadaşlan parriyi toplumun en hor görülen sosyal kesim ve tabakalanna, kadınlara, göçmenlere, eşcmsellere, vb. açmakla kalmadı; Stalincilik veya dogmatıklığın kurbanı ve hayatta olan tüm eski üyelerini de partiye davet etti. llk ve son kez gûneyde, 80 yıl önce Marsilya'da "Birind BaJur"ı tadan FKP, "İkinci Bahar" ve simgesel bir yeniden doğus umuduyla Marsılya'ya birkaç kilometre uzakJıkta Martig'ı kongre yeri olarak seçti. Tûrkiye'nın 10 yıl öncesine kadar "nauıgıüda kül btnkBuyu", kraldan çok kralcı u en eski, eski, orta esid, yeni eski, az eskj tûfekfcri, vs." nerelerdedirler, ne ederier bilemeyiz! Fakat 30. Martig Kongresı vesılesıyle FKP saflanna tekrar katılan Stalincilik kurbanı ünJü Çek yazar Artbur London'un (Iriraf) eşi Lhe Loodon,» delegelenn ve konuklann alkış ve gözyaşlan arasında şöyle konuşuyordu: "Plrti kartum yeniden afayorum. Çüakü dfin yasad^nmz vabset komÜBtzm de^ldL- Geçmişin bâançosu olarak banş, insanlık onuru, sosyal adalet için, fasizme, ırkçtuğa, anüsemitizme, sömürgKÜiğe karşı yapûğunız savaşunı temd aup buradan sizJerie yahuzca gefcceğe bakmak JstiyoranL-" "Getecek", Mart 2001 belediye seçimlerinde FKP ve yandaşlannı merakla bekliyor. Yüzde 6'run ûstü mü? Yoksa ne? 1 Usu 'nun öfkesi sürüyor Japoava'nm kuzeyindek Usu yanardağının dûn fiçüncû kez toz ve kfll pûskürtmesi, büvük bir padamanın yakm olduğu kaygtsını doğurdu. Aşn sıcak buharlarm âşlarması yüzünden dağda yeni bir krater oiuştu. Usu volkanının uyandığı çarşamba günûnden bu yana binlerce Idşi evlerinden tahhye edttırken böJgede oturan lSbinki^deönceki geceyi betediyeye ait . , binaiarda geçirdL Böigedeki yer sarnntıian devam ederken yetküüer lav aJaşınm beoüz baslamadığuu, ancak vanardağjn geniş ÇHjfr^ bir biçimde faaByete geçmesinin yakm olduğunu söykdOec (REUTERS) • . - : s Almatı'da Nevruz coşkusuSovyetler Birliği döneminde sadece köylerde ziyafetler ve at yanşlanyla kutlanan Nevruz, Kazakistan'da artık resmi bayram. Astana'da, Karaganda'da, Taraz'da, tüm kentlerde 22 Mart'ta Nevruz kutlandı. Tann Dağlan'nın uzantısı olan görkemli Aladağ'ın (Alatau) eteklerinde kurulu eski başkent Almatı'daki kutlamalar ise tam bir panayır havasında geçti. Parlamento bınasının önünde uzanan Cumhunyet Meydanı'na sabahın erken saatlerinden ıtibaren akın akın gelen insanlar... Şaşırtıcı sayıda çocuk ve genç... En çok eğlenen de her zamanki gibi onlar. Balon ve bayraklarla süslenen meydanda tur attıran faytonlar, süslü bisikletler, yanş a rabalan, çeşitli pyuncakJar ve en önemlisi d e yiyecekler... Dondurma, pasta, şekerleme ve ıçecekler onlar için. Fakat tüm bu yiyeceklerin kokusunu basüran yoğun bir duman var. Kentin pek çok yerindeki büfelerde satılan şaşlık adlı yiyecek bugün de en gözde yemek. Şişe geçırilen etler közde pışınlerek yeniyor. Birkaç noktada kurulan tezgâhJarda pişen şaşlığm kokusu tüm alanı sarmış durumda. ,%Her türlp,Vijyecek ve k e,ceğjn yanı^ça,.^',.' tetnizlik rnarzernesf, otya; ^ysi^^'şâ™ 7 !^ küçük tezgâhlar kurulmuş. Gûnîih modasına uygun olarak, bazı lotarya, cep ALMATI GÜL YILMAZ telefonu şirketlen fırsatlan değerlendirmeyi ihmal etmıyorlar; dağıttıklan el ılanlanyia, zeplinlerle reklamlannı yapıyorlar. Kazak motiflen ış'lenmiş giysileriyle dolaşan, torununu gezdiren, bayramlaşan yaşlılar... Bir kısmı kendilerine aynlan masalarda gruplar hahnde oturuyor, bayram yemegı yıyor ve bırlikteliğın keyfinı çıkanyor. En şık kıyafetlerini giymiş, süslenmiş kızlı-erkeklı topluluklar - ellerinde ıçecekler, dondurmalar- sürekli alanı turluyorlar, bır yerde sabit durmak onlara göre değil. Yaklaşık bır yıl önce açılan alışvenş ve eğlence merkezi Ramstore ıle tören alanı arasında gidip gelıyorlar. Alandakı binlerce inşan, } M r i J h 'ijjuı en^nygun yeri kapma telasında, fakat meydarröylesıne kalabahk ki pek çok kişı sadece kolonlardan yayılan sesı duyabiliyor. Televizyon ekipleri de tören alanındalar. Günü belgelemek isteyen, fotoğraf çektirmek için poz veren ailelere, gruplara ise her adım başı rastlamak mümkûn. Nevruz'u kutlama konuşmalan, şiirler, renk renk giysiler içindeki dansçılann gösterileri, konserler gün boyunca sürüyor. Karlı ve soğuk geçen haftanın ardmdan birdenbire kendini gösteren günesin yardımıyla, bahann habercısı Nevruz'la birlikte yıluı ilk pıknıği de yapılıyor. Çimlere uzanan çıftler, on beş günlûk okul tatiline girmenin de coşkusuyla top oynayan çocuklar, gençler güzel havanın tadını çıkanyorlar. Nevruz kutlamalan gece de devam ediyon kapalı salonlarda düzenlenen konserler, tiyatro gösterileri, danslarla... özel günietuı baş tacı rengârenk havai fışekler nevruzda da büyük ilgi görüyor. Gecenin sonunda geride kalan; yerlere atılan ambalaj artıklan, kâğıtlar, özellıkle de şişelerden oluşan çöp yığrnı. Buradaki bayramlann Türkiye'dekilerden en belirgin farkı ise içki tüketimi; her kutlamada olduğu gibi bayramlarda da jçidj flu.gjbi 4*k«tiliyor. Kadınjar Bayraflty yj£.P^fi Kurban Bayramı'nın da k'utlandığı bol ' ' bayramlı mart ayının Nevruz'u AIrhatı J 'da işte böyle geçiyor.