Katalog

8 NİSAN 1999 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Ittifak güçlerinin Kosova'nın başkenti Priştine'ye düzenlediği saldında en az 10 kişinin öldüğü bildirildi NATO asker,sivfl aynnnyor• NATO uçaklan dün sabah yine Priştine'deki bir sivil yerleşim bölgesini vurdu. Saldında pek çok evle postane ve banka yanıp yıkıldı. Bombardıman sonucu en az 10 kişi yaşamını yitirdi. NATO dün ilk kez Kosova'da bir Sırp zırhlı araç konvoyunu vururken bir hafta aradan sonra Karadağ'daki hedeflere da saldın düzenlendi. Kipriyanu teslim almaya gidiyor 3 esir asker için Rum arabulucu MURATİLEM ATtNA - Belgrad'ın. geçen ay sonunda Make- donya sınınnda devnye gezerken Sırp güçleri ta- rafından kaçırılan üç ABD'li asken Kıbns Rum kesimme teslim edeceği bildinldı. Rum Yönetımi Parlamento Başkanı Spi- rosKipriyanu'nun bugün Belgrad'a gitmesi bekle- niyor. Yunanıstan Hükümet Sözcüsü Dimitri Reppas, yaptığı basın toplantısın- da, Yugosla\ya Cumhur- başkanı Slobadan Milo- şeviç"in Kıpnyanu ile yap- tığı telefon görüşmesinde ABD'li askerleri ülkele- rine gönderilmek üzere Rum kesimıne teslim ede- ceğını bildirdiğini belirt- ti. Hükümet sözcüsü, Mi- loşeviç'in Kipriyanu'yu Belgrad'a davet ettiğini de açıkladı. Atina Haber Ajansı m (ANA), Kipriyanu'nun Atina'dan Yunanistan hü- kümeti tarafından sağla- nacak uçak ile Belgrad'a gıdeceğini ve tutuklu ABD'li askerleri alarak adaya döneceğıni duyur- du. ANA, Kipnyanu'nun bu girişimı tamamen ın- sanı yardım amaçlı ola- rak tanımladığını ve ABD'li askerler Andrew Ramirez, Steven Gonzeks ve ChristopherStone'un ABD'nin Lefkoşa Büyü- kelçiliği'ne teslim edile- cegini açıkladığını kay- detti. ABD Dışışlerı Bakan- lıgı SözcüsüJames Rubin, dün CNN'e yaptığı açık- lamada. "Anladiğını kada- nyla, Yunan hükümetn- le Rumlar, yann (bugün) Belgrad'a bir geri düzen- lemcyi amaçlıyorlar" de- dı. Askerlerin serbest bı- rakılmasından memnun olacakJanru, ancak bunun koşulsuz olması gerekti- ğini belirten Rubin, "Yu- nanistan'daki büyükelçi- üğimii gkkcek uçağın ge- çiş gihenliği \e emniye- tivle ügili olarak yapüan düzenlemeler hakkında bizi bilgilendirdi" dedi. İKÖ'den Yugoslavya'ya çağrı Islam ülkeleri bildiri yayımladı CElVEVRE(Ajanslar) -Islam Konferansı Örgü- tü (İKÖ). bütün Yugoslav- ya kuvvetlerinin Koso- va'dan çekılmesini ıste- di. 55 üyeli İKÖ zirvesi dolayısıyla Cenevre'de bulunan dönem başkanı Iran'ın Dışişleri Bakanı Kemal Harrua. düzenle- diği basın toplantısında. İKÖ'nün Kosova mülte- cileri için bir insani yar- dım koordinasyon birimi kurmayı kararlaştırdığı- nı söyledı. "Busorundan zarar görenler Müslü- manlardır* diyen Harra- zi, Kosova'nın nüfusu- nun yüzde 92'sinin Müs- lüman olduguna dikkat çekti. İKÖ'nün kim olursa ol- sun tüm insanlara yapılan baskılann karşısmda ol- duğunu kaydeden Harra- zi, Kosova sorununun si- yasi yoldan çözülmesi ge- rektiğini belirtti. Bu