Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 MAYIS 1999 PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Bir Kez Daha DGM'ler HALİT ÇELENK Hukukçu A nayasa Mahkemesı'nin 31 kuruluş yıldönümü ne- denivle Mahkeme Başka- nı Sayın Ahmer Necdet Sezerbır konuşma yaptı. 18 Nısan seçımlerinden sonra yenı hükümetın kuruluş. çalışmalan sürerken yapılan bu konuşma ınancımıza göre yasama ve yürütme organlanna hak- lı bir uyan nitelığı taşımaktadır. Sayın Se- zer konuşmasmda. yıllardan beri yapılma- sı vaat edilen ama süreklı rafa kaldınlan demokratikleşme konulan üzennde dur- makta ve: "Kişinin varhğmın temeli olan düşünceve düşünceyi açıklamaözgürlüğü. demokrasinin de temeli ve aynimaz bir parçasıdır... Eylem çağnsı (suç işlemeye tahrik H.Ç.) >apılma\an. eyleme yönelme- miş soyut düşünce açıklamalan suç savıl- mamalıdır. Soyut bir düşünce açıklaması ile yasaya aykın ejlemlere çağn niteiiğin- deki her türlü düşünce açtklamaJannı bir- birinden ayirmak gerekir." dedıkten sonra yürürlükte bulunan dernekler. YÖK. siya- sal partıler. sendıkalar. toplusözleşme. grev ve lokavt. DGM, toplantı ve gösten yürü- yüşlen. sıkıyönetim, basm. terörle müca- dele, Türk ceza yasalannın düşünce açık- lama özgürlüğüne aykın kurallar içerdiği- nı, bu yasalarda demokratik tophım düze- ninin gereklerine uygun (Anayasa, 13 '3. H.Ç.) değişıklikler yapılmasınm zorunlu olduğunu söylemektedir. Bütün bu öneri ve değerlendırmelere katılmamak olanaksızdır. Yine hemen söy- lemek gerekir ki yıllardan beri Türkiye'de hukukçular, üniversite öğretim üyeleri, ya- zarlar ve sivil toplum örgütleri yazarak, konuşarak. toplantı ve yürüyüşler yaparak bu düşüncelen dile getirdikleri halde geç- miş siyasal ıktıdarlarbu hakJı istekleri ye- rine getirmeye yanasmamışlardır. Yine bu ve benzen istekler ve demokratik toplum düzenınin yukarıda açıklanan gerekleri adalet yılllannın açılış törenlerinde Yargı- tay başkanlart. aynca bellı günlerde Danış- tay başkanlan \e Türkıye Barolar Birliği tarafindan öne sürülmesinekarşın günümü- ze kadar göz ardı edilmiştir. Bu da halk]- mızın yıllanmış özlemı olan demokratik dü- zenin bir hayal-i ham olarak kalması so- nucunu doğurmuştur. Anayasa Mahkemesi sayın başkanımn üzerinde durduğu bütün hukuksal konular haklı, cıddi ve demokratik toplum düzeni- nin gerektirdiği çözüm bekleyen önemlı so- runlardır. Biz bu önemli sorunlar içinde yer alan, geçen aylarda yoğun tartışma konu- su olan ve hakkında bir yasa değişiklik ta- sansı da hazırlanan Devlet GüvenJik Mah- kemeleri üzerine kimi noktalan bir kez da- ha anımsatmak istiyoruz. 1 - Basına yansıyan haberlerden anlaşıl- dığına göre siyasal iktidar, AvTupa lnsan Haklan Komisyonu tarafindan DGM'lerin bağımsız mahkemelerolmadığı, lnsan Hak- lan Avrupa Sözleşmesi'nin altıncı mad- desinde dile getırilen "Kişinin bagımsız bir mahkemede yargılanma hakkTna ay- kın bulundugu yolunda verilen karar kar- şısında ve ülkemizde yapılan yoğun eleş- tirileri göz önüne alarak bu mahkemelerin kuruluşu ıle ilgıli anayasa ve yasa hüküm- lerinde birdeğişiklik yapmayı düşünmek- tedır. Buna göre adı geçen mahkemelerde görev yapan asken hâkimler kaldınlacak ve yerlerine sivil hâkimler getinlerek Av- rupa lnsan Haklan Komisyonu'nun kara- nna ve Avrupa lnsan Haklan Sözleşmesi 'nin altıncı maddesine uyulmuş olacak ve böy- lece sorun çözüme kavuştunilacaktır. Oysa asken hâkimlerin bu mahkemeler- den alınması ve yerlerine sivil hâkimlerin genrilmesi tek başına sorunu çözemeyecek- tir. Çünkü bu mahkemelerin kuruluş yasa- sında savunma hakkını kısıtlayan ve adil bir karar verilmesini engelleyici başka hü- kümler de vardır. Kuruluş yasasında bu hükümler var oldukça, bu yargı yerlerinin kararlannı adalet açısından doyurucu ni- telikte görmek olanaksızdır. 2- DGM'lerin kuruluşuna ilişkin anaya- sanın 143. maddesinin gerekçesinde "bu mahkemelerin görevine giren suçiann özel- Itği gözönüne alınarak bunlann ihtisaslaş- mış mahkemelerde> argıianmasının öngö- rüldüğü*' ıleri sürüİmektedir. Bu gerekçe ve gerekse DGM'lerin uzmanlık mahke- mesiolduğuyolundaki görüşlergerçekler- le bağdaşmamaktadır. Bu mahkemelerin uzmanlıkla ilgisi yoktur. Burada görev ya- pan hâkimler Türkiye'de genel ve askeri mahkemelerde görev yapan hâkimler ara- sından seçilmektedir. Bunlarötekı hâkim- lerden farklı özel bıreğıtim görmemişler- dir. DGM'lerin görevlerine giren suçlar Türk Ceza Yasası'nda ve ceza hükmü ta- şıyan baska yasalarda yazılı suçlardır. Ge- nel mahkemeler de aynı suçlarla ilgili da- valan gönnektedirler. Bu açıdan da arala- nnda bir aynm olduğu söylenemez. O hal- de suçlar açısından da bir farkhlık söz ko- nusu değildir. 3- DGM'lerin demokratik bir ülke olan Fransa'dan alındığı savı hakkında değerli hocamız Prof. Dr. Faruk Erem'in bu ko- nudaki düşüncelerini okuyucuya sunmak- ta yarar görüyoruz. "Devtet Güvenlik Mahkemeleıi'ni sa- vunanlann ortayaatnklan gerekçe şudur: Bu mahkemeleri kurarken demokratik bir üJke olan Fransa'nın kanununu aidık. Bu 'hılaf-ı hakikat' bir beyandır. Çün- kü Fransa, Cezayir olayian nedeni ik oia- ğanüstü bir mahkeme kurmak tstemiş,ör- nek olarakda 1926tarihJifasist ItalyanKa- ounu'nu hemen hemen aynen almtşür. O halde Fransız örneği Oe bize aktanlan sis- tem, Fransa'dan defil ikinci elden olmak- la beraber faşist İtaha'dan gebıuştir." (1) Eğer hukuk devletınin baska bir deyiş- le demokratik bir düzenin ülkemizde ger- çekleşmesini istiyorsak, yeterli bir demok- ratikleşme programını yaşama geçirmeyı amaçlıyorsak, Yargı Birliği'ne aykın, sa- vunma hakkını kısıtlayıcı hükümler içeren, siyasal iktidara bağımlı DGM'lerin kaldı- nlması ve bu görevlerin genel mahkeme- lere verilmesi gerekir. Sorun şu ya da bn kişinin. şu ya da bu mahkemede yargılan- ması değfl. sorun. tüm Türkhe insanı için bagımsız ve genel mahkemelerde yargdan- ma sorunu, yani demokrasi sorunudur. (1) ÇHD dergısı: Çağımızda Hukuk ve Toplum. sayı 1, sayfa 6. Elam 1976. EVET/HAYIR OKTAY AKBAL Bir An Dönüp Bakmak! Geriye dönüp bakmak!.. Zaman zaman bir anlığına da olsa geçmiş gün- lere dalıp gideriz. Çoğu üzücü