arada, aralannda Türkiye, lran, Mısır, Pa- kistan. Malezya ve Suudi Arabistan gibi üye ülke- lenn bulunduğu İKÖ Te- mas Grubu taraftndan ya- yımlanan bildiride, Ko- sova'daki Arnavutlann kendi siyasi gelecekJeri- ni belirlemelerine izin ve- rilmesi istendi. Bildiride, NATO'nun Yugoslavya'ya yönelik hava harekâtına değinil- mezken BM Güvenlik Konseyi'nin Kosova ko- nusunda üzerine düşen sorumluluğu yerine geti- remediği belirtildi. Te- mas Grubu bildirisinde, BM Güvenlik Konse- yi'nin bınnci sorumlulu- funun uluslararası banş ve güvenliğı sağlamak ol- duğu kaydedildi. Ote yandan, İKÖ top- lantısına katılan bazı üst düzey yetkililer. üye ülke- lerin NATO operasyonu hakkında farklı görüşle- re sahip olduklannı söy- lediler. Dış HaberlerServisi-NATO'nun, her geçen gün daha da şiddetlenen Yugos- lavya'ya yönelik operasyonunda dün sabaha karşı Priştine'de yine sivil yer- leşim birimlerinin vurulması sonucu en az 10 kişı öldü. NATO uçaklan ilk kez Kosova'da Sırplara ait bir zırhlı araç konvoyuna saldın düzenledi. NATO'nun dün sabah Kosova'nın başkenti Priştine'ye yönelik bombar- dımanında sivillerin yaşadığı apartman- lar, postane, banka ve hükümet binala- n vuruldu. Sırp televizyonu RTS'nin Priştine'deki muhabiri, kent merkezine yönelik saldın sonucu pek çok evin yı- kıldığını, çok sayıda ölü ve yaralı bu- lunduğunu söyledi. Televizyonda yıkı- lıp yanan evlerin ve enkaz altında ka- lanlan çıkarmaya çalışan yangın sön- dürme ve kurtarma ekiplerinin görün- tülerine yer verildi. AFP muhabiri de. yıkılan postanenin enkazının altından 3 ceset çıkanldığını gördüğünü bildir- di. Resmi polis açıklamasında en az 10 kişinin öldüğü belirtildi. Önceki gün Belgrad'ın güneyındeki Aleksinaç kentinde de sivil yerleşim birimlerinin vurulması sonucu en az 12 kişi ölmüş, 28 kışî yaralanmıştı. Alek- sinaç'ta dün bir günlük yas ilan edildı. Bir NATO yetkilisi, önceki gün Koso- va'da ilk kez Sırp birliklerine ait zırhlı araç konvoyunun uçaklar tarafından vurulduğunu bildirdi. 'Saldın kısmen başanh' Yetkili, dün gundüz vurulan konvo- yun Kosovalı Arnavutlann kitleler ha- linde sürgün edilmeleri görevini yürüt- tüğünü belirtti. NATO yetkilisi, saldı- nnın "lasmen başanh" olduğunu söy- ledı. Belgrad'da önceki akşam TSİ 21.00 'de çalan sirenJerle başlayan alann durumu dün sabah TSİ 08.30'da sona erdi. Belgrad ve çevresinde dün sabah 06.00'da bir dizi patlama duyuldu. Alarm merkezinden yapılan açıklamada, NA- TO uçaklannın Belgrad çevresinde ge- niş bir yançap çizerek uçtuklan ve Yu- goslav uçaksavarlannın ateş açtığı kay- dedildi. Uçaklar, Belgrad'ın dış kesim- lerini, özellikle de asken havaalanının bulunduğu Batajniça'yı bombaladığı belirtilıyor. Belgrad'ın 230 kilometre güneyinde- ki Niş kentine dün sabah TSt 05.40'ta 20 bomba düştü. Kentin kuzeybatısın- daki sanayi bölgesi isabet aldı ve önem- li hasar oluştu. Ajans kentteki bazı bi- Binalar enkaza döndü YugosJavya'nm Paskahya nedeniyle tek taraffa ateşkes flan etmesine karşın devam eden NATO operasyonunda dün Priştine'de svüterin vaşadığı binalar da vuruWu.NATO füzelerinin vurduğu binalar yerie bir oiurken içeride yaşayanlan kurtanna çahşmalan gûo boyunca sürdû. Belgrad'ın ateşkes ilaıunı inandıncı bulmayan NATO, saldıntannın sonımlusunun Yugoslav Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç oiduğunu ileri sürûyor. (REUTERS) ABD Kongresi ve uzmanlar, kara birliği gönderilmesi konusunda ısrarlı öinton'a kara harekâb için baskıWASHINGTON(Reutm)-ABD Baş- kanı BiB Clinton Yugoslavya'ya kara ha- rekâo düzenlenmesi için gıderek artan bas- kıyla karşı karşıya. Kongre'nin önde ge- len üyelen ve askeri uzmanlar, Yugoslav güvenlik güçlerine karşı kara harekâtt seçeneğinin yaşama geçirilmesi konu- sunda ısrar ediyorlar. Uzmanlar Clinton'in siyasi açıdan risk taşıyan iki seçenek arasında bocaladığı- nı belütiyorlar. ABD'deki askeri uzman- lara göre hava operasyonu başansızhğa uğrarsa NATO da Clinton da Yugoslav- ya DevletBaşkanı Slobodan Miloşeviç'ın Kosovalı Arnavutlara yaptırdığı zulüm- lere engd olamamakla suçlanacaklar. Karada geniş çaph bir operasyon başla- tıriar ve Miloşeviç'e yine de geri adım at- tıramazlarsa Clinton bu sefer de Ameri- kan ordusuna ağır kayıp verdirmekle suç- lanacak. NATO liderleri, ittifakın kara- da operasyon düzenlemesi için en az 100 bin askere gereksinimi olduğu konusun- da hemfikirler. ABD Dışişleri Bakanı MadeteineAlbright, önceki gün kara ha- rekâtının gerekip gerekmeyeceği yönün- deki sorular karşısmda şunlan söyledi: "Kısıtlı bir hava harekâtuun bizi bedef- lerimize uia^ıracağma inanıyoruz, Tek- rar tekrar bcürttiğimiz gibi Başkan'm kara ku vvetierine başvunnakgibi ne bir ptenı ne de bir nrveti var.n Ne var ki ül- kenin önde gelen politikacılannın ve sa- vunma uzmanlannm, NATO'nun hava operasyonunun tek başına Kosova'da sü- ren katliamlan durdurmaya yeteceği ko- nusunda ciddi kuşkulan var. Bu kişiler ''SırpsakbnsnndurdurmakveMloşeviç'i NATO'nun koşuflannı kabuletmeye zor- lamak için Clinton kara kuv>-etleri kul- ianmak ,va da en a/ından bü\ ük bir ka- ra harekâü başlarma>a gönüllü olduğu- nu göstermek zorunda kalabflir" diyor- lar. Kara harekâtmdan yana olanlar, Koso- valı Arnavutlara yönelik etnik temizliğin boyutlannın giderek büyüdüğü göz önü- ne almdığında Miloşeviç'i durdurmak için çok az zatnan kalmış olabileceğini vurguluyorlar. Yunanistanflzerindenasker sevid Bu arada, Atina muhabinmiz Munrt Üem'in bildirdığine göre Atina'da temas- larda bulunan ABD Dışişleri Bakan Yar- dımcısı Strobe Talbott, olası bir kara operasyonu konusunu da görüştü. Yu- nan basın organlanna göre Talbott, Ati- na'dan NATO'nun operasyonlanna daha fazla destek vermesini istedi. Bu çerçe- vede NATO'nun kara harekâtı için gerek- li asker sevkini Yunanıstan'm