olaylardır birden- bire gün ışığına çıkan... Acılar, bunalımlar, kırgın- lıklar, pişmanlıklar!.. Ne de çoktur bunlar! Mutlu an- lar, sevinçler bellekte silinip gider de yaşantımızın kara noktalan canlılığını korur. Vedat Günyol 88 yaşına girmiş! Inanılır gibi de- ğil. "Türk Dili Dergisi"nde: "Bu dünyada kazık kakılmayacağına göre biryaş- tan sonra insan ister ıstemez giderayak oluyor. Pe- ki nereden giderayak olmak? Bilinmeyen, bugü- ne dekbılinmemiş birdünyaya... Varmı öyle bir dünya?" Bu tür düşüncelen çok genç yaşta da duymu- - şumdur. Siz de yaşamışsınızdır zamanın geçme- siyle, gerilerde bıraktıklanmızı... Bir sonuca doğ- ru gittiğimizi, ister genç ıster yaşlı da olsak "g/cfe- rayak" olmanın hüznünü... Fethi Naci "Dönüp Baktığımda" (Adam yayını) adlı anılannı şu cümle ile bitirmiş: "Acıyı yaşadım ben veyalnızlığı ve sevgisizliği. Bir ölüm kaldı, 0 da umurumda değil: ölüm ya- şanmıyorki?.." Naci'yı tanıdığımda yinmisinde bile değildi. Şim- di yetmişine gelmiş! Kendimizden genç olanlan hep o yaşta kalacak sanırız! O daha dünkü çocuk, o daha!.. Bir de bakanz çocuklarımız, hatta torun- larımız büyümüş, koca delikanlı, gelinlik kız olu- vermiş... Eski resimler bir başka dünyadan esin- tiler getirir, aldatıcı duygular verir. Zaman ise her şeyi ezer geçer... "Arkamda kalan benim gibi ölümlülere, özellik- le genç ölümlülere bırakacağım mesaj ne olabi- lir diye düşünüyorum nicedir: Yaşadığınız süre- ce, yanı size ayrılan süre içinde ölmeyecekmiş gi- bi çalışmanızı, çevrenize yararlı olmanızı, ölecek- miş gibi de arkada kalacaklara hoşgörüde, al- çakgönüllülükte, insan sevgisi, saygısında imre- nilesi bir örnek bırakmanızı isteyeceğim." Bu güzel öğüdü vermek için 88 yaşı beklemek ntye? Hem Günyol'un bütün yaşamı, çalışması, ver- diği ürünler, kışiliğiyle sunduğu örnek, bu sözleri gerçek kılmıyor mu? Ama kendini hayale kaptır- mayan bir kışi olarak şunları ekliyor: "Tüm bu tutumlar, dilekler, yaşayanlar için bir anlam taşır taşıyabilirse. O da bunlann içtenliği- ne bağlıdır. Ölenin düşüncelerini yaşatmaya ge- lince, bunun ne ölçüde gerçekleşebileceği soru- nu çok önemlidir." Nerden nereye! Bir anlık geriye bakış aldı nere- lere götürdü! Bir mayıs rüzgârının itişi mi? Yoksa, Günyol'un, Naci'nin yazdıklannın bendeki etkisi mi? Fethi Naci'nin (gerçek adıyla Naci Kalpakçıoğ- lu) anılannı bir roman gibi okudum. Yaşamanın an- lamı. önemi, ölüm gerçeğine karşı koymanın tek yolu, yaratmak, 'arkamızda kalacaklara imrenile- si bir örnek olmak'. Bugün pazar... llkyazın son günleri... Size üzün- tülü anlar yaşattımsa bağışlayın! Bir anlığına ge- riye dönüp bakın siz de geçip gidenlere... Naci gi- bi, Behçet Necatigil'in şu dizesini anımsayın: "Bıkmışım ölümlerden, ölmeyin benden ön- ce." • • • • \ c ""Hotel JVleri " T a t i 1 d e k i e v i n i z " * Tamamen yenilenmiş kümab odalar, asansör, sauna, havuz, ozel plaj ve deniz aktiviteleri * Diıüenmek, başıruzı dinlemek, tatili tatil gibi yaşamak için. * Doğa harikası Öludeniz'de hizmetiııizdedir. * Çocuklara, balayına