Selaniİc, Ka- valaveVolosiimanianileKorftıadasıüze- rinden yapacağı bildiriliyor. Ateşkes için Miloşeviç'e beş koşıılDış Haberier Servisi - NATO, Belgrad yönetiminin önceki akşam tek taraflı ilan ettıği ateşkesin yetersiz olduğunu yi- neleyerek Yugoslavya'ya yönelik operas- yonun durdurulması için beş koşul öne sürdü. NATO Sözcüsü Jamie Shea, Brük- sel'deki NATO karargâhındayaptığı açık- lamada, beş koşulu şöyle sıraladı: •Sırplann Arnavutlara yönelik ope- rasyonlannın ve Arnavutlann zorla sür- gün edilmelerinin durdurulması. • Sırp milis ve ordu bırliklerinin Ko- sova'dan çekilmesi. • Kosova'ya uluslararası güvenlik gü- cü konuşlandınlmasına izin venlmesi. • Sığınmacılann, insani yardım kuru- luşlannın eşliğinde evlerine dönmesi- nin sağlanması. • Rambouillet banş anlaşmasını temel alan bir siyasal anlaşmaya vanlması. Shea, operasyonun sona erdıriimesi- nin tek yolunun Sırplann bu beş koşula uyması olduğunu vurguladı. Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fiscber. Yugoslavya'nın ateşkes öneri- sinin bu haliyle "önemsiz" olduğunu bildirdi. Almanya, Ingiltere, Fransa, Ital- ya ve ABD'nin dışişleri bakanIan tara- fından dün yayımlanan ortak bildiride, *Yugoslav ordusunun Kosova Kurtuluş Ordusu'na (UÇK) karşı ilan ettiği ateş- kes Sırp poüsinin ve müislerin etkinlik- lerini kapsamıyor. Öneri, uluslararası topiuluğun isteklerinj tam olarak karşı- lamıyor'" denıldi. NATO'nun. operas- yonun durdurulması için öne sürdüğü beş koşula da yer verilen bildiride, Yu- goslavya Devlet Başkanı Slobodan Mi- loşeviç'in söz konusu koşullara uyacağı- nj acıklamaması durumundaateşkesin bir önemi olmadığı belirtildi. Bildiride, Kosovalı Amavutlann ılun- lı lideri Ibrahim Rugova'nın ve ailesinin serbest bırakılması da istendi. Bildiride, "Rugova'nın, dış etkilerden uzak bir or- tamda uluslararası topiuluğun temska- leriyie görüşmesineizin verimeüdir'' de- nildi. Açıklamada, Rusya'ya da, yalnız- ca arabuluculukla yetinmeyip banş sü- recinde daha etkin ve önemli bir rol oy- naması çağnsı yapıldı. nalarda yangın çıktığını, Gradsko Pol- ye semtinde bazı lise ve fakülte bina- lanrun hasar gördüğünü belirtti. NATO uçaklan Sırbistan'ın güneybatısındaki pek çok hedefî vurdu. Luçani'de bir kimya fabrikasıyla endüstri kenti Ca- cak'taki birfabrika vuruldu. Novi Sad'da- ki petrol rafinerisiyle Sombor'daki çe- şitli hedefler de vuruldu. Karadağda vuruldu Sırbistan'la birlikte Yugoslavya Fe- deral Cumhuriyeti'ni oluşturan Karadağ da bir hafta aradan sonra yine vuruldu. Karadağ'ın başkenti Podgoriça'da Yu- goslav ordusuna ait atış poligonu bombalandı. Podgoriça'nın ban- liyölennden Zabye- la'daki bir alüminyum fabrikasının çok yakı- nınabir fûze düştü. Go- lubovçı asken hava üs- sü yakınlannda da üç şiddetli patlama duyul- du. NATOGenelKomu- tanı General Wesley Clark, NATO operas- yonunun daha da şid- detlendirilmesi ve Belgrad'a yönelik bas- kının arttınlması için varolan güçlenn daha fazla saldın ve keşif uçağıyla takviye edil- mesini istediğini bil- dirdi. Clark, konunun ABD ve NATO yetki- lileri tarafından ince- leneceğini söyledi. öte yandan Belgrad yönetimi, dün ilan edi- len, ancak NATO tara- fından reddedilen tek taraflı ateşkese karşın ülke topraklanna ya- bancı birliklerin kabul edilmeyeceğini bildir- di. Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Neboysa Vuyoviç, Amerikan ABC televizyonuna yaptığı açıklamada, Belgrad'ın tek taraflı ateşkes ilanının bir iyi niyet jesti olduğunu söyleyerek Kosovalı Arnavutlann Sırp bas- kısmdan değil, NATO bombardıraanından kaçtığını söyledi. Ko- sovalı Arnavutlardan bazılannın ülkeye ge- n dönmesinden mem- nunluk duyduklannı söyleyen Vuyoviç. ev- lerine dönen Arnavut- lann güvenh'ği için böl- geye yabancı birlikler konuşlandınlmasına gerek olmadığını be- lirtti. Yugoslavya'nın Birleşmiş Milletler (BM)BüyükelçısiVTa- dislav Yovanoviça da tek taraflı ateşkesin ge- çici olduğunu söyledi. Yovanoviça, BBC'ye yaptığı açıklamada, üç günlük ateşkesin NA- TO'nun kabul etmesi durumunda sürekli ola- bileceğini belirtti. Sırp RTS televizyo- nunun, Yugoslav ordu- sunun Priştine'deki bir- liğinin enformasyon servisine dayanarak verdiği haberde. birli- ğin ateşkese uyduğu belirtildi. Yunanistan, Yugoslavya'nın ilan et- tiği ateşkesin bir ilk adım olduğunu ve Belgrad yönetiminin sığınmacılann geri dö- nüşü konusunda der- hal güvence vermesi gerektiğıni bildirdi. Avrupa'nın hatasınıAmerikaiyi değerlendirdi EROL MANİSALI Kosova olayları ve NA- TO'nun askeri operasyon ka- ran yalnız Balkanlar'da değil. Avrupa Birliği'nde (AB) ve ABD-AB ilişkilerinde de önemli sonuçlar doğuracak- tır. Bu sonuçlar bölgesel ve uluslararası dengeleri uzun yıllar etkileyecek, hatta yön- İendirecektir. NATO Kosova'ya müdaha- le etmek zorundaydı. Müda- hale edıimediği zaman Sırp- lann neler yaptıklan Bosna- Hersek'te yaşandı ve ispatlan- dı. Bu nedenle NATO'nun mü- dahalesı yanlıştı, demek man- tık ve sağduyu ile bagdaşmaz. Olsa olsa NATO müdahale- de geç kaldı, denebilir. Çün- kü müdahaleden çok önce Sırplann soykıranı çoktan baş- lamıştı. O zaman ikinci soruyu sor- mak gerekir: Müdahale, iste- nen insani sonucu getirdi mi? Bugüne kadar hayır. Sırplar öldürmeyi sürdürdü, 1 milyo- na yakın insan Kosova'dan kaçmak zorunda kaldı. Bu olumsuz sonuç. müdahalenin "vapuanmasuun gerekçesi ola- maz". Çünkü müdahale yapılma- saydı, insan kıyımının bedeli daha da yüksek olabilecekti. Aynca olayın ahlaki ve insa- ni boyutu da var. Dün soykınmdan kaçanla- nn, bugün hem soykınmdan hem de NATO bombalann- dan kaçar duruma gelmeleri • Avrupa, Bosna-Hersek olaylannda 'arkasmı döndü' ve 200 bin masum insanın öldürülmesine göz yumdu. Sırplan Kosova'da cesaretlendiren bu oldu. Sırplar Balkanlar'dan Müslümanlan temizlediklerine, bunun da Avrupa tarafından desteklenmesi gerektiğine inanıyorlardı. • Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç, Balkanlar'da geleceğin Avrupası'nın yolunu açtığını düşünüyordu. Bu düşünce Bosna-Hersek'te Avrupa tarafından 'desteklenmişti'. Işte bu nedenle Sırplar Belgrad'ın NATO tarafından vurulacağım hayal bile edemezlerdi. NATO müdahalesini "haksız çıkarmayayetmez". Bütün bu insanlık dramı, 1990 sonra- sında eski Yugoslavya'nın çö- zülme sürecinin sancılan ve bedelidir. En büyûk suçlu Avrupa Avrupa, Bosna-Hersek olay- lannda "arkasını döndü" ve 200 bin masum ınsanm öldü- rülmesine göz yumdu. Sırpla- n, (Slobodan Miloşeviç'i) Ko- sova'da cesaretlendiren bu ol- muştur. Sırplar Belgrad'ın bile NA- TO tarafından bombalanaca- ğını, 6 ay önce rüyalannda görseler inanmazlardı. Çün- kü Sırplar Balkanlar'dan (ve Avrupa'dan) Müslümanlan te- mizlediklerine, bunun da Av- rupa tarafından desteklenme- si gerektiğine inanıyorlardı. Fransız düşünür Bemard Hen- ri-Leviaçıkça, Bosna-Hersek olaylan döneminde Avru- pa'nnı sessiz ve çekimser kal- masun, 1990 sonrasında Av- rupa'da Hitler döneminin "Münih züıniyeti" olarak ad- landınlan bir politikanın et- kisinde olduğunu dürüstçe or- taya koyuyor. Sırplar (ve Mi- loşeviç) de bu düşüncedeydi ve AvTupa'ya "yardım ettik- lerine" inanıyorlardı. Bosna- Hersek'te Avrupa'dan (Ingil- tere dahıl) bu desteği gördü- ler. Avrupa, Belgrad'a göz kırp- tı. 200 bin insani, tam adı ile "kfiltür kınmı" sonucu kat- letmek kolay olmasa gerek. Bir ltalyan gazeteci, Diyarba- kır'da tartaklandı \ e ceketinin bir düğmesi koptu diye Itah/an hükümeti ayağa kalkmıştı. Oy- sa 200 bin masum insanın bo- ğazlanmasına ses çıkarmadı- lar. Miloşeviç, "ben geleceğin Avrupasi'ıun Balkanlar'dayo- lunu açıyorum" dıye düşünü- yordu. Bu düşünce Bosna- Hersek'te Avrupa tarafından "desteklenmiştr Işte bu ne- denle Sırplar, Belgrad'ın NA- TO tarafından vurulacağım hayal bile edemezlerdi. Amerika, Avrupa'nın bu or- taçağ politikasını ve "Münih zUmiyetini" çok iyi değerlen- dirdi. Ingiltere ile birlikte Al- manya, Fransa ve Italya'ya öyle bir oyun oynadı ki onla- nn kuyruklannı tutarak ken- di kafalanna bir topuz gibi in- dirdi. NATO şemsiyesi altında, hayır diyemeyecek olan Al- manya ve Fransa'yı da "yanı- na alarak" Belgrad'ı büe bom- baladı. Avrupa, 90 sonrasının "yeniMünihzihniyennin'' be- delini çok pahalıya ödedi. Belgrad'ı kim vuruyor? Ame- rika mı? Ne münasebet, NA- TO vuruyor; Almanya'nın, Fransa'nında onayı ile. Bu, Al- manya ve Fransa'nın hiç de istemediği bir gelişmeydi. NATO'nun (ve Ameri- ka'nın)gerekçeleri çok açık ve çok haklı; insani gerekçeler, soykınmını önleme, zavallı Arnavutlan koruma amacı; kim hayır diyebilir ki? Fran- sa mı, Almanya mı? Iş hele bir başlayınca kolay kolay da bit- mez, uzar gider. Bombalar Belgrad'a düşünce Sırplar da- ha da hırçınla$ır, ipler iyice kopar. SÜRECEK