gelenlere, gnıplara ve müdavimlerimize özel indirimler. Intemet : www.hotelmeri com.tr. E-Mail : hotehneri ©hotelmeri.com.tr. Rez.Tel: 0252.617 0001 (PBX 8Hat)Fax: 61700 10 j ÇANDIR ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ'NDEN EsasNo: 1999/14 Duruşma Günü: 24.06.1999 Davacı Elıfe Karakoç vekıli Avukat Dursun Güven tarafindan davalı Çandır ılçesinden Nafız Gülderen aleyhıne açılan tapu ıptali ve tescıl davasının Yargı- tay'ca bozulması üzerine verilen ara karan gereğince; Davalı Nafis Gülderen'ın adresı tüm araştırmalara rağmen bulunamadığından adına duruşma günü ilanen tebliğine karar verilmiş olup; Davalı Nafız Gülderen'ın duruşmanın bırakıldıgı 24.06.1999 günü saat 10.00'da bizzat mahkemede ha- zir bulunması veya kendısını bir vekille temsil ettırme- si. duruşmada hazır bulunmadığı veya kendisinı vekil- le temsil ettırmediğı halde duruşmaya yokluğunda de- vam olunacaği ve yokluğunda karar verileceğı tebligat yerine kaim olak üzere ilanen teblığ olunur. Basın: 22903 Densizlikten de Ote... Prof.Dr.KemalÖNEN N e acıdır ki TBMM ça- tısı altında devlete ve kurulu rejime kafa tut- ma girişimine yeltenil- di ve bu ginşime Fazı- let Partili bir kısım milletvekili de al- kış tutarak katıldı. Gerçi; bir yandan DSP'lilerin yoğun protestolan ve öbür yandan FP dışındaki partılerin en azmdan görünüşte onaylayıcı tavır sergilememeleri ile bu garabet defe- dildi. Ancak tek bu gözlem dahi ti- pik bir göstergedir. Nedir bu göster- ge diye sorulursa; çağ dışı, antirasyo- nel ve duygu sömürüsü ile dopdolu reaksiyoner dincilik (din değil), din- ci dogmacılıktır. Düzeyli, olgun ve de dengeli kişi- liğe ulaşmak kolay değil. Zaten top- lum ve de insanlığın son 8-10 bın yıl- lık tarihsel dönemindeki çabalannın özü buruhsal-moral ve düşünsel yük- seliş ve motivasyonlann hikâyesidir de denilebilir. Büyük fılozoflar. bilim- ciler, düşünürler ve insanlığa moral, ahlak ve de devirlerindeki hurafeler- den annmayı, aklı ve düşünceyi öğüt- leyen peygamberler gibi rehberlerle ancak bir ölçüde yola gırebilmış in- sanoğlu. Rahmetli hocamız, Akil Muhtar Bey'in vurgulamaya çalış- tığı gibi, insan beyninin bu gelişme yolunda kat edeceğı daha çok mesa- fe var. Ülkede büyük bir ekonomik sıkın- tı, insanlarda geçim derdi. işsizlik, üretim düşmesi sürerken, işletmele- rin yaşam savaşı verdikleri. iç ve dış düşmanlarla uğraşıldığı bir dönem- de fanatik ve çıkarcı hırslarla insan- lan, gruplan tahrik ve tahrip eden ve bunu insan haklan, demokrasi vb. kavramlara dayandırmaya çabalayan siyaset hastalan, geçmişteki olayla- nn etkisinden kendilerini kurtarama- yan saplantılı kindarlar, gazete kö- şelerine çöreklenmiş rejim düşman- lan, sureti haktan görünen fakat hem nalına hem mıhına vuran mütefekkir bozuntulan. kılavuzluk yapan karga- lar. yine hep bunlar sahnede son yıl- larda. O kılavuzlardan bazıları ki TBMM 'de "demokratik velaik cum- huriyete. Atarürk ilke ve inkılaplan- na, anaj-asa UkeJerine" sadakatten ay- nlmayacaklanna, bunlan benimse- dıklerine ilişkin olarak namusian ve şerefleri üzerine ant içiyorlar! Işte sa- mimıyetsizlik ve tutarsızlık burada sıntıyor. Zıra hem bunlan kabul ve bunlara sadakat ıfade etmek ve hem de bunlara taban tabana zıt girişim- ler ve görüntüler sergileyerek Mec- lis'e, rejime, devlete kısaca sisteme saldın, andın içtenliğine inandırabı- lirmi? Esasen protestolardevameder- ken gözlenen sıntmalar da patolojik neşenin belirtisiydi bana göre. O an- dı ıçenlerden bazılannın daha sonra yeminlerine sadakatsizlikleri ve kan- dırmacı tutumlan milletçe görüldü ve unutulmadı. Yıllardır, geçmişten kaynaklanan, sekülarizm-rasyona- lizm (akılcılık) karşıtı ve bir ölçüde tarihsel-sosyal gelenek ve yapılan- malara davalı tutucu dinci dogmatik reaksiyonİar, Cumhuriyetin kurulu- şundan beri bazen yüzeyde ve bazen de yer altında olmak üzere hep sure- geldi. 1950'lerden sonra ise çağdaş- laşmayı ruhu ile değil, biçimsel yanı ile almak ya da yorumlamak yoluna giren siyasal kadrolar, bazı eğitim kurumlan ve başka kuruluşlarca bi- lerek ya da bilmeyerek bu tepki bes- lendi ve hâlâ da besleniyor. Işte bu- gün vanlan nokta ülkede esasen var- lıgıru sürdüren "dind-dogmatik ? 'yak- laşuru siyasal yapıya taşıma ya da çabalannın daha da belirginleşmesi- dir. Bir savaş. sürüyor. Bu: "akılla- dogmanın". "egoizrnle-alrurtanüı". "çağdaş laik cumhuriyetie-patolojik reaksiyoner ruruculugun" savaşıdır samrun, daha bir süre gözlenecektir, sonundabunörotikpatoloji(hastalık) tükenecektir. r +•** f i 'i 250 Trilyon Lira Sermaye, 80( 9 Yurtdışı Temsilciliği, 3 Yurtdışı Banka Ortaklığı, 14 Bilgilendirme Oflsi, 2 Yurtdışı Bilgi Destek Bürosu, 15 Bin'e Yakın Çalışanı, 5 Milyon Mevduat Müşterisi, 1 Milyon Kredi Müşterisi, 200 Katrilyon Lira İşlem Hacminin _ Verdiği Güvenle... Türkiye'nin Önde Bankası Halkbank61. Kuruluş Yıldönümünde Mutludur Gururludur... HALKBANK TÜRKİYE HALK BANKASI PENCERE Söylem ve Gerçek! Insanın kökenine ilişkin kavganın tadına 21 'inci yüzyılın eşiğinde bile doyulmuyor. Kimine göre Tanrı, Adem Baba'mızı balçıktan yarattı, Havva Ana'mızı da Adem'in sol kaburga kemiğinden... Bektaşi yıkanmayı sevmezmiş, "neden" diye sormuşlar. Baba Erenler: - Allah, demiş, bizi topraktan yarattı, suyla sık sık oynamaya gelmez. Peki, Adem İle Havva'nın insan haklan var mıy- dı?.. Hayır... "lnsan haklan" Nuh'tan, Musa'dan, Isa'dan, Muhammet'ten sonradır, 18'inci yüzyıl ürünüdür; 'fabrika'dan türemiştir; toplum, uygariığın belirli bir aşamasına gelince, akıl inanca üstün çıkınca, "lnsan Haklan Bildirisj" yayımlandı. • Batı uygariığı insan haklannın anayurdu!.. Aradan iki yüzyılı aşkın bir süre geçmesine kar- şın, dünya cografyasının yüzde seksenine ilişkin bölümünde ne insan haklan geçerli ne de temel özgürlükler... lnsan haklan haritası nasıl çizilir?.. Çok kolay!.. Alın efinize kalemi. sanayileşmiş zengin ülkeleri maviye boyayın, dünyanın geriye kalan bölümünü deyeşile... Mavi, insan haklan coğrafyasıdır; yeşil bölümde insan haklarından yoksun yoksullar ya- şar... Neçıkarbundan?.. Demek ki yoksul toplumlann insan haklanna ve demokratik düzene kavuşabilmeleri için sanayileş- meleri, zenginleşmeleri, "Batı" diye anılan uygar- lık dünyasının maddi düzeyine erişmeleri, hiç ol- mazsa yakınlaşmalan gerekiyor. Afrika'da açlık- tan kıvranan ve kabile kavgalannda kınlan insan- lar, insan haklanna dayalı bir yaşam kurabilirier mi?.. Asya'nın çöllerinde ya da bataklıklannda de- mokrasiyi ara ki bulasın... Peki, yoksullar ne zaman kalkınacak, sanayile- şecek, zenginleşecek, insan gibi yaşayacaklar?.. Daha başka deyişle insan haklanna kavuşacaklar?.. • Yeryüzünün tartışmasız tek süper gücü ABD, in- sanlığa bir "model" öngördü: YDD (Yeni Dünya Düzeni) YDD Ljygulanmaya başladığından beri yaşanan- lar neier? Din savaşlan, mezhep savaşlan ve etnik savaşlar yoksullar cografyasında ortalığı kınp ge- çiriyor; daha da beteri, yoksullarla zenginler ara- sındaki uçurum kişiler, sınıflar, ülkeler, bölgelerara- sında büyüyor. YDD'nin ekonomik modeli, yoksul- lan daha da yoksul yapıyor. Peki, bu yönelimin rayına oturan insanlıkta, in- san hakları nasıl yaygınlaşacak? lnsan haklan zen- ginlerin tekelinde kalan bir ayncalık mı olacak? • YDD'nin insanlığa uyguladığı ekonomik modeJ ile sömürülüp yoksullaşan bir toplumun insan hak- lanna kavuşmak yolunda çırpındıkça daha çok batması birçelişkiyi sergiliyor!.. "SûperGüç" hem sömürecek, hem insan haklannın patronu rolüne çıkacak!.. Bu tür bir dünyada yoksullar hep ezile- cek... Bilimsel araştırmalann sonuçlannda ve Birteşmiş Milletler'in verilerinde çarpıcı gerçeğin altı çiziliyor. Küresel patronlann ağızlannda geveledikleri insan haklan edebiyatıyla yeryüzüne uyguladıklan eko- nomik model uzlaşmıyor. Bu durumda insan hak- lannı ileri sürerek yoksul ülkelere baskı yapmak po- litikası, içeriğinden soyutlanarak sömürü düzeninin bir aracına dönüşmüyof mu?.. *J* t Cumfı ^kitap kulübüj TAM DA BUGÜN OKUNACAK İKİ KİTAP Hikmet Çetinkaya TÜRKİYE'NİN ŞEYTAN ÜÇGENİ Eeevit:"Lütfen bu hanıma haddıni bıldınn", dedı. "Türban Bunaltıcısı" FP'lı Merve Kavakçı'nın yemmıni kim önledi? Hadlerinın bildirilmesı gereken diğer kımîıkler kime ait? Hadlermı bilecekJer mı? Bu kıtap "had bildirmenin"' abecesi. (Cumhunyet Kıtaplan) ŞERIAT PAZARI FP'li Merve Kavakçı türban bunalımını vırmi dört saat içinde mi yarattı? Kavakçı'nın ardına gizlenen yeşıl bayraklılann, çember sakalhlann. cüppelılenn. sanklılann, sıyah çarşaflılann pazara çıkanldıgı bir kıtap. (Çağdaş Yayınlan) 24 SAAT NÖBETÇİ KİTAPÇI Her işlem bir telefonla (212)514 01 96 MİMAR StNAN LTNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ'NDEN Munar Sınan Cnıversıtesı EJevlet Konservatuvan'nın Ha- zırlık - tlköğretim Okulu ve Lıse devrelerine sınavla öğrencı alınacaknr. On Kayıtlar: 31 Mayıs 1999 -11 Haziran 1999 Ye- tenek Sınavlan: 21 Haziran 1999-28 Haziran 1999 tarihlen arasında Beşiktas Dolmabahçe Caddesı'ndeki bınasında yapı- lacaktır. Aynnülı bilgi ve başvuru formlan konservatuvardan temin edilir. Adres: Dolmabahçe Caddesı - Beşiktas Telefon: (0212) 260 10 50-51 Faks:(0 212)26100 41 Basın: 23292